ZOOAG 2OEBRÏÏARÏ.
1876.
N°. 349.
WEEKBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT.
Pallas Athene in ’s lands
vergaderzaal.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
1
SX1ÏM COURANT
341
5
7
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prjjs: voor Schoonhoven per drie-maanden 0,70.
Franco per post door het geheele rijk 0,80.
68
20
65',
103
106
06'/,
96*/,
brengen t
eere
Mogen
geweest e
7
7
8
5
7
6
3
3
5
5
6
7
5
6
6
6
6
6
3
3
5
5
5
5
5
’^zanten
onder
willen ech-
5
5
910
105*/,
I;
i/
S
4
8
3
8
3
3
5
5
5
4
3
5
5
5
f
8. W. N. VAN NOOTEN,
Uitgevers.
Prijs der Ad verten tienVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
pC^llf.br.
63
74./,
97*/.
95«/,
19»„
W’/l,
106
ige Zeeuw-
■*>50, goede
Vleanfeche
7,40 4 8,00,
ie f7,9U4
I 4 7,40.
winter zak.
’lakkeesche
iche zomer
Jhe f6,40,
ÏOlU'EÜ
92'/,
81'/,
10*/
*71.
246
237'/,
99’/,
99’/.
quil 7 71.
8,00.
ibe f7,20 4
Ordbrabant-
ertnaassche
1,00, dito
4 5,80.
$.00 46,00,
rdinaire en
be f8,30 4
8,00 4 8,50.
>er van on-
m flauw.
ndere quai.
'are kooien
ren f 4 a 7.
4 4 60 ets.
Alle binnenlandsche Advertentiên, waarvan de
plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
2 maal in rekening gebracht.
Adrertentiën voor dit Blad uit Frankrijk
en België worden uitsluitend aange
nomen door de Heeren G. L. DAUBE Co.
(E. ELSBACH), Hue du Faubourg Mont
martre Slbis te Parijs.
100'/,
93*z,
69’/,,
03'/,
287
»7.
85
«»7i.
1‘7.
102
41
14’/,
16
20’/,
•eken, zon
worden.
3 regeering
nd sterling
yjezkanaal-
fmanciëele be-
dat zoowel de toestand
nakoming der verplich-
loegzaam zijn gewaarborgd,
Ier nog eenig uitstel alvo-
bewilligen. Een goeden indruk
dat de regeering is voortgegaan
cre verzekering van de zeewaar-
Voor het voorloopige ontwerp,
vJt stand gekomenis thans een
terwijl door
behoorlijk toezicht
■“I de gewetenlooze
u einde wordt ge
ingen nadert
ids toe. Cara-
naaf de andere om ge-
:h candidaat te stellen.
als zoodanig
tistische frac-
verdedigt
Rouher;
telt zich zel-
jr van de ont-
schappij, LeidenWoerden heeft Woensdag II.
aanbesteed de levering van 2850 ton spoor
staven met eindverbindingen en haakbouten
ten behoeve van genoemden spoorweg. Er wa-
reiï 22 aanbiedingen, ontvangen, meest van bui-
tenjandsche fabrikanten. Daar verschillende in
schrijvingen .voorwaardelijk waren ingekomen,
koj|i geen laagste inschrijver worden medegedeeld.
Aan de werf van den seneeps-
bouwmeester M. Van der Kuijl te Slikkerveer
is Zaterdag- de kiel gelegd van een ijzeren
sleepschroeistoomboot, voor rekening van de
heeren J. Van der Velden Co., te Papen-
drfecht. De stoommachines worden vervaardigd
aan de fabriek van den heer B. Wilton te
Rotterdam.
Hetbestuurder Vereeniging voo
jbil f 23 4
410,50. goe-
per lialf
- a 30 CL,
lammeren
half kilo;
aardappelen
7,00, peren
100 stuk».
bh handel;
4 30, naar
80 per kilo,
r Engelaad
a 20, nuch-
2 paarden,
10 nuch-
139 vaz
al. 62 ct.
1,00; Scha-
•or Londen
zou
nieuwe hulpbronnen tc openen
gelen. De koning is naar het
om het opperbevel over de troej
Deze zijn niet ongelukkig gewt
der Carlisten. Reeds maken zij
stelling der opstandelingenx>
en de getrouwste vrienden i
dan ook aan zijne zaak te wi
Pallas Athene, de godin der wijsheid en der
wetenschap, zal welhaast in ous land haar
hoogtijd vieren. In prachtgewaad zal zij de
vergaderzaal van het parlement binnentreden.
Als heerscheres zal zij hare plaats innemen
onder de aanzienlijke rij van afgevaardigden
en staatslieden. Zij zal voor ziqh het woord
der beslissing eischenwant het geldt haar
zaak.
Immers binnenkort zal het wetsontwerp op
het hooger onderwijs in de Tweede Kamer in
openbare beraadslaging komen. In lange jaren
is een zoo belangrijk onderwerp niet aan de
orde geweest, een onderwerp dat, builen den
politieken hartstocht geplaatst, niet bewogen
door de drijfveeren van een kleingeestig mate
rieel eigenbelang, binnen den verheven kring
van de hoogste, de geestelijke belangen der
natie en der menschheid te huis behoort.
O zeker, strijd zal er wezen, strijd over
onderdeden van groot en van klein belang,
maar, daarvafl zijn wij pvertu gd, slechts één
geest zal alle strijders bezielen. Nederland is
te allen tijde een land geweest, waarin de
wetenschap hoog werd vereerd. De parlemen
taire strijd, die ons in de volgende maand
wacht, zal een schitterend tournooi wezen, een
steekspel waarin de dapperste en edelste ridders
met hunne scherpste wapenen tegen elkaar in
de kampplaats zullen treden, waarin de zwaar
den tegen de schilden en de blinkende harnas
sen zullen kletteren, waarin ieder met vurigen
moed trachten zal zijn tegenstander uit het
zadel te lichten om zelf meester te blijven van
de overwinning. Maar al die ridders zuilen, al
vorens den strijd aan te vangen, hunne hulde
aan de hooge godin die het gestoelte
der "eere inneemt en de overwinnaars zullen
hunne lauweren aan hare voeten nederleggen.
De schildknapen zullen zich aan hunne rid
derlijke lïeeren scharen en de lucht van hunne
krijgsleuzen doen weergalmen, maar al die kre
ten zullen zich oplossen in één harmomschen
lofzangeere zij Pallas Athenede edelede
heilige, de machtige boven allen, die de we
reld der geesten beheerscht en leidt.
Inderdaad, hebben wij alle reden zulk eenerid
derlijke en ernstige stemming onder onze kamerle
den te verwachten. Ware het anders, de titel van
volksvertegenwoordiger zoude hun niet kunnen
toekomen. Den rang dien Nederland nog tegen
woordig in de statenrij van Europa bekleedt,
dankt het naast zijnen handel aan fijnen we-
tenschappelijken zin, en zoolang de wetenschap
er zulk eene hooge vereering ondervindt, zal
het rang blijven behouden.
Het vraagstuk van het Hooger onderwijs kan
ook nooit die hartstochten in beroering bren
gen, welke als zoovele kruidjes roer-mij niet
bij het noemen van het Lager-, soms ook van
het Middelbaar onderwijs werden bewogen. Voor
de regeling toch van het hooger onderwijs kan
slechts één maatstaf worden gekozen: daar is
het alleen de vraag, hoe de beste waarborgen
worden verkregen pm de zuivere beoefening der
wetenschap om haar zelve alleen te verzekeren.
Ieder is het er hierbij over eens dat aan de
wetenschap het woord moet worden gelaten zon
der eenige beperking, dat hare vrijheid door
niets ter wereld mag worden belemmerd. De
tederste gemoedsbezwaren buigen voor baar
het hoofd. Hier geldt het niet de opvoeding
der volksmassa’s die lagere scholen bevolken,
maar de vrije ontwikkeling van het weten en
denken in de hoogste wetenschappelijke kringen
der maatschappij.
Toch zal er, gelijk wij zeiden, gestreden
worden.
Turkije heeft zich met de hervormingsvoorstellen
van Andrassy vereenigd en dit aan de gezanten der
zes Mogendhedendie deze voorstellen ondersteund
hebbenmedegedeeld. De opstandelingen
ter van geen onderhandelingen weten.
Het Deensohe folkething heeft, tegen den uit-
drukkelijken wensch der regeering inbesloten de
uitgaven*, voortvloeiende uit de invoering der nieuwe
vestingwet door eene belasting op de inkomsten te
bestrijden.
4 M. heeft j hr. F. E. M. Van Al-
phen, raad-adviseur bij het Departement van
Koloniën, met ingang van den 2Oen dezer
benoemjl tot secretaris-generaal bij dat Depar
tement'
4. M. lïeeft den commissaris van
politie ie Gorinchem, J. D. Stork, tevens be
noemd tot commissaris van Rijkspolitie.
Blijkens een Woensdag bij het
Departement van Koloniën outvangen telegram
van dep Gouverneur-Generaal van Nederlandsch
Indië, is den 13den dezer door generaal-majoor
Pel aan de Indische Regeering bericht, dat
thans met de operatiën tegen de XXVI Moe
kim een aan vang is gemaakt, waartoe met
drie kcllonnes werd opgerukt. De gezondheids
toestand was ongunstig en de cholera toege-
nomenu
- J)e Minister van Binnenlandsche
Zaken heefttengevolge van het door den heer
F. C. Blom genomen ontslag als lid van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal, bepaald
dat de verkiezing van een nieuw lid der Kamer
in hef hoofdkiesdistrict Rotterdam zal plaats
hebben op 7 Maart e. k., en dat, zoo een
herstemming noodtakel ijk is, die gehouden zal
worden op 21 Maart e. k.
De Minister van Binnenlandsche
Zaken heeft ter kennis gebrachf van belang
hebbenden dat zijdie naar een of meer der
uitgeloofde subsidiëu tot ondersteuning van de ‘K
zalmt^elt wenschen mede te dingenzich be-
hoorep te wenden tot het Ministerie van Bin-
nenlahdsche Zaken met eene op gezegeld papier
geschreven opgaaf van het aantal zalmen, dat
zal gorden losgelaten, van de plaats waar en
het tijdstip waarop dit zal geschieden.
1 Den 14den dezer heeft aan het
Ministerie van Buitenlandscbe Zaken de onder-
teekefoing plaats gehad van een tractaat van
handel en vriendschap tusschen Nederland en
de Zuid-Afrikaansche Republiek.
if Met 1 Mei zal er een wijziging
in de uniformen der Mariniers komen. Het
kopef dat zij tot dusver op de schouders droe-
gen zal vervangen worden door katoenen pas
santen en fouragères. In plaats van het mouw
vest krijgen de soldaten een blauw baaien hemd.
Ook krijgen ze een anderen pet. De officieren
verliezen de epaulettendoch krijgen daarente
gen andere petten.
-4 Woensdag 11. werd op *de werf
van de heeren J. K. Smit te Kinderdijk de
kiel gelegd voor een schroefstoomboot, genaamd
//Stad Tiel No. 2”, bestemd voor den dienst
tusschen Amsterdam en Tiel, onderneming van
F. Den Hartog en wed. C. Van Ude. De
machines zullen worden vervaardigd in de fa-
brieve van de heeren Diepenveen Leis Smit.
-T- Te ’s Hage is Maandag aanbe-
steejjide uitdieping van den Hollandschen
IJsèl. Hiervoor waren drie biljetten ingeko-
men; de minste insciirijver was de heer G.
Van Herk te Ouderkerk a/d IJsel voor f999.
4- Het bestuur der’Spoorwegmaat-
Vooral zal de kamp hevig zijn bij* de be
handeling van het gymnasiaal onderwijs. Op
de gymnasia zullen de gronden worden gelegd
voor de wetenschappelijke studiën aan ’sRijks
universiteiten. Die gronden zullen gebouwd
moeten worden op klassieken bodem, d. w. z.
bij de gymnasiale opleiding moet het onder
wijs in de klassieke talen en in de nieuwere
letterkunde met de daaraan verwante histori
sche studiën, allen beheerschen. Wiskunde
en redeneerkunde moeten den gee^t tot denken
harden-, Een elementair onderricht in de we
tenschappen der natuur moet den leerling verhin
deren öen vreemdeling te blijven in het leven
der natuur die hem omringt. Maar de klas
sieke Opleiding blijve de eerste plaats behou
den. Geen beter middel tot verheffing van den
geest tot het bewerken van die boogere stem
ming, welke vóór studie en wetenschap ont
vlamt én bezielt.
Doch dan moet daarmede vroeg begonnen
worden/ omdat de dorre weg der grammaticale
studiën in de jaren der eerste jeugd zal moeten
worden doorgeworsteld, terwijl daarvoor in la-
teren tijd geen zin meer bestaat. Nu heeft
de Minister voorgesteld, dat zij, die 2 jaren
de hoogère burgerschool bezochten, daardoor van
zelf in de 3de klasse van het gymnasium zouden
kunueq komen. Deze samenkoppeling heeft veel,
zeer vijsel bezwaren ontmoet, want zij breekt de
eenheid in. den gymnasialen cursus en maakt
het onmogelijk, dat reeds in de beide eerste
gymna,siumjarenèmet de klassieke opleiding wor
de begonnen.
Eeul tweede heftige strijd zal tot brandpunt
kiezen Nederlands hoofdstad en haar Athenaeum
Illustrê. Deze doorluchtige school, welke een
roemrijk velleden van bijna 2*/g eeuw achter
zich heeft, verzocht aan den Minister in zijn
ontweij|j ook aan haar het recht toe te kennen,
om exaimens af te nemen, en den ductoralen en
andere academische graden te verleenen. Zij
gelooft eerst wanneer zij dat recht bezit hare
vleugelen te zullen kunnen uitstaan en zonder
dat nare schoone toekomst te zullen verbeuren.
De Minister heeft geweigerd, <naar een machtige
groep van de vrienden der wetenschap zal hierin
van (jen Minister verschillen. Zij wenschen wel
aan de stad Amsterdam bij de wet strenge voor-
waaruen te stellen waaraan het onderwijs aan
en de inrichting van haar Athenaeum zal moeten
voldoen, maar onder die voorwaarden willen zij
het recht van examineeren en promoveeren toe
staan. Waarom zoude die liberaliteit geweigerd
wordenHoe vrijer de vlucht der wetenschap
wezen zal, hoe meer zij het gansche land ten
goed? zal komen.
Een ander strijdpunt zal gelegen zijn in het
vraagstuk naar de plaats welke de godsdienst-
weteiischap in het universitair-onderwijs zal
inneflien. Dat de oude theologische facu teiten,
opgedicht ten behoeve van één enkel, het her
vormde kerkgenootschap, hebben uitgedieud,
wordt niet meer tegengesproken. Maar al is
de Koningin van weleer tot lager orde afge
daald, zij is eene princes van deu bloede ge
bleven. De godsdienst is een verschijnsel in
de geschiedenis der menschheid van zoo hooge
beteökenis en zij zal het ook in de geschiedenis
die nog komen moet zoozeer blijven, dat een
samenstel van wetenschappen, waarin de weten
schap die den godsdienst in al zijn veelzijdige
vormen buiten bestudeering liet, onvolkomen
zoude zijn. De Minister nu heeft wel bet on
derlijs in eenige deelen der godsdienstweten
schap in zijn ontwerp opgenomen, maar eene
afzonderlijke faculteit, d. i. eene afzonderlijke
plaats in de rij der wetenschappen, heeft hij
aan# haar niet willen geven. Daartegen is ge
protesteerd en zal bij het Kamerdebat krachtig
geprotesteerd worden, naar wij hopen met goed
gevolg. Valt de invloed van den godsdienst op
de gansche maatschappij niet te ontkennen, dan
ligt daarin een reden om dat verschijnsel in de
mebschenwereld zoolang en zooveel mogelijk te
brepgen in de levenwekkende atmosfeer der zui
vere gezonde wetenschap.
Wij hebben met deze korte regelen bij onze
lezers de belangstelling nog eens willen verle
vendigen voor de hoogst belangrijke dagen die
Nederland op het gebied der wetgeving te ge-
moet gaat.
i onze illusiën blijken niet ijdel te zijn
en al onze kamerledenal onze minis
ters, alle reporters der kamerdebatten, allen die
hooren of lezen zullen wat er gesproken wordt
en die in grooteren of kleineren kring invloed
kunneu oefenen op de richting van het aan
staand debat en zijn uitstag,-ware priesters zijn
in den dienst van Pallas Athene. Zoolang die
gebiedster aan het hoofd blijft staan van het’
Nederlandsche volk, zal dat volk zijn roeping'-
blijven vervullen en met eere worden genoemd.
Alvorens de zittingen van den Duitschen rijks
dag namens den Keizer te sluiten heeft de njkskan-
selier de gelegenheid aangegrepen om zijne ontevre
denheid lucht te geven over de houding van een groot
gedeelte der dagbladpers. Hij beschul ligde haar van
onoprechtheid, van onrust stoken door het verspreiden
van lasterlijke beweriugen, het vervalschen van feiten
enz., waardoor de regeering, zooals verleden jaar o. a.
met de in omloop gebrachte oorlogsgeruchten 't geval
was, vaak in moeilijkheden gebracht werd. Blijkbaar
was die uitval niet zoozeer gericht tegen de pers als
zoodanig, dan wel bestemd tot bereiking van een dubbel
doel. 1° gaf de wijze, waarop He regeering vaak be
trokken wordt in sommige artikelen der zoogenaamde
ollicieuse bladen, wier aantal nogal talrijk werd ge
acht, den kanselier aanleiding tot de stellige verkla
ring dat er geen ollicieuse bladen of corresponden-
tiëu bestaan. Hier stak de vorst echter de hand in
een wespennest, want niet alleen verloor die verkla
ring reeds veel van hare kracht, door de erkenning,
dat er wel betrekkingen bestonden tusschen de ver
schillende Ministers en sommige redactiën, maar de
pers zelve vindt in die bewering aanleiding tot het
instellen van een onderzoek naar den oorsprong van
sommige artikelendie in der tijd nog al de aandftcht
trokken. Het tweede doel was de eindstemming over
het ontwerp tot wijziging van het strafwetboek in een
door de regeering gewenschten zin te verzekeren en
'dit gelukte dan ook volkomen. Het geheele ontwerp
werd, hooldzakelijk zooals het door de commissie uit
den rijksdag was gewijzigd en met behoud van enkele
artikelen, die bij de le en 2e lezing verworpen waren,
aangenomen. De Landdagzittingeiji-nemen nu weder
een aanvang.
De openbare meening en die der regeering schijnen
ten opzichte van Graaf von Arnim 'Jat minder streng
te worden. Zelfs wil mendat de Keizer aan den
graaf toestemming z.ou verleend hebben zijn zoon, die
te Berlijn ernstig ziek ligtte komen bezoekei
der gevaar te loopen van gearresteerd te w.
In het Engelsch lagerhuis is door de
een crediet aaugevraagd van 4.080.000 pond
tot bestrijding der kosten van aankoop der Sut
aandeelen. Zij trad daarbij in eenige
schouwingen, waaruit bleek, J 1
der kanaalmaatschappij als de
tingen van den Khedive gen(
De oppositie verlangde echte
rens het crediet te be—
heeft het gemaaktdi
op den weg tot betert
digheid der zeeschepen.
in de vorige zitting tót stand gekomenii
ontwerp van wijdere strekking ingediend,
een voorstel tot betere regeling en u
op het sluiten van zeeassurantiënaan
praktijken van sommige reeders een e
maakt.
Naarmate de groote dag der verkiezii
neemt de beweging in Frankrijk steec
betta reist van de eene plaats
matigdheid te prediken en ziel
Reeds in zeven departementen treedt hij
op. Op Corsika meten de beide Bonaparti
tien hunne krachten. De keizerlijke Prins
de candidatuur van zijn portieken voogd
Prins Jerome Napoleon bestrijdt die en st(
ven op den voorgrondals voorstander
wikkeling der democratische beginselen en der volks-
regeering. Buffet oefent nog altijd politietoezicht uit.
Om dit des te beter te kunnen doen, heeft hij den pre
fect van politie Renault, diovalsgematigd republikein
bekend stond en candidaat gesteld was in Seine el
Oise, vervangen door Voisin, doch tevens een groot
gedeelte der bevoegdheden, aan die betrekking verbon
den., zich toegeëigend. Door zijn toedoen is tegenover
Thiersdie zooals men weet te Parijs candidaat ge
steld is, een conservatieven” candidaat gesteld, nl.
Daguin( oud-voorzitter der rechtbank van koophandel.
Zelf heeft hij eene candidatuur aanvaard in het arron
dissement Castelsarrasin.
De Spaansohe Cortes zijn Dinsdag 1.1. door den
Koning geopend. Deze gevoelde zich krachtigernu
hij döor een goeden raad wordt» bijgestaan?' De be
trekkingen met het buitenland werden bevredigend
genoemd van de onderhandelingen met het Vatikaan
werden de beste verwachtingen gekoesterd en zoodra
de vrede hersteld was zou de tijd gekomen zijn om
1 en de financiën te re-
h«t Noorden vertrokken
v tivöpen te aanvaarden,
"‘■veest in het bestrijden
zij «ich gereed de hooid-
Esteliaaai» te tasten
van Don Carlos beginnen
ranhopen.
Ipbro
koning is
•"«•rbevel c
