ZONDAG 25 JULI.
N°. 319.
1875.
KRIMPENER-, ALBLASSER-
EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
WEEKBLAD VOOR DE
»»7,
100 7.
»‘7.
Chineezen in
Neerlandsch-Indië.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
<4
16Julu
kee
5
srt.
stok
en
I»
2.
3.
I.
I.
I.
I.
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden f 0,70.
Franco per post door het geheele rijk f 0,80.
S. W. N. VAN ISTOOTLCN,
Uitgeven.
Alto bMMdandMi» AdvertentiS» waarvan da
plaatsing DRIE MAAL wordt opgegovoo, worden
■leekt. TWEE MAAL in rakoning gebracht.
Prjjs der Advertentiën Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
100
91'/,
21
18'/.
51»,
108-/.
veyiedere.
*sn, maar men
heb ik eens
H—e.
j.
1869.
SCHOONHOVENSCHE COURANT.
3
4
8
3
3
3
3
8 en 1816. 5
5
5
44 1000. 5
6 4/1000.5
0 2e leen. 4| 941/,
r. 1867/69, 4 n“'“
9. .3
5
5
5
U100. f
07.
261
2421/,
101-/,
101 1
101
999
108*4
877, 4
‘1/1.
867,
187,
167,
101
64
12
85*/.
‘67.
67*/.
39
130
80*4
98‘/,
‘OS’/,
98‘4
99*4
1017,
967.
897,
I een aanvoer van slechts
lel vrij levendig. Vooral
België veel vraag,
eien f 180 4 260, mindere
f 125 4 190, vare dito
nuchtere kalveren f7,00
5 4 48 ct. per kilo; fok-
00 4 15,00 per ,tak’.
«ter f 1,36 41,42 per kilo.
26 stuks,
re. Puike nieuwe Zeeuw-
»8che f 9.00 4 9,30, goe-
blauwe f 8,00 4 8,20,
en Vlaamsche f 7,70 4
n Vlaamsche winter tak-
lassche en Flakkeeaphe
he en Vlaamscbezomer-
^6,8047,80, Overmaaf
fo.'
1CHTBN.
pC.
«3*4
Ie vergadering van
zittingen besteed,
raadslaging c*’“r 1
mrgoing.
a gen de beschi
voer hevig l?_
eef het antwoord ni«$ft
de regeenngdat zij toe
haven van Bouapartistisohe ambty-'V
opzichten de keizerlijken goedgeziaA* *»ts.
woordde namens de regeenng en bichuldi,
beurt de radicalen. Het resultaat wan deze
beraadslagingenzoo bij uitstek geschikt
tijen onderling te v"Ui“-4*‘
meerderheid zich met een votui
de regeenng vereeniu
de vergadering daarn
werpbetreffende de
ten einde en besloot
van het senaatsontwc
ting, die mede aan
waardige beraadslag»
Toch is alle L
Kamer zoo goed
zal zij
om in
af te doen,
tot schorsing
willen de repub
nomen besluit
alsnog te doen uita
Het Engelsoho
ontwerp a
voor het
schen
de vei
nitief
De meening vau velen, dat de industrie op
Java in haar tegenwoordige opkomst zou blij
ven steken en weldra zou gaan verkwijnen, in
dien de Chineezen met langer beschikbaar waren,
wordt gelogenstraft door het feit, dat vooral in
de hoofdplaatsen op de Noordkust tegenwoordig
veel inlanders fabriekarbeid verrichten, en met
den besten uitslag. Of de inlandsche bevolking
mettertijd zich algemeen op dergelijke werk
zaamheden zal toeleggen is een quaestie hoofd-
zakelijk afhangende van de meerdere of mindere
zorgen die men voor hun ontwikkeling zal dragen.
Maar dit is nochtans zekerzooals de zaken
thans staan, kunnen de Chineezen onmogelijk
gemist worden in het ensemble der Indische
samenleving. De regeenng houde hen slechts
zorgvuldig in het oog; stelle zooveel mogelijk
perk aan de kwade praktijken waardoor zij niet
zelden de inlanders geheel uilzuigen, al zou die
meerdere zorg ook het verminderen van de op
brengst van sommige pachten ten gevolge heb
ben. Vooral daar, waar het individueel grond
bezit is ingevoerd, zij men op zijn hoede, opdat
niet te avond of morgen de Chinees met zijn
voorschotten de landerijen inpalme en de bevol-
i—Nov. 5
ir.—Aug. 5
1.—Juli. 5
r.—Oct. 5
450, 1864. f
iOU, 1860,
186L r
5
.6
.6
7
5
6
6
6
6
5
3
8
randeel. f
>si. 5
000.
5
r. 5
st. 100. 5
is k.
pol.
f kilokus f 24 4 30,
overlooperz f8 4’''
n f 12 4 15; vette
nuchtere idem 6 4 8
3,00 4 3,50, poters f
r 100 stuks, kersen
:ren, handel vlug.
I vluggen handel; aange-
e^qual. f28,00 4 32,50,
>terf 1,304 1,40 per kilo,
bi^genj oor ingeland 23
Juli. Aangeroerd: 995
talveren, 11 nuchtere kal
meren, 316 varkens, 96
n en 1 ezel.
ct., 2de qual. 62 ct.;
2de qual. 70 ct.; Scha
per kilo. Voor Londen
qual. f 59, 3de qual f 56.
Aeeuwsche f 8,80 4
en Overmaassche f8,50
eeuwsche f 7,70 4 8,10,
en Noord-Brabantsche
wscheïlakkeeaohe en
7,40, dito somer f 6,10
e f5,3046,30, lange en
ef238 per 2100 kilo.
Zeeuwaché en bvermaaa-
liggenofschoon het niet te ontkennen valt dat
zij tot al wat zij doen geen edeler aandrift ken
nen dan het grofste egoïsme en trek naar zin
genot.
De Chineezen worden door hun eigen land-
genooten bestuurd.. Naarmate het getal zijner
onderhoorigen toeneemt, krijgt 'zoo’n dignitaris
den titel van Luitenant-of Kapitein-, of Majoor^
Chinees. Deze heeft met bet inlandsch bestuun/
niets te maken, en is alken ondergeschikt aaw
het Nederlandsch gouvernement. GewoonlijW
word! die functie waargenomen door iemand die,
door de opiumpacht rijk geworden, zijn zaken
aan kant gedaan en zijn koetjes en andere diertjes
op het droge heelt. Onder anderen is de Majoor-
Chinees te Samarang een groot heer, wiens pracn-
tig landgoed de bewondering van eiken vreem
deling wekt. Chineezen die in Indië geboren
zijn gaan hoogst zelden er toe over naar het
land hunner afkomst te vertrekken. Insulinde
is voor Ken een land o vervloeiende van melk en
honig, wat kunnen ze meer verlangen? De
meeste Chineezen hebben in hun huis een ka
mertje, waarin hun doodkist op zijn bewoner
staat te wachtenechter belet de voortdurende
tegenwoordigheid van dit somber voorwerp hun
met, het leven zich zoo pleizierig te maken als
zij kunnen.
Kr is een tijd geweest, dat de Chineezen zich
nergens anders mochten vestigen dan te Batavia
later werd hun ook het verblijf te Samarang en
te Soerabaija vergund. Thans zijn zij niet meer
aan zoodanige beperking onderworpen. Ook be
hoeven zij zich niet meer, gelijk voorheen, in
een bepaald gedeelte van de stad te vestigen
men treft nu hun woningen aan te midden van
die der inlanders en Europeanen. Toch houden
zij zich nog bij voorkeur in elkanders nabijheid
op: iedere stad van eenige beteekenis op Java
heeft haar Cbineezen-kampong, bij verkorting
de kamp genoemd. Een wandeling ’s avonds
door de Chineesche buurt van Batavia levert
voor eiken baar (nieuw-uitgekomene), een ver
rassend vermaak op. Ir
Met hel Nederlandsch gouvernement verkeeren
de Chineezen op goeden voet, en, indien er eens
botsing kwam tusschen de inlanders en de on
zen, dan zouden zij zeer zeker de zijde der
laatsteu kiezen. Niet altijd is dat echter zoo
geweest. In het jaar 1710 ontstond op Java
een uitgebreide samenzwering die zich ten doel
stélde Batavin te overrompelen en zich van de
oppermacht meester maakten. Men zegt dat met
minder dan zestig duizend Chineezen dat plan
zouden ondersteunen. De aanslag werd in tijds
ontdekt en verijdeld, maar gaf toch aanleiding
tot eenige gevechten, terwijl de toemhahge
Gouvemeur-Generaal, Adnaan Valckemer, bij die
gelegenheid al de mannelijke volwassen Chiuee-
zen, te Batavia woonachtig, het vermoorden. Dit
gruwzaam feit dwong hem reeds het volgende
jaar zijn ontslag te nemen. Op zijn terugreis
naar het vaderland werd hij aan de Kaap ge
arresteerd en naar Batavia teruggevoerd, waar
hij in de gevangenis overleed.
De bevolking van onze. Oost-Indische bezit
tingen bestaat uit drie voorname elementen
1. Inboorlingen. 2. Europeanen. 3. Vreemde
Oosterlingen. OiijJer de laatsten bekleeden de
Chineezen de eerste plaats, vooreerst wegens hun
aantal, 't welk zelfs dat der Europeanen over
treft, en ten tweede wegens de aanzienlijke en
eigenaardige plaats, die zij in het maatschappe
lijk leven daar ginds onder den evenaar innemen.
Reeds lang vóór de vestiging der Nederlan
ders in Indié onderhielden de zonen van het
Hemelsche Rijk betrekkingen met de bewoners
der Soenda-Eilanden. Sinds onheugelijke tijden
gaan zoo de Chineezen met hun wonderlijk ge
vormde vaartuigen (jonken) op avontuur uit
naar de gewesten die hun gebied omgeven, en,
hebben zij ergens vasten voet gekregen, dan
hechten zij er zich, niet met het hart, maar
met de beurs, ’t Is hun niet te doen om ko
loniën te stichten, of om aan het gebied van
hun Keizer grooter uitgestrektheid te geven,
geld en veel geld verdienen is het eerste en
laatste punt van hun programma.
Gelijk bekend is mogen geen Chineesche vrou
wen het keizerrijk verlaten; een poging daartoe
wordt met den dood gestraft. De Chineezen
die zich in Indië vestigen huwen voor een ge
deelte met inlandsche vrouwen; de nakomelingen
uit die echtverbintenissen worden peranakan's
genoemd, in onderscheiding van de in China ge
borenen, die si 11 g k é’s heetenof zij leven, niet
altijd met inachtneming van de wetten der ze
delijkheid, als vrijgezel, met het voornemen om,
wanneer de verzamelde schat groot genoeg is,
te repatriëeren. Laat ons om te beginnen den
levensloop van zoo’n singké eens van naderbij
bekijken.
Toen hij zijn vaderland verliet, was hij ta
melijk armalleen bezat hij zooveel, dat hij
zioh twee manden met een zoodje haiidelswareu
snuisterijen, eetwaren, versnaperingen of goed-
koope kleedingstoffen, kon aanschaffen. Geld
voor den overtocht had bij met, maar dat was
mindervoor zich eu zijn kleine bagage bedong
bij op de eerstvertrekkende jonk kosteloos traject
als vergoeding voor diensten die hij aan boord
jnoest bewijzen. Zóó landde hij te Batavia of
een andere haven op Java’s Noordkust. Zijn
toelating in Indië is aan weinig formaliteiten
onderworpentegen betaling van een Spaansche
mat (f 2,50) heeft hij vrijheid zich te vestigen.
Nu ziet men hem, blootsvoets, blootshoofds,
met den haarstaart om den schedel gelegd, ter
nauwernood met eenige schamele kleedingstuk-
ken bedekt, in de brandende zonnestralen zijn
koopwaar door de straten rondventen: de man
den draagt hij aan een stok over zijn schouder,
terwijl hij met de eene hand een ratel beweegt,
om door dit zeer aanlokkelijk muziekinstrument
zijn komst te berichten. Behoeften heeft hij in
dit eerste tijdvak van zijn carrière niet, ten
minste, hij heeft ze tot een minimum gebracht;
oók is bij de nederigheid in persoon, en vertoont
tegenover hen die van zijn waren gediend zijn
de meest kruipende onderdanigheid.
Onder die omstandigheden heeft hij weldra
zooveel overgelegd, dat hij zijn zaken kan uit-
breiden, namelijk door het koopeu van een tweede
stel manden. Hij rdoet” nu hoofdzakelijk in
lekkernijen: gebak, vruchten, stukken suikerriet*
en wat dies meer zij. Maar vier manden kan
één persoon met dragenhij huurt daarom de
diensten van een armen drommel van een in
lander die, voor een heel geringe betaling, hem
dagelijks op zijn negotie vergezelt. Zijn schat
wordt gaandeweg grooter: spoedig heeft hij vier
tot zes dragers in zijn dienst, en hij zelf
draagt met meer. Hij loopt er naast als meester
zijn kleine, schuine, schelmachtige oogen zijn
reeds een paar strepen wijder geopend, zijn hoofd
heeft zich een beetje opgericht, hij heeft zich de
weelde van een hoed veroorloofd, terwijl de haar-
staart, met een nette kwast eindigende, deftig
king tot loontrekkende arbeiders
vJan Chinees is ’n beste iongei
moet hem in de gaten houaen”,
een zeeman hooren zeggen.
De Sultan van Zanzibar is van Londen naar Parijs
Vertrokken, de koning van Zweden legt een bezoek
af bij het Russische hof eu Duitschland's keizer heeft 1
zijn zomerkwartier te Gastein betrokken.
Niettegenstaande de reis van een Sultan het aan
trekkelijke bezit van bet niet-alledaagsche en de meer
dan gewone attentieden Zweedschen koning in Rus
land bewezen, niet onopgemerkt bleef, heeft toch
keizer Wilhelm's reis het meest de aandacht getrok
ken zoowel om eene ontmoetingdie plaats had
als om eene die niet plaats hadhoewel er blijkbaar
op gerekend was. Te Isehl ontmoetten de keizers van
Duitsohland en Oostenrijk elkander en deden hun
best om door langdurige omarmingen en handdrukken
de geruchten te logenstraffendie in den laatsten tijd
van eene minder innige verstaiulhouding tusschen beide
rijken gewaagden.
Dit gedeelte van het vooraf dqor de Duitsche bladen
aangekondigde programma liep dus goed van stapel;
het andere gedeeltede ontmoeting met koning Lode-
wijk van Beieren, mislukte echter, daar deze het
blijkbaar niet noodig vond zijn keizerlijken heer en
vriend op diens doorreis te gaan begroeten. Sle.chts
een paar prinsen kwamen den keizerdie zich een
oogenblik te München ophield, hunne hulde bieden.
De particularisten en clericalen willen hierin eene
vijandige demonstratie zien, gericht zoowel tegen de
Dhitsche eenheids- als tegeu de Pruisische kerkelijke
politiek. Zij houden daarbij opzettelijk geen rekening
met den bekenden af keer van den excentrieken koning
Lode wijk van al wat naar openbare plichtsplegingen
3 weent. Dat hieraan echter in de eerste plaats, mis
schien wel alleen te denken ismag men veilig aanne
men. Dit neemt echter niet weg, dat de Pruisische
bladen zeer ontstemd zijn over de koele ontvangst
den keizer iu Beieren te beurt gevallen.
De verkiezingen voor den Landdag zijn niet ongun
stig voor de liberalen uitgevallen. Wel bleven zij ia
de minderheiddoch zij wonnen zooveel stemmen
dat de kleine meerderheidwaarover de clerioalen
en particularisten te beschikken hebben, tot op 2 stem
men inkromp.
De natiouale vergadering van Frankrijk heeft niet
minder dan twee zittingen besteed, of beter, zoek ge
maakt aan de beraadslaging over het rapport in zake
de verkiezing van Bourgoïng. Rouher verdedigde zijne
partij brutaal weg tegen de beschulftfiogen van het
rapport cn voer hevig uit tegeu 'Jc' radicale partij.
Gambetta bleef het antwoord 11141 jfjhuldig en ver
weet tevens de regeenng, dat zij /loefycWin het hand-
.a Bouapartistisohe ambtye-'ikeiw als in andere
i de keizerlijken goedgezir^ rf*3- Buffet ant-
narnens de regeenng eu bichuldigde op haar
de radicalen. Het resultaat van deze langdurige
ingenzoo bij uitstek geschikt om de par-
rling te verbitterenwasdat de groote
1 atat ccn votum van vertrouwen in
ugde. Met voorbeeldigen spoed bracht
ma de beraadslaging over het ont-
3 verhouding der openbare machten
>t al dadelijk tot de tweede lezing
zerp «verte gaan. Ook de begroo-
de orde is, lokt geen noemens-
islagingen uit.
hoop op eene spoedige ontbinding der
goed als vervlogen. Hoogstwaarschijnlijk
van 4 Augustus tot 16 November uiteengaan,
eene winterzitting de verdere werkzaamheden
Daar door dit nieuwe uitstel alle reden
der aanvullingsverkiezingen vervallen ia,
"iblikeinen voorstellen op het vroeger ge-
ut terug te komen en die verkiezingen
taohrijven.
lagerhuis heeft in derde lezing het
aangenomenwaarbij concessie verleend wordt
t aameggeu vau een ouderzeeschen tunnel tua-
1 Engeland en frankrijk. Ook de wetregelende
jrbouding tusschen patroon en werkman is defi
tief goedgekeurd.
Het bezoek van den Sultan van Zanzibar heeft tot
het sluiten van een nieuw tractaat geleid.
De berichten uit Spanje luiden steeds gunstig voor
de regeeringstroepen. De vervolging der Carlisten in
Arragon en Cataloniê wordt 'met goed gevolg voortge
zet zoodat zij reeds hun laatste sterkte het fort
Collado (Castellon) hebben moeten prijs geven. Ook
hebben enkele afdeelingeu van Dorregaray’s leger reeds
de wijk moeten nemen op Erausch grondgebied. Is de
opstand eenmaal beperkt in Biscaye eu Navarre, dan
zal het gemakkelijk vallen die geheel te onderdrukken.
De grondwetscommissie houdt zich op dit oogenblik
met de quaestie der godsdienstvrijheid bezig, die tot
heftige beraadslagingen aanleiding geeft.
Een gerucht wildat ex-kouingin Isabella partij
heeft gekozen voor Don Carlos en tegen haar zoon
Alfonso, omdat deze haar het verblijf op Spaansch
grondgebied geweigerd heeft.
De christelijke dorpsbevolking van de Herzegowina
is tegen het Turknoh gouvernement in opstand geko
men en weigert belasting te betalen. Na eerst ge
poogd te hebben langs minnelijken weg de bevolking
tot onderwerping te brengenheeft de regeenng thans
troepen afgezonden om den opstand te onderdrukken»
naar beneden hangt. Zijn kleeding heeft een
geheele verandering ondergaan, bij draagt nette zij tot al wat zij doen geet
schoenen, kortom, hij ia een kee (heer) ge- u~*
worden. Weldra zal hij de ambulante negotie
vaarwel zeggen, hij zal een toko (winkel) hu
ren, wellicht zelfs koopen en voortaan gaat
zijn karretje op een zandweg. Waar maar wat
te verdienen valt zal hij maken dat Hij er bij
isals bijvoorbeeld een inlander, aan spel of
opiumgebruik verslaafd, geen geld meer beeft
om aan zijn rampzaligen hartstocht voldoening
te schenken, bij den Chinees kan hij een voor
schot krijgen op een gedeelte van zijn aanstaan
den rijstoogst. Is er bij de leverantiën voor het
leger wat te snappen, geloof niet dat het zijn
aandacht zaf ontgaan. Zelfs weet hij Europeanen,
wier financiën een lek -bekomen hebben, met
onbegrijpelijke scherpzinnigheid te ontdekken, en
edelmoedig stelt hij zijn vermogen beschikbaar,
vooral wanneer de betrokken persoon landerijen
in bezit heeft, die dan ook, zachtjes aan, stukje
voor stukje, door den braven i/kee” wordeui in
gepalmd. Bij dit alles heeft hij een groot voor
recht: zijn geweten zit hem volstrekt niet m
den weg. Zoo hij het ooit heeft gehad, is het
reeds lang verdroogd. Ook zijn godsdienst kwelt
hem metde Booze Geesten hebben genoeg te
doen met de lui in het vaderland te plagen,
en de Goede, nu, die zijn te goed om het
hem lastig te maken. Zelfs zal hij, wanneer
zijn belang het medebrengt, tot den Moham-
medaanschen godsdienst overgaan ten minste,
de uiterlijke vormen daarvan in acht nemeu
zijn haarstaart, die hem zoo dierbaar is, en
waaraan na zijn verscheiden de Engel des doods
hem zal optrekken naar het verblijf der geluk
zaligen, snijdt hij dan zonder aarzelen af: de
Engel moet dan maar een ander bodvast zoeken.
Nu dekt hij zich den schedel met den hoofd
doek en alleen zijn scherpe, onaangename ge
laatstrekken, zijn gele kleur en zijn schuine
oogen verraden zijn Mongoolsche afkomst. In
dit laatste geval heeft hij ook alle gedachte om
naar China terug te keeren laten varenzijn
middelen veroorloven hem in weelde te leven,
en hij ontzegt zich ook geen enkele genieting
meer. Zqo matig als hij vrpeger was, zoo b o n«
v i v a n t is hij thans. Evenwel, hij blijft goed
financier; hij zul wel zorgen, dat zijn uitgaven
niet boven de raming gaan, want hij wil gaarue
blijven die hij is, of hooger stijgen. Alleen kan
het soms gebeuren, dat de duivel van het spel
hem te pakken krijgt, en in dat geval is hij
zichzelven geen meester. De Chineezeu, die van
de regeenng de vergunning voor het houden van
dobbelspelen in hun woningen pachten, (zooge
naamde toptafels en het spelen van pho en
topho, waarvoor zij in de hoofdplaatsen hon
derd en daarbuiten vijftig gulden per etmaal
moeten betalen,) plunderen hun landgenooten
gruwelijk. Geen andere personen mogen aan die
spelen deelnemen, maar dat gebod wordt vaak
over ’t hoofd geziendaarenboven weten de
Chineezen uog wel op andere wijze den inlan
ders gelegenheid te geven tot voldoening aan
hun' speelwoede.
Maar 't wordt tijd dat wij ook eens de licht
zijde van de kinderen China’s bekijken. Niet
alleen zijn zij uiterst geschikt voor den handel,
doch ook voor elke soort van industrie. In de
tinmijnen vau Bangka eu Biltong, in de steen-
kolen-ontginmngen van Borueo, werken bijna
uitsluitend Chineesche koeliesin de constructie-
werkplaatsen van Soerabaija treft men ze bij
hoopen aan, en zij behooren daar tot de onver
moeidste arbeiders. In menige suikeronderneming
maken zij wederom de voornaamste arbeidskracht
uit, ja, het is zelfs meer dan waarschijnlijk dat
zij het zijn die de Javanen, lang vóór de dagen
van Jan Compagnie, met de bereiding van het
sap van suikerriet bekend gemaakt hebben. Het
van nature traag en droomeng temperament van
de inboorlingen van Java heeft door het voor
beeld der Chineezen een krachtige imptflsie ge
kregen, terwijl ook de handelsgeest door ben is
opgewekt. Het een en ander maakt, dat som
mige schrijvers ever Indie met de staartmannen
zeer veel ophebben, en met karig zijn met hun lof,
terwijl anderen weer geen woorden kunïitii vin
den, krachtig genoeg om hen zoo zwart mogelijk
te maken. De waarheid zal wel in het midden
927,
1027,
W7*
^■7*.
1017.
1017.
176 7,
366
62‘./i,
62*/,
«67,.
604
144 7,
dat
ie kr
evalk
voor den Landdag zijl
den uitgevallen. Wel
zij wonnen ze
neerderheid waarov
te beschikken hebbei
7
rl. t
2e Sectie. 7
1869. 7
3
7
6
3
3
ICHTEÏC
d en nep schil f21,004 22;
xboter 64 4 66 ct., wei-
gul-
2,00
per
