APRIL
ZONDA&
N*. 306.
a
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, ALBLASSER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
Wachtwoord-Machtwoord.
‘*7.
‘07.
»«7.
557.
26
817.
«7.
«l»/»
65
eb./,
BUITENLAND.
OVERZICHT.
S. <fc W. N. VAX NOOTEN,
Uitgoveti.
BINNENLAND.
is bet hier de plaats,
i, waarwaa da
7
het
jcbe
het
we-
het
101
lUl
93s/<
99»/u
99‘/g
gelijke rechten
bare scholen) i
„ot voor ons een
dwingen tot het spe-
gevolg
m d"
idheid heeft voor ons nog
a anti-kerkeiijken, die fiet
laakt en het
ibenna et
wegge’
wreedhedf
lailles
per kilo,
geland 20
nuchtere
'«ging.
zegsren geschreven te hebben onder
oorlogzuchtige artikelen in de Frza-
jv>'«du>v»d op weerwraak bleven wij-
ischen daarentegen beschuldigen Duitech*
een nienwen oorlog uit te lok-
geen natie vredelievender ge
bet
SCHOONHOVENSCHE COURANT
II WI r t ut
9’7.
90
87'/.
101 'lf
99"/lt
93
991
‘067.
87
«7.
8*7.
16'/,
6*7.
21,50 i 22,
.v k 53 et., wei-
kaas 128 A 34;
i f 8 A 10
vette kal-
i 4 a 7 gul-
12,00 peeren f 14.00
u f 3,00 a 3 50po
tter; eieren f 3 40 per 100
ten ter markt.
as met zeer goeden han-
iprijs f 28 a 30.
eiooter f 1 a 1,10 j
biggen voor Engt
re dito f 5 a 13i
97
987/,
95
97'7,.
0’7.
169
herinnerde aan de nanleiding tot
‘j was van de
die gemeente ge
houden. Daarop werd een concept-reglement
behandeld en aangenomen. Ten slotte werd
overgegaan tot de verkiezing van een bestuur,
nadat de voorzitter namens de voorloopige com
missie had te kennen gegeven, dat de personen,
welke die commissie, op verzoek van deu heer
Kerdijk, hadden uitgemaakt, met iu aanmerking
wenschten te komen voor het definitief bestuur.
Tot voorzitter werd daarop benoemd de heer Dr_
C. A. Tebbenhoff en tot leden der commissie de
a
593
144
65
41./,
130
80./.
96./,
100>/,
Dm. Courant wordt geregeld lederen Zatenhg-mid<Ug
wnonden. Prij». voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
.Franco per poet door het geheele ryk 0,80.
lan van open kaart.
Wil men een voorbeeld van de onzekerheid
dier bestrijding? Men leze de geestige brochure
van Mr. P. P. Van Bosse: «eene pracfische
beschouwing van het restitutiestelsel dezer
dagen verschenen en waarover wij in een vol
gend artikel eeu en ander wenschen te zeggen.
Want het is ons 'voornemen de ruimte, die
wij nog vóór de Juni verkiezingen in dit blad
zullen mogen vullen, uitsluitend voor de be
spreking van het restitutiestelsel te gebruiken.
Het is de moeite waard, want men ont-
vemze het aich niet—-dat stelsel zal de groöte
spil zijn, waarom bij de stembus alles draait.
Wij willen het onze er toe bijdragen dat het
wachtwoord worde ontleed en dat de strijd niet
over woorden, maar over zaken gevoerd wordt.
In dit artikel hebben wij slechts willen be-
toogen, dat mdien onze tegenstanders aanspraak
willen maken op den naim van eerlijke strij
ders, strijders met open vizier, dat zij zich
dan moeten haasten, voor woorden, scherp ge-
teekende voorstellen in de plaats te geven.
Waar zij van ons eerlijkheid vragen, mogen zij
zelven in die deugd met te kort komen.
Een Wachtwoord, goed. Maar een wacht
woord, dat iels beteekent, dat iets zegt, geen
machtwoord dat goed is voor een gevecht lus-
schen papegaaien, maar met voor een verkie
zingsstrijd tusschen menscheu.
De verwachting door den Engelschen premier in het
Lagerhns uitgesprokendat het Duitse h-Belgische
geschil als uit den weg geruimd kon beschouwd wor
den, is niet verwezenlijkt. Integendeel neemt deze zaak
gaande weg grooter proportion aan, nu men in Berlijn
goedgevonden heeft in eene nieuwe nota nogmaals
daarop terug te komen. Intusscheu is uit de gevoerde
beraadslagingen bij eene nieuwe interpellatie in het
Engelsdie Hoogerhuis geblekendat Duitschland de
zaak net incidenteel bij de Belgische regeenng heeft
ter spnke gebrachtmaar reeds in het voorjaar van
1874 voornemens was dit te doen.
De weigering van Lord Granvilledestijds minister
van isitenlandsche Zaken, oin Duitschlands grieven
te Brussel te ondersteunen, en zijne waarschuwing
om d« Belgische regeenng niet te dwingen tjt over
schrijding der grenzen ba ir als regeering van een
Katholiek land gesteld, deden toen waarschijnlijk den
stap nog wat uitstellen.
Thans zou Duitschland, zoo verzekeren althans de
Duitsohe bladenhoewel in tegenspraak met de Bel
gische Indépendauce en de Weener officieuse pers
in zijn eisch ondersteund worden door Rusland en
Oostenrijk.
Uit de nieuwe nota blijkt dan ook dat men te
Berlijn niet alleen het oog heeft op België, maar langs
den thans ingeslagen weg wil komen tot eene nieuwe
internationale regeling der volkenrechterlijke verplich
tingen, bepaaldelijk wat de drukpersvrijheid aangaat
Zelfs sprekeu sommige bladen van een congresdat tot
dat einde zou bijeengeroepen worden.
Bij zulk eene bedoeling valt er zeker heel wat af
te dingen op Duitschlands handelwijzeom juist een
kleinen staat, wiens neutraliteit het mede heeft ge
waarborgd als eerste mikpunt uit te kiezen -, te meer
daar ip het nieuwe vertoog erkend wordt, dat de
Duitncke wetgeving aan hetzelfde euvel mank gaat
als in de Belgische gebraakt wordt.
De Belgische regeenng heeft den inhoud van de eerste
nota en vau het daarop gegeven antwoord aan de
kamer van afgevaardigden medegedeeld en beloofd ook
de repliek van Duitschland te zulleu openbaar maken
zoodra het wederantwoord daarop verzonden was. Be
zield met den vasten wil om de internationale verplich
tingen gestand te doen en de goede verstandhouding
met Duitschland te handhaven deed zij een nieuw
beroep op de vaderlandsliefde van de woordvoerders
van alle richtingen, die helaas ook elders, maar al
te dikwijls het belang van het vaderland voor de ver
meende belangen der kerk id de waagschaal stellen.
De Pruisische vertegenwoordiging gaat intusscheu
voort de nieuwe maatregelen tegen de geestelijkheid te
onderzoeken en goed te keuren. Terwijl het Heerenhuis
zich met het ontwerp tot inhouding der bezoldigingen
bezig hield en dit aannam behandelde de Landdag het
voorstel tot intrekking van artt. 15, 16 en 18 der
grondwet en rereenigde zich daarmede in de derde
lezing. De oppositie van het centrum was in beide
huizen zeer heftig. En het Heereuhuis bracht von Bis
marck iu herinneringdat Antonelli eenige jaren ge
leden toen hij nog niet zoo onder den invloed der
Jezuïeten stond met hem het gevaarlijke van de vor
ming eener centrum-partij erkende, 't Was toen alleen
aan den invloed van deu Paus toe te schrijven, dat
die partijvorming toch tot stand kwam. Eenmaal even
wel dus verzekerde du Rijkskanselierzal er weder
een vredelievende Paus optreden en dan zal ook wel
een Antonelli gevonden worden die den vrede zal
helpen herstellen. Of de crisisdie zeker door de
uieuwe regeeringsmaatregelen niet weinig verhaast zal
De verkiezingen van Juni a. s. zien wij met
bezorgdheid te gemoet. Niet alsof wij den
strijd vreezen of de nederlaag duchten. Een
eerlijke, een zuivere verkiezingsstrijd beangstigt
niet. De minderheid, die daarin door de meer
derheid wordt overwonnen, kan zich niet be
klagen. Zij ondervindt daarbij slechts den in
vloed der Staatsinstellingen, die zy zelve met
anders zoude wenschen en welke in een ander
district, waar zij de meerderheid heeft, haar ten
goede komen.
Doch dit geldt alleen van een oerlyken, een
zuiveren verkiezingsstrijd. Of die er in 1875
zijn zal? Wij betwijfelen het zeer. Reeds
thans is te voorzien, welk woord als wacht
woord bij dien strijd dienst zal doen. Het
bewijst wel voor de armoede van ons politiek
leven, voor onzen trage» vooruitgang op maat
schappelijk en wetgevend gebied, doch het is
niet anders. Sinds jaar op jaar schijnt bij de
verkieriHgen maar geen ander vraagstuk het
shibboteth te kunnen worden, dan de onder-
vnjeqnaesiie, altijd weer de onder wijsquaestie. De
schoolwetagitatie rust niet en is er verre van
af te hebben uitgewoed.
Dit willen wjj er echter in Juni a. s. van
hebben, dat die oude quaestie nu eens gestoken
zal zijn in een ander pak. De anti-revolutio-
nairen »ijn zoo gelukkig geweest een nieuw
woord te hebben gevonden. Eere, wien eere
toekomt. Dr. Kuyper heeft in zijne bekende
rede bij de beraadslaging over de Staatsbegroo
ting eenige tijner eerste herzieningseischen nader
genoemd en onder deze allereerstinvoering van
net reetitutiesteleel. Dat woord beeft zijn effect
gehad.
Gelukkig de man, die een woord heeft ge
vonden. Zegt hel veel, of zegt het weinig, het
is althans een woord. Zoo gemakkelijk wordt
het herhaald, zoo licht gaat het van mond tot
mond, zoo spoedig krijgt het burgerrecht, totdat
eindelijk de natuurlijke loop der zaken, of liever
de natuurlijke loop der woorden het gemaakt
heeft tot een wachtwoord dat het gansche leger
in geestdrift brengt, als de krijgsleuze die allen
▼ereenigt.
De innerlijke waarde van zulke woorden is
echter zeer twijfelachtig. Goethe heeft ze op
haren juisten prijs gesteld, toen hij iu zijnen
Faust die bekende regels schreef:
Juist waar het aan begrippen faalt, daar komt
een woord zoo uitstekend van pasmet woorden
kan men elkaar zoo goed bestrijden, ja met
woorden kan men gebeele stelsels in elkaar
zetten.
Zulke woorden zijn wonderspreuken, macht
spreuken, tooverspreuken. Juist waar bet aan
begrippen faalt, komen ze uitstekend van pas.
De goê gemeente praat ze na alsof er heel wat
in 8tak. Inderdaad echter zijn het holle klan
ken. Doch daaraan wordt met gedacht door
de groote massa die ze gebruikt, terwijl zij,
die ze uitvondeo, in dat papegaaiengepraat be
rusten, het misschien wel bevorderen.
Of dit van bet woord restitutie gezegd kan
worden
Er bestaat althans reden, om het te ver
moeden.
Bevreemdend toch mag het heeten, dat de
anti-revolutionaire organen zoo weinig moeite
doen, om hetgeen zij als restitutiestelsel ver
langen, duidelijk uiteen te zetten, om precies
te omsohrijven, boe zij de zaak practisch voor
stellen. Zoo lezen wij in een der beste bladen
van die richting, het Wsgemngsch Weekblad,
dit; «het daartoe (n. 1. ter verschaffing van
aan de bijzondere en de open-
t voor de hand liggend middel is
het restitutiestelsel. Daaronder verstaan wij dit
dat uit de openbare kas eerlijkheidshalve ons
worde onbetaald, wat wij door de oprichting
en onderhouding van bijzondere scholen, het
ryk, de provincie of gemeente uitsparen. In
een nadere ontwikkeling en becijfering van dezen
voorslag te treden, (let nu op) daarvoor
April. Aangevoerd. 1378
kalveren, 94 nuchtere kal
iefen, 328 varkens, en
tl. 86 ct., 2de qual. 62 ct.;
!de qual. b5 ct.schapen
ct., voor Londen 48 tot
2de qual. f 59 ea 3de
Overmaassche dito f 3,25
be en Vlaamsche f 8,60 A
sn Overmaassche f 8,40 A
8,30.
Zeeuwsche f 7,30 a 7,70,
I en Noord BmbMieobe
iuwsche, Flakkeeache en
a 7,20,. dito mindere f 6,30
6,90, dito mindere 1 6,00
are f5,50 a 6,50, lange en
sche f 235 per
ie en Zeeuwschi
tere soorten f 8,3
-■-
en w het ook nu de tijd den*» verdienen, juist daarin ligt
Eerstels onze tegenstanders dit voorstel reden te meer om hen te dwinger
iu overweging willen nemen, kan over de uit
voering daarvan en de verdere voorwaarden in
nader overleg getreden worden.”
Waarom die geheimzinnigheid? Zonder in
allerlei bijzonderheden te tredenkan men toch
in algemeene trekken licht de zaak teekenen,
zooals men zich die voorstelt. Die stilzwijgend
heid is bovendien niet eenvoudig onschadelijk.
Dat meene men vooral niet. Met woorden kan
men elkaar zod gemakkelijk bestrijden. Hult
men zich in een kleed van woordendan is
men zoo licht onschendbaar. Wordt er b. v.
een bezwaar aangevoer.i, dat werkelijk iets be
teekent, dan kan het heeten: neen, maar zoo
bedoelen wii de zaak nietgij stelt onze plan
nen verkeerd voor. Op die wijze blijft men
altijd veilig. Daarbij komt, dat de groote massa
zoo gaarne oppervlakkig is en oppervlakkig blijft.
Een goed uiteengezet stelsel moet de menigte,
die het wil goedkeuren, begrijpen een woord
hebben zij slechts te onthbuden en na te pra
ten. Men wint dus veel meer voorstanders, en al
zijn het blinde, beter gezegd domme voorstan
ders, juist dezen vormen eene kolossale massa,
welke met vrucht in het strijdperk kan wor
den gebracht. Eindelijk echter, gesteld eens
dat het beginselof liever het woordeene
meerderheid wint, moet men toch tot de prac-
tische uitwerking overgaan. Dan zal zich een
ontzettend verschil van gevoelen openbarendan
zal de wanorde, de onzekerheid nog grooter
worden, desorganisatie zal er ontstaan en ver
warring, de agitatie zal ten nadeele van
gansche land nog meer worden aangezet.
Eerlijkheidshalve, zoo heet dan iiu de eisch
der anti-revolutionairen, worde aan ons (voor
standers der bijzondere, christelijk nationale
scholen) uitbetaaldwal wij door de oprichting
en onderhouding van bijzondere scholen het rijk,
de provincie en de gemeente uitsparen.
Jadat is ook billijk, hoort men reeds nu
van verschelden kanten roepen, ook door velen
die tneenen, dal de liberale beginselen dien
eisch moeten doen inwilligen. Recht voor allen,
hoorden wij menig liberaal zeggen; wat heeft
de Staat voor of tegen godsdienstige inee-
ningen en wenschen partij te trekken. De Staat
moet naar de vrijzinnige beginselen zooveel
mogelijk vrijheid laten; vrije ontwikkeling van
allen, ook van de minderheden moet zijn doel
zijn. Het is toch zoo, de bijzondere scholen
sparen den staat, de gemeente geld uit. Had
den zij hunne scholen niet, dan zouden de pu
blieke kassen ze moeten behartigen. Leven nu
de staat en de gemeente eigenlijk niet van het
geld der gemoedsbezwaarden en dat nog wel
voor een onderwijs, dat dezen zelven verderfe
lijk achten Het is zoo, restitutie is een zaak
van recht. De liberal* beginselen moeten dien
eisch steunen.
Zulke verkeerde opvattingen zijn reels het
gevolg van die stilzwijgendheid der antirevolu
tionairen omtrent het wezen hunner plannen.
Menigeen, die zich tegen die plannen, indien
hij ze doorzag, zoude moeten verzetten, wordt
nu door het woord restitutie verleid en verzet
zich met. Hij zal dan echter spoedig, waar
hij een vinger geeft, zich bij de geheele hand
voelen vastgrijpen en hij zal worden medege-
trokken naar een toestand, waarvan hij te laat
het betreurenswaardige zelf zal inzien. Die stil
zwijgendheid moge nu met het oog hierop eene
handigheid zijn van de antirevolutionairen, wij,
die tegen de kerkelijke politiek, van welke zijde
ook gedreven, willen opkomen, wij moeten die
heeren dwingen om ons in de plaats van hunne
woorden juiste, scherp geformuleerde plannen
te geven.
Diezelfde stilzwijgend
een ander nadeel. De
restitutiestelsel willen bestrijden en zich niet
door woorden laten verschalken, zijn m hunne
bestrijding, in de wijze van bestrijding reeds
verre van eenstemmig. Zij tasten in het duister.
De een meent, dat de fout hier ligt, de ander
zoekt ze daar. Zoo komen zij er toe ook on
derling elkaar aan te vallen. Daarin schuilt
een groot gevaar, want het verzwakt den tegen
stand. Nu moge ook weder met het oog hierop,
de handigheid der anti-revolutionairen bewon-
rt.
ie Sectie. 7
1869. 7
3
869. 5
7
6
3
3
IGBTBN.
ileauep f C
«boter 5V a I
kilo.
overloopers
a f 21) a 23
lichtere idem
OA
IT16.
4
3
3
3
...31
3
n 1.8)6. 5
5
5-
flüOt».
ƒ.1100. 5
ie leen. 4}
867/69. 4
5
5
5
100. f
No»’. 5
—Aug. 5
-Juli. 5
—Oct. - 5
1854.
I, 1860. e
64.
5
5
6
7
5
8'
6
6
6
5
- 4J
3
3
ndeel.
i. 5
1)0. .5
5
5
b(. 100. 5
‘k.
>1. .5
2100 kilo,
he f 60 a
,30 A f8,70,
Bij een aan voer van wel
handel heden weder flauw
..re koeien, alsmede guste
este koopers.
loeien f 180 a 245mindere
',en f 100 a 180, vare koeien
a f90 A 130, pinken f?»
3,50 A 7,00.
a 130 kilo, 49 a 52 ct. per
voor Engeland 45 A 47
van 6 A 8 weken f 6,00 a
reek duurder.
ir kilo.
de 26 stuks; eendeneieren
?arwe. Puike nieuwe Zeeaw-
naa-sche f 8,70 a 9,00, goe-
ge en blauwe f 7,70 A 8,00
che en Vlaamsche f 7,20 A
A 7,20.
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regeb /0J5Q. latav
regel meer 0,10. Groote letten naar plaatsruimte. Iumd-
ding franco, en uiteriyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
JLIJ' I... Hl||l
wordensoolang zal mtblnrea, sou men haast moeten
betwijfelen; - -
Nu de eerste indruk van de ooriogvoorspeliende taai
van enkele Duitsche dagbladen voorbij uen deze zelf
erkennen de zaken wel wat donker te hebben voorge
steld beginnen de Duitsohe en Franacha bladen te
kibbelen over de vraag, wie toch wel het eerst aan
leiding gaf tot al die beweging.
De Duitscher» r L- *- -
den indruk van de oorlogzuo
sche pers, die voortdurend
zen; de Franschen 1
land van den toeleg om
ken en verzekerendat
stemd is dan de hunne.
Zeker pleit het niet in het voordeel der Duitschi
pers, dat de regeering van Versailles al dadelijk
argument van vermeerderde krijgstoerustingen kon
derleggendoor te wijzen op de vermindering van
staande legerals een gevolg van de jongste weVjtp
de samenstelling der kaders.
In de laatste samenkomst der permanente commissie
heeft Buffet medegedeelddat de regeenng in zake de
supplementaire verkiezingenhet voorbeeld van hare
voorgangster zal volgen nl. zoodra de uiterste termijn,
daarvoor bij de wet gesteld, verstreken is die achter
eenvolgens één voor één zal uitschrijven. Eene nieuwe
teleurstelling dus voor de liberalen. Voorts zou de
regeering van plan zyn de verkiezingen voor den Senaat
en de kamer van afgevaardigden in ^October te doea
plaats hebben.
Bij de indiening der begrooting heeft de Eng* 1—tf
Minister van Financiën in het Lagerhuis medegedeeld,
dat de rekening van het vorig dienstjaar een aanzienlijk
overschot aanweesdat even a s dat over het loopende
jaar zou aangewend worden tot verbetering van be
lastingen. Ook werd een plan tot schulddelgiag inge
diend De Tichborne-zaak geeft nog herhaaldeïijk tot
kleine incidenten aanleiding.
Ook in de regeeringskringen van Spanje begint maa
thans in te aien en te erkennen de pegi^ ra.
Cabrera, om door middel van een Convenio aan dee
Carlistenopstand een einde te maken, ah mislukt moet
beschouwd worden. De groote macht van Don Carlos
is door den afval van enkelen niet gebroken en van
weerszijden maakt men zich gereed de vijandelijkheden
weder op den ouden voet te hervatten.
De krijgsverrichtingen der laatste dagen bepalen zich
tot het nemen van een fort bij Bilbao door de Carlisteu
en het hernemen van die sterkte door de regeerings-
troepen. Volgens de Köln. Zeitung zouden de Car-
listen zich doo* een krijgslist van dat fort hebben
meester gemaakt en het uit eigen beweging ook weder
verlaten hebbenna eerst alle proviand en ammunitie
te hebhen weggevoerd. Eindelijk wordt van eenige
nieuwe wreedheden melding gemaakt, nu echter als
represailles voor gelijke wreedheden door de regee-
ringstroepen bij Esteïla gepleegd.
Z. M. heeft benoemd tot hoog
heemraad van de Krimpenerwaard, C. Hoogen-
dijk Dzn.; tot dijkgraaf van Schietend, mr. J.
A. Vaillant; tot hoogheemraad van het Groot
Waterschap van Woerden, H. Van der Lee.
- In de aitiing van den gemeente
raad te Gorinchem op 16 April is ingekomen
een missive van B. en W. van Gouda, ten
geleide van een tweetal afdrukken van een doét
den raad dier gemeente aan de Tweede Kamer
gericht adres betreffende eene spoorweglijn
GoudaSchoonhovenGorinchem. Dete stuk
ken zijn ter visie voor de leden gelegd, tevens
tot het doen, zoo noodig, van een voorstel
ter zake.
Volgens het Vad. heeft de Mi
nister van Oorlog, in overleg met zijne ambt-
genooten, bepaald besloten binnen kort zijne
1 portefeuille neer te leggen.
Het voorstel tot het verleenei
van eene subsidie van honderdduizend gulden
aan de Rijnspoorweg-maatschappij, voor de lyb
LeidenWoerden, is door den gemeenteraad
van Leiden met algemeene stemmen aangenomen.
Woensdag-avond had te Gouda
eene vergadering plaats tot oprichting eener af-
deehng «Gouda en omstreken” van de Veree-
niging tot bevordering van het Volksonderwijs
in Nederland. De voorzitter der voorloopige
i commissie, de heer G. B. Lalleman, opende de
vergaderingen J J - *-•*’
deze bijeenkomst, die een
rede van Mr. A. Kerdijk,
L 1 l een
aangenomen.
