ZATERDAG 25 DECEMBER.
1875:?
Het licht breekt door
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPEN ER-, ALBL
iSER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
S. W. N. V.
N NOOTEN,
Is. 100
iNov
100-/,
ff.
100»/,
5
7
9.
2.
3.
Advertentiön voor dit Blad uit Frankrijk
en België worden uitsluitend aange
nomen door de Heeren G. L. DAUBE Co.
(E. EL3BACH), Hue du Faubourg Mont
martre 81 bu te Parijs.
Prys der Advertentiën Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Ieders
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
I
1
2
1
5
74’/,
lüu»/,
104
963
lil
öl1/,
57.
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prys: voor Schoonhoven per drie maanden ƒ0,70.
Franco per poet door het geheelè ryk 0,80.
1 Jul
r.—Oc
aandeel
asi.
1000.
290 l/,
593
140
te
den
961/,
3
5
7
6
3
3
SCHOONHOVENSCHE COURANT.
17 Dec.
74“/„
997,
»2‘/.
101
1017,
03>/.
8*7,
69
927,
17
H'7,.
53“/,.
102 7,
997.
447,
137.
597.
167.
387.
dit te
sommen
van het
t STAND.
DON HOVEN.
lot 17 Dec 1875.
ouders J. D. Brussen
IC H T E N.
pC
2|
3
4
3
3
3
3
3
a en KJ 6. 5
5
5
4 ƒ1000. 5
6^/1000. 5
0 2e leen. 4,
r. 1867/69. 4
3
5
5
5
Z
Jert.
j. 2e Sectie. 7
1869. 7
‘g-
1869.
5
5
6
7
5
6
6
6
6
5
M
3
3
t
5
5
5
5
Let. 100. 5
msk.
)pol.
ik.
/o-
men nog steeds bezig zich
MAAI. wordt opgags***' wotdea
«ImU TWI1MAAL ia rokootag «mm.
Het volgend Nonimer der
Schoonhovensclie Courant zal,
uithoofde van den Nieuwjaars
dag', in plaats van Zaterdag
middag, Vrijdag-middag worden
verzonden.
98’/.
‘68 7,
368
o54
69‘71.
6ü>7lt
“*7>.
37.
255
238
100‘/.
5
>r.Aug. 5
.5
5
150, 1854.
►00, I860. H
lb61.
ekeesebe en Overmaassche
mindere f 5,50 a 6,50, dito
mindere f 5,2J a 6,20.
(4,00 a 4,90 tot 5,80, lange
sche f 210 per 2100 kilo.
che en Vluamsche f 8,60 4
mdere soorten f 8,00 8.60.
00.
Bij een aan voer van slechts
ras de handel beden vlug-
e week.
i f 225 a 280, mindere qual.
115 a 190, pinken 140 a 60.
a 160 kilo 60 a 62 cl. per
kilo 56 a 58 cl. per kilo,
en f 6,50 a 9,00.
eibotei; 11,2U per kilo.
ie 26 stuks.
&W.~N. VAN NOOTEN
jonhoven.
Voor de betaling van de helft
der Turksche daunaricoupon, zoo huilt een be
richt uit Odessa aan de Timet, is het geld let
terlijk bijeengeschraapt door de gruwelijkste kne
velarij. De bevolking is wanhopend en de el
lende onbeschrijfelijk.
Dat bij zulk een toestand beloften van her
vormingen al zeer weinig vertrouwen vinden,
ligt voor de hand en wordt algemeen erkend.
Geen wonder dat de Engelsohe minister van
buitenlandsche zaken, in zijn gelegenheids-JpMoi
dezer dagen te Edinburgh gehouden, de quaestie
dier hervormingen eene Hoogst moeielijke noemt,
wier oplossing aan de Europeesche kabinetten
veel moeite en tijd zil kosten. Hij stelde
echter vertrouwen in de bedoelingen van Oos
tenrijk en Rusland om den opstand tegen te
gaan en vrede en orde, langs den weg van
hervorming, te herstellen.
De aankoop der Su?zkanaal-aandeelen is nog
steeds het hoofdonderwerp van beschouwing
in de pers en de staatkundige kringen.
Ook de liberalen, bij monde van hunnen
leider, lord Hartington, juichen den maatregel
toe, zoodat de positie der regeering niet onbe
langrijk verbeterd is. Reeds wil men het aan
den vermeerderden invloed van Engeland toe
schrijven, dat Egypte zijne veroveringsplannen
ten opzichte van Zanzibar en Abessinië zou
hebben opgegeven.
De DuitSOhe Rijksdag heeft, wegens het
Kerstfeest, zijne werkzaamheden vooreen maand
gestaakt. Ditmaal zal deze lange rusttijd der
regeering niet onaangenaam zijn; zij was toch
niet zeer gelukkig met hare voorstellen. De
begrooting over 1876 werd goedgekeurd, doch,
overeenkomstig de wenschen der budget-coin-
inissie, zóódanig gewijzigd, dat de vourgestelde
belastingen op het bier en op de transactiën
ter beurze vervielen. Van de elf artikelen van
het ontwerp tot herziening van het strafwet
boek, die in beraadslaging kwamen, werden zes
verworpen, twee uitgesteld en drie (betrekking
hebbende op de ambtenaren van het uitvoerena
gezag) met wijzigingen aangenomen.
Ook in den Duitschen rijksdag kunnen voor
stellen worden te gemoet gezien, tot verminde
ring van het staande leger, overeenkomstig de
financieele krachten des lands. Ongeveer 40
afgevaardigden, tot verschillende partijen behoo-
rende de conservatieven uitgezonderd
hebben aan de roepstem van den bekenden
Ooatenrijksohen afgevaardigde Dr. Fischhoff
gehoor gegeven om pogingen aan te wenden
tot verkrijging eener aigeine$ne ontwapening
en het ui het leven roepen van een internatio
nale rechtbank van scheidsrechters.
De verkiezing van senaatsleden door de
Nationale vergadering van Frankrijk is einde
lijk, doch eerst gisteren, afgeloopeu.
Van de 75 gekozenen, behooren 57 tot de
linkerzijde en de met deze partij bevriende
groepen of personen; 11 tot de legitimisten,
waaronder de bissuhop Dupanloup en 7 tot de
rechterzijde, waaronder de minister de Cissey,
Wallon en de Montaignac en de president der
vergadering.
Van de leden der linkerzijde behooren vier
tot de partij van Gambetta. Hoe gematigd
en verstandig die partij zich ook in den laat-
sten tijd gedroeg, toch schuilen er nog elemen
ten onder, die mets schijnen geleerd te hebben,
en de tegenpartij steeds wapenen in de hand geven.
Dit was o. o. weder het geval in de zitting van
Maandag ji., toen* een paar ieden dier partij
het onbekookt voorstel deden om eene alge-
meeue amnestie af te kondigen voor alle staat
kundige vergrijpen en alle rechtsgedingen we
gens gewonemet de staatkunde in verband
slaande misdrijven, binnen zes maanden te doen
herzien. Hoewel bet voorstel algemeen afkeu
ring Vond, smeedt de tegenpartij er toch wa
penen uit, tegen de richting, die zegevierde bij
de Senaatsverkiezingen. In den boezem der
regeering is de verdeeldheid ten top geklom
men, sinds bekend werd dat DuLmre en Say
voor de lijst der hnkerfracties stemden. Meu
acht op grond dairvan eene crisis, bv. bij de
behandeling der drukperswet, nog zeer goed
moge! ijk.
In Spanje is
met een ontwerp overeenkomstig hun beginse- Niet, omdat wij verwachten dat reeds binnen duur te kort,
ten de Regeering hM» •jweefvurtfe' houdfng Tiet jaar de nieuwe kweekscholen er zijn zullen. m
j-nur« 1-.- Integendeel, de houding van den Minister zou
die verwachting geenszins wettigen, en een be
grooting is wel een opgave van de gelden die
de Regeering mag aanwenden, maar niet van
sommen die zij moet bezigen tot het aange
wezen doel. Maar aan het bestuur van deze
Regeering zal eenmaal een einde komenen
dan zullen vermoedelijk de gewenschte scholen
niet lang op zich laten wachten.
Er b nog meer.
De uitslag van de stemming over het eerste
amendementMoens heeft duidelijk doen zien,
dat onder de tegenwoordige samenstelling van
de Tweede Kamer het hoofdbeginsel van de Wet
van 1857, de neutraliteit der openbare school,
geen gevaar zal loopen.
Immers, vóór het amendement stemden de
liberalen en twee gematigd conservatieven, te
zamen 42. Er tegen: de 15 aanwezige katho
lieken, de 12 antirevolutionairen (met inbegrip
van den heer Messchert, die wel verklaard heelt
zich van hen af te scheiden maar toch vermoe
delijk ten aanzien van de onderwijzersquaestie
met hen stemmen zou,) en de overige conser
vatieven, te zamen 33. Afwezig waren de libe
ralen Blom, Jonckbloet en De Lange, voorts de
heeren Casembroot (conservatief) en V. Zinmcq
Bergmann (katholiek.) De beide laatsten zou
den hoogst waarschijnlijk tegen het amende
ment zijn geweest. Waren dus alle leden op
gekomen, dan zou het bewuste amendement
45 stemmen vóór en 35 tegen hebben ontmoet.
Die cijfers geven ons hoop op de toekomst.
Zelfs, al word (hetgeen nog verre van ze
ker is) binnen kort de kiestabel naar den
zin van Minister Heemskerk gewijzigd, ziodat
het getal leden van de Tweede Kamer met drie
wordt veimeerderd, en al loope* dan de ver
kiezingen voor die drie nieuwe leden allen in
het nadeel der liberalen uit, dan nog dreigt
ons geen gevaar. Want dan zou het neutra
liteitsbeginsel nog maar hoogstens 38 bestrijders
tegen 4o verdedigers vinden, 'len minste, in-
dien elk zijn plicht doetl
Of dan de Regeering, toegevende aan den
drang van den heer Moens, spoedig haar bat
terijen zal demaskeeren en haar ontwerp indie-
uen, óf wel de eer van hel initiatief in deze
aan de leden der Kamer overlatenmet kalmte
wachten wij den uitslag af. De neutrale, voor
allen toegankelijke volksschool zal ongedeerd
uit den strijd der partijen te voorschijn komen,
en een tijdperk van hernieuwd leven, van
nieuwen bloei intreden, tot zegen van het
vaderland. lie.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
Daartoe gedwongen door de vorderingen die
de opstand voortdurend maakt en die zij niet
bij machte is te stuiten, heelt de Turksohe
regeering eindelijk de lang beloofde bervormi gs-
firman uitgevaardigd. Doch juist de omstan
digheid dat zij eerst, na door den nood en
wat men tevens als vrij zeker kan aannemen,
door den invloed der Mogendheden, daartoe ge
dwongen te zijn, hervormingen en verb lerin
gen belooft, moet aan eene goede uitvoering
doen twijfelen. Uit den aard der voorgestelde
hervormingen blijkt overigens duidelijk genoeg,
dat de regeering wel weet wat er aan het
staatsmachine hapert. Gelijk recht voor allen,
billijke en gelijke verdeeling der belastingen,
rechtvaardigheid in het benoemen van ambte
naren, godsdienstvrijheid, herziening der wetten*
op bet grondbezit, afschaffing van heetedienaten,
enz., dat alles wordt beloofd aan hen die zich
zullen gedragen als trouwe onderdanen. De
Grootvizier zal in de uitvoering worden gecon
troleerd door eene commissie, bijzonder daar
voor aangewezen.
Aangenomen dat bij de Tuiksche regeering
de wensch tot invoering van al die hervormin
gen geheel oprecht is, het middel daartoe, geld,
ontbreekt. Alleen door knevelarij en onderdruk
king waren tot nog toe de ambtenaren in
staat de door de schatkist geeischte en door
Hofhouding verspilde belastingen bijeen
krijgendoch die middelen schieten op
zouden doen afleggen. Wij verlangen zeer naar
de indiening van dat ontwerpdc antirevolu
tionairen hebben ons zoo vaak niets anders dan
algemeenheden ten beste gegeven, dat het ons
verheugen zal hen op practisch terrein te kun
nen bestrijden. Nog wendde de heer Kuijper
een poging aan om op zijn wijze te hulp te
komen in het gebrek aan onderwijskrachten,
door het voorstellen van een amendement, om
dertig duizend gulden op de begrooting uit te
trekken voor premién aant onderwijzers, die,
zonder daarvoor speciaal bezoldigd te worden,
kweekelingen met goed gevolg voor de hulp-
onderwijzersacte opleiden. Op zichzelf zag er
dat amendement heel onschuldig uit, zoo zelfs,
dat het Handelsblad reden meende te heb
ben tot aanneming te adviseeren; doch de
strekking er van was wijder dan genoemd libe
raal orgaan misschien vermoedde, en gelijk ook
door den voorsteller onbewimpeld werd uitge
drukt. Het duidde aan dat zij die er zich bij
aansloten geen vrede hebben met de rijks-op
leiding van kweekelingen, en als zoodanig kon
het de goedkeuring van de liberalen niet ver
werven.
Onzes inziens was de verwerping van het
amendement-Kuijper volkomen billijk. Zij was
dit te meer, nu de Kamer pas aanzienlijke
had gevoteerd voor de vermeerdering
getal Rijks-kweekscholen. Die scholen
toch bereiden niet uitsluitend leerkrachten voor
het openbaar onderwijs voor: zij geien wat
voor alle ondeiwijzers dienstig is. Willende
voorstanders van de secte-scholen boven dat
algemeen noodige nog bijzondere eischen stellen
aan de personen die zij met het onderwijs be
lasten, niets belet ben op eigen hand inrich
tingen voor dat meerdere godsdienst-onder-
wijs bijvoorbeeld, te openen. Doch het behoort
niet tot de roeping van den Staat, hiertoe bij
te dragen. De 8tandaard-mannen hebben
geen recht, ach en wee te roepen over de ge
vallen beslissing, en de liberalen van onrecht
vaardigheid te beschuldigen.
Wat daarentegen door de liberalen in den
tweedaagschen veldslag is gewonnenverdient
eens nader te worden beschouwd.
In de eerste plaats wordt algemeen erkend
dat vele gemeenten gaarne beter voor het onder
wijs zouden zorgen, indien het haar aan de
middelen niet ontbrak. Dat is niet altijd een
voorwendselmet zelden neemt het onderwijs
het grootste gedeelte der gemeentelijke begroo
ting in beslagzonder dat nog op vóldoende
wijze in dit gewichtig volksbelang is voorzien.
De Staat moet daar wel tusschenbeiden komen
en dit kan geschieden door gebruikmaking van
de bevoegdheid die Art. 36 van de wet op het
Lager Onderwijs verleent. Ook de Minister had
gemeend in de behoefte aan ruimer subsidie te
moeten voldoen en den daartoe strekkenden post
op de begrooting reeds verhoogddoch de heer
Van Naamen oordeelde nog meerdere verhooging
uoodzaktlijk. Zijn voorstel werd aangenomen
met één stem meerderheid.
Van veel wijder strekking waren de amende
menten van den heer Moens zij betroffen het
voldoen aan het dagelijks toenemend gebrek
aan onderwijskrachtendoor vermeerdering van
het getal kweekscholen. Reeds verleden jaar
had die onvermoeide kampioen voor de volks
ontwikkeling een gelijke poging aangewend,
maar toen had hij zijn doel niet kunnen be
reiken. Thans stonden de kansen beter™ de
jongste verkiezingen hadden aan het liberalisme
in de Tweede Kamer een overwegende meer
derheid geschonkenen nu moest het blijken
of de vrijzinnigen zich scharen zouden rondom
den voorganger op het gebied van 't onderwijs.
De uitslag was schitterend: ondanks het verzet
van den Minister, die de noodzakelijkheid van
nieuwe'kweekscholen #nog met inziet", werden
zijn voorstellen met een schitterende meerder
heid aanvaard. Niet alleen stemden al de libe
ralen er voormaar ook de linkervleugel van
de conservatieven, namelijk de heeren Fabius
en Wintgens.
Die uitslag steekt ons waarlyk een hart
onder den riem.
Moge het jaar, dat ten einde spoedt, voor
allen die gewfton zijn met belangstelling den
loop van de parlementaire geschiedenis van ons
vaderland te volgenmenige teleurstelling heb
ben aangeboden in één opzicht zijn wij toch
flink vooruitgegaan. Het groote vraagstuk, naar
welks oplossing zoo vurig wordt verlangdis
wel niet tot een beslissend einde gebracht, doch
we zijn een groote schrede in de goede richting
gevorderd.
Wij bedoelen de quaestie van bet onderwijs
de quaestie, die zoowel bij ons als bij andere
natiën zooveel hoofden warm maaktzooveel
gemoederen in beweging brengt, de quaestie
die bij de stembus werd gebezigd als de leuze,
waaronder de vrije staatsburger van zijn recht
gebruik maakte.
De Regeering, wij weten het, scheen het
netelig vraagstuk niet aan te durven. Aan den
eenen kant achtte zij het met geraden, de
vrienden van volksverlichting en vooruitgang
door reactionaire maatregelen geheel van zich
te vervreemden, terwijl zij aan de andere zijde
evenzeer schroomde de partijen aan welker steun
zij behoefte gevoelde, ter wille te zijn. Inmid
dels bleef de toestand van de volksschool be
denkelyk; de kwijmng, waaraan zij lijdende is,
verergerdedoordien men nabet zijn toevlucht
te nemen tot krachtige geneesmiddelen. De
Regeering weez eiken aandrang tot verbetering
af met halve en onbestemde beloften en toe
zeggingen met het vooruitzicht van wettelijke
hervormingen in de verre toekomst.
De liberale meerderheid van onze volksverte
genwoordiging begreep, dat het met langer zoo
kon voortduren. De staatsmachten konden niet
langer onverschillig blijven voor de luide roep
stemmen, die uit den boezem van het volk
oprezenmochten zich niet langer verbergen
in den nevelmantel der geheimzinnigheid. Wel
kon de meerderheid de Regeering niet nood
zaken vóór alles de herziening van de W et van
1857 ter hand te nemen, maar ook binnen
de grenzen van deze Wet zelve was mog zoo
veel verbetering aan te brengen dat het initia
tief daartoe geenszins als noodeloos te beschou
wen was.
Gelegenheid tot het voorstellen van hetgeen
men wenschte bood de behandeling van Hoofd
stuk Binnenlandscbe Zaken, Afdeeling Lager
Onderwijs aan. Van die gelegenheid is gebruik
gemaakt, en, met uitstekend gevolg. De libe
ralen hebben hun kruid niet verschoten in lang
durige discussionin een tweedaagsch debat,
dat uitmuntte door kortheid en degelijkheid,
is de overwinning behaald. De 13e en 14e
December van het jaar 1875 staan met gouden
letters geteekend in het hart van elk die on
derwijs op prijs stelt.
Ook de tegenstanders van de neutrale school
hebben zich moedig gekweten. Aan den leider
der antirevolutionaire partij, Dr. Kuyper, kun
nen wij den lof niet onthouden dat hij met
warmte gestreden heeft voor zijn beginsel. Hij
was het, die het debat opende, en mede als zijn
overtuiging te kennen gaf dat langer dralen op
het stuk der herziening van de wet op het
lager onderwas niet geoorloofd is; en later, toen
op nieuw de Munster de noodzakelijkheid van
spoed in dit opzicht niet erkennen wilde, kon
digde hij aan dat zijn geestverwanten weldra
NICHTEN.
Hennep, gebeelo gewas
9. goe boter 64 a 70 cL, wei-
df kilo kaas 1 28 a 32,
it., overloopers f 6 A 8,
►eren 18 a 20; vette kal-
.ilonucnlere idem f7,00
:leu kleiugee! f 2,80 a 3,00,
I a 2.0J, rooJe 1 3,2ü per
0, peren f 7,00 per uectol.;
met zeer vluggen bandel;
Prijs f 26 a 33 naar wicht
liboter f 1,15 i 1,25 per kilo,
et., biggen voor Engeland
magete dito f 7 i 20, nuob-
lec. Aangevoerd 2 paarden,
i en graskalveren, 8 nucb-
en ot lammeren, 366 var
ken of geiten en 1 esei.
i7 ct, 2de qual. 62 ot.;
I, 2de qual. 90 ct.; Scba-
il. per kilo. Voor Londen
de qual. f 683de qual f 66.
ie, Aeeuwscbe, Flikkeescbe
.0.00, nieuwe I 9.30 a 9,70,
Flakkeesebe f 9,00 9.40,
che en Vlaamscbe f 7,20 i
laassclie en Noordbrabhnt-
