:erin&
NOVEMBER
1874,
ITIKELEN,
ARZEN met dubbele
TINES, STOFFEN
y.282. j ZONDAG au, xu„.
INN.
G
it
EN- en
THEES
rpillcu
w
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, Al/
^7=- i j
RTRAAN
>er flesoh 60 Cte.
»ertug0-3tJut
lo a r>0, 33 en 18 CU.
ES OOG IHIL
!U kléine 30 Cts.
i. 1,80.)
-Extract.
iminen A 75 Cts,
SORGEL
4 f I -
.ASSER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
M h I
Zoonhoven
dat tot het geven
1de WelEd. Heeren
them.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
s. w. nwaN. jno/^ten,
ff?
Misdaad en stMf/1
ie-iesciouioinffen'). '7 1
jssel te Oltenzaal.
A1U
dat dit
1
ife
plMtifiaf OKIE MAAL wordt opgej
.l.cht. TWEE MAAL io retain^
onzen broe-
hcerlijkaten
als voor ’t
iworden
PORIE TE MAST-
ƒ1.86.
asdo druk, f I,—.
DELUKE NOVEL-
1,26.
Dqze Courant wordt d iederen Zaterdag-iniildag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per driemaanden f 0,70.
Franco per posj. koor het ^eheele ^jjk 0,80.
DAM ES-en KIN-
eene sorteering van
enz. enz., alles zeer
Nog beveel ik mij
douw maken en
nelde artikelen,
RIBBEEK.
Wijk A, N’. 198.
jtr. (62'17)-
procfrakjes 15 Cts.
illen 86 Cta.
Een
’l Is
dien l
schouwingen te «geven
maat
dit over
opmerkiiqomdiel—r i
fl raken, ify' welk géval
voor ietóbeters. 1
wou gerezen. t *s ecu fyeraje, u
i’ leden uit het Engelsch vertaald
‘z toestanden worden
(nowhere) bestaan,
v als werkelijk denkt.
i| Prijs Her AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
j-eg|el meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
Qdpoeder.
)0^en 50 grammen
0 en 30 Cts.
ROMEN
CU.
NI) WATER
Gram 76 CU.
kleine a 45 Cts.
ige gebruikiaaa wijaing.
le bekomen in de bekende
WOLFF Zn.
d Ez. Bodegraven
Wed. Köhn Co.;
Bischop. Gorinohem
Gouda: L. Welter;
Jonker-Iden burg, Ap.
i, Ap.; T. E. v. Santen-
oer, jr., vis i vis 't Stad-
g 441; 8. J. G. Walff,
Scbied. Dijk 288,
huijzen, Twijest.Wed.
Derksen, Witte Vrou-
a, Vredeb. 745; K. W.
P. d. Bergh Zn.
nart— Woerden: N.C.
(6206)
a de bekende depots.
GlHBOKir,
ib-tahmsdie 1’rïip.nten.
AN NOOTEN.
TE KOOP:
k, brillant van geluid,
mahonyhouten kast,
n. Adres, onder het
eau van dit blad. J
(6247)
lakt het geachte pu-
jn Winkel heeft ge-
SClOOmVEHSCIE COIllNT.
1 r
KERING heeft bij
jft belasten mot het
SELAARS door
leid bestaat aan het
leer
lus uit:
t overtujgddat dit
en mensch tierende
én loiïter de zedelijke ver-
'W-op i? °°g hepft’
npefjbij me (|/ast, dat zij,
jenistdint ‘I bedachten,
welke’het in toepas-
itf wetqp wat ze doed.
W weinigen gevonden
|pi al de foltering, hl
lir zij jèan onderWer-
Iren aqhterëen helmen
'maar fuik mij zeken
n allwBt ik op hiin
1 whn’ik weet djit
i beWstlgt mij. dit
jrtuftiiO, dat ter iri
i sdmikkelijk VliBflên
delijders’réöjvén
r wereljl het
leggen.
dat dteze langzame ejj da
mt de geheilnen van ’t brein
letelijk erger is dan lichamelijke tuchtiging,
c^ohiHig welke, en omdat de akelige tee-
kenen dier zedelijke marteling niet zoo zichtbaar
en tastbaar zijn alg litteekenen op ’t vleesch
omdat haar wonden niet op de oppervlakte zijn
en zij maar weinig kreten af perst die 's men-
schen oor kan hoorenziedat is voor mij een
reden te meerdat stelsel te brandmerken als
een wehéiua strafmiddelwaartegen de sluime
rende menschelijkheid al lang had moeten op
komen. Eens ging ik toet mij zelven te rade,
of ik, gesteld ik had de macht om //ja” of
rneen" te zeggen, inijn toestemming zou geven
om deze straf in zekere gevallen van kortston
dige opsluiting toe te passen en.... aarzelde
toen maar nu nu verklaar ik plechtig, dat ik,
hoezeer ook met belooningen o? eerbe wij zingen
overladen, ónmogelijk als een gelukkig man ouder
den bloot en hemel zou kunnen wandelen of me
’s nachts op mijn bed zou kunnen ueervlijen,
als ik mij zelven bewust mocht zijn, dat één
menschelijk schepsel onverschillig voor hoe lan
gen of hoe korten tijd, deze onbekende straf
in zijn eenzame cel onderging, waar ik de oor
zaak van was, of, iu hoe geringen graad dan
ook, de haud in geleend had.”
Ik heb bovenstaande periode in haar geheel
overgeschrevenomdat zij zoo bij uitnemend
heid schoon is; uiet omdat ik geacht wil wor
den het oordeel van deu grooten romanticus in
zijn geheel te beamen. Zeker is het, dat
Dickens geen weifelend bestrijder van het cel
lulair stelsel kan genoemd worden. Hij staat
in dit opzicht Volstrekt niet alleen.
Werkelijk wordt de celstraf, indien de mensch-
lievendheid er niet op uit is haar nadoelen
te neutraliseeren, de verschrikkelijkste foltering.
Maar de wijze, waarop zij wordt toegepast, doet
veel, doet schier alles af.
Overigens is in deze het laatste woord nog
niet gesproken, evenmin als ten opzichte vau
andere vraagstukken, tot mijn onderwerp in be
trekking staande, en waarover ik later, altijd,
op mijn wijze, als leek dus, nog het een
en ander wil in het midden brengen.
H—e.
Donderdag 29 October, te laat om in het
jbugste overzicht besproken te worden, werd de i
zitting van den Duitsohen Rijksdag iu de
witte zaal vau het Koninklijk paleis te Berlijn,
door den Keizer in persoou geopend. Iu de
uitvoerige troonrede bij die gelegenheid uitge
sproken, werden verschillende zeer gewichtige
wetsontwerpen aangekondigd, waaronder die be
treffende de rechterlijke organisatie, de rechts-
eu strafvordering en die tot invoering van hel
verplicht burgerlijk huwelijk de voornaamste
zijn. Ouder algemeen gejuich werd de mede-
deeling ontvangen dat ditmaal voor ’t eerst eene
begrooting voor ElzassLotharingen zal worden
ingediend, die aan de bijzondere belangstelling
van den Rijksdag werd aanbevolen.
Bij het bespreken der verhoudingen met bui-
beproefde vriendschap, welke Duitschland Fmet
.ji .■■■■n.jr..
I ’mdelphia, drupt hij zichwjldi
rNu be^l ik er wel van
Stelsel van eep welgezind^
bedoeling^ itg^tT.
I petering uatï den gevip ’4’
toaar 't stint diet?, min!
tflie dit g^dlsel 'va^j. gevang
Mh die wel^eziddeJieerenh|
Uiig brengto), feig^hjk niét
Ik gelöof dat !er ihjiar ztfei
i|ordep diel^jn staató zi|n Wj
besemnX wa|i
)n zijn, die des#vstraf mi
-ilsftik.Mi
gezichten hèb.' gelézen 'i'eniwl
zij inwendig gevoelen j qkn
sllchts te dieper in mtjpi prei
ddc stelsel, een diepte vAn
migesloLen ligtdie allepq
kimnen pij en en geen 'r‘“
recht heeft, zijn medeschepsel
Ik! houd ’t er voor
ge|ijksche omgang met
onmetelijk erger is
onverschillig welke
Jdoor het geheele^k 0,80.
di .1 UA ,,,^1
hetrechtpgèvoelijdoor het wanbedriji
voldoening te gaven. Al drerd het
ba*te geerecht, zuil.'
ipK* sf rijd, (laangeziem
tjW wachten iptraf wl
OirspronkelnK benJ
d|llicrs"|WuiS: da l]
LjfflUïden, 'dltj iherq J
Üooi^l bra^itei)
tem pastfe jhet®derf cnM
lij^n zB^Jtoe, zoiiifd
kohhkomeii met dt bfi
sotp^ala compensjitm!,'
Merkwaardig zijn
staön: elk koq vóÓM
veel een of ander sm
komen. j 4 W
Dat zulk een toe^tAn! niet
dan volkomen wetteloosheid, is liet.
peh. Het aantal misdaden was dan ook
groot, en vooral werden er w! D :L,
bedreven door de machtigen en grootendie
praatje, lezérs, n^ets meer. 1 1
Is i»ij niet te doen om, met al den ernst
hei ndertferp vereischt, diepzinnige be-
3 *3 over een ddr gewichtigste
itschipj«lijke quaesties: hpel gatóptiie Uat ik
over am //desbevoeqdend’ Alleen'een paar
lerkingf.i), die1—r m.isschipn kant noch wal
1 ik zejgaarne fa ruil geef
Waarschijnlijk hebben sommigen uwer ivEreh-
wou" gelezeh. ’t Is een tfetkje, niet lang ge-
„1. ‘luid, en waarin
geschetstdie 1 nergens
doch die de schrijver izich
«„o muux. Ouder anderen wórdt daarin
vertelddat misdadigers in de denkbeeldige maat-
schappij van Erehwon werdeu beschouwd en
1 verpleegd als krankenterwijl zijdie aan eenige
lichamelijke ongesteldheid lijdende warendaar
voor werden gestraft. De gevolgtrekkingen en
redeneer in gen, die de schrijver uit deze gegevens
afleidt, zijn heel geestig.
Onzin, zal men wellicht op bet eerste ge
zicht uittoepen. Maar zacht wat. Bij een weinig
nadeuken zal men moeten erkennendat de
vraag, in hoeverre de mensch persoonlijk toere
kenbaar is voor zijn daden, volstrekt niet los
weg met een machtspreuk beslist kan worden.
De geschiedenis van alle tijden doet ons men-
schen kennen, die als het ware door een ge
heimzinnige maar ou weerstaan bare macht tot mis
daad werdeu gevoerd, misdaden die niet anders
verklaard kondeu worden als door een abnor-
malen zielstoestand, wel niet gelijk aan, maar
toch gelijksoortig met krankzinnigheid.
Eu aan deu andereu kant kan men zich wer
kelijk gevallen deuken, waarin ziekte misdaad
is, in deu zin dien men gewoonlijk aan dit
woord hecht. Stel bij vooi beeld dat, bij het
hetracheu eeuer epidemie, sommige personen de vau
hoogerhaud aanbevolen remigiugsmaatregelen ver
onachtzamen, en alzoo de besmetting m de hand
werken, oorzaak zijn dat, behalve hun eigen be
staan, nog meerdere meusciieiilevens in gevaar
kumen. Wat dunkt u, zijn dan zulke lieden
niet strafschuldig? Eu vindt ge nu nog do
redeneeringen van den schrijver vau Erehwon
zoo erg ouzinuig?
Strafschuldig, zeide ik zoo even. Laat ons
bij dit woord even stilstaan.
Wat is eigenlijk straf?
Is het een rechtstreeksche vergelding voor bet
bedreven kwaad? Iu dat geval moet er ook da
delijke overeenkomst zijn tusschen bet misdrijf
en zijn gevolgen, in dier voege, dut het roog
om oog en tand om tand” van het Mozaïsch
recht consequent wordt toegepast. Dan is de
maatschappij, die de taak van het strafgericht
op zich neemt, verplicht, den bedrijver van het
kwaad al bet leed te doen ondergaan, dat bij
door zijn euveldaad anderen heeft bereid.
Maar, al kou er zelfs bewezen worden, dat
de maatschappij daartoe het recht heeft, dan
nog zou de toepassing memgwerf falen. Een
voorbeeld. Een nijver man heeft zich door zijn
vlijt eeipg vermogen verworvenhij is tot zeke
ren welstand geraakt, en ziet met zijn gezin
de toekomst rustig te gemoet. Zijn geld wordt
hem op de eene of audere wijze ontstolenen,
daar hij buiteu de mogelijkheid is om op nieuw
te begiuuen, ontzinkt hem de moed, hij stort
zich m de armen vau den dood, de zijnen blij
ven als bedelaars achter, worden op hun beurt
door armoede tot misdaad gebracht.... Ik vraag
u, welke straf moet hier, volgens de wet der
wedervergelding, toegepast worden? Eigenlijk zou
de doodstraf dan nog veel te zacht zijn.
Het recht, waarvan we zoo even gewaagden,
behoort in het lang verleden thuis, en reeds
in de Middeleeuwen huldigde men andere be
grippen. Toco gold de straf voor een soort
vqu boete, voor een middel om de goddelijke
eu meuschelyke gerechtigheid te verzoenen, om
Hamels te bevredigen oii.iiiii
l’“‘
Al ikerd het levteii'ïus
1 was met het beginsel nï
dour dit offer de hierilifm&af
jird verminderd of afMm!
fort Alit bpgripiü bij dettAi^
ftóttrdenaar, dobr iijii^bwf!
d®zich in handen int»
leen pleolitim sameiïk^M
)e middelegttjvsohe rijcli
Iu bdet'ë in W te stüffl|
'pphióf elk nmsd.idiger V^jlj'1
ifling'fejencr bllp^alde gfw-
loot fyet bwl.teven
larieten, d^q hiervan ibèl
3 precies wjtén, op lW
^tostdk henzon t^'jst|W
vJl betty). Jl/
licht te Üegrij-
was dan ook zeer
veel gruwelstukken
zich boven alle wetten werheven achtten en de
middelen bezatpu om iich voor de uitvoerders
der gebrekkige rechtspleging te beveiligen.
In dien nood werd een ander middel aange
grepen. Een ander denkbeeld ontstond, dat
uaupelijk elk misdrijf wraak eischte en ieders
plicht het nemen van die wraak gebiedend
eischte. Het veemgerichi trachtte orde te schep
pen in de verwarringdoor straffeloosheid te
weeggebrachteven als in later dagen in de
Nieuwe Wereld de Lynchwet de uiting werd
van het beleedigd rechtsgevoel. Van nu af was
de adellijke booswicht niet meer gerust over de
gevolgen zijner misdaden, wantin het holst van
den nacht of te midden van het jachtgedruisch
trof hem de kruisdolk van de veemridders.
Zooals men zietheeft het heel wat moeite
gekostom de formule te vinden die het ver
band tusschen misdaad en straf voldoende uit-
drukt. Wij moeten nu vragen Is dat verbaud
werkelijk uu gevonden Heeft de geest der
moderne beschavingde geest van een milder
christendom, het gewichtig vraagstuk opgelost?
De bedoelde formule wij vonden haar on
langs uitgedrukt in een hoofdartikel van het
Nieuws van den Dag en schrijver dezes zegt er
natuurlijk van heeler harte ja en amen op
zij is deze
rNiet om te wreken maar om te verbeteren,
niet om een oogen blik kei ijken indruk van vrees,
maar om een bhjveudeu veredelenden indruk op
het gemoed van den afgedwaalde moet 't ons
te doen zijn. De straffendie wij gewoon ziju
toe te passen op het redelooze dier zijn
daarom per se ongeschikt en dus afkeurens-
waardig voor onzen medemenschj
dereen wezen als wij met deu
aanleg, zoowel voor het goede.....
kwaad.
De straf moet dus de strekking hebbenden
misdadiger te verbeteren, da vonk van men
schelijkheid, die iu hem sluimert, aan te wak
keren tot een louterend vuurAls gij een
moordenaar zonder veel omslag laat ophangen,
bereikt gij dat doel zeker niet.
Dat is dus heel wat anders als in de Mid
deleeuwen. Toen bracht het straffen der mis
dadigers aanzienlijke geldsommen op, in den
vorm van geldboeten. Thans worden er aan
merkelijke sommen ten koste gelegd aan ge
vangenissen en verbeterhuizen. Vooral het stelsel
van eenzame opsluiting eischt groote uitgaven.
Genoemd stelsel heeft nog altijdnevens
warme voorstandersniet minder vurige bestrij
ders. Door afzondering, zeggen de eersten,
wordt de misdadiger tot nadenken, tot berouw
gebracht; hij keert tot zichzelven in, eu wordt
een mensch. Dickens, in zijn bekende
rSchetsen uit Amerika,” komt tut een gausch
audere conclusie. Naar aanleiding van een be
zoek in de groote cellulaire gevangenis te Phi-
De zin hiervan is duidelijk genoeg, ala zijnde een
afkeuring van lichamelijke straffen iu 't algemeen. Do
uitdrukking vond ik echter minder gelukkig, want, daar
volgens onze gewone beschouwing straf moat werken op
de rede, kau er, dunkt mij, geen sprake zyn vau eeu
redeloos dier te straffen. Wat men zoo zou willen
heeten is dood eenvoudig, niets meer eu niets minder dan
mishandelen.
sodimige machtige rijten verbindt, waarin een
waarborg voor den vrede wordt gezien. Opdat
echter die vooruitzichten van vrede geene aan
leiding zoudeq worden voor dé'i vertegenwoordi
ging om de militaire uitgaveqlte beknibbelen
wordj ten slotte betoogd, dat j)uitsculand ziju
verkregen macht niet Anderp dan tot zijne ver
dediging mag aanwenden, waartoe, kwam’ het
er op aan, geheel cte natie én harp Vorste^ be-
.Irci^l zouden gevonden flwordenJ
Geheel in overeenstemming mfet dat betoog
is de begrooting Van oorlogljtd/er 1875 weder
eenige milliocnen booger opgeveterd dan die over
het floepende jaar, en niet ónmogelijk ziju de
geruchten, als zou Frankrijk Rusland zijn
s(eun Hébben aangeboden in dp Oostersche aan
gelegenheden, geruchten die in‘de Duitscho pers
gretig aftrek vinden doch dóór de Frausche
worden tegengesproken, mede een toid4el iu
handen|l fler regeeringom d& aanneming der
militaire uitgaven te verzekeren.
Zooals gewoonlijk waren de teerste zittingen
van dttr'i Rijksdag peer slecht bezochtzóó zelfs
dat eerst in de derde zitting de herkiezing van
den president en de samenstelling van het bu
reau konden plaats hebben. Dit zal waarschijn
lijk de Fortèfkritts-partij er toe brengen op
nieuw een voorstel te doen om aan de leden
vergoeding voor reis- en verblijfkosten toe te
kenner).
Kullmann, die zooals bekend is Voor eenigen
tijd een aanslag op het leven van Von Bis
marck deed, is tot 14 jaren tuchthuisstraf en
verbeurdverklaring zijner burgerschapsrechten ver
oordeeld. Voorts zal M, na afloop van zijn
straftijd, gedurende 1 Omaren onder het toezicht
der politie staan. Met de meeste bejaardheid
heeft hij tijdens het proces alle feiten, welke
in de acte van beschuldiging voorkwamen, in
hoofdzaak erkend. Hij verklaarde voorts uit
beginsel gehandeld te hehben zonder door iemand,
wie ook, daartoe te zijn aangespoord. Hij zag
in Bismarck, de ontwerper der Mei wetten, deu
grootsten vijand- der Katholieke kerk.
Zijn verdediger vroeg zijn vrijspraak opgrond
dat de beschuldigde door het kerkelijk conflict,
de Meiwetten en zijn lidmaatschap der Katho
lieke gezellen-vereeniging in een toestand vau
geestdrijverij was geraakt, waardoor zijn daad
niet toerekenbaar mocht geacht worden.
Gmtreut de Arnim-quaestie valt weinig nieuws
mede te deeleu. Zooals men weet is de graaf op
vrije voeten gesteldhij mag echter het grondge
bied niet verlaten, daar dit vertraging in de rechts
vervolging zou kunuen veroorzaken. Sommige
bladen Verhalen dat v. Arninï’s houding in de
binnenlandsche staatkundige aangelegenheden van
Frankrijk mede het hare heeft bijgedragen
tot de minder goede verstandhouding met deu
rijkskauselier. Hij zou namelijk doof de geheel
eigenmachtige verzekering, dat eene verwijdering
van den toenmaligen president Thiers door
Duitschland volstrekt niet euvel zou opgeno.neu
worden, tot den val vau dien Staatsman heb
ben medegewerkt. Wat er van zij, het laat zich
hooren dat de Orleanisten, toen een gedeelte
van het grondgebied nog door de Duitschers
bezet was, bij de volvoering van hunne plan
nen veel waarde moesten hechten aan het oor
deel van Duitschland.
Nog altijd verdiept men zich in gissingen,
welke houding de Fransche regeering zal innemen
bij de hervatting van de zittingen der Nationale
vergadering. Vrij algemeen verzekert men dat
Mac-Mahon in eene nieuwe boodschap zal aan
dringen op organisatie der machten, die hem
gedurende zijn zevenjarig bestuur zullen moeten
ter zijde staan, terwijl van de andere zijde aan
de Republikeinen het voornemeu wordt toege
schreven, om op nieuw een voorstel te doen tot
ontbinding der vergadering. Deze telt intus-
schen weder een Bonapartist meer. In Pas de
Calais toch heeft de Bonapartist, mede candi-
duat der Orleanistendauk zij den steun der
legitimistengezegevierd. De republikein Brastne,
die bij de eerste stemming de meerderheid had,
bleef bij de herstemming ver in de minderheid.
In Oise, waar heden eene verkiezing moet
plaats hebbenstaan de kansen der republikei-
x gnen daarentegen weder wat gunstiger. De beide
tenlandsche regeeringen, wordt gewezen op de republikeinsche candidateu, waarvan de een tot
j-rm n.„ geabdiceerde de ander tot de meer gematigde
J^ezittde.
gelóóf
iu angst ^te
N\e dezó*
ii oudBn54 jü
naga en iri'Wepfèf
hèb', geffe;
inwendig gevoelen^
diepte
td^isch ter
tehëpsel up