:T ut 4>7. ïty, icliil, prijf f 22 i ilo; hennepzaad boter 45 a 48 ct. koeien f 870 4 o, nuoUen kal- a 32 ct., over- !0; aardappelen aardappelen f9 pen ter Markt, ird 95 partijea, N°. 208. ZONDAG 22 JDNL J WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, ALBLASSER- EN LOPIKERWAaRD EN OMSTREKEN. s I»:/.. s •J‘ Na de verkiezingen. BUITENLAND. 0V1HZICHT. stmiinuscn coinn 99 en dan ook voor, Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen ding franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddag^ ten 10 ura ie. 7 7 3 5 f 6 Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per driemaanden ƒ0,70. Franco per post door het geheel# ryk 0,80. wel de men be Flakkeeache adert fïl,75 i f 7,90 i 9,80, ord-Brabautache eescbe en Over- f 6,80 k 7,70. e swan f5,30 ■er 2100 k. 0 ataks vee. k 300, miadere HiwMS! tifo, overtoo- weken f7il4 a 1,15 het kilo. Nieuwe puike soke f 11.80 i “ge ea blauwe he f 7,6048,10, ie Wiutee zak- OvezmaaMcbe Viaamache en 7,20, gestort I 4,50 4 5,00, SdtMuhavu, 3 3 3 3 16. 5 5 5 5 )0. 5 )0. u >n. 4J 91»/, .4 78% .8 f 5 Kf‘ 6 6 6 5 3 s 5 5 5 5 3 8. W. N. VAN NOOTEN, Uitf^anL 94 67 »S8«/, 151 JS 98«/J 99’/, saA/. 293'/, 95./, 95 1029 Hl SB 93>/, 32 33</, 91% 105 «V. 36 Oa M.5 pttiilo. üo; magere dito i 26 ot. per half ;en f 1,70 k 1,75 ohtere kalveren ocrd: 843 run- nuchtere dito, en 167 biggen. idequah 80ct.i 85 ct.schapen Londen 584 54 In een onzer vorige artikelen spraken wij van het eentoonig getik der verkiezingsklok. Wij beweerden toendat ook de verkiezingstijdper- ken in de laatste- jaren elkaar met eentoonige regelmatigheid hebben opgevolgdzonder in de physionomie van ons parlement eenige noemens- waardige verandering te brengen. Na de verkiezing van 1873 zal waarschijnlijk hetzelfde moeten worden herhaald. Een eindoor deel evenwel is vóór den afloop der herkiezingen niet uit te spreken omdat het meermalen ge zien isdat eéne bijzondere persoonlijkheid eenen invloed heeft uitgeoefenddie dé in het parle ment werkende krachten samendreef naar een ander puntdat tot dien tijd toe meer op den achtergrond had gestaan. Toch heeft de afloop van den verkiezingsstrijd reeds nu voor enkele opmerk-ngen stof gelaten. Gewonnen, rechtstreeks en dadelijk gewonnen heeft alleen de clericaal-katholieke partij. In Limburg heeft zij twee, van haar standpunt beschouwd, slecht bezette zetels door twee trouwe aanhangers doen innemen. In Brabant heeft de heer Bots het vdd moeten ruimen voor iemand die voor getrouwheid aan de bevelen der leiders betere waarborgen schijnt aan te bieden. Maar zij heeft slechts gewonnen in de twee provinciën welke geheel Nederland rreds sinds lang gewoon is als vhare provinciën” te beschouwen. Zij heeft die twee forten beter gewapend van beter gedis ciplineerde manschappen voorzien maar zij heeft hare stellingen niet verder in het land vooruit geschoven. Of zij in hare nieuwe vertegenwoor digers eene eminente persoonlijkheid heelt afge vaardigd die ook buiten den kring der partij invloed zal uitoefenen meer dan men van de tegenwoordige katholieke leden gewend is, zal moeten blijken. Wat het aantal zetels betreft, heeft zij thans baar hoogste bedrag bereikt. Wie met baar rekening moet honden, weet thans juiat wat hij aan haar heeft en gedurende ge- ruimen tijd uan haar hebben zal. Voor haar ?eive komt het er niet meer op aan om te over winnen, maar om van de behaalde overwin ning partij te trekken. Van directe winst kan geene der andere par tijen spreken. Morëele winst of verlies is eene andere vraag. De liberale partij heeft niet te klagen. Één zetel zal zij waarschijnlijk wel verhezen, want wij vermoeden, dat te Almelo de heer Insinger bij de herkiezing de meerderheid erlangen zal. Voor het overige zijn hare plaatsen alle weer door dezelfde mannen bezetsoms bij zeer zwa- ren strijdzooals te Arnhem. Te Dockum waar de liberale afgevaardigde had bedankt komt, ten gevolge eener onderlinge verdeeldheid een der twee nieuwe candidaten in herstemming zijne overwinning is niet twijfelachtigevenmin als de overwinning van den heer Jolles te Am sterdam. lu twee districten, waar tot dusver de anti-liberale candidaat dadelijk de zege wegdroeg (Leiden en Delft) heeft zij de voldoening ge smaakt, dat diecandidaten tegen de harem her stemming komen. Zij heeft dus reden om voldaan te wezen. Ook nu weer is het geblekendat zijdie hare candidaten meestal met groote meerderheid zag herkiezenaltijd nog in getalsterkte de krach tigste partij is en op den duur de eenig mo gelijke regeeringspartij. Want bet gaat niet aan, om met het Dagblad van 's Gravenhage alle uit gebrachte stemmen bijeen te tellen en omdat het totaal der op anti-liberalen uitgebrachte stemmen iets grooter is dan dat der stemmenwelke aan de liberalen zijn toegekomen (deze laatste bedra gen ongeveer 41 percent) daaruit het besluit te trekken dat de liberale partij bij de kiezers de minste sympathie vindtdat zij eigenlijk geen recht heeft om regeeringspartij te wezen. Menig een zoude zich door zoodanige redenoenng uit die cijfers laten misleiden. Toch is zij geheel onjuist en worden twee zaken voorbijgezien. Vooreerst is het bekend, dat de liberale kie zers niet bet best opkomen dat b. v. in de provincie Groningen waar nooit een andere dan een liberale candidaat kans van slagen heeft slechts enkele honderden kiezers hunne stem uit brengen en dat b. v. in de Limburgsche en Bra- bantsche districten het getal stemmenden, in ver houding tot het getal stemgerechtigdenzeer aanzienlijk is. Daar waar de liberalen niet veel tegenstand hebben te vreezenzijn zij slap in het vervullen van den kiezersplicht. Maar in de tweede plaats wordt voorbij ge zien dat al wijzen ook de genoemde cijfers de juiste verhouding der liberale en der anti-libe rale kiezers aan, hetgeen wij ontkennen, daar mede ten nadeele der liberale partij als regee ringspartij niets gezegd is. Immers al die anti-bberale kiezers zijn wel anti-liberaal in zooyer als zij alle tegen de libe ralen oppositie voerenmaar indien zij eens tot regeeren geroepen werdenzoude men zien, hoe zeer zij uiteen loopen. Daar is eene kunstwelke men noemt de kunst om cijfers te groepeeren. Menigeen is door haar reeds op een dwaalspoor gebracht. Men vergelijke dus eeus de stemmen der liberale partij met die van ieder der anti liberale partijen afzonderlijk en de redenee- ring van bet Dagblad zal in al hare naaktheid en ongegrondheid uitkomen. De liberale partij heeft dus ook bij dezen strijd weder hare macht getoond. Maarnergens heelt zij hare aftredende leden tegen nieuwe verwis seld, nergens heeft zij nieuw bloed in het par lement gebracht (behalve te Dockum, waar het aftredend lid bedankt had.) Dit zal menigeen merkwaardig noemen die zich herinnert hoe in den laats ten tijd, juist in de liberale organen, op zoodanige verfrissching werd aangedrongen, 'loch is dit niet te verwonderen. Immers te recht is ergens opgemerkt, dat de publieke opinie haren invloed in het practische leven, slechts langzaam gevoelen doet, en vooral is dit waar, indien er, zooals natuurlijk in dit geval, personeiiquaesties mede gemoeid zijn. Het be wustzijn van de noodzakelijkheid eener vernieu wing van vele krachten is eerst sterk begonnen te ontwaken na de verwerping van het wetsontwerp der rechterlijke organistie, dus zeer kort voor de verkiezingen. Dat bewustzijn heeft nog den tijd niet gehad, diep genoeg door te dringen. Men wil nog eens afwachten en dan later zien. Tegenover de liberale partij maakt zeker de conservatieve al een zeer droevig figuur. Wij bedoelen natuurlijk die conservatieve partij, welke misschien beter als de dagbladpartij bekend is, niet de conservatievegelijk wij die in een con- stitutioneelen staat zouden wenaeben, maar de conservatieve gelijk zij, vooral sinds de jaren 18661868, zich als oppositiepartij heelt doen kennen. Wat was haar lot? Overal waar zij hare plaatsen behield, ge schiedde dit door samenwerking met de Katho lieken. Daar, waar deze laatsten zich van haar afscheidden, werd zij belachelijk, door het be- spottelijk gering aantal aan stemmen, waarover zij te beschikken had. Men denke aan Botter dam, waar hare beide candidaten 30 en 32 stem men verwierven. In de residentie bracht zij is waar Graaf Schimmelpeamnek weder in Kamer, maar in de residentie, dit weet r.__, is iedere conservatieve candidaat van de over winning zeker. Ieder ander zoude het er even roemrijk hebben afgebracht ais deze Oud-Mi- nisler. In Arnhem heeft zij den heer Du Hert niet kunnen verwijderen, in Zutfen den heer Lenting evenmin. Wat echter veel meer zegt, in Delft, Go- rinchem en Gouda heeft zij haar candidaten, de eerste mannen uit hare gelederenin her stemming gebracht moeten zienin Delft zelfs tegen een liberaal. Maar in Gorinchem en Gouda? Thans it het gebleken, hoe vatt zij altij beleid, waarin zij met ons programma mede gast, b. v. in zake de koloniale politiek. Aan den anderen kant is het ook waar, dat de sympathie der «'conservatieven” voor dat opsp- baar onderwijs ook niet buiten verdenking is, vooral niet, nu zij deze steunen en moeten steu nen indien zij nog eenige kracht willen behouden op de clericaal-catnolieken. Ook dit is gevaarlijk. En dan ié bet zeker, dat een paar krachtige woordvoerders der anti revolutionairen in plaats van twee conservatieven den parlementairen toestand veel zuiverder zou den maken, dat zij’, mannen van beginselen als zij zijn, de liberalen niet zouden bestrijden quand- inêine en dat zij door hunne aanvallen tegen de neutrale schoolmisschien juist meer sa menwerking der verschillende liberalen en beweging tot eene verheffing en verbetering van het openbaar onderwijs zouden in het leven roepen. Misschien ook zouden zij door het luide uitspraken hunner strenge eischen de onderwijsquaestie nog eens aan de orde brengenze nog eens geheel doen overzien en ze voor goed doen beslissen. Misschien zoude dat alles gebeuren. En zoo het geschiedde, zouden wij ons later verheugen, dat de antirevolutionaire heeren waren gekozen. Misschien echter ook zoude de bom anders springen. Ieder gemoedelijk kiezer overwege deze op merkingen bij zich zelven en beslisse dan wat hij doen zal. Hij overlegge met geest verwan tea vooral overlegge hij ernstig. Wij voor ons zouden ons liever onthouden. Als algemeenen regel voor gevallen als dit, stellen wij zoodanige onthouding uiet. Hat konde wezendat op het oogenblik eene groote zaak aan de orde was, eene zaak waarin con servatieven en antirevolutionairen tegen elkaar overstonden en waarin wij het met de eene partij eens waren. Dan zouden wij alle andere pun ten van verschil willen voorbijzien om die eene groote, alles beheerschende quaestie in onzen zin beslist te krijgen. Thans is er echter zoo danige quaestie niet en kan zoodanige overweging onze keuze niet leiden. Daarom zouden wij ons thans liever onthouden. Wie der twee vijanden de sterkste is, moge over winnen. Door met geen van beiden mede te werken zullen wij wel geenen invloed oefenen □aar buiten, maar in onzen eigen boezem onze beginselen het zuiverst bewaren. Dit is onze meening. Wij hebben haar aan onze lezers niet willen onthouden. Meenen zij wegens de tegenwoordige politieke omstandigheden anders te moeten handelen, wij zullen hen daarom niet van trouweloosheid be schuldigen, indien zij maar hunne beslissing nemen na ernstig overleg en met zuivere, eer lijke bedoelingen, uit overwegingen betreffende het belang des lands. AI vereenigde de meerderheid van de Natio nale vergadering van Frankrijk zich niet met het voorstel om een afkeurend votum uit te brengen over de beruchte circulaire aan de prefecten, het omkoopen van dagbladen ten doel hebbende, de algemeene indruk daardoor in het land te weeg gebracht is alles behalve gunstig voor de regeermg. Eenigszins in strijd met de verklaring van den Minister Beulé, dat hij de volle verantwoordelijkheid voor die cir culaire op zich nam, kondigde het Journal officïel, daags na de interpellatie van .Gambetta op die zaak betrekking hebbende, het ontslag aan van den Onder Secretaris bij het Ministerie van Binnenlandsche zaken, door wien het stuk was onderteekend. Dat ontslag, natuur lijk op verzoek van den titularis, bewijst ge noeg hoe de Minister met zijne positie verle gen was. Jt Ligt voor de hand dat van de aanschrijving zelveter kwader ure aan de openbaarheid prijs gegeven, weinig gevolg te wachten was. Om aan de kerkelijke partijen heeft gehangen. Eéne slechts heeft haar daar thans losgelaten. Had ook de andere het gedaan, wie weet hoe man nen ah Heemskerk en de Brauw dan uit de bus zouden zijn gekomen I De anti-revolutionairen zijn ib die beide dis tricten en ook elders consequent geweest. Zij hebben begrepen dat, om kracht te erlangen, het zaak is alle valsche steunsels weg te werpen de eigen krachten te beproeven en te meten. Zij heeft succes gehad, groot succes. Tot dusver door haar niet bezette plaatsen heeft zij nog wel niet veroverd, maar zij is, over het geheele land genomeugebleken krach tiger te zijn, dan eene der andere anti-liberale partijen het geweest is. Zij kan thans, waar en wanneer ook, op haren grooten aanhang onder het kiezerspersoneel wijzen en behoeft zich niet weder te laten afschepen met het gezegde, dat hare sterkte niet te beoordeelen is, omdat zij bondgenooten onder hetzelfde vaandel had ver- eenigd, of wel zich zelve onder de vlag van anderen had geschaard. Twee goede kansen echter heeft zij nog, in de districten Gouda en Gorkumvooral in het laatste. Die herstemming moet in dit blad even wor den besproken. De liberalen in deze districten zieu zich in een wonderlijken, in een voor hen zeer vreem den toestand geplaatst. Zij kannen bij de her stemmingen het overwicht geven. Dat is zeker. Maar zij zijn het met gewend te moeten kiezen tusschen twee vijanden. Dikwijls hebben zij eene of andere anti liberale partij in soortgelijke positie gezien, en daarbij aan deze allerlei raad gegeven. Thans moeten zij zich zelven raden. Wat te doen? De beantwoording dier vraag is niet gemak kelijk, vooral niet wanneer men weet, dat de keuze die men doet zonder twijfel beslissend zal wezen voor den uitslag. Dat wij de verkiezing der heeren Heemskerk eu de Brauw niet wenseben, behoeven wij niet te herhalen. De oppositie der zoogenaamd con servatieve partij in de Kamer, van welke de heer Heemskerk on tegenzeggelijk het eminente hoofd is, achten wij voor den goeden gang onzer parle mentaire instellingen zoo verderfelijk, dat wij u et volle overtuiging de verkiezing van twee leden dier partij hebben ontraden. Deze con servatieve partij, welke, wanneer wij haar be schouwen van alle valsche aanhangsels ontdaan, iu het land dood is, kunnen wij niet wenschen dat m de Kamer voortleve. Zeer natuurlijk komt het ons dan ook voor, dat de eerste gedachte die bij de liberale kiezers opkomt deze ia: laat ons liever Teding van Berkhout en Dr. Kuijper stemmen, dan die conservatieven, die aan ons parlementair leven der laatste jaren zooveel kwaad hebben gedaan. Men zij echter op zijne hoede. Men late zich vooral niet leiden door de gedachte aan het nemen van wraak. Die gedachte is onedel. Eene gezonde politieke partij mag hare handelingen door zoodanige gedachten niet laten beheerschen. Dan zoude de partij zich zelve zedelijk eene wonde toebrengenvan veel nadeeliger gevolgen dan de verkiezing van eenen tegenstander. De liberalen hebben het lot der conservatieve candi- dateu in handen, maar juiat bij dat gevoel van macht mogen zij zich hoeden voor de verleiding van //het zoete der wraak.” Bovendien, de antirevolutionaire partij is ook hun tegenstander. Met haar kerkelijk karak ter kan eeue zuiver staatkundige partij zich nooit vereenigeu. Hare vijandschap tegen de neutrale volksschool, haar streven om bet open baar volksonderwijs te doen vervallen, in plaats van het te verbeteren en uit den vervaHen toestand, waarin het op vele plaatsen verkeertop te hef fen, heeft tusschen baar en ons eene niet te dempen kluve gegraven. Dit zie men met voorbij, al boude men ook een open oog voor de vele punten van staats-

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1873 | | pagina 1