1873.
r. 202.
ZONDAG 11 IEL
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, ALBLASSER-' EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
- -
Spoorweg-aangelegerilieden.
BUITENLAND
OVERZICHT.
ik.
n
1
9771.
a.
777,
251
I
in een beperkte ruimte, het grootst
107
iboouhoxu.
l
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden ƒ0,70.
Franco per post door het geheele ryk 0,80.
187.
797,
94
987,
93
voorne-
sns de
en
5
5
5
5
9. f
te
18
n
i,
e
e
e
«671.
937.
5
5
5
7
6
6
6
5
8
8
5
5
5
5
5
3
447.
467.
917.
1357.
547,
867.
827,
S. w. N. VAN TSTOOTEN,
Uitgevers.
647.
68»A.
6«7.
667.
563
155 7,
577,
16*71.
527,
1527.
887,
987.
987.
997.
86
157,
6*71.
2267,
7
7
3
5
7
6
6
8
8
8
24 54»A«
3
4
3
3
3
3
6. 5
5
5
5
5
0. 5
0. 5
4} 907,
4
3
f
conservatieven ais radicalen zijn voornemens aan
de verkiezingen geen deel te nemenzoodat de
p—j,—l-g alsdan eene geinakkelijke overwinning
De leener hebben zal.
Prjjs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groot? letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 üne.
stnnnniiscii coiiint.
lil, pry. f20
i; heanepzaad
boter 5Q 53
loeien f 250 a
reran 60 a 65
a 12; vette
aardappelen
Bctoliter, yTer
rd1030 ran*
uchtere dito,
136 biggen en
uqual. 75 ct.;
ct.schapen
idea 50 i SS
f 56 en 3de
Elakkeesoha
ere f 10,50 i
7,00 7,60,
-Brabantsche
iche en Orer-
r 6,00 i 6,60,
0.
sware f5,20
r 2100 kilo,
iche f6,801
ika Tee.
320, minder.
200, enkele
ïSOO, guste
luchtere kal-
rerloonerties
.16 perstuk.
16 het kilo.
uwe puik,
e f 11.30
en blauw.
f 7,00 7,40,
Whiter sak-
vermaassch.
i Vlaamsche
6,20 17,20,
>.70, jarige
,20 1 4,60,
van zelf, dat geen sommen van
onze jaarlijksche begrooting kun-
gebracht worden.
er mülioentjes uit Indië komen
en dan hier een spoorweg-brug
aan te leggen
eindje bij is, dat, op zichzelve beschouwd, en
afgescheiden van ’t geheel, minder winstgevend
misschien is dan het overige.
Dat kan alleen geschiedenwanneer staatsaan-
leg het concessie-stelsel vervangt.
De geschiedenis van het onlangs door de
Tweede Kamer verworpen wetsontwerp tot aan
koop van de lijn Moerdijk-Kozendaal/is ook al
weer een leerzame geschiedenis met betrekking
tot ons onderwerp. Zeker, de Belgische Maat
schappij, als eigenares, kon zooveel geld vragen
als zij wildein aanmerking genomen de winsten
die het transport aldaar afwerpt. Intusschen
zouden wij onze belangen heel wat beter heblien
behartigdals dezelfde lijn nooit aan buitenlan
ders ware geconcessioneerd. Wij voor ons, wij
hadden nu de keus tusschen de volgende din
gen: de Maatschappij van de Grand-Central
Beige haar eisch toestaan de Tweede Kamer
heeft daarover reeds in ontkennenden zin be
slistbf wachten, tót wij, voor nog meer
geldin de toekomst de lijn kunnen naasten,
óf, en dit strijdt met ons Hollandsch karakter,
er een parallel-lijn vlak naast leggen, 't Laatste
ware wel ’t goedkoopst, maar tegelijk het dé-
loyaalst.
De minister %an Binnenlandsche Zaken heeft
eenigen tijd geledenals zijn gevoelen te kennen
gegeven, dat met den aanleg van spoorwegen
moest voortgegaan wordenook na de voltooiing
~?an dat gedeeltewaaraan de Wetgevende Macht
haar goedkeuring had gehecht. Een prachtig
verschiet opende zich dus voor de oogeu van
die gemeenten, die een spoorverbinding zoo
goed kunnen gebruiken als iedere anderemaar
haar tot nog toe moesten missen. Schijnbaar
echter. Want wat baten dergelijke onbestemde
verklaringen, waarop eiken dag van het jaar
teruggekomen kan worden, als wij niet weten,
nauwkeurig weten, wat Z.Exc. daarmee bedoelde,
welke strekking zijn verklaring had? Men zie
bij voorbeeld de bekende geschiedenis van de
Noord-Hollandsch-Fnesche spoorweg, voor het
hoorden des lands in ’t algemeen en voor den
groothandel in ’t bijzonder zoo noodig als brood
Een ijverig comité (Bloem c. s.) had het zoover
gebracht, dat met eenige betrekkelijk niet aan
zienlijke subsidie van de betrokken provinciën
en van het Rijk, de lijn bepaald tot stand
zou komenalles was reeds nagenoeg opgemeten
en in kaart gebracht, de meest uoodige over
eenkomsten waren gesloten daar valt de mi-
nisteriëele toespraak als een bom in een stoom
ketel, en - de adressen, die in de betrokken
gemeenten hebben gecirculeerdde meetings
daar gehouden, kunnen getuigen hoeveel, mis
schien ongegronde verwachtingen daar zijn op
gewekt.
Aanleg van Staatswege. Een vast plan, dat
in de eerste plaats rekening houdt met het algemeen
belang maar ook tot op zekere hoogte de locale
belangen niet geheel miskent. (Zie b. v. de
statidhs aan den Centraal-Spoorweg, meest ge
legen op enorme afstanden van de gelijknamige
gemeenten.)* Exploitatie door den staat, of
vanwege den staat, met goede waarborgen ten
behoeve van reizigers-transport en goederen
vervoer.
Maar nu ’t geld? Zeker niet de minst be
langrijke vraag.
f i Spreekt
aanbelang op
nen
Wachten tot e
om daarvoor nu
te bouwen, ginds etón lijntje
noeine 't wenschelijk wie wil,, wij hopen dien
weg nooit bewandeld te zien.
't Eenige maar voldoende, en volkomen
te rechtvaardigen middel, is, naar ons inzien,
een f j’
wegc ui (geschreven.
Letmingen zijn, i
te verdedigen, wanneer het bedrag wordt aan- iregeering
OVER
Nog geèn halve eeuw is er verloopen, sinds
de eerste locomotief langs de ijzeren richels voort
stoof, en wat al veranderingen zijn niettemin
door dit nieuwe vervoermiddel in het maatschappe
lijk leven teweeggebracht. Juist die vermeerderde-
snelheid van verplaatsing, waarover de mensch
sedert kan beschixkenis een der hoofdoorzaken,
waarom de geschiedenis der menschheid in onze
dagen baar bladzijden met duizelingwekkende
vaart volschrijft. Om maar iets te noemeneen
omwenteling was voorheen ietswaaraan een
.gansch menschengeslacbt zijn heele leven lang
genoeg badwaarvan de grootvader vertelde aan
zijn kleinzoon. Wij gelukkigen wij beleven,
zij bet dan ook niet binnen onze landpalen, dan
toch niet zoo heel ver daar buiten, revoluties bij
dozijnen.
De uitbreiding, die onze handelsbetrekkingen
hebben verkregen door middel van het spoorweg
vervoer, is onmetelijk. Die steden nu of laat
mij liever zeggen die gemeenten, dewijl geen
enkele schooljongen meer het onderscheid tus
schen stad en dorp weet op te geven, en zijn
onderwijzer evenmin, die gemeenten, die het
geluk hebben gehad door de ijzerbaan verbon-
deh te worden, of toevallig aan zoo’n verbin
dingslijn gelegen te zijn, voeren er be?l best bij.
Zij zagen baar hulpbronnen vermeerderenhaar
Wai.staltigste buizen plaats maken voor moderne
woningen, haar kroegen werden hotels, de genius
der beschaving shfcg er zijn tenten op.
Treurig daarentegen was het lot der gemeenten,
die bet zoo even genqemde voorrecht niet ge
noten. Wanneer de ingezetenen genoeg energie
hadden overgehouden om tegen den stroom op
te zeilendan bleven zij in den toestand waarin
zij vroeger verkeerden, en geraakten dus reeds
van zelf ten achter bij haar beter bedeelde zus
ters maar in de meeste .gevallen had er een met
onmerkbare achteruitgang plaats. De zeer harde,
maar zeer practisdfö waarheidDes eenen dood
is 'des anderen tóood,” bevestigde zich ook hier.
Zooals algemeen bekend is, werden de eerste
spoorwegen, zoowel bier als elders, aangelegd
door particuliere maatschappijen. Dat zou nu
volstrekt niets gehinderd hebben, als wij daarbij
onze traditioneele middelen van vervoer nog had
den behoudendan zouden de nieuwe stoompaar-
den voor velen niet de minste verandering ver
oorzaakt hebben. De locomotief was echter een
te érnstige concurrent voor bolderwagens en trek
schuiten ,- heel spoedig zagen de laatsten zich in
een toestand van volslagen hulpeloosheid gebracht,
door het verminderd personen- en goederenver
voer, zij smolten weg als sneeuw voor de zon
of verborgen zich vol schaamte, en weldra zag
de eerste zich in het bezit van het monopolie
voor het transport van reizigers en koopwaren.
Ook dat zou nog niet erg zijn, want wij moe
ten erkennendat de smaak van weinigen, zeer
weinigen zelfs, aan diligences en schuiten de
voorkeur geeft boven den spoorweg, ware het
niet, dat menige maatschappij een alles behalve
gematigd gebruik maakt van haar overwicht.
Ieder monopolie, dat zich in handen van par--
ticidieren bevindt, bevat in zich de kiem van
een gevaar, en in dat geval behoeft men niet
eens te zoeken om haar te ontdekken.
Immers, de maatschappij die een spoorweg
aaulegt en exploiteert, waakt in de eerste plaats
voor de belangen van de aandeelhouders. Dat
is geenszins onbillijk; maar pieizierig is het
evenmin. Er wordt niet naar gestreeld om den
reizigers meer dan het minimum gemak te geven,
maar wel om het dividend zoo groot mogelijk
te maken. Of men het de lui al aangenaam maakt,
het getal reizigers zal er toch niet door toene
men. Niemand gaat uit om het pleizier,te hebben x o
van in een waggon of coupé van den trein te zitten, uitmakenen daarbij behoeft dan niet angstvallig
Percentjes daarentegen zijn hoogst aangenaamte worden overwogenof er wellicht een of ander
heeft dan een waarborg: hij is, om zoó te «pre
ken, hypotheekhouder op een onvervreemdbaar
perceel. En wij houden ons verzekerd, dat een
spoorwegleening ten behoeve van de alg heele
voltooiing onzer ijzeren communicatie-wegen aan
gegaan grage nemers zou vindenen den Neder-
landschen kapitalist ook een weinig zou doen
terugkomen van de gewoonte, om zijn geld toe
te vertrouwen aan de zonderlingste ondernemin
gen in den vreemde.
Dan ook zouden wij eenmaal in ’t bezit ge
raken van een spoorwegnet, gelijk aan dat,
hetwelk België’s of Engeland’s bodem bedekt.
Of staat ons nationaal crediet misschien ten
achter bij dat van de genoemde landen?
P. 8. Na het schrijven van bovenstaande
regelen namen wij -met genoegen kennis van
het voornemen des Ministers, in de zitting van
de Tweede Kamer van 5 Mei aangekondigd
om voor die lijnen, die niet door de particu
liere industrie konden worden tot stand gebracht
aanleg van staatswege voor te stellen. Dat is
dus alweder een stap voorwaarts op den goeden weg.
H~—e.
De indruk, door de jongste verkiezingen te
Parijs, voor deFranSChö nationale vergadering,
teweeggebracht, en waarvan thans de verschil
lende dagbladen de meest uiteenloopende be
schouwingen leverenis niet zoodanig geweest
als met het oog op hetgeen aan die verkiezingen
voorafging verwacht kon worden.
Terwijl zoowel de zegevierende candidaat, de
Barrodet, als zijne tegenpartijde Rémusat,
zich gehaast hebben woorden van verzoening te
spreken, en gematigdheid op den voorgrond te
stellenschijnt het ook dat de regeering, vi
mens is dien weg te bewandelen, blij kei
woorden die men Thiers in den mond legt
de taal der offleieuae organen.
De verschillende fractiën der rechterzijde, die
met de onderlinge verdeeldheid der republikeinsche
partij hun voordeel meenden te zullen doen
zijn Wel het meest teleurgeste'd. Want zelfs
de meest gematigden onder de republikeinen
de zoogenaamde //réunie der behoudende republiek”,
zooals zij zich in haar hoofd, den heer Perier
uitspreekt, verklaart dat de Monarchie eene
onmogelijkheid is, en de conservatieve republiek,
maar toch de republiek, de eenige uitweg is
om eene geregelde orde van zaken daar te stellen
i en te onderhouden.
De regeering houdt zich thans onledig met
het samenstellen der constitutioneel» ontwerpen,
haar door de commissie van dertig opgedragen,
en welker behandeling aan eene ontbinding der
nationale vergadering moeten voorafgaan. Dat
deze alsdan niet meer lang uitblijven zal, is
zeer waarschijnlijk.
De geruchten als zouden de Carlisten in Spanje,
geheel ingesloten tegen de grenzen, de wijk
hebben moeten nemen over de Fransche grenzen
is door de feiten der laatste dagen tegengesproken.
Don Alphonso verontrust met zijne bende, 1200
man groot, c’
het stadje Vera
versterkt en ve
opstandelingen l
Te midden
en de verbittering der staatkundige partijen
tengevolge van t' j o
regeering, zullen de verkiezingen voor de con-
-IA 1<„- U x-U. --x-.l-
Als gewoonlijk is
inmenging in
verbod dat, onder gewone omstandigheden
stand van ontevredenheid en willekeur, zeker
en in ’t oog van sommigen de eenige realiteit
des levens. De spoorwegmaatschappij bestaat uit
en vdor de actionarigsende belangen der reizi
gers komen daarbij slechts voor zoover in aan
merking, als Zij invloed uitoefenen op het be
drag van ’t jaarlijksch saldoen —in zoover de
wet daaromtrent, ten einde toch eenige waar
borgen te hebben, voorschriften gaf.
Van daar dan ookdat menop sommige
dagen in een derde-klas-waggon kijkende, erken
nen moet, dat de spoorweg-directie het verbazend
ver heeft gebracht in de oplossing van het vraag
stuk
rHoe, in een beperkte ruimte, het grootst
mogelijk aantal menschen bijeen te pakken zon
der dat zij stikken.”
Daaraan moet men het ook toeschrijvendat
de beambten de goeden niet te na gespro
ken niet zelden zoo beleefd zijn als de voer
man van een hondenkar.
Daaraan ook., dat het vervoer van kleine
pakjes zoo omslachtig mogelijk en kostbaarder
is dan ooit.
Doch wij willen op die wijze niet voortgaan.
Wij behoeven ons slechts te beroepen op elke
persoonlijke ondervinding, om een gansche jere
miade uit te lokken.
Daarbij, het geval is denkbaar, dat alle be-
staande maatschappijen haar belangen doen in-
éénsmelten, en alzoo, tot één machtig lichaam
vereenigd, het publiek geheel aan zich cijnsbaar
maken. ’t Is waar, in onzen tijd van concur
rentie gaat dat zoo gemakkelijk niet als de op
richting van de Oost-Indische Compagnie bij
voorbeeld, doch, de mogelijkheid zal niemand
betwisten.
Gebeurde zulks, dan zouden wij er heel slecht
aan toe zijn.
Algemeener wordt dan ook de overtuiging,
dat de aanleg en zelfs de exploitatie van spoor
wegen van staatswege moet geschieden. De
spoorweg-schandalen in Amerika, de laakbare
handelingen bij ’t verleenen van concessies in
Duitschland hebben niet weinig gestrekt om die
meening te bevestigen. In Engeland en België
zeker wel autoriteiten op dat gebied zijn
velen van oordeel, dat de Staat de reeds be
staande lijnen behoort aan te koopen, en geen
vergunning tot den verderen aanleg door parti
culieren te verleenen.
Bij ons is tot nog toe het heerschende ge-
voeleu, dat de Staat alleen dan tot den aanleg
moet overgaan, ingeval het particulier initiatief
daartoe onmachtig is. Wanneer, zoo wordt er
geredeneerd, de publieke opinie de noodzake
lijkheid van het leggen eener lijn gevoelt, dan
komt zij er want elk zal dan, van haar
rentegevend vermogen overtuigd, zijn geld daar
toe beschikbaar stellen.
’t Blijft evenwel een feit, dat de Nederland-
sche kapitalist liever zijn geld besteedt voor het
tot stand brengen van spoorweg-verbindingen in
de hemel weet welk werelddeel, waar hij zelf
nooit zal komentusschen plaatsen, wier be
staan hij te voren nimmer had vermoed dan
in ’t eigen vaderland, waar hij behoorlijk op
alles controle kan uitoefenen. Wil men om
gekeerd hier geld hebben voor een spoorweg,
dan moet het in *t buitenland worden gezocht.
Evenwel, dat' doet er weinig toe. Van den
Staat alleen kan verwacht worden, dat de be
langen van ieder worden overwogen en behartigd.
Als spoorwegen Werkelijk rentegevende dingen
zijn, dun kan, bf het tarief van vervoer zoo-
danig in overeenstemming met de opbrengst wor
den gesteld, dat inkomsten en*uitgaven tegen
elkander opwegenbf de meerdere opbrengst in
de staatskas vloeien. In elk geval zullen dan
de vette lijnen niet worden aangelegd en ge
ëxploiteerd door een klein getal geldmannenhet
aan de kleinere gemeenten overlatende zich zelve
te redden. Een spoorwegnet moet één geheel
pC. 21 Mei.
2A 54»/..
8771.
8771.
867<
f®
40
981/.
76
t zijne uenuc, i»vu
groot, de omstreken van Barcelona, terwijl
ra, dat door de regeeringstroepen
rerdedigd werd, op nieuw door de
i bezet is.
midden van die voortdurende verwarring
□5 der staatkundige partijen
den jongste» staatsgreep der
stituante op J 0 Mei e. k. toch voortgang hebben.
11 s aan de overheidspersonen alle
die verkiezingen verboden; een
o' i van
weinig beteekenis, nu, bij dien algemeenen toe-
flinke spoorwegleening, natuurlijk van staats- geene uitwerking hoegenaamd hebben zul. Zoowel
mingen zijn, naar ons inzien, dan alleen
gewend tot werken van blijvend nut.