IT. 338.
ZONDAG 5 DECEMBER.
1875.'"
Een Levenstdütk.
6’7.
»*7.
-7-
^OMSTREKEN.
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, ALBLASSER- EN LOPIKERWA^B
u,. -
“'A.
151,,
6“7>.
10-,,
797,
98
a U1/.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
BINNENLAND.
D n
100.
NOOTEÜST.
«4
‘«7.
OQlUg
dea
de Kerk door den Staat
afbakening
5
7
irtnj
Ba
S. w. N. VAÜ
Uitgever
Deze Courant wordt geregeld lederen Zaterdag-middag
verzonden. Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele ryk 0,80.
ii.
83
1UU*/,
•u*7«
De
bescher-
6
887,
“6V,
968
111
N.vawNOQTEN.
Rï
SCHÜDNUOVENSCHEGUI
HM i •- •- ■- U 'b
RANT.
89
109
30ö
<143
öün/w
ÖO
uo//.
pC..
q
s
4
3
3
3
3
3
en 1816. 5 j
5
5
i f1000. 5
1/iOOO. 5
2e leen. 4*
1867/69. 4
3 1
6
5
6
f 1
12
4
260
235
iuo*/4
100»/4
1007/.
«8
van den Staat door de Kerk?
16
■Nov. 5
—Aug. 5
-Juli. 5
-Oct 5
1854. f
1860. v
64. s
5
5
6
1
5
6
6
6
6
5
4|
3
3
deel.
5
0. 5
5
5
i. 100. 5
MNot.
63H/ia
W/.
»»‘7i.
»»7i
93
10P/,
1017,
»»7.
83
"7.
AU* A4r»rt«a«i*n"Urw d*
flaateiag DBIK MAAI, wordt •rgeg^w, wordt»
■ItchU TWEE MAAL ia «UmO| gebrubt.
de natuur, van
schiedeuis, eischt dan met, dat ik dien
verdraag.
Meent niet dat ik mij ergeren zal aan den
vrome, die vaat gelooft, dat hem na dit leven
eene zaligheid wacht, een verheerlijkt bestaan
eene gansche eeuwigheid door en die zich bij
d? rampen welke hem treffen met dat rhierna-
maals” troost, al sta ik zelf zonder antwoord
voor de vraag, of na den dood het individueele
leven uog zal worden voortgezet. Maar wan
neer die man voor den hemel waarop hij hoopt
de aarde veraoht waarin hij kelt, wanneer het
hem niet de moeite waard is, om voor deze
vergankelijke wereld iets blijvends uit te richten,
wanneer hij, onverschillig voor de ontwikkeling
der maatschappij, hare belangen vooibijziet eh
miskent, eischt dan niet, datik dien man verdraag.
Meent niet dat ik mii ergeren zal aan den
priester, <J»e den biechteling, wanneer hij zyne
zonden heeft beleden, de absolutie geeft of bij
de verdeeldheid lusschen man en vrouw inden
huwelijken kring, geroepen met de kracht van
zyn Ambt, den vrede en de eensgezindheid zoekt
J "■■'IP 11 I..LB—
terug te brengen. Maar wanneer die geestelijke I rig j^da gersten verhit Iwwyl dwKathoheke
in zijne absolutie een vrijbrief geeft aan den ,z“' L"i-*- -K
overtreder der heerschende wet of onherroepelijk
verbiedt dat van deechtgenooten, die na ernstig be
raad zulks blijven verlangen, de band des huwe
lijks worde losgemaakt, eischt dan niet dat ik
dien man verdraag.
Geen godsdienst wil ik dulden die leidt tot
verzet tegen de wetten van den Staat. Daar
tegen eisch ik krachtige handhaving van het
gemeene recht.
Geen godsdienst kan ik dulden, die in be
ginsel de werkzaamheid van den Staat, op elk
gebied dat de moderne Staat tot het zijne heeft
gekozen, in den weg staat of tegenover de ont
wikkeling van Staat en maat.-chappij onverschillig
of vijandig is.
Maar dat behoeft ook niet.
Welk een ruim, welk een vruchtbaar terrein
heeft de Kerk met haren godsdienst m haren
arbeid voor de veredeling van het zedelijk leven.
De predikant, wiens woorden opwekken tot
toewijding en deugd, de priester, die in den
biechtstoel de tranen ontlokt van het berouw,
de geestelijke zuster, die in de hospitalen het
beeld is der dienende liefde: zij zijn mij
welkom en medearbeiders aan het heil der
menschheid. Hun geloof is anders dan het
mijne, hun gemoed en hun verstand kunnen
zioh vinden in denkbeelden van welke ik mijlen
ver afsta; toch zal ik de taak huns levens ze
genen, want er zijn er duizenden die denken
en gevoelen als zij, die voor hunne taal toe
gankelijk zijn en de mijne niet zouden vatten.
De menschheid heeft behoefte aan opwekking
tot het goede, aan verlevendiging der groote
beginselen van het zedelijk leven, en allen die
daaraan werkzaam zijn, moeten worden in eere
gehouden. De geheele maatschappij heeft be
hoefte aan tucht en de Kerk is eene tuchtmees-
teres bij uitnemendheid.
Inderdaad wij vragen van haar geen arbeid,
die haar vreemd is. Ziet wat zij gedaan heeft,
wat zij doet. Ontelbaar zijn de «erken der
liefde, die zij in het aanzijn riep, die zij on
derhoudt.
Maar waarom daar buiten hare hand uitge
strekt. Haar godsdienstig geloof staat buiten
de Werkelijkheid en de Staat wil bij zijnen ar
beid alleen met die werkelijkheid rekening hou
den. De Staat kan de maatschappij niet or
denen en reg-eren, wanneer hij de wetten ver
waarloost waaraan natuur en maatschappij ge
hoorzamen. Die wetteu moet hij bestudeeren,
naar die wetten zich richten. Dat is een
quaestie vqn weten, niet van gelooven en daarom
mug het geloof, hoe eerbiedwaardig ook, daar
in niet medespreken.
De Kerk beproeve het eens. Zij zegt wel
dat maatschappelijk en zedelijk leven met te
scheiden zijn en dat zij op het eene evenveel
invloed moet hebben als op het andere. O ze
ker wie zal onlkenneu dat het zedclijk
leven op het maatschappelijke inwerkt. Een
rneusch is een geheel en bestaat niet uit stuk
ken, nu eens uit dit, straks uit een ander
Het zedelijk leven omvat de beginselen van den
mensch, die al zijn doen en laten bezielen. In
zijn maatschappelijke!! werkkring zal het ge
voeld worden, of hij een man is, doordrongen
van de ernstige begeerte om zich toe te wijden,
om te handelen, met ijver, met zelfopoffering
en zelfbehiersching.
Maar moeien daarom de godsdienstige over
tuigingen ook rechtstreeks het maatschappelijk
leven beheerseben Moeten zij den rnuatsiuf
aangeven Vior wat dat leven in al zijn veel
zijdigheid eischt? Zeker niet. Het godsdien
stig geloof mag zich hechten aan vooi stellingen;
geheel buiten de werkelijkheid om gevormd en
alleen van waarde voor hen die het voedt en
voor wien het misschien aan de tederste her
inneringen zijner jeugd is verbonden. Maar
het maatschappelijk leven staat op den bodem
der werkelijkheid en moet daarop blijven.
De Kerk beproeve het eens en de publieke
opinie lelde, ja dringe haar 111 die richting. Zij
heeft veel gedaan 111 de wereldgeschiedenis, zij
doe ook dit, zij doe het vooral m Nederland.
Nog heeracht hier te lande vrede tusschen Staat
en Kerk. Nog zijn de gemoederen met oproe-
Wat willen wij?
Overheersching van
Neen.
Overheersching
Neen.
Vrije beweging van elke dezer twee op zijn
eigen gebied? Ja.
Welnu, wie het doel wil, moet ook de midde
len willen en het eerste middel is: 'u 1
der grenzen van beider gebied.
De Kerk, zoo schreven wij, bepale haren in
vloed tot de veredeling van het zedelijk leven;
alleen dan kan er tusschen dm Staat en haar
vrede zijn.
Verdraagzaamheid is een mooi woord en alle
liberale politici hebben het in den mond,
grondwet waarborgt gelijk recht op bc?
ming en gelijke vrijheid van beweging van alle
kerkgenootschappen, aan elk godsdienstig ge
loof. Van godsdiensttwisten heeft ons lieve
vaderland zooveel ellende beleefd, dat ieder die
een beteren toestand wenscht, verdraagzaamheid
predikt. En toch, men kan niet jegens alle
mogelijke godsdienstige meeningen verdraagzaam
weaen, onverschillig «at zij prediken en waar
toe zij de gemoederen leiden.
Ik kan niet verdraagzaam wezen jegens den
rechtzinnige, die zijn gemoedsbezwaren als een
onomstootelijk bolwerk aan maatregelen van
bygiènein den weg stelt. Ik kan niet ver
draagzaam wezen jegens den vrome, die op
ouderwijs en wetenschap den domper wil zet
ten. Ik kan niet vtrdraagzaam wezen jegens
den geestelijke, die met enkel autoriteit, dwang
of bedreiging de vrijheid van denken, van
schrijven, van verkiezen belet.
Doch meent niet, dat mij de vroomheid er
geren zal der moeder, die bij het ziekbed van
haar kind om genezing bidt, al verwacht ik
voor mij van dat gebed geen heil. Ik zal in
dat bidden een bewijs waardeeren van haar
liefde, even goed als in haar nachtwaken en
haar zorgen, dag aan dag. Maar wanneer zij
de geneesmiddelen laat staan en hare zorgen
van het kind onthoudt, om in Onze Vaders
en Ave Maria’s de kostbare uren waarin over
leven of dood beslist zal worden, te verkwis
ten, eischt dan niet, dat ik die vrouw ver-
draag.
Meeut met, dat mij de vroomheid ergeren
aal van den huisvader, die zijne kinderen lede
ren morgen in de huiskamer verzamelt, om
hun een hoofdstuk uit den Bijbel voor te lezen,
alvorens zij het werk van den dag beginnen,
ai verwacht ik zelf van die lectuur weinig
vrucht en nog minder ontwikkeling. Maar
wanneer die vader de hooiden der jongeren en
ouderen volpropt met bijbelplaatsen en psalmen
en er geen waarde aan hecht of ze de lessen
hupner school kennen, of ze iets af weten van
de geographie en de ge-
"1 man
s Sectie. 7
1869. 7
3
'9. .5
7
6
H T E N.
ennep gelling f 20,00;
ter 70 A 74 ct., <ei-
lo, kaas f26 A 30,
irerloopers f 6 A 10,
13 20, »ette kal-
Bucntere idem f 7,00
Üeingee! f 2,70 a 3,00.
,30, roode 1 S,20 per
ren f 7,00 per uectol.;
narkt.
net vluggen handel.
I, vaarkoeien f 170 i
juiste vaarun f 80 A
reer vluggen handel;
ie qual. f 31 A 34,
•iciit hooger in prijs,
■f l,c0èï,40 per kilo,
half kilo.
ngevoerd. 2 paarden,
kalvt-ren, 7 nuchtere
ren, 413 varkens, 241
2de qual. 62 ct.;
1 qual. 86 ct.; Scha-
kilo. Voor Londen
J. f 683de qual f 66.
euwsche, ElitJckeesohe
dito mindere i 8,80
dito mindere f8*20
1 Vlaamsche f7,80 A
ie en Koordbrabant-
ie en OvertnaaMche
re f 5,60 a 6,60, dito
ere f 6,2J a 6,20.
i4,90 tot 6,80, lange
7 210 per 2100 kilo.
VLamsciie f 8,70 A
soorten f 8,00 A 8.70.
Puike jarige Zeeuw-
I f 9 20 a 'J, 60. goeds
eeuwacbe, Vlaamacha
nindere f 7,80 i 8,20,
Vlaamsche f7,20 A
«Re f 7,b0 A 7,40.
laamscue winter zak-
che en Flakkeesche
en Vlaamsche zomer
sche en Flakkeesche
oeder f 2,80 A 400,
Men kan niet zeggen dat sinds Disraêli zijn staat
kundigen tegenstander Gladstone als eerste minister
in BAgoland opvolgde, veei tot stand kwamwaar
door bet conservative bewind zich gunstig deed ken
nen. Integendeel op velerlei wij/en maakte het zich
impopulair Men denke o. a. slechts aan de bekende
Plinwoll-quaestie en atn de zoo st^tk veroordeelde
sedert ingeirokken haven-circul.iire waarover de open
bare meenmg zich zoo ongunstig uitte. Dezer dagen
gelukte het de regeering echter iets tot stand te bren
gen waardoor zij den ongunstiger indruk tot hiertoe
gemaakt, eenigermate zal wegnemen. Gebruik ma
kende van de geldverlegenheid van den Onderkoning
ran Egypte heeft zij, vertrouwende op de goedkeuring
der wetgevende macht, de 1770 0 aaudeelen iu de
Suez-kana dmaa' schappijdie in handen van den On
derkoning waren, voor Engclscbe rekening aangekocht,
en daardour aan Engeland eeu niet onbelangrijk aan
deel in die onderneming verzekerd. Hoe ongaarne eene
wetgevende vergadering ook voor eene gedane zaak
geplaatst wordt getuige ook onze volksvertegenwoor
digingzeker zal het parlement ditmaal aan deze zaak
hare goedkeuring gaarne geven. ,\iet alleen to h voor
de belangen der scheepvaart drie vierde van de
schepen die jaarlijks het kanaal van Suez doorgaan
zijn Ëngelso ie vaartuigen maar ook voor de moge-
lijke geoeurtenis-eu in het Oosten, heeft Engeland
er grootelijks belang bij zijnen invloed te kunneu doen
gelden en dit kan hetnu oijna de helft der aaudee-
len in *s lands bezit zijn.
In Frankrijkwaar men zich over deze Engelsche
koopmauslaktiek in gewone tijden zeker zeer druk zou
gemaakt hebben, wordt thans ter nauwernood hierover
een woord gewisseld. Toch verzekert men dat de
Kliedive de aaude len het eerst aan Frankrijkals
bet meest daarop rechthebbendezou hebben aange
boden. De kieswet en de aanslaande verkiezingen
nemen echter aller belangstelling en aandacht in
Eindelijk is de derde lezing dier wet afgeloopen, zonder
dat het den liberalen L mogeu gelukken eemge wijzi
ging in het ontwerp te brengen. Integendeel is de
bepaling, waarbij inlevering der stnnbrieljes in ge-
Blotch omslag bevolen wordt, eene der weinige veror
deningen die de liukerpartij bij de tweede lezing in
het oorspronkelijk ontwerp had kunnen aanbreugen,
bij derde lezing weder vervallen. Het vermakelijk en
uiterst conservatief voorstel van de Belcastel om aan
gehuwde kiezers, als bij uitnemendheid bjnoudend en
ordelievend, twee stemmen toe tesennen, vond ech
ter e-enmin genade bij de meerderheid.
Ten opzichte van het ontwerp drukperswet heerscht
tusschen de commissie, in wier handen het ontwerp
gesteld is, en de regeering groot verschil van gevoelen.
De commissie wil nl. algeiieele opheffing van den staat
van belegleis waarvan de regeering niets weten wil.
Bardoux, algetreden secretaris van het departement
van J ustitieheeft een voorstel ingediendwaafbij
de ontbinding der vergadenug op 15 Decemberna
de verkiezing der 75 Senatorende overige Senaats-
verkieziugeu op 23 Januari en de verkiezingen voor
de Tweede Kamer op 20 Februari bepaald worden Na
hem heeft ook de rechterzijde een dergelijk voorstel
inged<endwaarbij de ontbinding tol Februari wordt
uitgesteld. Dit laatste is urgent verklaard.
De beraadslagingen in den Duïtschen rijksdag over
de begróotmg loopen tot nog toe vrij kalm af. De
b^rootiogs-commissie denkt door bezuiniging het te
kort weg te nemen en daardoor de voorgestelde nieuwe
belastingen overbodig te maken.
Te Barmen is de schouwbuig, die eerst verleden
jaar was voltooid geheel al^cbrand. Het gebeurde
even voor dal dè opvoering van .Wagner’s Lohengrin”
zon beginacnde gevolgen waren anders onberekenbaar
Prys der AdijjpÉtiënVan 1 tot 5 regels /0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten Wun.
h,;
De volgende week zullen, indien ten minstede plan
nen tot uitvoering komen, in Spanje gewichtige ge
beurtenissen plaats grijpen. De iaug voorbereide ex
peditie legen de Carlisten in liet Noorden zal dan een
aanvartg nemen. De koning zal het opperbevel voeren
Jovellar tot chef van den generalen staf en Martinex
Campos ezi Quesado tot bevelhebbers der beide leger
corpsen, die in Navarra en Quipusooa zullen ageeren
benoemd worden. Voorts zal Uanovas de Cajtilfo! wedw
voorzitter van den viinisterraad worden. In de laatste
dagen behaalde Quesado enkele voordeelen op Carlis
ten die genoodzaakt werden het beleg voor Pampe*
lona op te breken. Don Carlos blijft echter vol moed
en heeft iijne troepen, bij eene nieuwe proclamatie,
tot eene moedige verdediging aangespoord.
Te Gent (België) hebben in de laatste dagen luid
ruchtige demonstraties plaats gehad Dij gelegenheid
van dé verkiezing van den liberalen burgemeester
De Kerckhove ter vervanging van wijlen den eleri-
caal De Baets, tof lid van de Tweede Kamer.
De gemeenteraad van Weenen (Oostenrijk) heeft
aan de beide huizen van den Rijksdag eene petitie
ingezondenwaarbij in hel belang van Staat en ge
meente op eene vermindering van het staande leger
wordt aangedrongenin verhouding tot de fiuanciëele
krachten des lands. Het ware te wenschendat ook
uit andere landen meer stemmed in dien geeet opgingen,
Z. M. heeft C. A. M. Bevers, than*
surnumerair bij de adm. der dir. belastingen,
in- en uitgaande rechten en acc., werkzaam in
de inspectie Hotterdaw, benoemd tot ontvanger
der directe belastingen en accijnsen te Veld
hoven c. a.
Z M. heeft dr. M. Ch. Menaing,
op zijn verzoek, eervol ontslagen als schoolop
ziener in het 5de schooldistr. van Zuid-Hol
land en 111 zijne plaats benoemd mr. 8.
Hanema, te Rotterdam.
In de openbare algem. vergade
ring van de Arrondissements-rechtbank te ’s Hags
werd 11. Woensdag Mr. J. G. Palijn als offi
cier van Justitie bij dat college plechtig geïn
stalleerd.
Bij Mi nisteriëele beschikking is
aan C. De Groot te Papendrecht lot weder
opzegging vergunning verleend voor een stoorn-
sleepdieust Lings de strooinen, rivieren en ka
nalen in de provinciën Noord-Brabant, Gelder
land, Zuid-Holland, Noord-Holland, Zeeland en
Utrecht.
Tot bestuursleden der afdeeling
Gou la van den anti-dienstvervangingsboiid zijn
uenoemd de hh. W. D. De Lange, president,
H. W. G. Koning, secretaris en D. Luhus van
Goor, penningmeester. De contributie voor het
lidmaatschap bedraagt slechts 25 cebts per jaar.
Majoor Komswinckel, uit Atchin
bekend ais de //vecht-majoor,” bevindt zich te
genwoordig te Wagemngen.
In het Paleis voor Volkavlyt.
te Amsterdam, zal van 6 tot 11 April 1876
eene bloemententoonstelling Worden gehouden.
Het aantal bloemententoonstellingen in dat jèar
is vrij groot f in Maart te Gent en ie Noord-
wijk, in April te ’shlage, Arnhem, Brussel,
Antwerpen en te Amsterdam.
Door den raad der gOïneentls
Arneide en Tienhoven is besloten tot het vet-
grooien der gemeenteschool, waaraan groote be
hoefte bestond.
Aan de werf van den scheeps
bouwmeester M. V. d. Kuijl te Slikkerveer iA
H. Zaterdag de kiel gelegd van de ijzeren ka
naal schroefstoomboot t Volharding No. 6” vbör
de directie der stoombootmaatschappij fDe
Volharding” te Leiden. De stoommachine!) Zul
len vervaardigd worden aan de fabriek vkfi de
heeren Diepeveen, Leis Smit aan den Kin
derdijk.
Woensdag is van de werf van de
wed. C. Boele A Zonen te Slikkerveer met goed
gevolg te water gelaten de DèhroefsleepstoDm-
uoot //Nijmegeusche Sleepdienst No. TV”-, ge
bouwd voor rekening van den beer U. Van den
Bout te Nijmegen. De mab.iines worden vét1/
vaardigd door de fabrikanten W. De Brume.8.
te Dordrecht.
♦—Het Zederik-kanaal, dat Ver
scheidene dagen voor de scheepvaart gesloten
was door het hooge water, is' Dinsdag 11. Open
gefeest, maar de stoomboot Gannchem—ViOhett
kon slechts met veel moeite laatstgenoemde
Kerk het moeielijksf te bewegen zal zijn, wordt
zij door het protestantscli karakter van de meer
derheid der bevolking in evenwicht gehouden.
In de pwtestansche wereld is eene richting, aan
de zijde der rechtyinnigeu zoowel als aan die
der modsrnen, welke het ethisch, het zedehjk
element q> den voorgrond stelt. Het oud-ka-
tholicismq dat, in opstand tegen de heerschzucht
van de grootmachten der moederkerk, juist de
zedelijke ideeën dier kerk hoog in eere blijft
h mden, vndt in Nederland sinds lang een vaste
plaats. Nederland bezit de elementen en ver
keert voer een groot deel in de stemming, uit
nemend geschikt voor de levenstaak, die wij
als de eenigê, maar ook als de verheven taak
van Kerk en godsdienst hebben willen noemen.
Zoo Nederland de wereld een voorbeeld gaf,
zoo het de geesten in die richting een eind
verder bracht, het zoude eene achoone roeping
hebben vervuld.
Wij blijven gelooven dat ons vaderland dit
kan en hopen dat het dien arbeid verrichten zal.
Wanhoopt iemand er aan?
Het zij zoo, maar dan schrappe hij ook voor
goed rde vrije Kerk in den vrijen Stiat” uit
de rij zijner wenschen, dan doe hij die woor
den nooit, nooit meer hooren. Men kieze of deele.
