ZONDAG, 14 NOVEMBER.
N°. 335.
1875.
Praatjes over' Kunst.
n.
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, AL BLASS ER- EN LOPIK ER WAARD EN OMSTREKEN.
BINNENLAND.
I
i.:; ja i
5 Nov.
ding franco, on uiterdijk tot Zaterdags-voormiddags ten lOure.
LOO.
I
yaa
diflj
5
7
1
9.
kosten
All* binnenlandsoha Advertentiln waarvan de
plaatMaf DBIE MAAL wordt apgagorM, worden
•loflbte TWKE MAAL in rekening gebracht.
3
•J
5
5
5
100. 5
Ö87»
997.
937.
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels fQfiO. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen-
>ia)
ct.
den
li W t u_, ,j u wïu UliiolA a»
SaOONHOVENSCHE COURANT
5
5
6
7
5
6
6
6
6'
5
M
8
deel
BUll’ENLAiW.
OVERZICHT.
Het ii alsof er in den raad der
den van Europa aau gedacht wordt
houdinp
in de
langza
Dit-ze
houd dat deze
sischen g-
in ronde
van den t
gebrekkige
aang-‘-
vorming
de bul
slaat, de i
bemoeien, ie
van tijd is.
gansen geen
zelfs reeds
:htë
mnep
Ier 70
ilo; I
overlooi
18 A
foivb as
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele ryk 0,80
svendan op dit o<
s Engelsohe r°'
openbare meenu
thans de beru'
ing van slaven,
Engelsche schepen, voor got
s van Wales is goed
te Bombay c~v.
jegroet.
98’/.
98‘/,
109
379
369
61’/,,
BI1/.
M’/,
283
592'/,
142
109./,
93'/,
93'/.
s-/.
102
1017.
93’/,
82'/,
259'/,
238
)00’/.
100'/,
97’/,
64'/,
99’/,
103»/.
90’/,
969
110
84
l1/.
80
17
u1/,
10“ 7.
44'/,
14’/.
86
13’/.
«7.
Nov. 5
-Aug. 5
Juli. 5
-Oct. 5
1854.
J860.
14.
TAND. rMv
NHOVEN.
ot 6 Nor. 1875.
oud 20 dagen. -U'
ote van A. Verhei),
rtkrJ. Boeten»
u i
pC.
«I W/a
3 1
4
8
3
8
3
3
n 1816. 5
5
5
f1000. 5
ƒ1000. 5
le leen. 4|
*67/69. 4
3
5
5
5
Het is een verkeerd begrip, hetwelk toch nog
bij velen heerschtdat de kunst een artikel van
weelde is; dat het menschelijk geslacht eerst
begonnen is haar te beoefenen toen een zekere
mate van beschaving zijn deel was geworden
en de zorgen voor het levensonderhoud met
langer de inspanning van alle krachten eischten.
Integendeelde kunst is zoo oud als de mensch-
heid zelve; de mythe van Orpheus heeft het
ons reeds geleerd zij is de wegbereidster der
beschaving geweest.
Een rransch schrijver, Emile Souvestre, heeft
dit zelfde denkbeeld zeer welsprekend uitgedrukt
in de eerste van zyn geschied- en letterkundige
voordrachten. Men vergunne mijmet een ge
ringe wijziging, hier ter plaatse aan te halen,
wat hij zegt ten aanzién van de ruimte die de
kunst in net \Jeveu der volken inneemt.
«Sommige ernstige staathuishoudkundigen,"
zegt hij, «hebben in dit opzicht hun theorie.
AU zijin hun gezellige bijeenkomstenvoor
de kunst een plaats zoeken dan vinden zij die
slechts met groote moeite en zeer laat. Toch
vinden zij er een ziehier hoe
«Zij onderstellendat demenschen, vereenigd
door gemeenschappelijke behoeften, zich eerst ge
vestigd hebben op een bodem dien zij ontgonnen
hebben; vandaar de landbouw, dat wil zeggen
de vaste woonplaats het huisgezin 1 vervol
gens werden de voortbrengselen van den grond
vervormd; vandaar de nijverheid, en, in het
vervolg de werktuigen, de opeenhoopingen van
menschen de steden eindelijk heeft de be
hoefte naar ruiling den handel in het aanzijn
geroepenten wiens behoeve wegen zijn aange
legd zeeën overschreden I Eerst toen hebben
de volkenvan het noodige verzekerd zich tot
het overtollige gekeerd. Vast gezeten op hun
maatschappelijke grondslagen goed gekleed, goed
gevoed, zyn zij op de gedachte gekomen voor
hun ledigen tijd afleiding te zoeken door het
scheppen van kunst en letteren.
h W ij moeten erkennendie v< rklaring is zeer
logisch zij onderstelt een heel behoedzaamzeer
geregeld uienschdomvast besloten zich niet
eer te vermaken dan wanneer de rekening-balans
is opgemaakt en de heeren staathuishoudkundi
gen permissie hebben gegeven. Ongelukkig moet
zuHc een mensciidom nog gevonden worden.
Dat, hetwelk wij kennen, waartoe wij behooren,
dat denzeltden oorsprong heelt als gij en ik, is
altijd meer nieuwsgierig dan logisch geweest,
heelt altijd meer neiging gehad tot pret dan
tot wijsheid. Wel verre van uitsluitend de
onderstelde nuttigheidsbegrippen te hebben ge
koesterd, heeft het steeds het overbodige als
het noodzakelijkst beschouwd. De wilde van
den Orinoco mist gaarqe schoenen, maar bij
begeert oorhangers; de neger van de kust van
Guiuéa kan des uoods welvaart en vrijheid ont
beren. doch nimmer zal hij van zijn dansen
en zyn liedjes afstand doen! De wereld is be
dekt met volksstammen zonder landbouw, zonder
handel, zonder fabriekwezengij zult er geen
enkelen vinden zonder liedjeszangers en zonder
dichters.
«Wat moeten wij daaruit afleiden? Dat de
mensch behoeften heeft van tweeerlei orde, die
niet aan elkander ondergeschikt zijn, maar ne
vens elkander bestaan, omdat zij beantwoorden
aan vermogens die van zijn natuur niet af te
schelden zijn. Toen men gezegd heelt dat
hij zich met met brood alleen voedde,
heeft men een volstrekte waarheid uitgedrukt,
die zich verder uitstrekt dan tot het geoied van
den godsdienst alleen. De mensch voedt zich
met alles wat overeenkomt met zijn eerste be
hoeften, van uitstoiting, van melodie, van be
weging, (wij spreken hjpr met van hoogere as
piration); (Witneem hem die onstoffelijke lusten,
en gij hebt niet meer het wezen dat door God
is geschapen, maar een product van de rede-
neerwg, een onderstelling, een onmogelijkheid I
S. W. N. VAN NOOTEN,
üigevers.
mi
«Wij gelooveu. dus vast dat kunst en let
teren zusters waren van den eersten mensch;
'lat zij met hem denzelfden dag zijn geboren,
in dezelfde wieg hebben gesluimerd I en, indien
haar eerste stamehngen in de oudste eeuwen
der wereldgeschiedenis ons onbekend zijn, wij
kunnen ze toch eenigermate beoordeelen naar
hetgeen wij nog beden ton dage zien bij stam
men die in den staat van maatschappelijke kinds
heid zijn gebleven of tot dien toestand zijn we
dergekeerd."
Wat Souvestre hier zegt, wordt door alle
verschijnselen bevestigd. De geleerden hebben
pogen door te dringen tot den oorsprong van
het menschelijk geslacht, en, al moge bun dat
nog met ziju gelukt, toch hebben zij het be
staan van menschen ontdekt ver in het voor
historisch tijdvak, waarvan de sporen uit de
diepte moeten worden opgedolven. Welnu, in
holen, door volkomen onbeschaafde kanibalen
bewoond, vonden zij beenderen, waarop met een
puntig voorwerp ruwe afbeeldingen waren ge
grift van dierenvan menschenreeds m die
tijden, die onberekenbaar ver achter ons liggen,
was de kunst de vriendelijke gezellin der mensch-
heid, de lichtende ster op het pad, dat de leden
van ons geslacht te bewandelen hebben in de
richting eener ideale wereld.
Andere geleerden hebben zoeken door te drin
gen in de verborgènheden van de thans levende
menschheid in haar ganscheu omvangzij heb
ben volkstammen ontdekt die geheel afgescheiden
leefden jan de beschaving, die, wut hun ont
wikkeling aangaat, nader staai
mensch uit ucu vuurtyu aan
nooten van West-Europa. Doch ook daar heeft
de kunst een plaats gevonden m de ruwe wo
ning de in ons oog wanstaltige beelden, die
hun godheden voorstellenspreken van een stre
ven naar het hoogere, een pogen om het bo
venzinnelijke in zichtbaren vorm te kleedeu, ver
kondigen liet aanwezig zijn van scheppende
verbeeldingskracht, van fantaisie. Zeker, er
ligt een onmetelijke afstand tusschen het uit
ruwe blokken samengestelde afgodsbeeld der
oude Finnen en den Apollo van het Belvedère,
doch beiden zijn schakels van denzelfden keten.
Id die streken van Aziëwaar thans de .Rus
sische macht zich een weg naar het Oosten wil
banen, zwerven Nomadische stammen rond, die
op een zeer laag standpunt van beschaving staan,
wiet begrippen van zedelijkheid nog weinig zijn
ontwikkeldbij wie diefstal en moord heel alle-
da.igsche dingen zijn. Toch zien wij diezelfde
menschen rustig nederzitten rondom hun sprook
jesverteller bij zyn verhalen van grootsche daden
en merkwaardige voorvallen vergeten Zij al hun
wraakplannen leggen zij als het ware voor een
oogenbhk hun barbaarschheid al. Ook op die
ruwe gemoederen oefent de poëzie haar verzach
tenden invloed uit.
Jawilt gij de geschiedenis der menschheid
in .al haar verhevenheid leereu begrijpen bezoek
dan met de slagvelden waarop het bloed van
menschen sinds eeuwen her door menschen werd
vergoten. Volg met stap voor stap de schreden
dier veroveraarsdie de wereld met den roem
hunner daden hebben vervulddoch wier nage
dachtenis een vloek afperst; maar beoefen de
geschiedenis der kunst. Aan haar hand zal het
u duidelijk worden, hoe ons geslacht trapsge
wijze werd opgevoerd tot helderder inzicht m
haar bestemmiughoenaarmate het streven
naar het ideale meer vastheid verkreegook op
ander gebied vooruitgang is te bespeuren
en gij zult met langer in twijfel staanwat wij
eigenlijk aan de kunst heböen. We kunnen ons
voorstellen dat de namen van een Alexander
Uen Groote, van een Karel den Groote, van een
Napoleon den Groote en wat namen de vleierij
of de slaafsche historieschrijver meer met het
epitheon van groot heeft versierdeenmaal in
vergetelheid zullen geraken, zonder dat de mensch
heid er slechter om zal worden maar de namen
van Homerus, van Michei Angelo, van Shake
speare van Beethoven zullen nooit verloren raken,
zoulaug er nog een enkel hart kloptdat voor
ware grootheid toegankelijk is.
Het is hier de plaats om een opmerking te
maken. Er ziju lieden - misschien kent gij
er wel van heel nabij, die op den tijd waarin
groote mogendhe-
Europa aau gedacht wordt om de passieve
ig, ten opzichte vau Turkije in zake den opstand
Herzegovina en omliggende streken aangenomen,
samerhaud in eeue meer actieve te veranderen,
zon men altuans kunnen opmaken uit het onder-
dat dezer dagen plaats had tusschen den Rus-
“n gezant Ignatieff en den Sultan. De gezant heeft
bewoordingen gewezen op het onhoudbare
tegeuwuordigen toestand, een gevolg van het
je bestuur eu van de wanorde in de fiuaucieele
igeiegenheden, en ernstig op het invoeren van her-
mingen aaugedrongen. Alles duidt aan, datindien
Ealian thans met zeil de hand aan het werk
mogendheden zich met de zaken zouden gaan
iels dat ook eigenlijk slechts een quacstie
In een bericht uit Weenen, dat echter
"in onvoorWaardelijlc geloof verdient, wordt
..juS verzekerd dat aan den Oostennjkschen
kanselier, graaf Andrassy, is opgedragen, een voorstel
te doen omtrent de hervormingen me voor Turkije
wij leven heel wat hebben af to wijzen. In-
tonderheid richten zij de pijlen van hun knorrig
Lumeur op de zucht naar rijkdommen, die thans
aller geest schijnt te drijven van den morgen
t»t den avoud, op het materialistische streven
(ht zich overal openbaart en dat alle zucht
mar het ideale naar den achtergrond drijft.
Geldverdienen, zoo roepen zij met bitterheid,
is het Wachtwoord onzer dagen. Men beoefent
de wetenschap om de stoffelijke voordeelen die
zij verschaft, niet om haarzelve: de kunst zelfs
wordt verlaagd tot een geldmacbiue, haar be
oefenaars verkoopen zich voor een handvol zilver.
De dichter werpt zijn hjrp in een hoek en legt
zich toe op het schrijven van dagbladartikelen;
de schilder smijt inderhaast eemge verfstreken
op het doek dat tot voorhangsel van een ker
mistent moet dienen, of, beter nog, hij wordt
fotograafde tooneelspeler trekt zich een nar-
renpak aan en gaat op een spoorwagen van
papier m&ché een reis rondom de wereld
in tachtig dagen maken. De musicus gooit de
toonwerken van Mozart en Beethoven ter zijde
en schittert mee ter eere van de zeer beminne
lijke en hoogst eerbiedwaardige dochter van
Madame Angotl
Meermalen heb ik een dergelijke boutade
aangehoord, en er mij ook tot op zekere hoogte
mee vereenigd. Maar een bezoek, in den loop
van den laatsten zomer gebracht aau de Groote
Kerk te Haarlem, heeft mij van den geest van
onzen tijd weer een uiterst goeden dunk inge-
wu* uuu um- boezemd. Die kerk bevatte vóór de Hervorming
m bu den w^ubordeu, gmhiT-
btjHïflntijdgè- derde glazen, muurschilderingen, alles üeerlyk
schoon, prachtige producten van de oudere kunst,
treffende bewijzen dat zy, die gewoon zijn te
spreken van de duisternis der Middeleeuwen,
dood eelivoudig anderen, evenmin tot oordeelen
bevoegd dau zij, napraten zonder dat zij aan
gaande dat tijdvak helderder begrippen heb
ben dan van den maatschappehjkeu toestand
van de tydgeuooten van den Mammouth.
Doch de Hervorming ft wam en met haar een
-bekrompen puritanisme, dat in elke uitiug der
kunst afgoderij en beeldendienst zag; een geestes
richting, waarbij men aannam dat God bet best
kan gediend worden met plompe vormen en
Mmbere kleuren. De fraaie gebeeldhouwde ban
ken in het koor van St. Bavo werden met een
duimdikke laag gele verf bedekt, de sierlijke
glazen voor een groot deel verbrijzeld, de muur
schilderingen, meesterstukken van fijnheid en
kleurenpracht, onder een kalkbedekking begra
ven. Maar als gij nu zaagt, met welk een
tedere zorg men thans de sporen van het van
dalisme onzer vaderen van voor drie eeuwen
tracht uit te wisschen, met wat heerlijken uit
slag men de verwoestingen, door hun kwalijk
begrepen godsdienstijver veroorzaakt, poogt te
herstellen, dan zoudt gij terstond de beschul
diging, dat het onzen tijd mangelt aan piëteit,
aan gtvoel voor schoone vormen, terugtredkei^
eu u verheugen in het feit, dat geen kosten
worden ontzien oin de nalatenschap van onze
oude kunstenaars aan den dag te brengen. Ja,
er heerscht bij ons volk in onze dagen nog
veel wansmaak, er wordt veel klatergoud tot
sieraad gebruikt, maar, gelukkig, het echte
goud vindt meer en meer waardeenng.
H—e.
Sectie. 7
1809. 7
3
5
7
6
3
3
ËN.
f2U,00k 22,00;
i 72 ct., wei-
kaas f26 k 30,
jpers f 8 10,
20; vette kal-
nuchtere idem f 7,00
kleingee! f 2,70 a 3,00,
,30, roode f 9,10 per
f 8,00 per bectol.;
met vluggen handel.
0, vaarkoeien f 170 a
’aarzen f 80 i90, k*l-
eden alhier gehouden
gevoerd 95 paylijen.
e qual. f 22 29; met
weiboter f 1,30 a 1,40.
raen voor Engeland 24
dito f64 8; graskai-
Aangevoerd; 1 paard,
n graakalveren, 1378
:ens, 176 biggen en 14
t., 2de qual. 60 ct.;
Ie qual. 75 ct.; Scha
lt kilo. Voor Londen
tal. f 68, 3de qual f 65.
eeuwsche, Flakkeescho
i, dito mindere f 8,80
5, dito mindere f 8,25
m Vlaamsche f 7,20 A
ihe en Noordbtabant-
ebe en Overmaasache
lere f 5,20 6,50, dito
dere f 5,00 6,00.
ih4,80 tot 5,80, lange
n Vlaamsche f 8,60 4
e soorten f 8,004 8,60.
»ns de eerst 11. Vrij-
Jerts- of Toonbeesten-
heden van weinig be-
eien en een 30tal gras-
Ook de varkensmarkt
varkens van 120 tot
per kilo verkocht;
_j f74 10 per stok,
ir f 1,36 41,42 per kilo.
r. N.VanNOOI’ÊN
ven.
wenschelijk geacht worden. Na goedkeuring door do
andere mogendheden, zou hiervan aan den Sultan
inededeeliug gedaan eu degelijke waarborgen geêischt
worden voor de invoering.
Intusschen ontvangen de opstandelingen nog voort
durend ondersteuning en versterking voornamelijk uit
Montenegro, en beginnen er zelfs aan te denkea om
eene geregelde regeering en vertegenwoordiging daar to
stellen, waartoe zij zich met de Bosniérs hebben in
betrekking gesteld.
Ter nauwernood is het oone congres afgeloopen en....
geheel mislukt, al. dat tot regeling van het volken
recht in tijd van oorlog, waartoe het initiatief vaa
Rusland uitging, of men begint weer te denken over
de bijeenroeping van een ander congres, dat al even
min veel kans van slagen heeft. Een lid van den
Oostenrij kschen Rijksraad, da bekende ïuk, wil
nl. z*jne regeering en die van andere landen uitnoodigen
vert egenwoordigers te zenden naar een bueenteroepen con
gres van afgevaardigden der verschillende volksvertegen-
woordifpngea. De eerste en voornaamste taak van dit
Europeesche parlement zou dan zijn te trachteneene
aanzienlijke vermindering te verkrijgew van de zooge
naamde staande legers. Eu dat in een tijd dat *lka
staat, ook de kleinste, er op uit is om zijne levende
strijdkrachten te herzien en te verbeteren en zelfs
alle andere quaesties daaraan ondergeschikt maakt!
De beraadslagingen in den Duitaohen rijkhdag
zijn aangevangen, doch bepalen zich vooralsnog tot
minder belangrijke zaken, daar de ontwerpen van
eenige beteekenis, zooals dat bi treffen.de de onder
steuningskassen ten behoeve van werklieden ende her
vormingen op post- en telegraafgebied, in hand n vm
bijzondere commission zijn gesteld. Het ontwer» tot
wijziging en aanvulling van het wetboek van btraf-
recht berust nog altijd bij den Bondsraddie, naar
men verzekert, daarin belangrijke veranderingen in
liberalen geest moet gebracht hebben. Wto OT v41
is zal spoedig genoeg blijken. De rijkskanscliar blyft
nog steeds lijdende en zal vooreerst niet in staat zijn
do ai Hingen van den Rijksdag bij te wonen. Hij zou
ach, zoo verzfckert de Köfnfsche Zeftung, met
het oog op zijn zwakken lionaamstoestand, dan ook
wel met de daarsteUlng ren een verantwoordelijk
rijksmmisterie kumidn vereenigen, mits hem de opper
ste leiding der zaken bleef toevertrouwd.
In Beieren duurt de agitatie tengevolge van het
coflict tusschen regeering en Vertegenwoordiging nog
steeds voort. Het aantal adressen va n dank en geluk-
wensching, dat de Konmg zoowel van zijne onderda
nen als uit het buitenland ontving, klom reeds tot
1500. Ook de Bisschoppen hebben een adres tot den
Koning gericht, waarin zij hunne houding trachteh te
rechtvaardigen en hunne vermeende grieven ontwikkelen.
De zittingen der Franeche nationale vergadering
zijn ditmaal zonder boodschap geopend. De hertog
d Aufridet Pasquief is als voorzitter herkozen eu heeft
zijn presidentschap aanvaard met den reeds zoolang
te vergeefs gekoesterden wensbh dat de staatkundige
organisatie des lands gedurende deze zitting mooht
voltooid worden. Het eerst is de kieswet in behan
deling genomen daarna zal beraadslaagd worden over
de voorstellen tot opheffing van den staat van beleg
en tot wijziging der gemeentelijke organisatie (de be
noeming derömaires). Voorts verklaarde de regeering
naar aanleiding van eene interpellatie van De Trauelieu
dat een drdkpers-ontwerp eerstdaags zal ingediend
worden. Nafcr alle waarschijnlijkheid zal, in zake de
kieswet, de tegeering zegevieren en zullen de verkie
zingen dus arrondissemenlsgewijze plaats hebben. De
groep Laverque—VVallon en de zoogenaamde liberalen
van het rechtercentrum yhijnen liever iets te willen
toegevendan op dit oogenbhk een crisis uitlokken.
De Jöngelaehe regeering heeft., gehoor gevende
aan de openbare meening die zich zeer duidelijk uit
sprak, thans de beruchte circulaire betreffende de
uitlevering van slaven, die een toevlucht gezocht had
den op Engelsche schepen, voor goed ingetrokken.
De Prins van Wales is goed en wel in tbdi0
aangekomen en te Bombay door den onderkoning
ontvangeden bt
Z. M. heeft benoemd cot Rijki-
ontvanger te Zierikzee c. a. J. J. Blankert,
thans in die betrekking to Useistein Cz
- Bij Kon. besluit is benoemd tot
plaatsvervanger vau den districtsveearts wien
Barendrecht als standplaats is aangewezen, E.
L. Van Mervennée te Goes.
Z. M. heeft aan J. M. Noöthovoo
Vau Goor en J. Hoest van Limburg, beide
1ste luit, bij de dd. schutterij te Goudaop
Verzoek, eervol ontslag verleend, onder gebon
denheid tot het volbrengen van de op hen nog
rustende verplichtingen als gewoon lid der schut-
lery by de reserve, met al de gevolgen daaraan
door de wet verbonden.
Door de Eerste Kamer is bet weto»'* 1
ontwerp op de gerechtshoven met 31 tegen 4 y
en dat tol den aanleg van| «poorwegen met 32
tegen 2 stemmen aangeuoinen.
-—Blijkens een bij bet Departement- u.
van Koloniën ontvangep telegram van den Gou-
verneur-Generaal van Neder la udsch-India, beeft
de kolonel VViggers van Kerchem, tydelijk mdi-
