V.331.rZ0NDA8 17 OCTOBER.1875.
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, A.LBLABSER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
Iets over Suriname.
1
loo 7,
loo 7,
174
380
«‘7,
»«7.
»«7.
15
S. W. N. VAN NOOTKN,
OljArers.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
5
7
en
behouden tot
N.takHOOTKM
ik moet
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden f 0,70.
Franco per post door het geheele rijk 0,80.
Prys der Advertentiën Van 1 tot 5 regels /0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
IS1/,
6’/.
262
238
101
lOO-/.
101
rii
•k;
100»/.
96»/,
978
lil
85
9
83
SCHOONHOVEN» COURANT
kigen
werdei
aan
Alle binaenlandaohe Advertenlign waarvan da
plaatsing DRIE MAAL wordt opgegeren, worden
•leehta TWEE MAAL in rekening gebracht.
paradijs,
of men
latten verza-
beide beschouwingen veel over-
5
6
7
5
6
6
6
6
6
44
3
8
I. f
5
5
5
5
110. 5
1^/..
vo«/.
15
W>/,
200 A 280, mindere
0 A 175, stieren f 80
htere dito f9,00 A
ing 48 A 52 ct. per
A; fok varkens van
4 f 16 per stuk.
1^20 a 1,26 per kilo.
Puike jarige Zeeuw -
f 9,20 A 9,60, goede
nwsebe, Vlaamsche
ndere f 7,80 A 8,20.
Vlaamsche f 7,40
jhe f 7,20 A 7,60.
amsche winter tak-
pc. I
’.31J
4
3
3
3
3
3
Hifi. 5
6
5
000. 5
000. 5
leen. 4J
/69. 4
.8
5
5
5
t. f »80
«70
r. 5
tig. 5
la. 6
4. 5
854.
860.
t>67,
286
607
143
687,
102
70
104
10.
<M.
76'71.
92‘/,
53'/
103
82
1027,
947,
akkeesche en Over-
.o mindere f 5.20
ito mindere f 5,00
laar qual. f 3,80 A
3,60 A 4,60 tot 5,60,
tsche f 195 A 198
m Vlaamsche f 8,40
oorten f 7,90A 8,30.
een aanvoer van
landel heden weder
ander derdedeel'aan zeker zou het te bej'ammere'n zij’n,~ïndien een
kolonie, die zooveel hulpbronnen aanbiedt, te
gronde ging. De regeering overwege rijpelijk,
en als ’t kan niet te lang, hoe zij dit kan voor
komen, - en haudele dienovereenkomstig.
H—e.
sneeuw en
Een mat
geen
een -groot gedeelte huhner persoonlijke vrijheiiFj W
beroofd. Het koelie-stelsel wordt van verschil
lende zijden ernstig bestreden, omdat het op een
onzedelijken grondslag rust, en eigenlijk niets
anders is dan een vermonde slavernij. De wijze
waarop soms die lui geprest worden herinnert
levendig aan de manier waarop in vroeger dagen
de Oost-Indische Compagnie haar schepen be
volkte. Daarbij wordt door de premiën op den
invoer van koelies ontzaglijk veel geld verslon
den, meer dan de kolonisten betalen kunnen,
en het is hoofdzakelijk om die reden, dat bij
stand van financiëelen aard bij herhaling van
het moederland werd gevraagd.
De achteruitgang van Suriname dagteekent
echter met van den jongster, tijd. In 1832
waren er 370 plantages in bewerking, maar toen
reeds waren er in de laatste 16 jaren 80 ver
laten geworden, dat is gemiddeld 5 per jaar.
Naderhand is het getal in evenredigheid nog
sterker verminderd. Opmerkelijk is het, dat
juist de koffie-plantages het meest uit de cul
tuur geraakt zijn, en dat wel naarmate de koffie-
opbrengt van onze Oost-Indisohe bezittingen
toenam. Thans treft men er nog hoofdzakelijk
suiker- en katoenplantages aan; op sommigen
wordt ook cacao verbouwd. De cultuur van
indigo en tabak kan, wegens de geringe uit
gebreidheid daaraan gegeven, niet in aanmerking
komen, en toch zou bij meer ondernemingsgeest i
en grooter zorg, daarmee veel geld te verdienen
zijn. Bovendien vindt men op nagenoeg alle
plantages een grooter of kleiner terrein beplant
met banaan-stengels, welker vruchten, de ba
naan of pisang, in uiterlijk voorkomen wel
eenigszms gelijkende op lange augurken, het
voornaamste voedsel der inboorlingen en negers
uit maken. Nog zijn er plantages waar uitslui
tend bananen worden geteeld die als handels*
artikel naar Paramaribo worden gebracht en zelfs
naar elders uitgevoerd. Dergelijke plantages, die
hier kostgronden heeten, zijn zeer gemakke-
lijk aan te leggen en te bewerken.
Suriname is door een aantal rivieren doorsne
den waarvan sommigen door kanalen zijn ver
bonden. Aan die wateren liggen de plantages:
ze ziju dus zonder moeite te bereiken en bieden
een uitmuntende gelegenheid aan voor den afvoer
van haar producten. Voegen wij er bijdat de
gronden langs de verschillende rivieren ongemeen
vruchtbaar zijn: een groeikracht, sterker dan
zich daar vertoont, zal bezwaarlijk elders ge
vonden wordeu. Óp het eind vau de zestiende
gedurende de eerste helft der zeventiende
eeuw zijn deze streken gekoloniseerd geworden
door EngelschenNederlandersFranschen en
Joden, welke laatste» deels uit Nederland,
deels uit Brazilië afkomstig waren. Na schier
eindelooze en niet zelden bloedige twisteneu
nadat de Franschen reeds vroeger afgezien had
den van elke poging om zich in Suriname te
vestigenwerd buur Engeland in het 3de artikel
van den vrede van Breda (1667) het recht van
Nederland op die kolonie ten volle erkend
welke erkenning nogmaals bevestigd werd by
den vernieuwden vrede van Westminster (1674).
Reeds sedert lang beschouwde de West-Indische
Compagnie, nadat zij Brazilië had verloren en
ook liaar grondgebied in Noord-Amerika verlo
ren gingSuriname als haar voornaamste be
zitting.
Rustig is het in die kolonie eerst in deze eeuw
geworden. Vooratrstgelijk we zoo even zagen
hadden we aanhoudend twisten over het bezit
met onze mededingers, maar daarenboven wer
den de kolonisten nog zeer dikwijls verontrust
door de Bokken en de Boschnegcrs. Het getal
der eersten vermindert snelvooral door het
overmatig gebruik van dram, een zeer sterke
soort van rumdie in de kolonie zelve wordt
gestookten waarvan zelfs vrouwen en kinderen
geregeld gebruik makenterwijl de 1 mitsten
tegenwoordig slechts nu en j|au vijandelijkhe
den plegen.
Om met nog een enkel woord van de geschie
denis van Suriname te spreken stippen we het
volgende aan Eerst nadat voor gotü ons recht
op de kolonie was erkend werd er een geregelde
organisatie van het bestuur tot stand gebracht.
De tweede West-Indische Compagnie kocht in
1682 het eigendomsrecht van de kolonie maar
deed er spoedig een derdedeel van over aan de
De naani van onze voornaamste West-Indi
sche kolonie is in den laatsten'tijd] nog al eens
ter sprake gekomen. Bij herhaling werdin
dagbladen en tijdschriften op’den toestand van
Suriname de aandacht gevestigd, werd er ge
wezen op voortdurpnden achteruitgang in wel
vaart en op de noodzakelijkheid-) door kracht
dadige hulp van regeéringswege volslagen verval
te voorkomen. Eindelijk toch schijnt het, dat
de regeering het oor geopend heelt voor die
aanhoudende klachtenten minstein de jongste
troonrede wordt er het volgende van gezegd
//De geldelijke toestand van Suriname is niet
vooruitgaandede landbouw van die kolonie zal
ondersteuning behoeven/'
Er bestaat wel eenige kans, dat gezegde ko
lonie nog in meerdere mate de aandacht zal
gaan trekken, nu we meteen naburigen staat,
de Republiek Venezuela een appeltje te schil
len krijgen want in geval we met dien staat
in oorlog mochten gerakenzou waarschijnlijk
Suriname er niet ongedeerd afkomen. Zietdaar
de redenen die tot de keuze van ons tegen
woordig onderwerp hebben geleid.
Bij velen in den lande wekt het woord #de
West” geen zeer gunstige gedachten. Het staat
bij hen vastdat er in de wereld geen onge
zonder geen ongezelliger oord te vinden isen
dat de Nederlander, die besluit er heen te gaan,
heel verstandig doet als hij vooruit zijn testa
ment maakt. Aan den anderen kant is men
tot een tegenovergesteld uiterste vervallenper
sonen die het levendig betreuren dat de bota-
- nische en de minerale rijkdom van Suriname’s
bodem niet naar behooren worden geëxploiteerd,
hebbtn die kolonie voorgesteld als een paradijs,
waar men wel gezond blijven moetof men wil
of nieten bij matigen arbeid schr
melen. Dat iu t"'J: v—L -----
drijving is, behoeft niet te worden verzekerd,
’t Is in Suriname, zoo dicht bij de Evennachts
lijn gelegen natuurlijk flink heetdaarbij is
het land, over het geheel genomen, laag eu
vlak aan de kusten nog moerassig daarenboven.
Die nadeelige invloeden worden echter voor een
groot deel geneutraliseerd door den weligen plan
tengroeidie de lucht zuivert, zoodat, over het
geheel genomen, het klimaat niet zoo ongunstig is,
dat personen van een gezond gestel en eene ge
regelde levenswijs het er niet zouden uithouden.
De kennis, die wij van Suriname hebben, is
over het algemeen zeer oppervlakkig. Van de
2500 vierkante Duitsche mijlen die het groot
is een oppervlakte, ruim vier maal zoq groot
als die van Nederland, zijn er slechts 700
bekend, en niet meer dan 10, zegge tien, be
bouwd. Al het overige is wildernisbevolkt
door rondzwervende Indianendaar te lande met
den niet zeer fraaien naam uBokken” aange
duid, en Boschnegers, afstammelingen van
vroeger weggeloop! n slaven die deels met de
kolonisten op vreedzamen voet leven deels door
onze wapens in ontzag gehouden moeten worden.
De overige bevolking bedroeg iu het jaar 1860,
met inbegrip van de militairen en de 37.000
slaven, 53.000 zielen. Gelijk bekend is, werd
er met 1 Juli 1863 dc slavernij afgeschaft: de
slaven, 34.000 negers en 3.000 kleurlingen,
stonden nog gedurende tien jaren onder regee-
ringètoezicht, maar de meeaten hebben den ar
beid op do plantages vaarwel gezegd en zich
dieper löndwaarft in begeven naar hun stamge-
nooten, alwaar zij op een gemakkelijke wijze
hun geringe behoeften kunnen bevredigen. Het
gebrek aan arbeiders is dan ook de groote zwa
righeid, waarmede de kolonie te worstelen heeft.
Alle middelen die beproefd zijn om de voor
malige slaven en bun opkomend geslacht aan
geregelden arbeid te hechten, hebben schipbreuk
geleden. Men heeft de leemte trachten aan te
vullen door hooge premiën te stellen op den
invoer van koelies, arbeiders, in dat geval
tot verschillende nationaliteiten behoorende;
zulke werklieden verbinden zich voor een be
paalden tijd, en zijn gedurende dit tijdvak van
Een schrijver over Suriname drukt zich vol-
genderwijs uit:
vDe natuur heeft deze kolonie in alles met
een verkwistende hand gezegend. Haar breede
bevaarbare rivieren leveren de veiligste ligplaat
sen voor de schepen op en maken het trans
port van alle producten gemakkelijk. De oevers
ziju van nature met de edelste vruchtboomen,
geneesmiddelen en voedzame aardvruchten be
groeid. Suriname brengt boomen voort, welke
eten en drinken, schaduw en kleeding, en dus
voedsel en dekking tegelijk geven.
//Geen koude wintervlagen met
hagel dringen hier de hut binnen,
is genoeg voor een volkomen bed, wijl men
dekking behoeft, daar geen gure nachten het
ongedekte lichaam doen kleumen. Ja waarlijk,
hij die 's werelds gewoel moede is en wie de
zotternijen, waarmede de menseben zich in de
groote wereld veelal ouledig houden, begint te
verachten, hij zette zich neder aan de bevallige,
ryke oevers van de Coppename of elders,
en een morgen gronde is genoeg, om hem
en den zijnen alles te geven, wat zij in hun
stille^ vreedzame hut, door geen nijd of laster
omringd, noodig hebben.-’
Ik weet niet, lezers, of een van u geneigd
zal zijn de waarlijk uitlokkende aansporing van
dien schrijver te volgen. Wat mij aangaat,
ik moet er eerst nog eeus over denken... Maar
»tie. 7
69. 7
3
5
7
6
3
3
TEN.
f21,00 A 22,50;
68 a 70 ct., we)-
kaas f25 A 30,
rloopers f 8 A IQ,
a 18; vette kai-
dappelen kleingeel
1,60 A 1.70, roode
5,00, peren f 5,00
eer vluggen handel;
qual. f 30 A 34, 2e
f 1,40 A 1,50.
n voor Engeland 24
- f 7 A 20graskal-
ingcvoerd: 1 paard,
graskalveren, 8
of lammeren, 340
geiten.
2de qual. 60 ct.;
|ual. 75 ct.Scha-
;ilo. Voor Londen
f68, 3de qual f66.
mindere f 8,70 A
ruche f8,60 A 9,30,
whe f8,00 A 9,10.
Vlaamsche f7,20 A
en Noordbrabant-
voor
zaak
In
dat al dadelijk van
blijken, door ten'
zen. Ook Turl
troepen aan de
doch met dat -I
opstandeliio_
Fransche en
Grebxi schier
zij denken te overwinlerei
dan expedities willen ondei
willen zij uiet hooi
hjkheidsverklaring
bij Montenegro, wor^
Te midden d ier woelu
hervormingsplannen
het buitenland eene
oorzaakt en, naar men wi
pour parlers hebben n
ring ul zou voornemens zijn den interest -v.
waarde gedurende de eerstvolgende vijf
helft in geld en voor de helft in obligati/
plaats hebben, ten einde zoodoende liet
m 's lands financiën te herstellen om aan
plichtingen te kunnen voldoen, zonder telkens tot
nieuwe leeningen baar toevlucht te nemen.
Don Carlos gaandeweg zijn invloed
cn aanbang* verminderen, wederom beeft een zijner
beste generaals, Saballa, de wapenen nedergelegd om
in Zwitserland op zijne •lauweren” te gaan rusten.
Van de bijna volslagen werkeloosheid der regeerings-
t roe pen trekken de opstandelingen echter partij om
San Sebastian, Heraani en Guetaria te beschieten.
Dit schijnt de regeering te Madrid wakker geschud te
hebben, althans er zal ene nieuwe expeditie optouw
wordeu gezet, waarbij de Komug zelf zal aanvoeren.
De opperbevelhebber op Cuba is ontslagen. Waar
schijnlijk staat dit ontslag in verband met de beloofde
satisfactie aan Frankrijk. Voortdurend «orden nieuwe
troepen naar Cuba gezonden.
De prins von Wales is op reis naar Indië. By
sijn vertrek gaf het Engelachc volk door adressen
ling
mede
te Cu-
gedro'
«een
van
de v
recht
volstrek I
gcnoer.K. wv.mvm.
neeft de commissü
was, besloten het
laten. Het is
niug, wordt hvu. m
zal opofTorcii. Slechts weh
gaf de Koning in een schr*
eeredienst, zijne hooge afLv
handelwijze van den Bi?»'-
weerwil ran het verbod
schop van Mainz del
regeering te bes'rijden,
staat dus wellicht
- Amsterdam eu een auuci ucracucci aan
dea heer Cornells Aerssen van Sommelsdijk
onder beding, dat deze laatste er zich vestigen
1 zou ae gouverneur. Aan die conditie heeft hij
i voldaak hij is er geweest van 1684 tot aan
zijn döod in 1688, en in dien tijd heeft bij
gen gebeide hervorming tot stand gebracht.
Eigenlijk was Van Sommelsdijk een vreemd
heer, die wonderlijk met zijn natuurgenooten
omsprong. Om de Indianen tot vriend te hou
den huwde hij een ludiaansche die hem zeer
lang overleeld heeft. Om in het gebrek aan
militairen te voorzien, verzocht hij aan de Al-
gemeene Staten hem boeven en tuchtelingen te
willen afstaan, die hij vervolgens, door ze hard
te laten werken en weinig te eten te geven, tot
goede soldaten poogde te vormen. Dit laatste
is zijn ongeluk geweest, want in een oproer
hebben ze hem doodgeschoten. Als de Heeren
Directeuren nanmcrkingen maakten op zijn han
delingen, dan schreef hij hun zulke barre brie
ven, dat zij zich voortaan maar doodstil hielden.
Met dat al heeft hij veel voor de kolonie ge
daan toen hij er kwam was de hoofdstad Pa
ramaribo nog maar een vlek met ongeveer 100
verspreide huisjes eu hutten hij heeft er,
door eeu meer geregelden aanleg, bet voorkomen
eener stad aan gegeven. Drie jaren voor zijn
dood trokken de Joden meer zuidwaartsen
stichtten, tien uren boven Paramaribo, een vlek
met een synagoge, welk vlek, bekend onder den
naam van Joden Savane tot een aanzienlijke
zelfs rijke gemeente aangroeide. In onze dagen
is het niet meer dau een groep vervallen hou
ten huizen.
In het begin der achttiende eeuw werd Suri
name op nieuw geschokt, vooreerst door een
inval van Franscnen dien de kolonisten met
konden afslaan en welken zij afkochten met
een brandschatting ten bedrage van veertig per
cent van hun vermogenvervolgens door herhaalde
strooptochten van de Bosclinegers. Van 1731
tot 1738 zijn er dertienduizend slaven inge
voerd. Een poging, om door het zenden van
een zeker aantal Zwitsersche boeren den land
bouw te bevorderen, mislukte jammerlijk en
kostte den gezondenen het leven. (1742) Later
bad de kolonie een vreesdij ken strijd te voeren
tegen de Boschnegcrs, die eerst na een hardnek-
i krijgstocht van drie jaren, (17721775)
m bedwongen, in 1799 ging Suriname
de Engelschen over; bij den vrede, van
Amiëns 1892 teruggegeven, werd het twee jaar
later weer door hen ingepakt en behouden tot
1816.
Uit de verdere geschiedenis van Suriname
vermelden wij nog de geduchte ramp, die de
hoofdstad trof iu 't begin van 1821, toen het
aanzienlijkste gedeelte daarvan, in een tijdsver
loop van nagenoeg twee etmalen, door eon vreese-
lijken braud werd vernield.
De clericale meerderheid in den Beiersohon land
dag heeft woord gehouden. Zonder eene gelegenheid
af tc wachten om door afstemming van een of ander
ontwerp de regeering tot aftreden tc dwingen, hoeft
een hnrer leiders, de afgevaardizde Jórg, een ontwerp-
adres aan den Koning ingediena dat, wordt het door
de kamer aangenomen, noodzakelijk tot eene crisis
moet leiden. Het adres beschuldigt de regeering van
invloed te haren voordeele te hebben uitgeoefend
op de verkieringeu, door eene nieuwe districtsverdee-
ling die met recht en billijkheid in strijd is en waar-
.«a alleen bedoeld werd de ware mcening des lande
onderdrukken. Zonder omwegen wordt voorts aan
gedrongen op de benoeming van een nieuw kabinet,
echt Beiersche regeering die volgens beginselen
reebt en billijkheid handeltniet bevreesu is voor
ware meening des landsen ook niet langer a lands
:hten stuk voor stuk prijs geeft voor belangen die
rekt geene algemeen Duitsche belangen mogen
:md worden.” Met eene zeer geringe meerderheid
siein wier handen het adres gesteld
•t tot de openbare behandeling toe te
is echter niet waarschijnlijk dat de Ko-
hem het adres aangebodenzijne ministers
n.-inige dagen geleden toch,
dirijven aan dcu Minister van
if keuring te kennen over de
Bisschop van Spiers, die, in
der regeering, aan den Bis-
.•n kansel had afgestaan om de
Eene nieuue kamerontbinding
voor de deur en bet eenige gevolg
dat de clericalen van hunne stelselmatige oppositie
zullen zien, zal zijn, dat zij de regeering dwingen tot
het nemen van gelijke ^maatregelen als in Pruisen
gelden.
Bisschop Forster van Breslau heeft daar te lande
den invloed diCr maatregelen juist weder ondervonden.
Of-choon bij het hof zeer gezienis hij door bet ge
rechtshof voor kerkelijke aangelegenheden uit zijn
ambt ontzet, wegens voortdurende ongehoorzaamheid
aan de staatswetten. Hij heeft zich echter tijdig in
het Oostenrijksch gedeelte van zijn bisdom in veilig
heid gesteld.
De ingenomenheid met de ontworpen wijzigingen
in het Duitsche strafwetboek is niet zeer groot.
De liberale zoowel als de eons, rvatieve organen had
den die wijzigingen tot het hoognoodige beperkt willen
zien en komen vooral op tegen den reactionnairen
•politiegeest,” die in tal van bepalingen doorstraalt.
Voor de ontvangst des Keizers worden te Milaan
groote toebereidselen gemaakt. De staatkundige be-
teekenis en gevolgen van dit bezoek worden reeds nu
door dc bladen druk en op verschillende wijzen be
sproken. Zonder in eene berekening dier politieke
gevolgen te treden, kan toch niet ontkend worden
dat de vriendschap van het machtige Duitschland
het jonge Italië ganseb geene onverschillige
is.
Servië is een conservatief bewind opgetreden,
i zijne vredelievende gezindheid deed
rugtrekking der troepen van de gren-
rUje heeft hierop zijne observatie-
e grenzen van Servië weggenomen,
Jat al blijft de opstand voortwoeden. De
ingen hebben luidens de mededeelingen van
Engelsche bladen in de omstreken van
onneembare stellingen ingenomen, waar
sn en van waar sij nu en
ernemen. Van onderwerping
iren, teusij huu ciach, ouafhanke-
van de Hcrzegowina of inlijving
■orde toegestaan.
ingen kondigt de regeering eenige
op fiuMiciêel gebied aan, die m
niet geringe sensatie hebben ver-
wil, reeds tot ver trouwelijke
aanleiding gegeven. De regee-
s zijn den interest der lurkscbe
tvolgende vnf jaren voor de
helft in obli^atien te doen
evenwicht
hare ver-
zood.
êrstelle
te kunnen voldoen,
..^-1 baar
In Spanje «iet 1
verminderenv
e generaals, Saballa, de
Zwitserland op zijne «lauwert
bijna volslagen werkeloos
trekken de opstandeliugei
lian, Heriaani e- fl~‘
de regeering te
thans er zal ene
-L j de K<
ei hebber op
dit ontslag
injk. v
gezondei
