.NS
teg,
PPIJ.
OWAY
II
Z0NDA6 26 OCTOBER.
r100.000.
(OFFEN
l»
KONING.
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, ALBLASSER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
AKTE
Tegengevallen.
SCHOON-
3.000.
>ber 1873.
GAGS.
s. w. jst. vajst jsfooteint,
IËN
lining.
Huk f 5,
nber.
!OECK,
air in Fffecten.
BUITENLAND.
0VKHZICHT.
van hunne over-
•rd
het
ili
I
(4680)
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden f 0,70.
Franco per post door het geheele ryk ƒ,0,80.
irgens 8 uur.
rgens 8 uur 5 m.
van Arnhem.
stinmniisci! min.
gebeurd.
>pgericht
redactie
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels /0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiteriyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
WAY. Kinkhoest
enen, die zeer spoe-
iorven toestand van
>i dralen met'de te
niet dadelijk eenige
gen te gaan. Iedere
mg der adetnhalings-
>r inwrijvingen met
8 borat, en alle on
gedreven door die
pijsvertering teweeg
laanjsgestel verater-
f gevaar, voorkomen,
genaamd geen ander
eg tot tering en al
het onzuivere bloed
van het Se
van het ge-
1.80, fl,85, f3.—.
ico aanvrage h oon-
In Holland, alsmede
te Londrn, 633,
and.(4668)
ooten, Schounhpvrn.
ingstellen in eene
ING van boven-
misworden uit-
<OMST op
itober 1873,
n de ZAAL van
SN. «“O
Ketenen van
ÏHOVEN.
zoolang de voor
al)
loteur.
A, 22. (4685)
Zie zoodat it ten minste iets. Wij weten
nu althans wat de heeren niet zijn.
De heer Messchert: wKerkelijke tyrannyMaar
de christelijk-historische partij heeft altijd strijd
gevoerd tegen gewetensdwang. Van daar haar
strijd tegen vaccine-dwang, tegen dat verplicht
godsdienstloos onderwijstegen dat staatsalver-
mogen dat alles met een ijzeren band wil om
klemmen.”
Maar, mijne heeren dat zegt niets. Wij zijn
niet bevreesd, dat gij dwang zult bevorderen
tegen uwen zin maar wij zijn niet zoo gerust
op dien dwang in uwen zin. En juist dat gij
vaccine-dwang, feen maatregel in het belangder
gezondheid van allen, ongeoorloofde!) dwang
noemt, doet ons op onze hoede zijn, want gij
zoudt juist den gezondheidstoestand van het alge*
meen willen dwingen naar uw bijzonder geloof.
De heer van Loon weder rEn nu onze begin
selen op staatkundig gebied.”
Daar zal het dus komen, meent gij. Luistert.
vDe anti-revolutionaire partij zoekt niet naar
hare beginselen maar thansnu er eene nieuwe
Era schijnt aan te breken, waarin de beginselen
door onze partij beleden in toepassing gebracht
kunnen wordennu worden wij aangespoord om
ze toe te poesen en zóó,, helderdat de tegen
partij ze kan zien. Nu,moeten wij ook op het
gebied van het onderwijs ér toe komen om eene
figrniule te stellen.”
Nu eerst? Maar, mijne heeren, wat hebt gij
dan gedurende al die jaren van voorbereiding
gedaan? Nu nog eerst beginnen, om uwe alge-
meene beginselen op de practiscbe politieke vraag
stukken toe te passennu nog eerst zelfs op het
gebied van het onderwijs, dat altijd uw gelief
koosd gebied was, eene formule zoeken. Nu,
maar onder die omstandigheden hadt gij nooit met
zulk een trots het hoofd mogen opheffen. Daar
voor bestond wezenlijk geen reden.
Eindelijk nog een laatste woord van de drie
heeren.
De heer van Loon/Van onze staatkunde
zal men nooit kunnen zeggenhet is eene staat
kunde buiten Christus.”
De heer Messchert//Ik zeg den heer Wint-
gens gaarne nageloof, hoop en liefdemits
hij bedoele; geloof in een almachtigen persoon
lijken God en in eenen Heiland der wereld
hoop op een ander levenliefde tot God ep
liefde tot onze naasten, liefde vooral voor hun
eeuwig welzijnMen zij dan ook vooral dóór
trokken van het godsdienstig beginsel.”
De hoer van den fierch van Heemstede: rWat
mij zelven betreft, Mijne Heeren, zoo geloof
ik, dat alleen in de vreeze Gods alle wijsheid
bestaat, ook op het staatkundig gebied.”
Maar waarde heeren afgevaardigden, wat wil
nu dat alles zeggen Hoe menigeen zal dezelfde
woorden kunnen bezigen en gansch iets anders
bedoelen.
In de vreeze Gods zijn de Hugenoten ver
dreven, zijn de gevangenissen te Home gevuld,
zal Hendrik V den burgeroorlog in Frankrijk
doen ontbranden. De vreeze des Heeren heeft
de volksmenners doen zeggen, dat zij geroepen
waren om de lagere klassen op te heffen en
vrij te maken van den druk der hoogeren en
daaruit is zelfs de commune ontstaan. De vreeze
des Heeren drijft don Carlos aan om Spanje
te plunderen en de Fransche Kamer om op
staatskosten eene kerk te bouwen, gewijd aan
het Heilige Hart.
Maar wat wilt gij daarvan hier te lande in
voeren P Nog eens, waarom omschrijft gij niet
uw staatkundig stelsel
Gy zijt ons tegengevallen, mijne heeren, wij
hadden van uwe verschijning eene verandering
in den algemeenen politieken toestand verwacht,
doch gij üebt ons zeer teleurgesteld.
Vraagt gij ons de reden, dan zullen wij ant
woorden: Gij zijt geene politieke partii, gij
hebt zekere positieve godsdienstige en kerkelijke
wenschee. Naarmate die door den eeneu of
anderen maatregel al of niet bevredigd kunnen
worden, zult gij voor of tegen dien maatregel
zijn. Én voor zoover uw gevoelen zal worden
Tegenvallen, is in dit menschenleven met al
zijn onzekerheden iets zeer gewoons. Teleur
stellingen zijn daarbij niet zeldzaam. Toch zijn
wij onder sommige omstandigheden daarover veel
gevoeliger, dan onder ‘andere. Soms zijn wij
onverschillig over dat tegenvallen, soms trekken
wij het ons erg aan.
WftDie laatste toestand komt o. a. voor, zoo
dikwijls wij om ons heen zekere eentonigheid
of in ons zekere verslapping waarnemenwaarin
wij gaarne door eene of andere groote gebeur
tenis eene verandering gebracht wenschen te zien.
De langverwachte gebeurtenis schijnt te komen.
Hare nadering prikkelt reeds. Eindelijk is zij
er, en even daarna is. zij er geweest. Waar
zijn de gevolgen Is de eentonigheid werke
lijk verbroken, de verslapping werkelijk geweken
Wij zoeken te vergeefs en klagen, dat wij zijn
teleurgesteld, dat het ons is tegengevallen.
Eene dergelijke stemming was de onze, nadat
in de zitting der Tweede Kamer van den 23sten
September drie leden der anti-revolutionaire partij
het woord hadden gevoerd.
Menigeen, vooral onder de lezers van dit
bladherinnert zich zeker de groote verkiezings-
beweging van de. zijden der antirevolutionairen
welfe in Juni 11. de aandacht trok. Jaar op
jaar was Mr. Groen van Prinsterer de eenige
politieke woord- en penvoerder dier partij geweest.
Wel hadden in de Kamer in den luatsten tijd
eenige heeren zitting genomen, van wie men
zeide, dat ze zuiver waren in den geest van den
heer Groen, maar de ervaring had dat niet
bevestigd. Ze hadden handjes gegeven aan de
conservatieven en Mr. Groen had ze dan ook
meermalen gedesavoueerd.
Daar waren echter groote dingen
Een politiek blad was van die zijde oj
en aan een man van groot talent was de i
toevertrouwd.
Dat blad had een ongehoord succès gehad
en de partij was in den lande blijkbaar aanzien
lijk versterkt, of liever zij had aan inwendige
kracht door aaneensluiting zichtbaar gewonnen.
Dat blad bad al zijn best gedaan, om de
partij te isoleeren en haar geheel los te maken
van de ^conservatieven”, die vroeger in vele
omstandigheden op haar steunden en rekenden.
Die toeleg was volkomen gelukt.
Dat blad bad het stelsel om geheel eigen
candidaten te stellen, met vuur bepleit en het
pleidooi gewonnen. Nergens verklaarden zich
de antirevolutionairen voor de candidaten van
anderen, al meenden sommigen van die anderen
verstandig te doen, de hare te steunen. Zoo
won zij belangrijke zetels en dreef zij hier een
liberaal, daar een conservatief mannen van
erkende bekwaamheid uit.
Hoe werd nu dit bewegen en streven door
de andere politieke partijen beschouwd
Het leedgevoel der conservatieven, die zich
hunne oude bondgenooten zagen ontvallenwas
verklaarbaar.
Maar de liberalen Over het geheel verheug
den zy zich wel niet in alles, wat daar ge
beurde, omdat iedere beweging in kerkelijk-poli-
tieke richting hun moest tegenstaan, maar, waar
zij tusseben twee kwaden moesten kiezen, hoopten
zij van dat krachtig optreden dier antirevolutionai
ren althans eenig nieuw levenzij het dan ook
een leven in en door stryd. Ja, zoover reikte
zelfs hier en daar hunne behoefte aan prikkeling,
Mn verbreking der politieke eentonigheid, aan
verdrijving vun het politiek malaise, hetwelk zich
bovenal in hun eigen kring vertoonde, dat zij er
in sommige districten toe overgingen, om, waar
bij de herstemming tusschen een conservatie
ven en een antirevolutionairen candidaat moest
worden beslist, zich niet van stemming te ont
houden, maar de kansen van den laatste door
hun steun te vermeerderen.
Met zekere spanning werd dan ook na den
triomf der antirevolutionairen de tijd afgewacht,
gevraagd over maatregelen, die met genoemde
wenschen niet samenhangenzult gij in den regel
onverschillig zijnen uwe «tem misschien regelen
naar politieke combinatiënwelke uw geïsoleerd
standpunt weder in gevaar zullen brengen. Wacht
u althans voor dit laatste. Weest dan liever on
verschillig, maar weest in zoodanig geval daarbij
overtuigddat gij geene staatslieden zijt. Toch
verlangt het volk tot zijne regeerders en wet
gevers staatslieden.
Voorzeker zullen zy die meenden, dat de
deputatie uit de monarchale partijen, na ein
delijk hunnen toekomstigen Koning van Frank
rijk te Salzburg gevonden te hebbenrecht
duidelijke verklaringen van dezen zouden mede
brengen, bij het lezen der jongste berichten
zich deerlijk teleurgesteld gevoeld hebben. Niet
tegenstaande de verzekering van sommige niet-
legitimistische bladendat de graaf van Cham-
bord alle concession, door het rechter-centrum
begeerd, heeft toegestaan, mag men als vrij
zeker aannemen, dat geene bepaalde belofte
gedaan is. Zoowel ten opzichte der bestaande
vrijheden als met betrekking tot de quaestie «Ier
vlag behoudt bij zich later alle vrijheid van
handelen voor. Men moet genoegen nemen met
de verzekering, dat de Koning, na eerst als
zoodanig geproclameerd te zijn, alle verdere zaken
zal regelen overeenkomstig den wensch.der ver
tegenwoordiging, der natie en van zich zelven.
En toch schijnen de verschillende fracties der
rechterzijde, ook het rechter-centrum, zich met
die verklaringen tevreden te stellen en voorne
mens nu weldra met hun voorstel tot Weder
invoering der erfelijke monarchie voor den dag
te komen. In de eerstvolgende vergadering der
vaste commissie zouden de monarchale leden op
bijeenroeping der nationale vergadering tegen den
28sten dezer aandringen.
De legitimistische en orieanistische organen
hoewel verschillende in de opvatting der verkla
ringen van den graaf, wanen zich reeds zeker
van de overwinning en spreken over Hendrik
V, alsof deze reeds plaats heeft genomen op den
Franschen troon. Alles wordt in het werk ge
steld om de zoogenaamde vlottende” leden, die
indertijd wel medewerkten tot den val van Thiers,
maar zich toch vóór de conservatieve republiek
verklaarden en tegen de monarchie, te bewerken
door het verleidelijk vooruitzicht op gezantschaps-
postenprefecturen enz. En de geschiedenis ook
van deze dagen bewijst, hoe gemakkelijk dit in
Frankrijk geschiedt.
Doch ook de republikeinsche partijgesteund
door de overgroote meerderheid der natieblijft
aaneengesloten alle pogingen in bet werk stellen
om zich van de meerderheid te verzekeren. Dage
lijks komen hare commissiën daartoe bijeen.
En de regeering blijft bij dien strijd der partijen
niet werkeloos. Terwijl zij aan den eenen kant
besloten heeft een gedeelte der bevolking te be
letten aan de stemming over de ophanden zijnde
gewichtige voorstellen deel te nemen, door de
verkiezing van elf afgevaardigden alsnog uit te
stellenheeft zij aan den anderen kant gezorgd,
door verwisseling van girnizoenendat de hand
having der rust te Parijs, bij de dingen die
aanstaande zijn, aan vertrouwde handen is op
gedragen.
Welke houding Mac-Mahon met betrekking
tot de plannen der monarchalen zal innemen,
blijkt genoegzaam uit eene dezer dagen afgelegde
verklaring: vdat bij zich vau de conservatieve
meerderheid niet zal scheiden en geenszins voor
nemens is om onder alle omstandigheden aan
het bewind te blijven.”
Het rechtsgeding tegen Bazaine wordt steeds
voortgezet. Heeds zijn versciiillende getuigen
gehoord, waaronder define fieur van het Bona-
partisme, die bet natuurlijk den maarschalk niet
al te lastig zal maken. Deze beroept zich, waaf
het geldt de gevoerde onderhandel! ogen met de
Keizerin en met den Duitschen opperbevelhebber,
op den eed van trouw, dien bij den Keizer ge-
waarop zoude blijken, hoe zij
winning gebruik maakten.
Bij het eerste het beste politiek debat in de
Tweede Kamer zoude bet die tijd wezen en in
dien al de antirevolutionairen het verstandiger
mochten achten, om nog een tijdlang het stilzwij
gen te bewaren, waarschijnlijk zoude dit hun niet
mogelijk wezen en zouden zij door het dringen
van anderen wel worden genoodzaakt zich te ver
klaren. Bovendien, waarom ook zouden zij zwij
gen Sinds hoevele jaren hadden zij niet de ge
legenheid gehad hujine beginselen te overwegen
en te formuleeren. Met hoeveel trots hadden zij
zich njet verheven, als de vroeger verdrukten,
doch thans vrijgemaaktenvoor wie zich eene
nieuwe toekomst opende. Het moest hun zelven
een genot zijn zich uit te spreken.
De gelegenheid werd hun gemakkelijk gemaakt.
In eene hevige philippica, waarin hij den geesel
zijner taal even krachtig als sierlijk zwaaide,
sommeerde Mr. Wintgens de heeren antirevoluti
onairen, hunne beginselen in ronde woorden te
noemen. Wat wilden zij op het terrein der prac-
tische politiek? Dat immers koude de eenige
vraag wezen. Met hunne wenschen op kerkelijk
terrein had men in de Kamer niet te maken,
want allerminst mochten zij eene kerkelijke partij
wezen, die alle andersdenkenden wilden brengen
onder de tyrannie hunner kerkleer. Was dit
hunne bedoeling, dan zouden alle anti-clericalen
zich als één man tegen hen wagen. Bezaten zij
echter, hetgeen zij immers ook hadden beweerd,
een staatkundig program, dat zij het dan noem
den, du'deiijk noemden, opdat men koude weten
wie men tegenover zich bad.
Bationeele vraag.
Den 23en September werd het antwoord ver
wacht. In onze _,verbeelding stelden wij ons
reeds voor eene bijeenkomst van alle antirevo
lutionaire kamerleden met den redacteur van
«de Standdaard” ten huize van Mr. Groen
van Prinsterer, in den avond, ja misschien tot
diep in den nacht van den 22en. Daar zouden
de hoofdpunten van het te geven antwoord wor
den opgesteld. De twee der welsprekendste ver
tegenwoordigers zouden worden uitgekozen en
aan hen het ontwikkelen dier punten worden
opgedragen. De rollen zouden voorts ontjer die.
beiden worden verdeeld. De redacteur van «de
Standdaard” zoude van die gehouden redevoerin
gen een uitvoerig verslag geven in zijn blad,
de hooge beteekenis daarvan nog verder ontwik
kelen en allen gezamenlijk zouden op die wijze
een politieken catechismus hebben tot stand
gebracht, die voor jaren lang het credo der partij
bevatte.
Zoo zoude men denken.
Niets van dat alles.
De heer van Loon trad oprik zal slechts
enkele opmerkingen ten beste geven betrekkelijk
hetgeen de heer Wintgens heeft gezegd.”
De heer Messcbert van Vollenhoven trad op
rik bad het voornemen nietover de algemeene
strekking van het adres van antwoord te spreken
en zal slechts eenige bedenkingen inbrengen tegen
de reden van den heer Wintgens.”
De beer van den Berch van Heemstede trad op
rik was met van plan mij in deze discussie te
mengenechter wensch ik thans een enkel woord
in het midden te brengen na de redevoeringen
der heeren vau Loon eu Messcliertdie ik met
belangstelling en symjialhie heb aangehoord.”
Hoe nu, mijne heeren, wist gij van elkaar
niets af, hoordet gij elka&rs redevoeringen daar
voor het eersthadt gij geen plan genad u in
de discussies te mengen
Wij gaan verder.
De heer van Loon«De heer Wintgens schijnt
te meenen, dat onze partij eigenlijk moest we.
zen, misschien is, eene fractie van de gemo
dereerde conservatieve party die verkeerd heeft
gedaanzich af te scheiden van hare moeder en
die zoo spoedig mogelijk tot die moeder moet
terugkeerenMen verwarre ons niet met een
rechter vleugel van een rechter centrum der
conservatieven waartoe wij niet weuschen als
zoodanig te beboeren.”
