r. 296.
Z0NDA& 14TBBRUARI.
- Dö
ontwikkeling zouden vrij
WEEKBLAD VOOR DE KR1MPENÊR-. ALBLASSER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
«7,
88<,
98
101
10° 7,
w
70'/.
307
SU 9
«1’7..
««7.
00
583
^7.
63
14»/,
41
133
80
96
De Anti-revolutionairen en
het Lager Onderwijs.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
16«7Z:
3 -1 -
S. <fc W. N. VAN NOOTEN,
Uitgaven.
phonic
het be-
Deze Courant wordt geregeld lederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per driemaanden ƒ0,70.
Franco per post door het geheele ryk f 0,80.
van
worpen
genomen.
Met de
geruchten
nieuwe Ir
16’/,
‘J'/l,
95'/,
58'/,
SP/.
«1
58’/,
HT£R.
Hennep f 23 4 24,
SU kilogoeboter
per half kilo; kaai
it.overloopera f6*
f 20 a 24, vette kal
len f 5,00 6,00, pee-
>045.1)0, poter» f 1,40
per 100 stuks.
'gevoerd 10 partijen;
jen voor Engeland 91
•o f a 13nuchter»
Prijs der Advertentiën Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
1004
103'/,
SS
99’/.
96'/,
167,.
77.
249
238
‘60 7.
99”/,.
96'/.
niet reeds geregeld, dan toch zoo goed als
den weg geruimd. De Carlisten heboeu den
in iu vrijheid gesteld; het is voorts be-
dat het verongelukken van het schip met
gevolg is van het beschieten, maar van
schipbreuk, zoodat er alleen sprake kan
van het vergoeden eener zekere som voor
Alk binaenlandMha A4v.rte.tiSn waarvan de
»ni|5 MAAL WMdk *M»t«**Bworden
toto TWJKE MAAL ia rekwang g-br.cht.
ingevoerd1 paard,
al veren, 43 nuchters
1, 379 varkens, 40
ct., idequal. 62 ct.;
uai. 90 ct.; schapee
voor Londen 46 tot
qmd. f73 m 3de
Bsche dito 4 5,25 per
Vlaamsche f 8,40 4
ermaassche f 8,20 4
1 7.40 i 7,70.
•N oord Brabantscbe
B, PlakkMsch* «n
dito mindere f 8,00
dito mindere f 5,50
,00 4 5,80, lange en
Zeeuwsche f8,40
>rten f 7,80 i 8,50.
eens tot meerdere waakzaamheid aangespoord,
- door ’de' aanneming van een voorsfel om Ver
sailles en niet Parijs tot vasted zetel van re-
geenng en vertegenwoordiging te verklaren, een
besluit dat, naar men denken kan, te Parijs
groote opschudding heeft verwekt.
Alvorens tot de tweede lezing van het ont
werp betreffende den Senaat over te gaan, heeft
de vergadering het regeeringsvoorstei om Aan
den staat het monopolie tot het vervaardigen
dynamiet te verkenen behandeld—en ver
en daarna eenige dagen vac*ntie
'ij een aanvoer van
5 handel heden xoo
was.
200 a 260, mindere
O a 190, pinken f 35
'6 4 49 ct, per kilo,
uks.
<üke nieuwe Zeeuw-
f 3.50 a 8,70, goe-
f7,40 4 7,80,
Vlaamsche f7,50 4
lamsche winter wA-
7,40 Overniaasscho
uwe Zeeuwsche en
\40gestort f«,70
oho f 6,00 4 6,80
t3.SÜ ...SU,
SCIOOWENSEIE COURANT
mededeeling der in omloop zijnde
van de wijze waarop het. aanstaande
kabinet zal zijn samengesteld, zuilen
we onze lezers maar niet vermoeien: die voor
spellingen veranderen bij den dag. Indien de
regeering daarbij te rade gaat met den wilder
natie, zooals zich die bv. bij de verkiezingen
uit, dan kon de jongste verkiezing in het de
partement Seine et Oise daarop wellicht nog
eenigen invloed hebben. Met vrij groote meer
derheid werd de republikein Valentin, laatste
lijk en tijdens den oorlog prefect van Straats
burg, gekozenen dat niettegenstaande de Bo-
napartieten zoo goed als zeker op de overwin
ning gerekend hadden.
Ook in een ander opzicht staan de zaken dezer
laatste» niet gunstig. Nog altijd is eene com
missie uit de Vergadering bezig met het on
derzoek naar de verkiezingen m Nièvre, waar
Bourgomg gekozen werd. Die commissie heeft
van den Minister van justitie overlegging van
stukken betreffende die zaak gevraagd, welke
deze echter weigert te geven. De zaak zal
nu waarschijnlijk voor de Vergadering gebracht
worden en de Minister alzoo gedwongen worden
om zich te verklaren.
Dat zelfs in regeeringskringen de goede ver
standhoudingen tusschen de «drie keizers”niet
de mogelijkneid van een oorlog uitsluit, bewast
eene dezer dagen verschenen brochure over de or
ganisatie der Oö3tenri]kSOh0 artillerie, waarvan
algemeen aartshertog Johan wordt gezegd schrijver
te zijn. Een oorlog met Duitschland wordt
daarin met alleen als mogelijk, maar in de
toekomst als onvermijdelijk voorgesteld, en op
die gronden uitbreiding der artillerie en ver
sterking van vestingen noodzakelijk geacht.
Bij den Pruislsclion landdag is een wets
voorstel iu behandeling, dat strekken moet om
de verhouding tusschen het Huis von Arenberg
en de Pruisische- kroon zoodanig te regelen,
dat staatkundige botsingen tusschen beide
partijen in *t vervolg onmogelijk zijn. De her
tog von Arenberg, graaf van Meppen en Hertog
von Recklinghausen, is een der zoogenaamde ge-
mediatiseerde vorsten van het Oude Duitsche
rijk, aan wie bij het Weener traktaat verschil
lende privilegiën werden gelaten. Terwijl de
moesten der Vorsten, zooals Von Wied, Von
bolms e. a., vrijwillig een gedeelte dier rechten
en privilegiën afstonden, bleef liet Huis von
Arenberg tot nu toe altijd weigeren.
Het ontwerp is reeds m tweede lezing goedge
keurd. Een ander wetsotwerp, dat bij die vergade
ring is ingekomeu, heelt ten doel den toestand der
Oud-Kaiholieken te regelen en hun een deel
van het kerkelijk vermogen toetestaan.
Het Duitsch-SpaanaoilQ verschil betreffende
het beschieten en buitmaken van het Meckleu-
burgsche fregat de (dtutav door de Carlisten is,
zoo i J‘~
uit c‘
kopileii
wezen
een
een
zyu
do buitgemaakte lading.
Betredende de ooriogsoperaliën in het noorden
des lands worden van regeerings- en van Car-
listische zijde, ouder gewoonte, verschillende
berichten verspreid, d,ie elkaar volkomen tegen
spreken.
Een feit is het echter, dat de Carlisten in de
laatste dagen vele belangrijke stellingen verloren
en fich thans rondom Estella geconcentreerd
hebbenwaar het hun schijnt gelukt te zijn de
regeeringstroepen tot staan te brengen. Deze
Sectie. 7
1SÖ9. 7
3
5
7
6
6
J
3
.dat met tegenofschoon kluizenaars en monni^. penreden tegen de enge levensopvatting der
ken eigenlijk de Meest consequente belijddrs peasioneélen, dan weet men thans de reden,
zijn, en dat allen het zouden wezen, indien
eene maatschappij van kluizenaars en monniken
niet eene onmogelijkheid was en indien niet
het kluizenaarsleven voor de meesten, zelfs voor
de bestgezinden, al te vervelend zoude zijn.
Doch, wij geven het toe, werkzaamheid in
de maatschappij is met buiten gesloten, wordt
zelfs aangeprezen. Maar altijd bovenal met
datzelfde doelbekeering van het volk tot de
ware leer, voorbereiding der .menschen tot den
dood en het hiernamaals. Is het bestaan van
het //positief-christelijk” onderwijs daarvoor niet
het beste bewijs?
Diezelfde levensbeschouwing heeft dc groote
scheiding ingevoerd tusschen heilig zn profaan.
Den eersten naain verdiende alles, wat met
het bekende godsdienstig waas was overtogen;
de laatste werd gegeven aan alleswaaraan
dat waas ontbrak. Zoo onderscheidde men
heilige kunst en profane, heilige wetenschap
en profane, de nstaat Gods” en de pro
fane maatschappij. Heilig heette een psalm
van Datheen op de onmuziekale stemmen eener
vrome schaar voorgedragen, profaan eene sym
phonic van Beethoven. Mocht Thorwaldun’s
Christus heilig heetenprofaan was Canova’s
Amor en Psyche. De godgeleerdheid, in den
ouden dogmatischen zin opgevat, was de heer-
scheres der wetenschappen en de natuurweten
schap, welke hare resultaten aanrandde, met
hoeveel ernst en waarheidsliefde ook beoefend,
was gevaarlijke ketterij. De inlandschej maat
schappij in Oost- of West-Indische Koloniën
te beschaven bestond in het uitzenden van zen
delingen, die ze moesten bekeeren tot leerstuk
ken der orthodoxe westersche kerk.
Die leer, goed ter harte genomen, voert
tot eene bekrompen levensopvatting en tot een
individualisme, welke beide den maatschappe-
lijken vooruitgang in den weg staan.
De kerk heeft met hare dogmata den
der beschaving ontzettend tegengehouden,
algeineeue kennis en
wat hooger staan, de wetenschap zoude vrij
wat grooter vorderingen hebben gemaakt, wan
neer de kerk de ketters met had verbrand
en zij hun het zwijgen niet had opgelegd.
Toch is er vooruitgang geweest. De mens he-
lijke geest is sterker geweest dan <le hinder
palen die de vroomheid hem in den weg heeft
gelegd. Doch beter nog zal het gaan, zoo er
geen hinderpalen meer gelegd worden. Vrije
ontwikkeling van de menschelijke natuur m
haar vollen rijkdom naar alle zijden, alleen be-
heerscht door de onverstoorbare wetten der
zedelijke wereldorde, ziet daar wat aan den
mensch en aan de geheele menschelijke maat
schappij moet worden gegund door ieder die in
die maatschappij eene plaats inneemt, klein of
groot. Alle belemmerende bekrompenheid moet
worden geweerd en zoo wij onze jeugd, de
burgers der toekomst, van die bekrompenheid^
willen vrijhouden, moeten wij aan de mannen
der confessioneele scholen rondweg toevoegen:
u steunen? Nooit.
Naast die ruime opvatting van het mensche-
lijk leven staat liet gevoel der samenleving, de
overtuiging dat men een deel is van het groote
geheel, de menschheid, dat men voor aie mensch-
beid werkt, dat ieder geslacht iets aan een ander
geslacht nalaat, d.t ieder individu zijne plaats
heeft in het groote geneel. Niet de eigen ziel
alleen mag bet «enige, zelfs het groote voorwerp
zijn onzer zorgen. Is de ziel des menschen
onsterfelijk, welnu, dan zal de ziel van hem die
zijne levenstaak ernstig opvat en ijverig aan haar
arbeidt, zich in die onsterfelijkheid niet te be
klagen Rebben. Doch wat zeker is, dat is het
voortbestaan der inenschheid, der maatschappij.
Zij die met ons leven en zij die na ons komeh,
vorderen dat wij ook denken aan hen. Ieder
geslacht vervulle zijn plicht en het volgend
geslacht zal er bij gebaat zijn. Ieder, geslacht
moet in den goeden zin meer wezenlijk
levensgeluk hebben, dan het geslacht dat voor
afging. Ieder levend geslacht zorge dat zijn
Opvolger hem ten aanzien der voorbereiding van
dat geluk niets hebbe te verwijten.
Wanneer wij dus zoo krachtig wenschen op
CHTBlf.
pC.
3
3
en I K] 6. 5
20 5
5
5
J2. 5
ƒ1000. 5
i/1000. 5
2e leen. 4‘ 94»/,
69-:
loo. f
ii.
Vervolg.
Ander, zwaarder geschut dan tot dus ver.
moet, zoo schreven wij in het laatste No.,
tegen de anti-revolutionairen worden in het
veld gebrachtwaar zij geldelijke bijdragen uit
de openbare kassen zelfs niet gelijk weleer als
subsidie vragen, maar als rettiMie eischen.
Gij beweertaan den staat en de gemeenten
een dienst te bewijzen en hen door bet op-
richtën uwer scholenvoor een deel van de taak
van het onderwijs geven te ontlasten. Gij dwaalt,
voegden wij Iran toe. Sluit uwe scholen en wij
zullen de onzen voor al uwe kinderen openen.
Gij beweertin élk geval, al hadden staat en
gemeenten zich er gaarne zelven mede willen be
lasten, toch aanspraak te mogen maken, zoo
dan al niet op hunne dankbaarheid, toch op eene
vergoedingomdat gij hun feitelijk den finan
cieren druk hebt verlicht. Gij dwaalt, voegden
wij hun toe. Wij zyn »aö uw onderwijs niet
gediend. Sluit uwe scholen en gij zult op onze
dankbaarheid meer aanspraak maken, dan wan
neer gij ze openhoudt
Dit is hard gesproken. En toch, dit ia bet
eeiüge wat den heer Kuyper op zijn eisch van
restitutie met grond kan worden geantwoord. Wie
dit antwoord niet geven durftheeft op dien
eisch niets te zeggen.
Immers, kan men als voorstander van het
openbaarneutraal onderwijs, het onderwijs op
anti-revolutionairen voet niet in dien zin af keu
ren, dan moet men erkennen dat die confessio-
neele scholen welke niet door de opbrengst der
schoolgelden maar door den steun van parti
culiere financiën, bestaan, de open bare kassen
ontheffen van een geldelijken last; dat zij aan
spraak hebben op vergoeding op restitutie.
Wij hebben verklaard het antwoord te durven
geven.
De levensbeschouwing toch van hen, die door
geloovig zijn in de conlessioneele leer, de levens
beschouwing der oud-kerkelijkender rechtzin-
nigen of hoe men ze wil noemenwas steeds
doordrongen, en is het nog, van deze hoofdge
dachte dit verdrukt leven heeft geene beteke
nis, dan als voorbereiding voor het leven na den
dood. Het heil der onsterfelijke ziel is volgens
hen het eenige voorwerp dat een goede zorg ver-
eischt. De woorden //zaligheid”, jgeluk” hebben
in hunne oogen slechts betrekking op de heer
lijkheid waarin de menschelijke ziel na den
dood zal worden opgenomen. Alles achten zij
volgen» de bijbelsche uitdrukking «schade en
drek” tegenover het leven hier namaals. Dat
de mensch eenmaal sterft is bij hen het troost
woord voor de armen bet verschrikkiugswoord
voor hen die welvaart genieten. Bidden gaat
boven werken. Het arbeiden op den dag des
Heeren is zonde. Kunst en wetenschap hebben
weinig waarde. Volksontwikkeling is boven alles
bet volk vroom maken. Ja de onwetende die
«gelooft” en bidtstaat hoogerdan de be
kwaamste en werkzaamste man ter wereld. De
genoegen! der wereld te genietenis eigenlijk
zonde. Ernstig noemen zij den man die zich
voorbereidt voor den dag des oordeels. Licht
zinnig hem die daaraan met denktal is zijn
streven verder ook op nog zulke groote belangen
gericht, al is hij de diepste denker, de ijverigste
werker, de trouwste burgerde warmste vriend
van zijn volk.
Men zal zeggen, dat wij overdrijven.
'loch met, en wanneer wij in de praktijk
jan het leven .zooveleu van het hier geschetste
beeld zien afwijken, dan wijte men dat aan
niets dan aan de groolere krachtwelke de na
tuur te allen tijde boven de leer heeft bezeten.
Men zal er ons op wijzen, dat toch de
kluizenaars en monniken met als voorbeelden
ter navolging worden geschilderd, allerminst iu
het protestantisme, dat juist de werkzaamheid
in de maatschappij voorschrijft». Wij spreken
con-
Wi&
willen twee groote overtuigingen in de wereld
steeds meer en sterker laten heerschende rijke
menschelijke natuur verdient waardeering en
eischt vrijheid van ontwikkeling in al haren
omvang; ieder individu is deel van een geheel,
ieder geslacht is een schakel in de keten der
menschheidaan dat geheel moeten de indivi
duen, de geslachten hun leven dienstbaar maken.
Die overtuigingen wenschen wij niet door een
bekrompen, eenzijdige opvoeding verdrukt te
zien.
Daarom, in gomoede, wij met onze nieuwere
levensbeschouwing, wij kunnen uwe confessio-
neele scholen niet steunen.
Wij zullen u nog vrijlaten. De vrijheid
stelleq wij te hoog, om u feitelijk in de ver
spreiding uwer denkbeelden te verhinderen. De
strijd, dien wij tegen u willen voeren, zullen
wij voeren met de wapenen van den geest.
Doch in beginsel veroordeeleu wij eiken an
deren strijd met. De omstandigheden zonden
kunnen eischen, dat wij van onze overmacht
in den Staat gebruik maakten om u te be
vechten. In Nederland is dat niet licht denk
baar. Maar mogelijk blijft het.
Doch wij willen niet voormtloopen op het
geen wij zelven niet wenschen.
Zoo dan al niet met de wapenen van macht
en geweld, dan toch, zij het met de wapenen
van den geest, strijd.
De zittingen van het Engelsch© parlement
zijn op den daarvoor bepaalden dag namens de
Koningin met eene troonrede geopend. Die'
rede behelst, nevens de gewone formules over
vredelievende gezindheid en den gunstigen toe
stand des lands, ook de bevestiging van het
onlangs medegedeelde gerucht, dat Engeland
voor ’t vervolg niet meer aan de zaak der Brus-
selsche conferentie zal medewerken.
Zeker tot groote teleurstelling van
vriende Rusland is hierdoor aan het welsla
gen dier tweede conferentie, waarin men zou
trachten het volkenrecht in tijd van oorlog
definitief te regelen, een grooten slag toege
bracht. Immers het laat zich aanzien dat vele
mogendheden van den tweeden en derden rang, die
zich nog niet tot deelneming bereid verklaar
den, als België, Denemarken, Nederland, Zwe
den en Zwitserland, Engeland's voorbeeld zullen
volgen.
De troonrede kondigt voorts verschillende
wetsontwerpen aan, meest allen ten doel heb
bende verbetering van den toestand des volks,
als het bouwen van arbeiders-woningenuit
breiding van het onderwijs enz.
De berichten omtrent de ongeregeldheden,
waartoe de afkondiging van het oesluit tot af
schaffing der slavernij door den Gouverneur
der Goudkust zou hebben aanleiding gegeven,
worden thans zijdelings bevestigd door de me
dedeeling, dat de inlandsche hoofden en vorsten,
zoowel bij den Gouverneur als bij de Koningin,
pogingen hebben aangewend, om intrekking van
dien maatregel te verkrygen.
Legerreorganisatie, die tegenwoordig op het
programma van bijna elke Europeescne regee
ring bovenaan staat, schijnt voor Engeland door
de regeering overoodig geacht te h orden. De
premier verklaarde in net Parlement, dat de
toestand van leger en vloot, die volge n het
oordeel eener militaire commis-ie dringend ver
betering eischt, naar het gevoelen der regeering
voldoende is.
Niet alleen het eigenlijke hoofd der tegen
woordige staatkunde in Frankrijk, de Broglie,
maar ook de bij uitnemeudneid conservatieve
commissie van dertig heeft zich, na de aanne
ming van W allo u’s amendementen, iu het on
vermijdelijke geschikt. Het was op haar voor
stel, dat in de overige artikelen van het ont
werp tot regeling van de overdracht van het
Uitvoerend Bewind, de woorden: //Maarschalk
Mac-Mahon” gewijzigd werden in: «President
der Republiek” en hierdoor is de kans op de
finitieve goedkeuring van het ontwerp voorzeker
veel verbeterd. De linker fractiën werden nog
5 Febr.
62
487/,
-Nov. 5
—Aug. 5
-Juli. 5
—Oct. 5
J, 1860.
1864.
5
6
.7
6
6
6
5
- 4|
3
3
deel.
5
.5
5
5
100. 5
