-1' I
sa
I :l
i 5j
J 4fl
J .3?
3
1875.
ZONDAG 8 AUGUSTUS.
r 321.
T
1
WEEKBLAD VOQR DE KRIMPENER-, ALBLASSER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
"1
i
I
I J
*1
3
4
8
3
3
3
3
18)6. 5
BUITENLAND.
OVERZICHT.
BINNENLAND.
f
en
84*/4
‘AN NOOTEN,
bet
//een
5
7
richt
tere
pleaUfaf O*» MAAL
■ImLuTWBE MAAL in
98’/,
102
i
I
'-middag
i 0,70.
m:ge
staat een
ndheid s;
Roe k
ning
ichte
hót standpunt
volk staat, is
Hoe is
NHOVENSCHE MWiï.
j H io. til*J
S. W. 1ST. j
gehad
Tweede
B, xvuucavcic
256 varkens,
qual. 62 ct.;
,5 ct.Scha-
ISO’/,
99'/.
J U- te
iersen. Zijn
ud en jong
rorden.
6*
5
100. 5
30 Juli.
J5
9»’/.
9S'/,
91'/.
297.
l»7.
51’/.
102'/.
d. f 59, 3de qual f 56.
leuwsche f 9,40 A
Overmaassche f9,10
«sehe f 7.ÏO k 8.».
Noord Brabantscbe
iter f5,00 A 6}, Ja-
zomer f 5,80 A 6,90.
5,30 A 6,36, lange en
30 per 2100 kilo.
:n aanvoer van onge-
idel lieden weder ta-
de beste soorten ook
worden.
f220 A 280, mindere
120 A 180, vare dito
ihtere kalveren f 7,00
:L vette op levering
n 6 a 8 weken f 10,00
20 per stak.
f 1,30 A 1,40 per kilo,
ituka.
Puike nieuwe Zeeuw -
ie f9,10 A 9,50, goe-
blauwe f 8,20 A 8,50,
Vlaamsohe f 7,80 A
Zsmer Zeeuwsche
6,80gestort f 6,80
teesche f 6,30 k 6.50.
oeder f4,90 4
1U1 »/4
m‘/t
178.
388
897
62’/4
Ö2’/1.
I 8ö’L
28tr
M9
#7.
L2“/i.
86«/4
17»/,
89‘/<
ItopPT»», vror
tening gebracht. 1
r-"- -1
Scho.oDHygiène.
In Mot No. van
overzicn van c -V17-r
missie, floor de nMaatschappij tot Nut
gemeen”! belast met hét onderzoek van d
der
vast
werp v^an een a^hderlijk^ bespreking t
Thansjwil ik datiVoorriemen ten uitvoer
99-/.
9»7.; j
ideel'. 'W,*
'U«A3
100
l verzekeren
zal dus goed
N ational
Die studie moet als onmis-
d, en als zoodanig in
de acte-examens worden
100 i
IOO7J'
95«/,
903 7»
H0 7,
I.®
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Qroote letters naar plaatsruimte, Inten
ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten, 10 ure.
-Nov. 5
—Aug. 5
-Juli. 5 I
-Oct. 5
1, 1854. f
1, 1800. r
64.
.6
ft
6
:'t :l
18 Juli 11. gaf ik een vluchtig
de hoofdpunten, waaraan de com-
“Mri^ihappij tot Nut van ’t Al-
imeen”! belast met hét onderzoek van de werking
tderwijs-wetten, haat)beschouwingen heeft
tnoopt. Ikbehielp mij toen voor, het
1 gedeelte-«Iran het rapport tot het onder-
fijphderlijklj. bespreking te maken.
r brengen.
Immens, wij heoben hier te doen met een zaak
van overwegend bplapg, school-hygiène,
en.) de ondervinding ^eert, helaas I dat het alles
bepalve een overtollig^ weelde kan genoemd wor
den, daarover bet eên en ander in het middeh
té'brengen. Het verslag geeft slechts //een ge-
raa^tüj’ van de beschouwing die het resultaat
y is geweest van haar bé’P?cking van de schooD
hygiëne, maar voorshands hebben wij daaraan'
Een oud Latijnsch spreekwoord zegt:
gezqnde geest woont .alleen in een gezond li-
chain,’” of zoo iets van dien aard. Het is be-
keniSj dat op dien regel zeer veel uitzonderingen
zijn geweest; dat menjge kloeke geest, van w'iens
voortreffelijkheid de menschlgeid de rijkste vruchr
ten bij voortduring inzamelt, over een zwak,
vaak een gebrekkig lichaam te beschikken heeft
gehad. Dat neemt niet weg, dat een opvoeding,
die niet over geest en lichaam beiden haar zor
gen uitstrekt, niet alzijdig is, niet streeft naar
het ideaal van elke vorming: de harmonische
ontwikkeling van den pensch. Waar de licha
melijke opvoeding te veel op den voorgrond
treedt, ontstaat ruwheid en zucht tot gewelde
narij als voorbeeld noemen wij de oude Spar
tanen, terwijl ook in Engeland hier en daar
hetzelfde verschijnsel is op te merken. Wordt
daarentegen de zorg voor het lichaam opgeofferd
aan de geestes-ontwiKkeiing, dan kweekt men een
zwak, door allerlei kwalen geteisterd geslacht,
dat per slot van rekening toch ongeschikt blijkt
te zijn geestes-voedsel op te nemen en te ver
werken.
De overtuiging, dat de zorg voor de licha
melijke opvoeding niet mag verwaarloosd wor
den, heeft de gymnastiek doen geboren worden
en de invoering er van krachtig bevorderd. Toch
is daarmee niet alles gezegden wanneer men
meende dat de gymnastiek bij machte was om
een voldoend tegenwicht aan te bieden tegen
ai te langdurige inspanning van den geest, en
een geneesmiddel voor de gevolgen van een on
doelmatige inrichting van de schoollokalen, dan
zou men de waarde van dit leervak zeer zeker
overschatten. Ik durf nog wel verder gaan, en
beweren, dat, waar de schoolgebouwen zijn in-
gencht zooals zij wezen moeten, waar de school
uren, in verband met den leeftijd der kinderen,
niet te talrijk zijn, waar geschikte gelegenheid
bestaat om in vrijheid te spelen, en waar de
onderwijzer zorgt leeren en spelen behoorlijk
af te wisselen, de behoefte aan gymnastiek in
den regel niet bestaat.
Laat ons dankbaar zijn en erkennen, dat in
de laatste jaren een ontzaglijke verbetering
is aangebracnt in de inrichting der schoolloka
len. De vunzige hokken, waarin voorheen de
jeugd werd opgesloten, hebben plaats gemaakt
voor vertrekken die men met genoegen binnen-
treedt; en menigeen van onze lezen zal wel eeus
bij het bezoeken eener school gadacht hebben,
dat, zoo in zijn jeugd de toestand geweest
ware gelijk de tegenwoordige, zijn gezondheid
waarschijnlijk minder dikwijls verstoord zou
zijn geworden.
Nochtans mogen wij niet blind zijn voor het
feit, dat de zaan nog lang niet overal in orde
is. De Nutscommissie zegt dienaangaande:
rDe toestand van veel schoollokalen, zelfs
van nieuw gebouwde, laat in 't algemeen fnog
veel te wenschen over. De oorzaken daarvan
liggen voor de hand. De wetenschap der hy
giëne is betrekkelijk nieuw, en het is er verre
vandaan dat zij in alle opzichten reeds haar
laatste woord zou gesproken hebben. Op soin-
jverloopers
a 16;
idem 7 A 10
A 3,50, poter» f
>er 100 stuk».
oeden handel; aange-
ual. f29,00 A 32,50,
■f 1,30A 1,40 per kilo.
Igen^vooHingelMMi 23
Aangevoerd1 paard
ikalverea, 10 nuchtere
neren, £3"
in.
2de qui
qual. 75
kilo. Voor Londen
punten heersckt bij de geleerden nog ver
schil van opinie, niet zoozeer wat het doel, maar
wat de middelen betreft. Van daar dat de
wetgÉtëchap niet overal met kracht kan optre-
dem|.y En waar zij niet in alle opzichten apo
dictisch spreken kan, maar zelf nog twijfel
mijMkoesteren, daar hecht de groote mberdcr-
heid|®ok geen waarde aan wat zij boven allen
{jtwijfel heeft vastgesteld. Gemeente-bouwmets-
tersfiSIchten het dan ook in 4 algemewn beneden
hun’(waardigheid deskundigen te raadplegei.
Veelal worden de plannen voor nieuwe lokalen
noch aan onderwijzer, aan inspecteur van
geneeskundig staatstoezicht, noch aan andere
deskundigen ter beoordeeling ingezonden."
Zoo is het. Er zijn nog een groot getel
dusgenaamde architecten, die in de meenin;
verkeéje| dat het maker, van een bestek voor
een schoolgebouw nu juist zoo’n ingewikkelde
zaak pöet is. Het stuk wordt dan vervaardigd,
door Burgemeester en wethouders bekeken, die
niet zelden geheel onbevoegd zijn een oordees
uit te sprekenhet plan met begrooting wordt
den md voorgelegd, na goedkeuring heeft df
aanbesteding plaats, en men krijgt voor vee.
geld ^en gebouw dat zeer ougeèchikt is, en weL
licht met dezelfde of met minder kosten een
model) van doelmatigheid had kunnen worden.
Hier bijvoorbeeld laat de toestrooming van licht
veel te wenschen over, ginds is de ventilatie
uiterst gebrekkig en heeft de onderwijzer te kie
zen tusschen bedorven lucht, bf tocht, r elders
weer heeft men niet begrepen hoe noodig het
is voor de bovenkleederen der kinderen een
bergplaats buiten het schoolvertrek aan te bren
gen. Wij willen niet eens spreken van het
ongerief dat sommige nieuwe lokalen aanbieden
met betrekking tot de practiscbe inrichting van
het onderwijs.
Om een goede, dat is bruikbare en gezonde
school te krijgen, moeten architect, geneeskun
dige en onderwijzer samen werken. De beide
laatsten worden in den regel met de zaak in
het geheel niet gemoeid.
Het is onmogelijk in korte trekken op te
geven hoe een schoolgebouw moet zijn inge
richt om aau de eiseben der gezondheidsleer te
voldoen. Belangstellenden kunnen daaromtrent
gemakkelijk inlichtingen bekomen: onder an
deren heeft de rVereeniging tot verbetering der
volksgezondheid te Utrecht” verleden jaar onder
den titel van //Bijdragen tot de kennis van de
eischen, aan welke een schoolgebouw moet be
antwoorden” in duidelijken en bevattelijker! vorm
daarover nuttige wenken gegeven, waarop men
zich volkomen kan verlaten, aangezien de ver
schillende onderdeden van dat geschrift door
erkende specialiteiten zijn samengesteld. Allen
die met schoolbouw iets te maken hebben, kun
nen niet beter doen dan zich door tusschenkomst
van genoemde vereeniging een exemplaar te ver
schaffen.
De wet van 1857 bevat geenerlei voorschrift
aangaande de inrichting van schoolgebouwen.
Artikel 4 zegt alleen: vGeen schoolonderwijs
wordt gegeven in lokalen, die door den districts
schoolopziener verklaard zijn voor de gezondheid
schadelijk te wezen of van onvoldoendê ruimte
voor het aantal schoolgaande kinderen,” be
nevens eenige bepalingen aangaande het komen
te dier zake in nooger beroep. Wel zijn later,
bij afzonderlijke beslissingen, eenige algemeene
regelen aangegeven betrekkelijk het plaatsen van
lichtramen, en een minimum van ruimte en op
pervlakte voor elk schoolgaand kind, maar men
kan niet zeggen dat die algemeen bekend zijn
en toegepast worden. Mij zijn voorbeelden be
kend van lokalen, die reeds sinds een drietal
jaren zijn afgekeurd, en waarin toch het on
derwijs voortgezet wordt tot groot nadeel van
de kinderen en van de onderwijzers. In
sommige gevallen was geen onwil, maar bepaal
delijk onmacht daar de oorzaak van, wanneer
het gemeenten gold die niet in staat waren de
kosten voor een nieuw gebouw te dragen;gelijk
men weet is het niet Altijd gemakkelijk subsidie
van provincie of rijk te krijgen. (Bij missive
van den Mm. van Binnenl. Zaken van 5 Jan.
1858 is zelfs bepaald, dat na de invoering der
wet, geen subsidiën van Rijkswege meer verleend
worden voor den aanbouw of de verbetering van
schoollocalen.)
Het wordt meer dan tijd, dat de verplich
ting om te voldoen aan de hygiënische eischen
der schopl nauwkeurig bij de wet voorgeschre
ven zij. De Nutscommissie spreekt ongetwij
feld een algemeen gedeelden wensch uit, wan
neer zij bü herziening van de wet op het Lager
onderwijs het volgende wil zien bepaald:
1. Régelen of voorschriften voor den bouw
en de inwendige inrichting der school, uit het
oogpunt der hygiene, worden vastgestéld bij
algemeenen maatregel van inwendig bestuur,
en om dé 10 jaren herzien.
2. De keuze van het emplacement en het
plan eenej1 nieuw te bouwen openbare school,
of verbeteringen in een bestaande school aan
te brepgen, met nauwkeurige opgave van in-
en uitwendige inrichting, moeten door den dis-
tricts-scboólopziener goedgekeurd worden, vóórdat
tot het bauwen of verbeteren overgegaan wordt.
3. Aan bestaande scholen die door den dis-
tricts-scl|oolopziener niet geheel onvoldoende ge
keurd worden, kan een termijn van 1—3 jaren
gesteld Worden tot verbetering.
En eindelijk 6. De schoolopziener roept de
hulp van het geneeskundig staatstoezicht in,
waat hij die noodig acht bij de beoordeeling
van den hygiènischen toestand eener school.”
Wanneer deze beginselen in onze wetgeving
zijn opgenomen, dan zal men niet meer te
klagen hebben over storingen van de gezondheid
door schoolbezoek. Daar moet dan nog bij
komen dat de onderwijzers, nog veel meer dan
tot heden geschiedt, hun studie moeten maken
ran school-hygiëneeen der ijverigste en be
kwaamste kampioenen op dat gebied, Dr. Co
ronel, heeft nog onlangs bitter geklaagd over
de weinige kennis, die hij bij veel onderwijzers
daarvan aantreft. DL ór- 3’- x
baar worden beschouwd
bet programma van g.
opgenomen.
Bij het beoordeelen van hót standpunt van
ontwikkeling, waarop een volk staat, is ge
woonlijk de eerste vraag: Hoe is het school
wezen er ingencht, en hoe verstrekt zich de zorg
der autoriteiten daarover uit?
Laat ons maken, dat wij in dat opzicht ons
gerust met de besten durven meten.
H-e.
31 Julii 'ji
„de Bol” 20 ttltMRl
ran fü,70 tot 10,90,
00 per nalf kü<b
’“‘“"‘pC.
fé 5
j. 5
l ƒ1000. 5
l/IOOO. 5
Er is dan ook dringender werk te behandelen. Dank
zij den krachtigen stoot van den matrozenvriend Plim-
soll, heeft de regeering al dadelijk een wetsvoorstel
ingediendwaardoor, in afwachting van een volledige
wet op de zeevaart, strenger toezicht op de zeewaar
digheid van schepen wordt ingevoerd. Nog Onder
den indruk der warme redevoering van Plimeoll, die
tot het bekende incident aanleiding gaf, heeft de Ka
mer zich gehaast het wetsvoorstel in behandeling te
nemen en brengt daaraan zelfs een gedeelte van haar
vrijen tijd ten offer. Het incident is intusschen op
bevredigende wijze vereffend. Plimsoll heeft verklaard
dat het hem leed deed de parlementaire gebruiken
uit het oog verloren te hebbenDisrqeli heeft zijn
voorstel om aan den schuldige een berisping toe te
dienen ingetrokken, en de vergadering heeft aan
Batesdie zich door de verklaringen van Plimsoll in
-1- genoegdoening gegeven.
lering van Trankrijk is,
aan het werk
Date Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden
I Franco per post door het geheele rijk (0,80.
■_.L'
2e leen. 4}
.867/69. 4 '1‘
5
5
100. f
De uitvoering van de wet op het beheer der ker-
kelijke goederen in Pruisen schijnt van de zijde der
geestelijkheid geen tegenstand meer te zullen ontmoe
ten. Verscheidene hooge geestelijken, waaronder zelfs
de bekende bisschop van Ermeland, die anders niet
zeer tot onderwerping gezind is, hebben het voorbeeld
van den bisschop van Breslau gevolgd, en hunne on-
derhoorigen gemachtigd aan de stemming voor de com-
missiëu van beheer deel te nemen. Dat, waar de gees
telijkheid voorgaat, ook de leeken wel volgen zullen
laai geen twijfel over. Wordt die verwachting ver
wezenlijkt, dan zou deze wet de eerste der kerkelijk-
staatkundige wetten wezen, waaraan de geestelijkheid
zich onderwierp. Of deze onderwerping ook beschouwd
moet worden als een eersten stap om tot oplossing
der overige kerkelijke vraagstukken te geraken, zooals
door sommigen gehoopt wordt, valt echter nog zeer
te betwijfel^ iJe te volgen gedragslijn niet betrek
king tot de wet op het beheer der kerkelijke goederen
toch, werd ontegenzeggelijk door het eigenöelang voor-
geschreveu; alleen door toe te geven kon de geeste
lijkheid zich den invloed op het beheer dier goederen
blijvend verzekeren en daaraan is haar veel gelegen.
Men zal dus goed doen met bet bericht, dezer dagen
door de National Zeitung uitWeenen ontvangen,
volgens 't welk de bisschop van Breslau namens de
Curie als bemiddelaar tusschen deze en de Pruisische
regeering is opgetreden, louter als een gerucht te be
schouwen, dat nog alleszins bevestiging verdient.
Tegenover dit gerucht slaat een ander, dat geens
zins van verzoenende gezindheid spreekt. Volgens het
Engelsche weekblad the Rock nl. wenscht Paus
Pms bepaald kardinaal Manning als zijn opvolger.
Diens gezindheid ten opzichte van de kerkelijke
wetten nu is genoegzaam bekend, uit de vele rede
voeringen, in den laatsten tijd, bepaaldelijk bij zijne
benoeming tot kardinaal gehouden. Door hem begint
ook in .Engeland de kerkelijke quaestie meer en meer
de aandacht te trekken, getuigen de vele volksverga
deringen tot bespreking van kerkelijk staatkundige aan
gelegenheden, en de bekende pennestrijd tusschen Glad
stone en den kardinaal. Zelfs in het parlement be
ginnen reeds stemmen op te gaan, die eischen dat de
regeering maatregelen neme tegen de kerk, door het
verbieden van kloostennrichtingeu. Tot nog toe vin
den die eischen echter weinig gehoor, zoomin bij de
regeering als bij het parlement, zoodat een daartoe
betrekking hebbend voorstel van Newdègate, niet èeus
gedurende deze zitting in behandeling kon komen.
offer.
o__ e wijze 1
t hem leed
uit het oog verloren
’"'orstel om aan den
ingetrokken, en <L
_r_, die zich door de verklaringen 1
zijn eer als reeder zag aangetast
Ook de Nationale vergade .,o
nu de vacantie ophanden is, ijverig
gegaan.
De Spnaatswet is in derde lezing goedgekeurd.
Slechts de legitimisten stemden tegen en protesteer
den nog eenmaal plechtig tegen de organisatie der
Republiek, die Erankrijk zeker tot ondergang zou
leitien. Vootts werden nog goedgekeurd een wets
voorstel waarbij vergunning wordt verleend tot aan
leg van een onderzeeschen tunnel tusschen Engeland
en Frankrijk, een wet op de Algemeene Rade» en
de te Bern gesloten postconventie.
De begrootingsdiscussie gaf aan een der leden fan
leiding de regeering er opmerkzaam op te maken dat
het gebruikelijke gebed voor de republiek des Zondags
in de kerken werd nagelaten, wat hij beschouwde als
een bewijs van vijandige gezindheid der geestelijkheid
tegenover de nieuwe constitutie. De minister beloofde
de bisschoppen er aan te zullen herinneren, doch
ontving reeds van een dezer tot antwoorddat alleen
de Paus hierover te beschikken had. De geestelijk
heid over het algemeen gevoelt dan ook veel meer
sympathie voor het legitieme koningschap dan voor
de republiek. Van daar dat de goede gezindheid,
die de regeering in den laatsten tijd jegens het
Spaansche gouvernement aan den dag legt, haar
een doorn in het oog is, en vaak hevige aanvallen
in de legitimistische organen uitlokt. Dit was dezer
dagen nog bet geval toen de regeering aan Martinez
Campos toestond, geschut voor de beschieting van
8eo d’Urgel over Fransch grondgebied te vervoeren.
Reeds hebben de Carlisten deze plaats moeten ont
ruimen en zich in de forten, nabij de stad gelegen,
teruggetrokken, waartegen nu de aanval wordt gericht.
Ook elders werden zij al meer en meer teruggedron
gen; twee niet onaanzienlijke plaatsen, Viana en Lo-
grono, vielen na hardnekkigen strijd in handen der
regeeringstroepen.
Andrew Johnson, oud-President van de Republiek
der Vereenigde Staten van Noord-Amerika
is dezer dagen ten gevolge van eéne beroerte overle
den. Vóór zijn sterven gaf hij het verlangen te
kennen, dat de Amerikaansche vlag zijne lijkwade zou
wezen. Hij 'was oorspronkelijkzooals met vele
groote mannep in Amerika het geval was, eenvoudig
handwerksman, kleermaker van beroep en klom zoo
op tot de hoogste betrekking.
Een ander wel niet zoo hooggeplaatst maar daarom
niet minder bekend man overleed Woensdag
Koppenhagen, nl. de Deensche dichter Andersen
sproken en vertellingen hebben hem bij ouc.
een naam gemaakt, die niet licht zal vergeten wc
Z. M. heeft op verzoek aan G.
Van Dam eervol ontslag verleend als Burge
meester van Linsclïoten.
Z. M. heeft M. H. F. Pichot de
Plessis, thans ontvanger der directe belastingen
en accijnsen te Buitenpost c. a., benoemd tot
ontvanger derzelfde middelen te Vreeswijk o. a;
en W. H. J. Van Hien, thans ontvanger der
directe belastingen en accijnsen te Hillegersberg
c. a., benoemd tot ontvanger derzelfde middelen
te Charlois c. a.
Bij de 1.1. Dinsdag plaats
hebbende verkiezing voor een lid der
Kamer in het kiesdistrict Middelburg, voor het
tijdvak tot September is gekozen de liberale
candidaat Mr. G. A. Fokkermet 1185 van dq
1572 uitgebrachte stemmen. Bij de verkiezing
op 8 Juni werd de anti-revolutionaire candidaat,
Jhr. De Jonge, gekozen met 1099 stenjmen en
verkreeg de liberale candidaat, Mr. Tak1059
stemmen.
De gemeenteraad van Utrecht
heeft afwijzend beschikt op het verzoek van de
heeren Van den Ouwelant en Hardenbroek, om
subsidie voor een spoorweg Utrecht-Antwerpen,
doch zich bereid verklaard daarvoor gratis grond
af te staan. Voor een spoorweg Utrecht-Gorin-
chem-Breda zullen adressen gezonden worden
aan Z, M., de Regeering en de Stateu-Generaal.
De Minister yan Financiën heeft
bekend gemaaktdaf oij hem ontvangen is een
ten postkantore Gouda ingeschreven postwissel
groot f 95,00tot voldoening van onbetaald ge
bleven successierecht ingezonden.
Sectie. 7
1869. 7
3
9. .5
7
6
3
3
IHTBR.
nep schil f21,00 A 22;
iter 64 A 68 ct., wei-
,lokaas 1 24 a 32,
flOè 12,
vette kal-
12
