30/31 hnêi - 1 juni 2014
www.zoetermeerblues.nl
MY BRAINBOX
Podia
HART VAN HOLLAND NES.
28 MEI 2014
SPECIAL GUEST:
ft. Jan Akkerman
en Bert Heerink
ia\«
De oorlogsherinneringen van Niek Verbree (1938)
C©5
www.stadshart.nl
Door Elly van Gelderen
De Moordrechtse Elly van Gelderen gaat voor het Hart van Holland op pad
om oude tijden te doen herleven. Elly is als vrijwilliger en interviewer actief
bij de Moordrechtse Historische Vereniging.
Zij is auteur van de boeken "Herinneringen rondom de Hollandse IJssel" en
"Leven en werken rond IJssel en Lek", waarin zij onder andere verhaalt over
de slechte arbeidsomstandigheden van de steenplaatsen en touwbanen
langs de IJssel, over verdwenen beroepen (rietsnijders en zalmvissers), ver
dwenen scheepswerven en andere bedrijven, oorlog, watersnood enzovoort.
"De boerderij van mijn ouders
stond in 't Weegje, vlakbij wat wij
noemden het drielandenpunt Wad-
dinxveen/Gouda /Moordrecht. De
buurmannen die in het spoorhuis
woonden waren de seinwachters
Cornelis A. Koster en Jaap Tom.
Naast de spoorlijn stond het sein-
wachtershuis 'Het Hoge hok'. Een
strategisch punt waar de Haagse
en Rotterdamse lijn elkaar kruisen,
met daarboven de 'groene brug' (nu
wit) over de snelweg. Dit punt was
vaak het doelwit van beschietingen
vanuit de lucht door geallieerden.
De transporten van onder andere
deVVsen VII 's vonden daar plaats.
In die omgeving stond afweerge
schut. Door sabotage waren de
elektriciteitskabels van de wissels
doorgesneden, dus moest er met
de hand bediend worden. De sein
wachters hadden tijdens het range
ren dag en nacht hulp van vier al
wat oudere vriendelijke Duitsers.
Ze haalden melk bij ons en spraken
gemoedelijk met de acht onderdui
kers uit Gouda die op onze boerderij
zaten. Ze scholden op Hitier en de
9^
De boerderij in 't Weegje (inmiddels afgebroken).
Niek Verbree.
oorlog die hun van huis en gezin had
verdreven. Ze luisterden zelfs mee
naar radio Oranje en aten samen
met de onderduikers aan tafel. Onze
boerderij kon men in die tijd alleen
per boot bereiken, dus zaten zij be
trekkelijk veilig. De Duitsers hadden
hulp nodig en vroegen aan de onder
duikers of zij hen konden helpen, en
kregen dan een vrijbewijs voor het
werken in Duitsland. Een moeilijke
keus, maar ze hebben ook veel goed
werk gedaan. Als Koster de treinen
maande om langzaam over de wis
sels te rijden konden de onderduikers
intussen 's nachts de deuren ont
grendelen van de wagons, richting
Duitsland met de door razzia's opge
pakte mannen en joden. Zij sprongen
uit de treinen en vluchtten.
Han Balvert, de oorlogsmisdadiger,
kwam eens langs, een bekende, want
hij was een boerenzoon uit Moor
drecht. Hij vroeg aan mij - ik was een
kleuter -: Wie zijn die mannen die
hier rondlopen?' Ik zei: 'O, die helpen
de Duitse seiners'. Ik mocht nooit iets
weten, want kleine potjes hebben
grote oren. Soms werd ik door elkaar
geschud, dat ik niets mocht vertellen.
Beschieting
Ik was 's middags op 4 september
1944 bij vader in het land tijdens het
koeien melken. Terug naar huis in 't
Weegje liep ik vijftig meter van het
spoorweghuis, ik zwaaide naar Kos
ter en zijn buurman die gras maaiden
voor hun konijnen. In de verte hoorde
ik geronk en even later scheerde een
vliegtuig laag over met een gierend
geluid. Ik gilde en liet me in het gras
vallen en zag dat ze schoten op de
snelweg. De Duitse officieren in een
van de auto's vonden de dood. Het
vliegtuig draaide en kwam recht op
de spoorlijn aan om de trein te be
schieten. Ik zag Koster wegrennen
naar een aankomende trein, die hij
maande tot stoppen. De passagiers
renden het land in. Ik stopte m'n vin
gers in mijn oren voor het oorverdo
vende lawaai en hoorde ineens 'rak-
ketakketak' en zag dat de moedige
60-jarige Koster geraakt was. Hij viel
bloedend op de grond met opengere
ten borst. Ik deed het in mijn broek
van angst en rende overstuur naar
huis. Koster werd begraven op de
Waddinxveense katholieke begraaf
plaats. Zijn gezin heeft de woning di
rect verlaten, het werd te gevaarlijk.
Naast de spoorlijn werd in novem
ber 1944 ook de Bovenstee geraakt
door een voltreffer. Kort daarna werd
's nachts de Stevenstraat beschoten.
Er vielen doden. Nabij het spoor wer
den later weer boerderijen beschoten
die in brand vlogen, daar vielen ook
doden en gewonden. De oorlog zal ik
nooit vergeten en als ik er over praat
slaap ik slecht."
