ZONDAG 28 TEBRUARL
1875.
IT.898.
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-. ALBI.ASS1R- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
Een Volksfeest.
s. w. n. van nooTick,
BUITENLAND.
OVERZICHT.
8.
8*71.
f
i
I.
2l>
59«/4
Uitgaven
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
▼monden. Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden f 0,70.
Franco per post door het geheele ryk 0,80.
ion/,
101
onaf haukel ijkheid
harer hoogleraren
laar-
jfden
97*/,
99*/,
voor goed weggevaagd,
sprake zou zijn van toena-
eene oorlogsverklaring.
62
74
97V,
87*/.
‘»7>.
io‘7.
80
79"/,
887/,
mogen wij Nederlanders dan wezen
•mn -i__^ )U Leiden veste
in eere hebben ge-
146»/,
68
“Vu
41*/,
135«/4
Alle biwMkUUMh* Advartaattoawmtvm
r>ijWbM iwnt. r? ut II - L. rtl i- f
«iMtetaTWKK MAAL la Miuaiag <«bra«ht.
Nov. 5
-Aug. 5
■Juli. 5
-Oct. 5
«A860:
5
5
5
6
1
6
6
6
5
4| -
3
3
ieel.
5
5
5
5
100. 5
Prys der Advertentiën Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
312
315 7,
817»
«1*/.
85“/..
S5-/„
ook wezen
251
24U
100 7.
100
1008
DU
De legitimisten en Orleanisten met Ventavon,
de afgetrede.i president der commissie van 30,
aan het hoofd, zullen echter eerst nog eene uiter
ste poging wagen, om een zijdeurtje voor de Mo
narchie open te houden, of anders een protest^
indienen. De verkiezing in Cótes du Nord gaf
hun weder een aanwinst van een lid.
Het Engölsoiie parlement heeft op voorstel
van Disraeli de verkiezing van MitCnell niet-
geldig verklaard. De kiezers van Tipperary zullen
hem echter bij de herkiezing op nieuw candidaat
stel.en en zoo de agitatie levendig houden.
Een ander met minder berucht personage nam
dezer dagen, dank zij het algemeen stemrecht,
als hd van het parlement zitting, nl. Dr. Keneaiy,
de bekende verdediger van den slachter Arthur
Orton die zich voor den graaf van Tichborne^
wilde doen doorgaan. Door de gemcene en laag
hartige wijze, waarop Keneaiy als advocaat Vun
dien volleerden bedrieger opirad werd hij door
de Londensclie balie van de lijst der advocaten
geschrapt, legen zijne verkiezing als lid van het
SEIDONnOVENSCKE C0DR1NT
nu de 4e eeuw wordt
in duidelijke woorden
w aan die wetten als ge-
weteisplicht bevolen. Over alle Katholieken,
’t zij geestelijke of leek, die zich aan die wetten
onderworpen hebben of nog zullen onderwerpen,
wordt de banvloek uitgesproken, terwijl de lee-
ken die zulk een geestelijke als hun hoofd
erkeinen of zijn godsdienstoefening bijwonen,
tuks.
Hike nieuwe Zwa*-
f8.5OM.7O, goe-
‘«uwe f7,4047,70,
Vlaamschtf f 7,20 4
sarnsd» winter gak,
7>2O Overmaassciie
uwe Zeeuwss en
8.30, gestort f6,50
chef J,90 4 6,10.
Md* £3,60 4 4,40,
Z<>° 1
val «as.
Net alleen dat de zoogenaamde Meiwetten
veroordeeld worden, maar
wordt ongehoorzaamheid
8ect(e. 7
.869. 7
3
5
7
6
6
8
3
3
TBR.
r. Hennep f 24,00,
60 kilo; goeboter
per half kilokaas
t.orerloopers £64
f 20 a 22; vette kal
ere idem 5 4 7 gul-
ren f 6,00 4 f 7 00 per
3 43.00, poters fl,50
per 100 stuks.
'geroerd 6 partijen;
1 qualiteit.
ren voor Engeland 91
o f 5 4 13nuchter*
Febr. Aangevoerd
■Iveren, 138 nuchtere
n, 331 varkens, 52
ct., 2de qua) 62 ot,;
ual. 90 ct.schapen
voor Londen 46 tot
qual. f74 en 3de
uche dito f 4,25 per
Vlaamsche f8,20 4
rermaassche f8,004
rsobe f 7,00 4 7,40,
Noord Brabentsebe
ie, Flakkeesche en
I, dito mindere f 5,50
dito mindere f 5,40
1,90 4 5,70, lange en
Zeeuwsche f8.90 4
orten f 7,60 4 8,30.
een aanvoer van on-
handel heden weder
ii«e weken.
f190 4 260, miadare
10 4 200, pinken f35
o 46 4 49 ct. per kilo.
die het telegraafnet deden spannen QVRT de be.
schaafde wereld. ”De geneeskunde is door eeuwen
van na’poringen, van ontdekkingen en dwalin-
gen de kracht geworden, die thans reeds enkele grode middelen, waardoor Nederland zijne
epidemieën stuit, welke tevoren vooftwoedden, v....n -f
onbegrepen en ongestoord. De tijd is 'niet te
berekenen, welken de rechtswetenschap heeft door
geworsteld voor dat zij de geregelde wetboeken
konde samenstellen, welke de burgers der be
schaafde staten beheerschen. Alleen de onver
moeide studie der letteren heeft die onuitput
telijke bronnen van genot verstaanbaar gemaakt.
Duizenden kólommen konden er worden gevuld
met de opsomming van de vruchten der weten
schap ter wille dier vpractisclie menschen”.
Wie eenvoudig rondziet in de wereld, in de
maatschappij en zich rekenschap geeftvan wat
hij ziet en geniet, kan zelf die opsomming maken.
Maar zoo de wetenschap ooit vruchten zal
dragen, dan moet zij zelve zich niet om hare
vruchtbaarheid bekommeren, dan moet zij vrij
zijn in het banen harer wegen, dan moet zij
vrij zijn te dwalen waarheen zij wil, naar waar
heid en onwaarheid beide, opdat zij de eene
leere onderscheiden van de andere. Zij wil niet
op de vingers worden gekeken door eene nieuws
gierige menigte, niet woiden gejaagd en zenuw
achtig gemaakt door een troep ongedulden, met
worden gedrongen en gedwongen, noch door de
tyrannic van het geweld, uoch door die van het
onverstand.
De ernstige beoefening der wetenschap om
de wetenschap alleen verhoogt de ontwikkeling
van een volk en de waarJeerfng dier weten
schap is de meter voor de waarde van het
volk zelf.
Dankbaar
aan hen, die 300 jaren lang
den dienst der wetenschap
'houden.
Fier mogen wij zijn
ingelreden.
Zoo er iets in den lande bloeit, het is de
wetenschap, het is de Leidsche Hoogesciiool.
Jaarlijks neemt het getal studielievende Jonge
lieden er toe en diezeltde kunde, diezelfde ta
lenten der hoogleraren, welke deze bij honder
den trekken, maken Leidens academie in den
vreemde beroemd.
Fier mochten wij zijn op dien 8en Februari
1875, dat allerlei universiteiten uit het buiten
land hare afgevaardigden zonden, om aan de be
roemde Leidsche zuster hare gelukwenschingen
aan te bieden door den mond hirer eigen be
roemdste geleerden. Was dit alleen te danken
aan de geschiedenis, aan het verleden onzer
hoogeschool? Zeker niet. Ook een stervende
kan een schoon verleden hebb. n, maar tot ge-
lukwenschen betreedt niemmd zijne woning. De
vreemdeling had onze hoogeschool zijn groet
niet gebracht, wanneer zij kwijnend d n dood
te ge moet ging, wanneer zij met ook nog thans
koude wijzen op mannen, van wie velen in den
vreemde als de eerste leiders der wetenschap
bekend waien. De hoogeschool dankt hare groot
heid niet minder aan de kunde, aa i dc talenten,
aan den studiegee>t, aan de onverdroten werk
zaamheid van hen, die thans op ieder gebied
van wetenschap arbeiden, aan het ouderrichl der
studeerenden en aan de uitbreiding der weten
schap zelve.
Opgewekt mogen we ook wezen bij de ge
dachte aan de toekomst.
Het was bij htt Leidsche feest vooral de
redenaar van den tweeden dag, de nieuwe rec
tor magnificus, de hooggeleerde en talentvolle
Mr. J. T. Buijs, die de gemoederen ontvlamde,
de hoofden en harten boeide door zijne bezie
lende rede, uitgesproken bij de afkondiging van
het senaatsbesluit, waarbij aan eenige geleerden
de doctorstitel werd to ge&end. De stof zijner
voordracht was deze: in de vorige eeuw sloot
de wetenschap zich af en op in Uaar eigen ge
leerd kringetje, gelijk alles zich afsloA, de
standen, de nijverheid, de kerk, de provinciën,
dc steden; in onze eeuw zyn de SJagboomen
van het oude particularisme weggevallen of ze
vallen weg of neigen ten val; ook de weten
schap gevoelt dat zij moet leven in en voor
de groote maatschappij. Door den dienst der
wetenschap in dien grooten kring, dien de
a an «rli a natm .11
onnijthjk voor, ffet vfrfevertdfgde flftftofrt de
hoop, dat eindelijk de kerk, zich harer hoogere
zware roeping bewust, de hand zou reiken aan
den Staat en zoodoende een einde maken aan
den itnjd, die zonen van hetzelfde land vij
andig tegenover elkander stelt, een strijd waar
van le gevolgen niet tc berekenen zijn.
Dt jongste pnuselijke encycliek heeft die
laatste glimp van hoop - - -J
Wel verre dat er s;
derm;, behelst dat stuk
litdagend als tot nog toe nimmer ’t ge-
I-n^Sf^verhoogd nationaal karakter versterkt.
I I» dien geest sprak de nieuwe rector en in
dien dienst der wetenschap zag hij een der
o 1 "ie na-
tioniliteit zoude kunnen handhaven, ofindien
het al voor een tijd voor het geweld zoude
moeien bukkenhaar terugwinnen.
Etn volk, dat de wetenschap eert, is nooit
een verloren volk. Het is een volk, dat eer
bied afdwingt, dat ecu karakter bezit, dat door
werkzaamheidernst en degelijkheid die kracht
vergiart waardoor het zich zelf kan behouden.
Em volk dat in de groote maatschappij der
natito iets waard is, wordt met van de wereld
kaart weggevaagd. Het wekt eerbied en vriend
schap en het brengt met alleen zich zelf maar
de viereld mede vooruit.
Zdk een volk zij het Nederlandsche.
Vcor eenigen tijd deelden we onzen Lezers
mede dat hij sommige Katholieke geestelijken
in DlitSOhland zich teekenen voordeden, die
van nmder vijandelijke gezindheid tegen de
kerkeijke wetten getuigden en dat zelfs enkelen
zich leeds feitelijk aan die wetten onderworpen
haddei. Op grond daarvan kwam ons het ge
rucht, onlangs door de Schles. Zeit. medege
deeld, dat de Paus aan de Duitsche bisschop
pen voorstellen had gedaan, om tot een verge
lijk net den Staat te genken, hoe onwaar-
schiju.ijk ook op zich zelf, toch niet als geheel
iln het noorden van Spaaje i» het na d«
oorlogsbedrijven der laatste weker, alles rustig
gebleven. De regeeringstroepen versterken zich
in hunne eenmaal ingenotnen stellingen rondom
Estella de heilige stad der Carlisten. Voorzeker
hadden zij belangrijker resultaat van hunne ver-
eenigde bewegingen gehooptmisschien wel ver
wacht. Hoewel de Carlisten door de jongste neder
lagen van de voornaamste hunner hulpoponnen
zijn afgesneden nemen zij nog geduchte stellin
gen in, waaraan de regeeringstroepen waarschijn
lijk nog wel eens het hoofd zullen stooten. Als
opperbevelhebber is in plaats van Lasernadie
koninklijk vleugeladjudant wordt, benoemd ge
neraal de Quesada. Morioneswiens aftreden
gevreesd werdis gebleven.
De voornaamste mogendheden hebben thans
de nieuwe re.geering door hunne gezanten doen
erkennen. Turkije maakt echter nog bezwaar
omdat de Komng, buiten de Porte om, ook
aan Prins Karei van Rumenië bericht zond van
zijne troonsbestijging, en aldus den schijn aan
nam van Ruinemë’s staatkundige onafhankelijk
heid te erkennen. Het ging dan ook moeielijk
voor den jongen Koning, die zelf zoo avon
tuurlijk eeu troon bemeesterd had, het al te
nauw te nemen met de mate van afhankelijk
heid, waariu andere zijner collega’s zich moeten
schikken.
De overeenkomst tusschen de Deak-party en
het Linkercentrum in den HougaaPBOilOll
Landdag is tot stand gekomen. Bei ie partijen
zijn eenstemmig omtrent alle groote quaestiën,
uitgezonderd-ectiter ‘de voorn aamster’
aanzuivering van het tekort. Deze blijft voor
den aanstaanden nieuwen premier bewaard. Een
nieuw Kabinet zal dus wel spoedig tot stand
komen.
Ook in Frankrijk zijn de linker fracties en
het rechtercenlrum het te langen laatste eens
geworden op het punt van eeu Senaats ontwerp.
Wal Ion is weer de man geweest die de ver
schillende partijen tot overeenstemming wist te
bewegen. Met eene inschikkelijkheid of juister
gezegd misschienbeginselloosheid die veroazing
wekt, gaven allen sommige hunner eischen prijs.
Mac-Mahon en het rechierccntrum zagen af van
de benoeming van een deel der Senatoren door
den president; de hokerfraclies lieten hun eisch
van verkiezing door alge ueeu stemrecht varen
en zoo kwam ten slotte een ontwerp tot stand
waarmj bepaald wordt, dat de Eerste Ka ner of
Senaat zal bestaan uit 800 leden, waarvan 75
door de Nationale vergadering voor hun leven
benoemd, de overigen gekozen worden door eeu
kiescollege, bestaande uit de afgevaardigden van
elk departement, de leden vau de Arrondisse
ments en algemeene raden en een gedelegeerde
uit eken gemeenteraad. Deze laatsteu worden
voor 9 jaren gekozen. De commissie van 30
kon zich met geen der 6 ingedmde ontwerpen,
ook met met dat van Wallon, vereeuigeu en
handhaafde tot het laatste toe haar ontwerp.
Algemeen houdt men liet er voor dat de aau-
nem ng der constitutioneele wetsontwerpen thans
voor goed verzekerd is eu het nieuwe of ver
nieuwde kabinet, waarin de belde centra’s o. a.
door de Broglie en Wallon zullen vertegenwoor
digd zyn, spoedig tot stand zal komen.
fl,25 per half kilo.
HTBN.
pC. 19 Febr.
4
3
4
..3
8
3
3
3
n 1816. 5
.0. .5
5
5
5
ƒ1000. 5
ƒ1000. 5
Je leen. 4J
9. 4
8
100. f
Neenwij bedoelen geen mastklimmen of zak-
loopen, geen muziekuitvoering op markten of
pleinen zelfs geen vuurwerk.
Wij willen een woordje schrijven over een
feestdagdoor het meerendeel van ons volk
zonder eenige uiferiijke feest vertoon ing doorge
bracht. Slechts ééne stad was het tooneel van
hetgeen men gewoonlijk op vreugdedagen opvoert
en opdischt. In alle andere plaatsen moest men
zich tevreden stellen met lezen met het lezen
der dagbladverslngen. En toch was het een
volksfeestja een van de schomiste, de meest
beteekenende die in den laatslen tijd op een
Nederlandschen kalender stonden aangeteekend.
De meesten onzer lezers zullen, met hun herin-
neringsverm gen gewapend, den 8sten Februari
reedt hebben ontdektden dag waarop de Lei-
densche Hoogeschool het jubilaeum vierde van
haar SCO jarig bestaan.
Verleden lieden en toekomst, alle drie gaven
op dien dag den Nederlander, die het met zijn
laud en zijn volk ernstig meent, ruime slof tot
dankbaarheidtrotsch en opgewektheid.
Dankbaarheid aan hen, die ons en onze tijd-,
genooten voorafgingen. In de eerste plaats aan
den grooten Zwijger en onze krachtige voorva
deren Uit de 16e eeuw. Welk eene irruotsche
welk eene merkwaardige gedachte in een tijd
toen de oorlog woedde en drukte de toekomst
onzeker eu zorgwekkend was, de gedachte aan
de vestiging eener hoogeschool in diezelfde stad,
welker uitgeputte burgers door hunne taaiheid
ter nauwernool aan den hongerdood en het zwaard
des vyands waren ontkomen ja juist in die stad
als belooning voor den heldengeest harer ingeze
tenen. Stevig waren die mannen fnsch hunne
hoofden, vertrouwend hunne harten, gezond
hunne opvattingentoen zij met vreugde als
geschenk aanvaardden eene hoogeschool. Ja, dat
was voor hen de tempel der overwi ining In de
oude wereld zoude na zulk eene zege eeu nieuw
I eiligdom zijn geslicht voor de godheid die de
overwinningen leidde ol aan wie de geredde stad
meer bijzonder gewijd was. Eenige nieuwe eere-
dienslen nieuwe otters, nieuwe dagen van aan
bidding en niet het minst een nieuwe schaar van
priesters, die aan dezq ijdele bezigheden hun
leven zouden ijden. Dat zoude men toen hebben
gehad. Nu, in de 15e eeuw te Leiden ook een
tempel, maar voor de wetenschap, ook offers,
maar de onvermoeide krachieu van den mensche-
lijken geest, ook feestdagen, of lieve; alle dagen
der week feestdagenmaar doorgebracht iu studie
en onderzoekook priestersmaar mannen van
ijzeren werkzaamheid. Al waren wij aan Willem
I niets anders verschuldigd, dan de vestiging der
Leidsche Hoogeschoolwij zouden zijne nagedach
tenis niet gt-uoeg kunnen eer en.
Dankbaarheid jegens die mannen, die m de
300 jarenwelke voorbijgingende hoogeschool
deden zyn, wat zij motst wezen. Iedere tijd
kring van deze drie eeuwen had zijn egeiu
digs en de gebreken van lederen tyd kieef
ook aan de hoogeschool. Maar waar #de be
oefening der wetenschap zelve”, de vrijheid, de
vau htt onderzoek de leuze
en studenten bleef, daar be
hield zij altijd den grondtrek van haar karakter.
rDe wetenschap om de welenschap.” Er zyn
zooveel spractitche” menscheu, gelijk zij zich
zelven met zekere voorliefde noemen, die deze
woorden niet begrijpen en er iels tegen hebben.
Eigenlijk moest uieu de zoodanigen den u»am
practuch ontnemen en ze «kortzichtige” en
«ongeduldige” menschen noemen. Zy willen van
alles het «uut” zien, het practisdi nut, bet
dadelyk nut en wannier men hun dal nut met
kan vpoicijieren en voorstellen, zyu zij met te
vreden.
Zy ziju kortzichtig en ongeduldig. De weten-
schup komt ten slotte de gansebe maatschappij
ten goede. Misschien wei kt zij na jaieu eu
eeuwen, maar zy weikt. De natuurwetenschap
heeft niet dan na jaren van voorbereiding en
onderzoek de wetten der electriciteit ontdekt.
met dezelfde straf bedreigd worden.
Deze nieuwe aansporing tot verzet zal ver-
moeilrlijk de regeeruig tot het nemen van nog
gestienger maatregelen nopen. Tegen den re
dacteur van de Germania, die het stuk open
baar maakte, is reeds eene gerechtelijke vervol
ging ingestild wegens opruiing tot verzet tegen
de wellen van deu Slaat. Gelijke vervolging
zal waarschijnlijk worden ingesteld tegen die
gcesfehjken, welke het stuk door openbare af
kondiging van deu kansel verder zullen ver
spreiden.
Geen wonder dat bij zulk een stand van
zaken de geruchten, als zou de ziel der tegen
woordige Duitsche en Pruisische Staatkunde om
redenen van lichaamszwakte van het staitstoo-
neel aftreden, met dubbele bezorgdheid door de
verschillende bladen besproken worden. Hoewel
vorst vou Bismarck, ook al hield hij op eerste
Minister en Rijkskauseher te zijn, toch vooreerst
nog wet de Staatkunde van Pruisen en Dmtscli-
land zal blijven beheersclien, zou zijn persoonlijk
op-den-achtergrond-treden op dit oogenblik zeker
met geheel zonder invloed blijven. Het is daar
om te verwachten dat hij er genoegen mede zal
nemen een deel zijner taak aan andereu te z eu
opdragen en zelf nog een tijdlang de rol van
boofdpersoon te blijven vervullen.
De Duusche bladen spreken in geheel an
deren zin over den stand der bekende Gustav-
quaestie dan de Spaanscho, die zooals men
zich herinnert, deze zaak als voor goel uit
den weg geruimd voorstellen. Er zou integendeel
sprake vau zyn, om opnieuw Duitsche ojrlogs-
schepen naar de Spaanscbe wateren te zenden,
om den ei$ch van schadevergoedingwaaraan nog
16»<
