HART VAN HOLLAND ZUIDPLAS 1 AUGUSTUS 2012
13
Door Cees Visser
Zevenhuizen/Rotterdam - Groter kan het contrast
niet zijn: een historische vierassige tram uit de jaren
30 van de vorige eeuw die langs de 'highlights' van
wereldstad Rotterdam anno 2012 rijdt. Het is een at
tractie van de eerste orde, waarvan toeristen uit alle
landen van Europa en zelfs uit Amerika, China, Ja
pan en Zuid-Afrika, maar al te graag gebruik mak
en. Gedurende de hele zomerperiode rijdt het gele
'ouwetje'vanaf het Willemsplein langs allerlei oud-
Rotterdamse en nieuw-Rotterdamse bezienswaar
digheden.
Wisselijzer
Stoomtrammetje
'Tramvader
Zevenhuizenaar Arie Boertje is één
van de zeventig vrijwilligers die
als conducteur op lijn 10 van eind
juni tot begin september met toe
risten door de stad tramt. Hij doet
het sinds 2008, één dag per week.
"Ik werkte al twintig jaar als vrij
williger bij de RTM (Rotterdamse
Tramweg Maatschappij) in Oud
dorp en besloot ook bij de RET in
Rotterdam te solliciteren naar een
vrijwilligersbaan als conducteur op
de Historische Tram. Gezien mijn
grote ervaring werd ik door de
dienstleider aangenomen. Naast
mijn vaste werk als neerlandicus
bij KPMG, werk ik nu één dag per
week in Rotterdam en één dag per
week in Ouddorp. Daar maakt een
oud stoomtrammetje, zoals dit
destijds vanuit Rotterdam naar de
eilanden reed, nu ritten voor toe
risten vanuit Ouddorp naar Scha-
rendijke."
Het personeel van de Historische
Tram draagt een tenue uit de jaren
50 van de vorige eeuw, compleet
met stropdas. De conducteurs heb
ben een echte voor het gebruik van
euro's omgebouwde Syro (wissel
automaat) zoals die destijds werd
gebruikt. Over zijn functie vertelt
Boertje: "Een conducteur verkoopt
spuwen', 'De aandacht van het
personeel niet afleiden', 'Vlug in-
en uitstappen' en 'Plaats voor den
conducteur'.
Bestuurder Ruud van Roon, voor
malig leraar aardrijkskunde aan
het Comenius College in Capelle
aan den IJssel, ontpopt zich als
een meesterlijk verteller. Onderwijl
verkoopt conducteur Arie speciale
kaartjes en vermaakt het publiek
met allerlei kwinkslagen. Een klein
jongetje, dat later ook conducteur
wil worden, krijgt van hem een
ereplaatsje achterin.
Müswoninp
De route voert onder andere door
het Scheepvaartkwartier, het oude
Delfshaven, de Mathenesserlaan
met veel art deco en art nouveau
huizen, het Rotterdamse koopcen
trum, de Lijnbaan, de Coolsingel,
het in aanbouw zijnde nieuwe
Centraal Station, de Binnenweg
met zijn 180 nationaliteiten en de
Puntegaalstraat met het niet meer
in gebruik zijnde belastingkantoor.
Van Roon legt uit dat Rotterdam,
in tegenstelling tot andere grote
steden, een nieuw centrum en
oude buitenwijken heeft. Dit is het
gevolg van het feit dat op 14 mei
1940 maar liefst 258 ha van het
"Voordat we vertrekken, ga ik naar
het midden van het Willemsplein
en lok ik met een fluitje toeristen
naar de tram."
centrum werd weggebombardeerd.
Bekende Rotterdamse gebouwen
als het Witte Huis en de befaam
de kubuswoningen, waarover Van
Roon allerlei bijzonderheden ver
telt, trekken aan het oog voorbij.
Passagiers stappen onderweg in en
uit, waarbij Boertje de Engelsspre
kenden gedag zegt met: "Bye, Bye,
Zwaai, Zwaai." Aan het eind van de
rit is iedereen het er enthousiast
over eens: dit was een rit om nooit
te vergeten.
Boertje heeft nog een grote wens:
dat, net als in vroeger tijden, op
de Brielselaan en de Putselaan in
Rotterdam het stoomtrammetje en
de oude tram weer eens broederlijk
naast elkaar zullen rijden. Wellicht
dat andere 'tramenthousiastelin
gen' deze droom nog eens voor
hem zullen doen uitkomen. Zo niet,
dan blijft Boertje toch, in ieder ge
val, de herinnering koesteren.
De tramconducteur verlegt een wissel met een wisselijzer.
kaartjes en heeft een stoeltje op
het middenbalkon. Ik assisteer de
bestuurder met vertalingen in di
verse talen, wanneer dit nodig is.
De bestuurder zelf heefteen micro
foon en vertelt over de gebouwen,
standbeelden en bijzonderheden
onderweg. In de tram is een ge
luidsinstallatie aangebracht. Voor
dat de tram vertrekt, ga ik naar het
midden van het Willemsplein en
lok ik met een conducteursfluitje
toeristen vanaf de Spido-rond-
vaartboten naar de tram. Ook ver
leg ik wissels met een zogenaamd
wisselijzer. En, wanneer een nood
situatie mocht optreden, weet ik
wat me te doen staat, omdat ik een
veiligheidscursus heb gevolgd."
Om als conducteur up to date te
worden, heeft Boertje heel veel
boeken over trams verslonden en
de nodige ervaring bij de RTM op
gedaan. Maar, zo vertelt hij: "Ik heb
vooral ontzettend veel geleerd van
bestuurder Jan Jager (75) die nog
steeds actief is als vrijwilliger op de
tram. Ik noem hem dan ook 'mijn
tramvader'. En, door de omgang met
zoveel mensen uit alle windstreken,
heb ik natuurlijk ook erg veel ken
nis opgedaan, die mij in dit vrijwil
ligerswerk van pas komt."
Zelfs voor geboren Rotterdammers
is een rit met de Historische Tram
vol verrassingen.
Aan de wanden bordjes met aan
wijzingen als: 'Niet rooken', 'Niet
