MAART.
ZONDAG
F. 302
T o o/neelcensuur.
«7»
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, ALBLAS8ER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
ijn van
INTEN,
maten. (6819)
rdrecht.
s. w. n. vaNt nooten,
Uitgeval
BUITENLAND.
OVERZICHT.
pc
sen.
97
9ó7/,
der oi
9Ö’/.
100
999
107>/4
797<
09
67.
2u4
*«7<
100 7,
tie. 7
7
3
5
7
6
6
8
3
3
Bjjvoeggel-
olandacha Advertentie» waarvan de
plaatsing DIME MAAL wordt opgegeven, worden
•lacht* TWElMAAL in rekening gebracht.
19 Mrt.
6*7’.»
74
977i.
9*7.
877.
2*7.
l7*/«
«71.
1017.
82y,
147.
117.
987.
60
237.
2| 6271.
3
4
3
3
3
3
3
16. 5
5
5
5
5
00. 5
00. 5
4} 947,
4 ,,J
3
f
5
6
5
6
7
6
6
6
M
3
3
Z
5
5
5
5
5
In een vorig nummer
houding van
aan de orde
wijze waarop
quaestie. Het luidt in zijn geheel
30
10
101 7.
ioi«/,
Si1/!
71
sisy,
312
«‘Vi.
61’/,
657,
-5911
144 7.
05 7,
4Ï‘/,
130 7.
stioraonm courant
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdagsmiddag
vwionden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele rijk f 0,80.
het fiomaier dexer courant be
hoort een. Bijvoegsel
5
f-:Ê
6
60.
--11--
dd|ijprgeme^ster is gesteld buiten voldoend con
trole van het hooger gezag en buiten voldoende
zontróle van de publieke opinie. Van het hooger
gezag, omdat, gelijk wij in ons vorig opstel aan
toonden, dat hooger gezag alleen kan tusschen-
beide treden, waar de machtsuitoefening -zooda
nig was, dat ze bestraffing verdient; van de
publieke opinie, omdat uit den aard der zaak,
vooral in kleine gemeenten, de handelingen der
burgemeesters te weinig worden besproken.
Is er echter beroep op den Minister, dan is
de verantwoordelijkheid van hen die over de
tooneelopvoeringen beslissen volkomen goed ge
regeld. De minister kan den Burgemeester bin
nen de grenzen houden, zonder genoodzaakt te
zijn hem te bestraffen. De beslissing van den
Minister kan, bij de uitgebreide opvatting zijner
verantwoordelijkheid onder onze staatsregeling,
al licht leiden tot bespreking der zaak door de
Staten Generaal en, bij de wijdere strekking
zijner beslis-singen, tot bespreking door de in
vloedrijkste bladen, door de groote pers.
Zoodanige wetswijziging nu is met onmoge
lijk. De minister Heemskerk zelf heeft bij
het debat hare wenschelijkheid niet ontkend.
Blijft men nu bij dezen aandriugen, dan zal
misschien de //staart van het muisje” zich eer
lang vertoonen in eeue nieuwe alinea van art. 188.
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote lettere naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zaierdags-voormiddags ten 10 ure.
aan voer van on-
ook heden we-
54 245, minder.
180, pinken f 40
hooger prijzen,
et- per kilo, die
47 per kilo,
4 12.
nieuwe Zeeuw-
«.«0 4 8,00,
iw« f7,70 4 8,00,
neelvertooning de opeubare orde stoortb. v. j
opzet tegen de Regeering des Landsdan zal
dat toch wel geschieden door het stukdoor de
woordendie de acteurs uitsprekenin de eerste
plaats.
Nu hebben anderen eene andere onderscheiding
gemaakt. Zij hebben het artikel alleen willen
doen slaan op vertooningendie strijdig waren
met wat zij noemen de openbare zedelijkheid.
De private zedelijkheid blijft, zeggen zijbuiten
alle patronage van den Burgemeester. Men ver-
geve het ons, indien wij wat hardhoofdig schij
nen, maar ook die onderscheiding wil er bij ons
niet in. In onze wetgeving komen dergelijke
uitdrukkingen als art. 188 bezigt, meer voor.
In den regel spreekt de wet dan van //openbare
orde en goede zeden.” Deze begrippen worden
altijd in één adem genoemd en diezelfde begrip
pen heeft de gemeentewet gewis in art. 188 op
het oog gehad. Welnu, zoo het niet-herhalen van
het lidwoord vde" in het bovenaangehaald artikel
nog grond voor twijfel mocht opeulaten, bij die
andere uitdrukking kan zoodanige grond onmo
gelijk bestaan. En nog eens, de uitdrukking der
gemeentewet heeft nooit iets anders bedoeld dan
die andere. Doch bovendien zulk een verschil
tusschen private en publieke zedelijkheid wil er
bij ons niet in. Zedelijkheid heeft altijd een
privaat karakter en alleen de geest van een tijd
en een land, de algemeene beschaving van het
grootere, welopgevoede deel des volks beslist,
wat tegen de goede zeden naar de opvatting
van dat deel der bevolking strijdt. Het ze-
U-l-jl-l-I -1-OTil-oarJ^ irond<». Ii
niet ergeren aau een gemeeue scheldpartij op
de planken en het zedelijkheidsgevoel van een
nufje zoude misschien reeds gekwetst worden
door het gezicht van een acteur en actrice, die
in een teedere scène elkaar omhelzen. Zulke
private opvattingen van zedelijkheid mogen zeker
geen maatstaf zijn ter beoordeeling van de ze
delijkheid eener coinedie, en wil men nu met
het oog daarop spreken van eene private en
eene publieke zedelijkheid, wij hebben er vrede
mede, maar dan is men daarmede niet veel
verder. Zedelijkheid is altijd iets relatiefs, maar
wat //de goede zeden” op een tooneel veroor
loven en verbieden, daarover zrfl onder fatsoen
lijke lieden zooveel verschil van meening niet
bestaan.
Doch al bestaat er verschil van meening, de
wetgever heeft juist gewild, dat de meening van
dnn Burgemeester daaromtrent beslissend zoude
wezen. Wil men eene tooueelcensuur, dan moet
wel de vraag, wat al of niet met de goede zeden
strijdt, ter beantwoording staan van den man
die de censuur uitoefent, dan moet wel die be
antwoording afhangen van zijne opvatting om
trent de eischen der goede zeden, d. i. dus
inderdaad van zijne eigen begrippen van zede
lijkheid.
Juist daarom willen dan ook enkelen vol
strekt geene tooueelcensuur. Zij verwachten in
dezen alles van de vrijheid, van het gezond
verstand vau het publiek. Daarover kan men
verschillend deuken, doch wij zouden zoodanige
vrijheid niet geraden achten. De fatsoenlijke
lieden zouden misschien wegblijven, maar dezen
zouden dau toch de ergernis reeds hebben on
dervonden. Doch de minder fatsoenlijken zou
den er heeustroomen. De aantrekkelijkheid van
het schandaal is voor velen nog ontzettend
groot en de in loed van onzedelijke tooneel-
voorstellingen, welke openstaan voor het pu
bliek, is bedervend voor smaak en zeden. Wil
men de tooueelcensuur vrijlaten, dan hebben de
kermisgasten met hunne possen, hunne cafés
chantants enz. enz. allen hetzelfde recht.
Het bestaan cener tooueelcensuur is niet ver
werpelijk, maar de vrijzinnige uitoefening dier
censuur moet worden gewaarborgd.
Met het oog daarop zouden ook wij eene
wijziging der wet wenschen en wel in dezen
zin. W ij zouden een hooger beroep willen
hebben toegestaai; van de beslissing des burge
meesters op den Minister.
Mr. Thorbecke zeide indertijd, toen hij de
gemeentewet verdedigde, dat in' de verantwoor
delijkheid van één man juist een goede waar
borg gelegen is. Wij zullen dat niet tegen
spreken, maar vragen bescheiden, of die ver
antwoordelijkheid wei genoeg beteekent, waar
Het is zeker niet tot schade voor de pas
cantie tot 11 Mei te doen voortduren. De
regeering heeft aldus eene uitmuntende gelegen
heid om te overwegen wat haar alzoo in de
eerste plaats te doen staat om de nieuwe con
stitutie zuiver en eerlijk uit te voeren. Het is
te hopen dat zij daarbij in overleg zal treden
met de voornaamste leden der partijen, door
wier samenwerking Frankrijk eindelijk verlost
is uit een toestand, die bet land in voortdu
rende spanning hield en op handel en volks
welvaart een nadeeligen invloed uitoefende. De
nieuwe meerderheid schijnt voor zoodanig over
leg goed gezind. Zoowel) de rede waarmede
d’Aufridet Pasquier het voorzitterschap der
Kamer aanvaardde, als de woorden door La-
boulaye, den nieuw benoemden president van het
Linkercentrum, gesproken, geven daarvan blijk.
Tijdens het reces zullen enkele supplemen
taire verkiezingen worden uitgeschreven. Het
tijdstip voor de ontbinding der tegenwoordige
vergadering bleef nog onbeslist, daar de regee
ring eerst nog eenige wetten wilde tot stand
gebracht hebben.
Ook de Pruisische landdag heeft zijn
paaschrust genomen zonder evenwel het wets-
ontwerp tot inhouding van de dotatie apn
geestelijken, geheel afgedaan te hebben.
Het belangrijkste dat er bij de verdere beraad
slaging voorviel was de wijze waarop een der
ultramontaansche afgevaardigden het verhol
van de regeering om de encycliek openbaar te
maken wist te neutraliseeren. Hij las name
lijk, gebruik makende van zijn recht van spre
ken, het geheele stuk voor, zoodat het nu zoo
wel in Kamerverslag als in de verslagen der
dagbladen ongehinderd verspreid kan worden.
Dit incident heeft de nationaal liberale partij
verleid tot het doen van een voorstel, dat
waarlijk slecht past in het liberale stelsel. Zij
wil aan den president der Kamer het recht
toekennen om het voorlezen van stukken aan
de afgevaardigden te verbieden. Ook wenscht
zij, dat van regeeringswege wordt bepaald, wat
ai of niet in de verkorte verslagen der dag
bladen uit het Kamerverslag mag worden me
degedeeld. Het is te hopen dat de regeering
en de meerderheid der Kamer wijzer zulten zijn,
en de beperkende bepalingen, die nu reeds op
de drukpeff bestaan, met zullen vermeerderen
met nieuwe bepalingen, die te tenenmale in
strijd zijn met de constitutioneel begrippen.
Er is in de laatste dagen op gewezen dat
Rome ten opzichte van de Oosten rij ksche ker
kelijke wetten eene geheel andere 'houding aan
neemt dan met betrekking tot de Pruisische,
en aan de Oostennjksche geestelijken toestaat,
t wat zij den Duitschen verbiedt. Die welwillende
gezindheid van Rome jegens Weenen is echter
wedefkeerig zóoals de beraadslagingen in het
Oostenrijksohe huis van afgevaardigden over
het wetsontwerp tot regeling der aangelegenhe
den der oud-Katholieken hebben doen zien. 'Dit
wetsvoorstel, door een der afgevaardigden inge
diend en door de commissie van onderzoek aan
bevolen, strekt tot gelijkstelling der oud-Katho
lieken met de ovenge gezinten, dus erkenning
van hun kerkgenootschap. Het ontwerp werd
dan ook door het huis met uroote meerderheid
aangenomen, doch de regeering, die tijdens de
beraadslaging zweeg, stemde eenvoudig tegen.
Men verwacht nu dat zij de meerderheid in
het heerenhuis zal trachten te bewegen tot ver
werping, of, zoo dit mislukt, den Keizer zal
adviseeren de goedkeuring te weigeren.
Met grooten ophef spreken de Italia&nsoho
bladen over het voorgenomen bezoek van Kei
zer Frans Joseph. Zooals onze lezers zich her
inneren zal de ontmoeting der beide vorsten
te Venetië plaats hebben. Dat deze stad daar
voor werd uitgekozen is te meer opmerkelijk,
nu voor weinige dagen geleden aldaar eeu stand
beeld werd onthuld ter nagedachtenis van Da
nielle Manin, die van 1847 tot 1849 aanvoer
der was in den strijd om Venetië van de Oos-
tenrijksche overheersching te bevrijden en daar
door ook genoodzaakt werd zijne laatste levens
jaren in ballingschap door te brengen.
De senaat houdt zich nog altijd bezig met
de behandeling van het nieuwe wetboek van
strafvordering. De artikelen die tot nog toe
«wen de «Mrf.
en de artt. betreffende de doodstraf. In het
ontwerp wordt deze straf, hoewel beperkt tot
sommige gevallen, gehandhaafd. Komt de wet
tot stand, dan zal dus de doodstraf, in die pro
vinciën waar zij reeds was afgeschaft, zooals in
Toskane het geval is, op nieuw worden inge
voerd.
De Deensche regeering wordt nog altijd
gedwarsboomd door de oppositie in het ZóZ-
kething. Reeds zijn de zittingen van dit liohaam
verdaagd, terwijl ontbinding waarschijnlijk vol
gen zal. De overgroote meerderheid in het
heerenhuis [Landsthtng) steunt de regeering.
John Mitchel, die door de kiezers van Tip
perary te tweeden male als afgevaardigde voor het
parlement verkozen was, is onverwacht overle
den, zoodat de Eïlgölsolio regeering ontslagen
is van de moeite om ook zijne herkiezing als
niet geldig te verklaren. Het lagerhuis is be
zig een wetsontwerp goed te keuren waarbij het
aan officieren vergund wordt onderling van re
giment te verwisselen. Hierdoor wordt dus het
reeds afgesebafte stelsel, dat het koopen van
officiersplaatsen toeliet, weder ten deele inge
voerd. De liberalen bestreden den maatregel,
vooral Gladstone.
Het manifest van generaal Cabrera is, hoe
wel van onderwerping der Cariistcn nog geen
sprake is, toch niet geheel zonder uitwerking
gebleven. Drie voorname generaals hebbende
zaak van D.m Carlos verlaten, terwijl onder de
andere officieren groote verdeeldheid heerseht,
naar meu zegt. Terwijl Don Carlos de Bas-
kisebe provinciën wil doorreizen, om xooveel
mogelijk den invloed van Cabrera’s manifest
te keuren, zal deze zich naar Spanje begeven
om te beproeven met de Carlistiscire aanvoer
ders in onderhandelmg te treden. De regee-
rings troepen hebben het stadje Oiott bezet en
bij die gelegenheid, de insurgenten eene nog al
gevoelige nederlaag toegebracht. Volgens eene
mededeeling in eeu buitenlandsch blad, zou de
komng voornemens zijn het opperbevel over
de troepen weder aan generaal Moriones to ge
ven, die volgens de verzekering van dataeltde
blad, wel degelijk om politieke redenen zeer
onlangs als bevelhebber werd ontslagen, De
willekeurige wijze waarmede de regeering ook
met de pers omspringt, wekt algemeene onte
vredenheid.
Te New-York (Amerika) overleed dezer
dagen de bekende Harriet Hunt, de eerste Ame-
nkaansche vrouwelijke arts. Zij was eene ijverige
kampvechtster voor de staatkundige rechten der
vrouw en weigerde dan ook hardnekkig belas
ting te betalen, zoolang men haar bet stemrecht
I onthield.
spraken wij over de
den Minister. Thans is een woordje
over de tooueelcensuur zelve en de
r onze wet haar regelt.
In artikel 188 der gemeentewet ligt alzoo 4e
//De politie over de schouwburgen herbergen
tapperijen en alle voor het publiek openstaande
gebouwen en samenkomstenopenbare vermake
lijkhedenbehoort aan den Burgemeester.
*Hij waakt tegen het doen van met de open
bare orde of zedelijkheid strijdige vertooningen.”
Op deze laatste woorden komt het aan en tn
verband met de 1ste alinea zal wel ieder van
oordeel zijn, dat de waakzaamheid van den Bur
gemeester in de voornaamste plaats door de wet
wordt ingeroepenvoor het toezicht op de tooneel -
vertooningende vertooningen in de schouw
burgen.
Onder de hevigste bestrijders der handeling
van den waarnemettden Burgemeester te ’s Her-
togenboschwelke aan het debat in de Tweede
Kamer deelnamen, waren er, die reeds daarom
die handeling afkcuide»
met de wet, omdat die Burgemeester zijn verbod
der opvoering van Pariser Leben had gegrond op
de onzedelijkheid van het stuk. Hoe nu vroegen
dezen? De wet spreekt alleen van met de zede
lijkheid strijdige vertooningen. Daaronder z'jn
alleen te verstaan, hetgeen Mr. Harinxma noemde,
rde plastische vertooningen”, maar nooit de stuk
ken zelven, die worden opgevoerd. Deze exceptie,
gelijk men ze in de rechtstaal zoude noemen
werd van verscheideu zijden in de pers herhaald.
Men meende ër iets op gevonden te hebben.
Wij betwijfelen echter zeer of men gelijk heeft
en of bij het vinden dier onderscheiding tus
schen het stuk en de vertooningde scherp-
zinnigheid niet meer aan hot werken is geweest
dan het gezond verstand. Wat is eene tooneel-
vartooning zonder liet stuk H^t stuk immers
worut vertoond. Inhoud en wijze van opvoering
hangen in een drama op het innigst samen.
De inhoud geeft de wijze van opvoering aan.
Eene opvoering is eerst dan goed wanneer zij
den inhoud juist teruggeeft. Nu is het waar,
dat een meer of min ^gevaarlijk” tooneeltje door
eene kiesche opvoering kan worden vgered”; dat
eveneens eene vrij onschuldige scène door eene
ruwegrove vertooning kan worden bedorven.
Toch ’zal wel als regel mogen geldendat waar
de woorden en de voorstelling, gelijk ze in het
stuk geschreven staan, on zedelijk zijn naar inhoud
en •trekking, dat daar de opvoering, de vertoo
ning gerust mag gezegdalthans vermoed mag
worden onzededjk te zullen zijn. Schreef de wet
dea Burgemeester voor, om eerst te wachten tot
de vertooning bad plaats gehad dan had men
misschien rechtde wet uit te leggengelijk men
het deedmisschien zeer misschien echterwant
waar de wijjze van opvoering heden fatsoenlijk was,
kan ze morgen onfatsoenlijk wezen. Maar de wet
wildat de Burgemeester wake en toezicht houde
vooraf. Weluu, waaruit kan die ambtenaar zijn
oordeel dan nog anders puttendan uit het stuk
Is het stuk onzedelijk dan mag hij het er niet
op laten aankomen dat dit gebrek door de op
voering zal worden verholpen. Nog eens, in de
dramatiek zijn stuk en vertooning één. De on
derscheiding van Mr. Harinxma en anderen mist
allen redelijken grond. Of mag b. v. de opvoe
ring van een tooneelwaarin een paar personen
elkaar de gemeenstevuilste scheldwoorden naar
het hoofd werpen niet worden verboden, omdat
die scheldwoorden worden uitgesproken met fijne
stemmetjes en door vrouwen in een allerzedigst
japonnetje gestoken Wij willen er dan ook met
langer bij stilstaan en ieder zal wel de onge
rijmdheid dier onderscheiding inzien wanneer
hij bedenkthoe ze geheel moet vervallen, waar
dat andere woord van art. 188 in het spel is:
//strijdig met de openbareorde.” Zoo een too-
nep f23,00 4 24,
'üa 72 ot., wei
taas f3O 4 36;
opera f 8 4 10
a 23vette k*L
idem 5 4 7 gul-
peerea f 12.00
I 2,70 4 3.20,
.00 per 100 at aks.
er vlaggen h*a-
26 4 30.
/oor Engeland 90
5 4 13nuchter*
>erd.lpaard, 924
159 nuchtere kal-
17 varkens, 57
2dequal. 62 ct.;
95 cl.; schapen
Londen 48 tot
il. f51 oa 3de
ische dito f 4,50
aamsche f 8,00 4
naassche f 8,40 4
e f 7,10 4 7,40,
oord Brabantsche
Flakkeescha ea
to mindere f 5,80
o mindere f 5,50
5,80, lange en
5 per 2100 kilo,
suwsche f a 50 4
f8,204 f8,00.
