ZOKDA& 16 JANUARI.
1 i j n i
ir
r WEEKBLAD VOOR Zl/iD-UOLLAND EN UTRECHT. ’i
w
nomen dooi de 1
t(E. EL8BACH),
martro 8|bi« te Pa
bï
102
1017,
'I
9»‘/i
over
iv!
kluist.1
ITENLAND.
OVERZICHT.
u
ll
ei
i;
rerp
den
me
4.
0.
100
96%
920
106%
8P/4
8
voorwerpen uit de
physische mstrumen-
taak is tot
den inhoud
po-
van
255
241
100%
100
«r ran onge
in weder eren
mindere qu*l.
ijdkoeien f90
7
7
3-
6
7
A
3
8
doen viuden die onze De Geneste!
dig en U
SMNHOVENSCHE WNT
Deze Courant wordt geregeld iederen Zetetdag-middag "\r a XroOrT’ic’NT Prijs der Adlvt rtentiënVan1 tot 5 regels 0,50. leden
volronden. Prjjs: voor Schoonhoven per drie maaiden 0,70. V A1X XN t^egel meer 0,10. Grootó letters naar plaatsruimte. Inzen-
Uitgevers.
««uwe
van dt
te e
i '1
jPraatjd
arige Zeeuw-
a 9,60, goede
e, Vlaamsche
f 7,60 4 8,00,
iche f 7,90 i
u0 a 7,40.
3 winter sak«
Flakkeescho
mscüe zomer
w»che f 0,60,
KL
iftOOTEX
207.
1*7.
‘00 7.
«7.
13*/,
917,
15*/.
25'/,
1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
w 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen-
fng franco, en uitsrlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
I fk
Dè schatkist schept geen
gèen enkel meesterstuk werd
uitzicht op een gouden me-
5
5
6/
V
5
6
>- 6
3
3
5
5
-I»
.;|8
jeugd -nu onderwijs in ruime, goed ver-
e lopalen. Maar in één opzicht zijn we
langt met op de hoogtenamelijk daarin
dat onze jschoolzalen er nog zoo -v :1*
prozaïsch/ uitzien. Die witte n$a
saaie bolden, doen een gevoel'
ontataaX, dat
ook de kunst w w
nen. Slechts hier en daar treft men zooge
naamde schoolplaten aan, doch, die hebben
meestal een meer wetenschappelijke strekking;
zij geven afbeeldingen van
natuurlijke historie, van
teu enz.
Er zijn ookmaar lang niet overalplaten
voor aanschouwelijk onderwijsouder deze Leb
ik er gezien, die in één woord leelijk zijn.
De leemte, waniup ik bier wijs, kan mijns
7 Jan.
'627.
JOO'/,
957,
937,
‘87.
16»/,
53'/,
103
82»/,
687,
"87.
- - «8»/,
5 169*/,
369
.1®
51 80 Vs
si^/u
1594
1397.
68V,,
60
667,1
IOO7,
‘0«j7.
pgel
7dfr
ifereelen,
scholen,
dat velen
en wegge- o|)
idien aard eej
at is geen
t oogenb..
Spanje 1
ceiiige
gekondigdmoeste.
i i'. 1T
de oogen moet pieïj.
kunststukken, en l,
geboren door hijï uitzicht op
(Toch mag de Regeering dq kunst en de ont
wikkeling van ftfaunstsinaak niet met onverschil
ligheid bejegenen. Immer|, het geldt hier een
algemeen, een frfttionaal^ belang, dat zich zoowel
lijdelijk als! op stoffe||jk gebied doet gelden:
iff volk, dat He kun^t?waardeert en beoefent,
Hook beter produceer^, zal aan de voorwer-
fw-zijner industrie een honger waarde geven,
i^jlandsrpgeering zoowel als gewestelijke en
ffiente-ttesturen kuanert in ft die richting zeer
véew doen/dat rechtstreeks op hun weg ligt.
®oor Het aieu van sèhoone vormen krijgt ons
vol» den iq&nik van het schdo^e. Dat dan ook
geeiï enkfel bpenbaar gebouw worde opgericht,
zonder acht?te slaan op de eikchen dt-r kunst.
Publieke monumenten hebben| alleen dan waarde,
als zij het j>og aangenaam aandoen: als zij ons
ergeren doot hun plompheid - of wanstaltigheid,
ware het btter ze niet te plaatsen. Overblijfse
len van oud» kunst moeten met zorg worden
bewaard, tdn minste, voor zooverre daartegen
geen onoverkomelijke hinderpalen bestaan; elk
gewrocht uit den voorlijd, dat Anider de mo
kerslagen van sloopers verdwünt, is een onher
stelbaar verlies. Tentoonstellingen van kunst
zijn kweekscholen voor den goeden smaak, mits
daarbij gebruik worde gemaakt van de voor
lichting van bevoegde personen. Vooral van de
museums verwachten wij veel; ten minste, Wan
neer de overheid ze niet beschouwt als een vrek
zijn zak met goudstukken, en ze zoo zorgvul
dig mogelijk aan aller oog onttrekt. Integendeel,
op de onbekrompenste wijze moeten die verza
melingen voor bet publiek Worden opengesteld
ze zijn nationaal eigendom, en moeteu gebruikt
worden om het volk te stichten, om hel op te
bouwen in zijn waardeering van ’t geen edel is en
gaed. Ook hierin «s vooruitgang te bespeuren;
met het dwaze afsluitings-stelsel van vroeger da
gen wordt meer en meer gebroken, ofschoon nog
niet iu die mate, dat hetgeen hier gezegd is
als geheel overbodig kan worden beschouwd. Ook
de opleiding van kunstenaars mag niet van hoo-
gerhand verwaarloosd worden; zelfs zou bet wen-
schelijk te achten zijndat een zeker aantal
beurzen beschikbaar werden gesteld om «het ta
lent, dat zich door gebrek aan gel lelijke mid
delen in zijn ontwikkeling ziet verhinderdbij
te staanIk weet weleen soortgelijke ma 11regel
is ook aan eenige bedenkingen onderhevigdoch
deze kunnen mijns inziens niet opwegen tegen
de voordeelen die er met groud van verwacht
kunnen worden. x
geheele gewas 1
ft* 74 ct., wei-
w f|8 tl 39,
en f 6 i 10,
t -, vette kat-
i idem f7,00
f 3,00 a 3,50,
>de t 3,20 per
U per ueetol.;
L
iggen handel;
24 4 39 naar
1,1,45 per kilo.
Oor Engeland
8 a 20, nuch-
Aangcvoerd:
ren, 11 ouch-
-en, 299 var-
qual. 69 ct,;
90 ct; Scha-
Voor Londen
3de qual f 64.
1, Flakxeeache
f 8,80 4 9,50,.
f 8,504 9,90,
ischc f7,20 4
Üoordbrabant*
Overtnaassche
0 4 6,30, dito
10 4 6,00.
it 5,80, lange
itche f 8,60 4
f 8,00 4 8,60.
IN.
4
3
3
3
3
3
6. 5
3
5
IO. 5
•0. 5
3
5
5
Gevoel voor het^schoonbi hangt nauw samen
met alle andere verhevene Jeigertachappen onzer
menschelijke natuur. Wij iïjn meer mensch,
naarmate bns begnp van hetiïpchoone, onze
kunstzin, hooger ia ontwikkeld.
Bij de massa van ons Volk is 'in dat opzipht
nog veel ie doen.
Laat ons thans een,a stilstaan |)ij de zeer ge
wichtige vraag: Aan fvie de taak, om m deze
invloed uit te oefenen? Van wie raag in de
cerate plaats worden gevergd, dat krachtige
gingen worden aangewend om den smaak
het volk te veredelen?
Eigenlijk gezegd ia ieder in zijn kring daar»
toe geroepen. De vader bederft den smaak van
lijn kind, als hij het onder den naam van een
paard een rooden met witte vlekken versierden
en van vier stokjes voorzienen cylinder geeft,
of als hij bij de keuze van prentenboeken zich
bepaalt tot die fraaie bontgeverfde afbeeldingen,
met onderschriften ala deze:
<De aardappel groeit in den grond
En ia heel amaaklijK en gezond,
of: *De kemel, ook wel een kameel
Loopt in het zand en eet niet veel.”
Zeg of denk nooit, mijn tnend, shet is maar
voor een kind/’ veen kinderhand ia gauw ge
vuld I" Integendeel, ge moet zeggens Het is
voor een kind, derhalve moet het iets kost
baars zijn 1’’ O neen; niet de stoffelijke waarde
hebben wij hier op het oogmaar het moet
iets bevalligs zijn, iets, dat het oog aangenaam
aandoet, dat alle gedachte aan ruwheid en plomp
heid verbant. Elke huismoeder kan bij de ha
ren aesthetisch gevoel wekken. Niet door veel
heid van pronk en kostbaarheid van opschik
maar door ordelijke en aantrekkelijke schikking
zelfs van ‘t weinige dat zij beeft. #In de een
voudige woonkamer van lieden van smaak wordt
schoonheidsgevoel meer bevredigd dan in het
met kostbaarheden opgevulde pronkvertrek van
een rijkaard zonder kunstzin. Scboone kleuren,
aanlokkelijke vormen, men kan ze overal aan
brengen een enkele bloempot in het venster
kozijn der werkmanswoning streelt ons niet zel
den meer dan een gansche tuin die aangelegd
is zonder smaak.
Doch we zullen liever onze aandacht bepalen
bij de meer algemeene inwerking op maatschap
pelijk gebied, die verhrttiug van het nationaal
schoonheidsgevoel tot oogmerk heeft. Eu dan
vinden wij, dat deze in de eerste plaats moet
uitgaan van Het lager onderwijl
Velen onzer zullen zich nog den tijd herin
neren, toen verreweg de meeste vertrekken, waar
de eerste begrippen van kennis werden omge
daan, veel overeenkomst hadden met hokken.
Vooral te platten ^hmde was dit het geval.
Thans is dat betér gewordenmeestal ontvangt
onze jeugd/nu onderyvijs in ruime, goed
lichte lopalen. Maar in één opzicht zijl
nog langt niet op de hoogtenamelijk daarin
- - --- - schrikkelijk
prozaïsch/*uitzien. Die witte naakte muren, die
doen een gevoeï’ van afmatting
1, dat alleen kan worden verdreven door
kunst toegang tot de school te verlee-
vWat is de mensch? Half dier,
half enge 1”, zong Schiller.
Het is de roeping der kunst, den engel in
onsdat wil zeggen het met de Godheid
verwante deel der menschelijke natuur te ont
boeien te ontwikkelen.
Het schoone is eeuwigen onverandeilijk het
is aan tijd noch plaats gebondenhet is ver
heven boven den invloed van de grillen der
mode en der vooroordeelen. Schoonheid is als
de adem Godswaarmede de zeer onvolmaakte
mensch het volmaakte leerde gevoelen, het vuur,
dat Prometheus den hemel ontroofde en waar
mede bij leveu gaf aan het werk zijner handen.
Boven het gewoel der booze hartstochten klinkt
haar liefelijke stem dwars door den kruiddamp
der slagvelden zien wij haar uitgestrekten vin
ger, waarmede zij haar omhodg wijst, Zóhder
haar zou de wereld een woestenij zijn, met haar
is zij een paradijs. Het sc léone is het gf-
schij .sel van het ware, de tweelingbroeder van
het goede.
Zorgen wij slechts, dat dit ons kleinood niet
worde weggestopt in een afgelegen hoek vaif het
pakhuis onzer stoffelijke bemoeiingen. De man
die een diamant gevonden heeftzal <^pn niet
wegwerpen om zich met keisteenen te belasten
en ach I wij doen dat toch zoo v aak 1
In 's menschen borst zingt een nachtegaal het
lidll der liefdeder hoop. Zelfs wanneer ram
pen hqm overstelpenen de nacht hem om
ringt, klinkt die zachte, die heilige toon. Het I
is de kunst, die ons oor vormt om die klanken
verzonden. Prys: voor Schoonhoven per driemaanden 0,70.
Franco per post door het deheele ryk 0,^0.
DMB MAAL mrdrtWcffhraa, w
aiMteta twm maal r.k.4-s rj>ra'ht
Advertentiön voor dit Hlad Frankrijl
België worden uitsluitend aan;
Hoeren G.'L. DAüBE
‘kuo du Faubourg
i S 1 f1
I
te verstaiui ^--- die onze ziel geschikt maakt om
ze op ,te jifflnien en te bewaren. Laat ons niet
roekeloos lw) oor sluiten voor die muziek uit
hooger ftifeerenwant we tonden een moord
plegen aan ltSt beste deel van ons (zelven, ft
Heiligere$è kunst, blijf gij onze leidsvrouw
door het leVen. Uw stem spreke tot ons overal
en altijdwij zullen na4r u luisteren we
zullen uw wobrd telkens beter leeren verstaan.
Onder uw verwarmenden invloed zal geen ijskorst
zich^ vormei) om ons hartlangs de baandie
gij ons wijstjzullen wij voorwaarts streven
steeds hoogerJ ue volmaakllie d te gcinoet 1
i|j[ H—-e,.
Voor eenip/eh tijd deelden wij mede, dat de driekeixe
aan den Ooa1*enrijk8Chen premier, graaf A
drassv, liaddeip opgedragen een plan te beramen d
hervormingen, d e voor Turkije werden wenschelijk
geacht. Dat plan is thans gereed gekomen en bereids
aan de drie meoe-oiidcrteekenaars van het tractaat
van Parijs, Itklie, Frankrijk en Engeland, aangebo
den. Indien deze hun zegel hechten aan Andrassy’s
voorstellen, waaromtrent alleen wat Engeland betreft
nog eenige onzekerheid bestaat, zullen de Mogend
heden gezamentlijk den Sultan daarmede in kennis
stellen. Reeds pit het feit, dat deze zich gehaast
heeft zelf een aantal hervormingen in te voeren,
mag men opmaken dat hij weinig met deze tusschen-
komst der Mogendheden gediend is en het zal dus
de vraag zijn, welke houding de Porte tegenover de
voorstellen der regeeringen zal aannemen, temeer nu
de opstandelingen in de laatste dagen eenige neder
lagen leden, en voor toegevendheid dus minder aan
leiding is dan voor eenige weken geleden. Sinds de
nieuwe regeering in Servië op het kussen sit, gaat
het er al zeer onrustig toe.
Men scheldt en schimpt op elkander, op de Minis
ters ja zelfs op den Vorst en doet de onzinnigste
voorstellen. Eene samenzwering tegen Vorst Milan
gesmeed, met het doel om vorst Karageorgevitch in
zijne plaats ten troon te verheffen, werd nog tijdig
verijdeld. Een ander gebruik maakt men in Rumeniö
van de verwarring, die in Turkije besrscht. De Se
naat heelt aan den Vorst hel recht toegekend deco
raties uit te deelen en eerstdaags zal een ontwerp
worden ingediend, om geldstukken te sl^an met den
beeldenaar van den Vor.-t Alle maatregelen strek
kende om de laatste banden, die Ru menie nog aan
Turkije verbinden, te verbreken.
De Pruisische landdag is tegen den 16en dezer
bijeengeroepen en zal zich in de eerste plaats met
de begrooting hebben bezig te houden. Ook de Mec-
kienburgsche landdag komt eerstdaags bijeen, doch
de quaestie der nieuwe grondwet zal ditmaal niet in
behandeling komen.
Niet onwaarschijnlijk zal in het gebeurde te Bre
merhaven de Duitsche regeering aanleiding vinden
om eene nieuwe wijziging in het ontwerp strafwet
boek voor te stellen. Het gerucht als zou de Bonds
raad dit ontwerp willen terugnemen, wordt ten stel
ligste tegengesproken.
De nieuwe circulaire omtrent voortvluchtige slaven
door de Engelsohe regeering uitgevaardigd, voldoet
al evenmin aan de wenseben der natie als de eerste.
Wel zullen de vluchtelingen, eenmaal aan boord van
een Engelsch schip lijnde, nu niet meer worden uit-
gelevera, doch alvorens aan boord opgenomen te kun
nen worden, zijn zoovele formaliteiten te vervullen,
dat het slechts zeer zelden aau een slaaf gelukken
zal levend het schip te bereiken.
In meetingsen in de pers spreekt de natie dan
ook luide hare afkeuring over het bedoelde stuk uit.
De verkiezingsbeweging in Frankrijk is in vol
len gang. Ook de regeering neemt er ijverig deel
aan. Natuurlijk komt hierbij de overeenstemming,
die er, blijkens de herbaalde betuigingen in de kamer
en in de officieuse pers, (tusschen de ministers zou
heerschen, weder duidel.jk aan het licht. Terwijl
Buffet cn de zijnen hun best doen om die bepaling
der nieuwe drukperswet, waarbij de openbare ver
koop van dagbladen op straat geoorloofd is, krach
teloos te maken, en nog op andere wijze trachten
aan de zoogenaamd vijandige pers bet zwijgen op
te leggen, sluit' n Dufaure en Leon Say zich bij de
gematigde republikeinen aan. Laatstgenoemde stelde
zich met nog twee andere leden van het Linker-centrum
candidaat voor het departement Seine en Oise en
verdedigde bij die gelegenheid in eene overigens
uiterst gematigde circulaire aan de kiezers de hand
lin'iug eu bevestiging der tegenwoordige constitutie.
Dit was al te erg in de oogen van Mac-Mahon, die
eischte dat de Minister óf zijn candidatuur zou in
trekken óf ziju outslag nemen. Bay koos het laatste,
doen toen Dufiure, Walton en zelfs Decazes en Gail-
laux dat voorbeeld wilden volgen en Buffet en Mac-
Mahon hierdoor in de grootste verlegenheid gebracht
werden, vonden deze beter de zaak maar liever bij
te leggen. Dat het onder deze omstandigheden geen
geuiakkelijke taak is tot eenheid te komen met be
trekking tot den inhoud der verkiezings circulaire,
d e zich nog altijd wachten laat, ligt voor do hand.
Op het oogenblik dat de operaties in bet Noor-
d n van Spanje een aanvang zou len nemen, en
reeds dooi eenige schermutselingen werden aan-
ten ze wier g<slaakt worden door
‘.inziens alleen worden vervuldals wij voorde
i/lagere school krijgen goede gekiemde pijiften
oltographieëu of gesteendrukte copieën vtfn de
meest beroemde producten ontor ouife en nieu-
iwere schilderschool, landschappen uit verschil-
l<nde streken der aardehistorische, tafereelen,
1 enz. Behang daarmede 1 de miren uwèr scholen,
Hen’ gij zult het gevangenisaphtige
'jdieij ii richtingen nog kenmerkt, hebt
noffleq. T I» waar /feed collj&tie va»
ipoet 'nog gemhakt Wtorflenpoch o
reden om er (biet ntor te verengen.i
Onder de vhkkeft fan het laifer onderwijs zijn
Irie, waarbij het qntwikkelm (van Resthetisch
gffloel nicer op den voorgronu ‘treed! lezen
zingen en teekenpn. Dg beide, eersten behooren
Wijde vprplichte learvakkenL?het derde niet.
BW kinderen moeten niet alléén"GezAn leeren
aopjlaiiig dat zij zelf begrijpeq wat Ier staat,
imiir ook* lezen volgens de e^clien euier goe ie
wndracht, opdat zij toonen te geipejpn en
gijderen kunnen doen gevoelen' wat dip liters en
prozaschrijvers in hun werken 'hebben' nederge-
legd. Het onderwijk in d< n zaïig is bij uitne
mendheid geschikt om het schoonheidsgevoel te
wekken, ruwheid te verbannen.n beschaving in
de hand te werken. De scboij^moet zich tot
taak stellen, de kinderen een^afkeer te doen
krijgen van die geestelooze en daak onzedelijke
liedjesdie we nog maar affl te veel langs
’s lleeren straten hooien weerdilmfen. Voorts
moet de tijd komenwaarin ieder kind Welke
nen leert, om alzoo den smaa^k voor schoone
vormen in zich op te nemen.
In de tweede plaats verwachten wij verbete
ring van veredelde volksvermaken. Goede mu
ziekuitvoeringen zijn een krachtig middel om
den zin voor het liefelijke en weiluideilde op
te wekken, en ook bij onze volksvoordrachten
en andere soortgelijke bijeenkomsten kan daar
aan met kracht worden gewerkt. Van de daken
moet het gepredikt worden dat godsdienstzin
en schoonheidsgevoel innig samenhangen. Wij
moeten niet ophouden de waarheid ingang te
iden die onze De Genestet zoo eenvou-
toch zoo treffend uitdrukte met deze
woorden
ffEchte ziu voor ’t schoone
Sluit ook godsdienst in.
Vroomheid derft haar kroi
Zonder schoonheidszin.”
In de derde plaats roepen wij de hulp in
van onze kunstenaars. Hun 13 het opgedragen
te zorgendat de massa zich niet aan klater
goud vergaaptzij moeten den adel van hun
werkkring onbesmet bewaren. Elk kunstenaar,
die om een handvol geld offers brengt op het
al laar van den wansmaakslaat zijn roeping
iu ’t aangezicht. Doch wij verwachten nog
meer van hen. Zij moeten zich meer recht
streeks met het volk m aanraking stellen door
de menigte te wijzen op de schoonheid van
de kunstschatten die wij bezitten, maar
die voor velen nog een dood kapitaal zijn.
Stel u voor dat een schilder zich plaatst voor
Rembranl’q vOptrekkende schutters van Ban
ning Koek” op het Trippenhuis te Amster
dam, en daar in een duidelijke voordracht de be
zoekers wijst op de voortreffelijkheid van dat mees
terstuk, zóudt ge met denken dat hij dan
veel meer doet voor de ontwikkeling van den
schoonheidszin dan een urenlang rondslenteren
ni de overvolle galerijen van die bewaarplaats
onzer kunstschatten kan te weeg brengen.
Eindelijk behoort het tot de roeping der Hooge
Regeering, alles in het werk te stellen wat zij
op haar weg vindt om tot het verlangde resul
taat mede te werken.
f Kunst is geen Regeeringszaak,” sprak een
maal een beroemd staatsmaneu dal is maar
goed ook. Het behoort niet tot den werkkring
van eenig gouvernementeen officieële kunst
in het leven te roepen; overal waar dat ge
schiedde bespeurden wij achteruitgang en ver
val. De invloed, dien de Fransche konuig Lo
de wijk XIV op het gebied van kunst en let
teren uitoefende, was oorzaak van het gezwol-
lene en overdrevenedat wij in de artistieke
voortbrengselen van zijn lijd opmerkende ware
kunstenaar moet volkomen vrij zijn, en dat kan
hij niet, uunneer hij machtige ue.-cnenuers naar
