1876.
ZOOAG 25 JUNI
r. 367.
WEEKBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT.
Een Stel mooie woorden.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
OVEHZICHT.
SfflOONHOVME COURANT
130
105
(9
5
■f
de hooge
r
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prys: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele ryk 0,80
S. W. N. VAN NOOTEN,
Uitgevers.
107/,
86
877,
382
822
54‘/#
N OOIEN
1
7
7
3
5
7
6
8
8
6
5
6
7
5
6
6
6
0
5
56*»/u
57
272
5
5
5
5
8
3
5
5
5
Alle binnenlandsche Advertentie», waarvan de
plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechte
3 maal in rekening gebracht.
15y,
100
a«7.
u>/, -
927
“7.
407.
den hals
zoo uitziet
bewaard
Als wij
t.
pC. 16 Juni.
8
4
8
3
8
8
3
5
5
5
5
5
<1
4
8
5
5
5
heek gewas,
boter,: 1ste
er half kilo
6 a ^8 ct.,
la®n?erea
er half kilo;
aardappelen'
igeel f 5,IM,
poters P2,0O
en handel.
ggOjj handel;
32, Mindere
4 l.SS.
kilo; magere
weil am meren
101
n
4|
- 57/,
471.
262
23Z
96'/,
89
9u7,
887,
830
lift
’°7.
84'
627,
’♦7.
987,
957,
967.
137,
‘471.
527.
‘00 7.
777,
877,
99
97 7,
89
787.
«57.
907.
«07.
Aangevoeld:
talveren, 29
lammeren,
of geiten,
aal. 76 et.,
fl,00, 2de
kilo,
foor Londen
ie qual. f 55.
),30 a 10,80,
ikkeesche en
e en mindere
r 7,40 1
oordbrabant-
>vermaüssche
6,?O, dito
6,00.
,20 i 5,é0.
2100 kho.
liteit.
Slot.
Wanneer een Nuts-verhandelaarof wie ook,
gaat opsnijden van de deugden van onze voor
vaderen een onderwerp dat niet kan nalaten1
onze belangstelling in de hoogste mate te wek
ken dan zal hij n'öoit in gebreke blijven hun
verdraagzaamheid te roemen. Terwijl overal
elders in Europa godsdiensthaat de burgers van
den staat tegen elkander in het harnas joeg,
en de aanhangers van de onderliggende secte
over de grenzen joegvonden die ballingen in
de Republiek der Vereenigde Nederlanden een
schuilplaats niet alleenmaar zelfs een nieuw
vaderland1, dat hun het oude, ’t welk hen zoo
stiefmoederlijk had behandeldspoedig deed
vergeten. De Joden uit Spanje en Portugal,
de Protestanten uit Frankrijk en België gevoel
den zich veilig, zoodra zij den Nederlandschen
bodem onder de voeten hadden.
Zonder in het minst te willen afdingen op
dé Voortreffelijkheid van de mannen der zeven
tiende eeuw, geloof ik toch, dat men hun edel-
moedighéid wel wat te hoog taxeert' Practische
Ini, dat waren zij zonder eenigen twijfel, en
zij begrepen zeer Rioed dat die vluchtelingen
uit jhetf ztiiden niet met ledige handen hier
kwamen. Dezen geleken volstrekt niet op <d«.
halfverhongerde Slavische .benden die in onze
dagen een beroep komen dqe?) op de Oosten*
rijksclie hulpvaardigheidmaar waren vlijtige
induatri'-ëelen of welvarende handelaarseen
welbegrepen eigenbelang deed onze vaderendie
voor de7 dubbeltjes een rechtmatiger eerbied
koesterden en. den gunstigen invloed van de
koansf dier vreemdelingen op handel en nijver
heid' göed inzagen,, besluiten om over de
quaestie van verschil v^n geloofsbegrippen ten
aarozien vaii de Israëlieten heen te stappen,
terwijl eigen geloofsgenooten de Fransche réfu
giés en de. Belgische Hervormden hier natuur
lijk geheel op hun plaats waren. Maar,
dat hierdoor het bewys geléverd wordt van de
verdraagzaamheid der Nederlanders dat kan
ik niet toegeven. Of hebben de Katholieken
de Remonstranten en de Doopsgezinden het
destijds hier zoo bijzondér goed gehad? Is het
niet de grootste grieve geweest, die men tegen,
den edelen Prins 'Willem heeft ingébracht,^
dat hij ijverde voor volkomen vrijheid in het
godsdienstige
Enwanneer wij ee^s bedaard nadenken
over de vraagHoe is het in dit opzicht bij
ons gesteld dan moeten we wel erkennen
dat het oök nog niet alles is. .Ip theorie, j’a,
willen wij graag toestemmen, dat het ons vol
maakt onverschilligis welke beginselen op
godsdienstig of staatkundig gebied iemand is
toegedaandat ieder dat voor zichzelf moet
Wetenen geen enkele overtuiging absoluut
onvefteenigbaar is met eerlijkheid en goed fat
soen. Poch in het dagelijkach leven raakt onze
verdraagzaamheid op meniger^ klip verzeild. Er
isnaar bet schijnteen grooter mate van
zelfverloochening noodig dan velen onzer bezit
ten om altijd en' onder alle omstandigheden
geloof te kunnen hechten aan de goede trouw
van den m&hdie somtijds genoodzaakt kan
worden als onzen tegenstander op te treden
en wij 'Zijn maar al te zeer geneigd om den-
gene, die niet ziet wat ons zoo duidelijk toe-
scbjjnt, van domheid te vèrdenken. Daaren
boven, er zijn zoó eemge opimëndie reeds
bij vqqrbaat door ons veroordeeld worden,
en de pé'isoon die ze uitspreekt natuurlijk op
den koop toe, 2- nog vóór ze behoorlijk zijn
toegehcht.' Of laat ons eens in een gezelschap
v»a voorstander? W de constitutioneele mo
narchie,—-om mamets te noemen,iemand
een lans willen breken voor republikemsche
instellingen, of, tegenovergesteld, voor het on-
beperkt koningschap: men zal hem ter nauwer-
floód willen aanhooren, of, erger nog, hem
uitlachen. Neen, laat ons maar nederig betij*
den: van het woord verdraagzaamheid
geldt hetzelfdewat de fabeldichter Lafontaine
oer van on
wel zoo wil-
nindere qual.
guiste dito
en f30è45,
overlooper-
15 per stuk.
1,16 per kilo.
irige Zeeuw-
10,80, goede
i, yiaamsche
b en blauwe
he 17.7 Ok
r0 i 7,80.
3,80 a 4,40,
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
SEJL»SSEHESESSES—HEMHSBS»
voorstellen in zakte de afdoening en rentebetaling der
schuld.
In de Noordelijke provinciën bet zeer matig ge»
bleven, niettegenstaande de afschaffing der vrijoeaen
als een fait accompli kan worden betchouwd. Aan
de goedkeuring van bet daartoe strekkende Wetsont
werp door de Kamers wordt toch niet getwijfeld.
Recht Spaansch of liever recht Turksch gaat het
nog in Turkije toe. Nadat eerst de Sultan op nog
altijd geheimzinnige wijze van zijne waardigheid ont
zet. en op nog gebeiinziuniger wijze eenige dagen later
geheel van het tponeel verdween, zijn nu twee Mi
nisters, die van Oorlog en van Buitenlaudsche Zaken
slachtoffers geworden van een alweder even geheim-
zianigen moordaanslag; de Minister van Marine werd
gevaarlijk gewond, doch ontkwam toch aan den dood.
Ofschoon de moordenaar gevat werd en zqn gerechte
s'raf onderging door ophanging aan een moerbeziêa-
boom in den tuin van het Ministerie van Oorlof,
mag men het voorgevallene veilig beschouwen ai» een
in Turkije zeer gebruikelijk middel o n tegenstand»*»
op afdoende wijze on«chadelijk te maken. Toevallig
toch waren de slachtoffers van den moordaanslag te
genstanders der hervormingsplannen, die op dit ougen-
olik door de nieuwe regeenng schijnbaar zoo krachtig
worden voorgestaan. Schijnbaar, want de toekomst
zal moeten leeren of ze oprecht gemeend, of ze zonder
geleidelijken overgang zelfs moge lijk zijn, ’tl» aan
doénlijk om te hooren hoe Servië en Montenegro, nu
de zaken eenmaal zulk een loop namen en zelf» de
Mogendheden hun voornemen om in de gelegenheden
van Turkije tusschen beide te komen lieten varen,
wedijveren om de Turkscbe regeenng van bunue vrede
lievende gezindheid de verzekering te geven. Alleen
moet het wel eenig wantrouwen wekken dat Servië
voor zijn bemoeiingen in het belang van den vrede
eenige belooning vraagt.
Zoo snel en afdoend de moordenaar der Ministers
gestraft werd, reeds op den dag der begrafenis
werd het doodvonnis aan hem voltrokken, zoo
luchtig springt men om met de schuldigen aan den
moord op de Fransche en Duitscbe consuls te Salo
nika gepleegd. Op verlangen der Duitsche en Fran-
sche gezanten zijn de vonnissen, waarbij de gouver
neur voor een jaar gpschorst werd en drie officieren
tot 45 dagen gevangenisstraf veroordeeld werden, ge
casseerd. Zij zullen nu op nieuw voor de rechtbank
te Constantinopel terecht staan.
De bloedige tooneelen in Antwerpen hebben <ieh
gelukkig niet weder^herbaald. Alleen iu de omlig
gende dorpen hadden nu en dan nog onlusten plaat».
Dsarmede is echter de rust niet hersteld. Door geheel
België heerscht eene geduchte spanning, die zich
maar al te duidelijk in openbar» vergaderingen uit
spreekt. De liberale hoofden keuren openlijk de ge
welddadigheden der laatste dagen af, doch dringen
tevens met kracht aan op eene herziening der kies
wet, die het beschnafde element in de steden, door
het platteland doet overvleugelen.
Z. M. heeft bqnoemd tot ontvan
ger der registratie en domeinen te Kuilenburg
A. J. Kolff, thans te Sittard.
De gezamenlijke minister» hebben
ten gevolge van het verwerpen der militietet
door de Tweede Kamer hun ontslag aan Z. Af.
den Koning verzocht, De Koning heeft de be
schikking daarop verdaagd tot na den afloop der
gewone werkzaamheden.
De Provinciale Staten van Gel
derland hebben gekozen tot lid der Eerste
Kamer Mr. W. A. A. J. baron Schimmelpen-
ninek Van der Oije.
De Minister van Finauciën heeft
eenige wijzigingen voorgedragen op de postwet.
Vooreerst wordt een einde gemaakt aan de on
billijkheid waarover reeds lang geklaagd i», dat
particulieren, die van autoriteiten in het belang
van den openbaren dienst ongefrankeerd brieven
ontvangen, daarvoor verhoogd port moeten be
talen. Dat verhoogde port zal volgens het ont-
wérp niet worden gevorderd, als op het adres
een aanwijzing volgens ministerieel voorschrift
voorkomt, waaruit blijkt, dat de brieven dienst
aangelegenheden betreffen. Verder wordt in
overeenstemming met het Beruér posttractaat
bepaald, dat voor drukwerken, enz. (behalve dag
en weekbladen) 1 cent per 25 gram (thans 20
gram) moet worden betaald; dat num- en vi
sitekaartjes weder met drukwerken worden ge
lijkgesteld, en dat voor moustera en stalen 21/*
ceut per 75 gram (thana 8 cent per 40 gram)
moet worden voldaan.
Blijkens een bij het Departement
van Kolomen ontvangen telegram vau den
Gouvemeur-Generaal van Nederlaudsch Indie,
heeft de geueraal-^ajoor Wiggers Van Kerchèm
den 4den dezer uit Atchiu bericht, dat de
vijand vergeefsche pogingen heeft aangewend
tot overrompeling van Lamfrra Noordoost en
t en den gedetacheerde^ post
van de vriendschap getuigde: //Niets is alge-
meener dan de naamniets zeldzamer dan de
zaak.” Het woord is mooi genoeg, en, voor
het denkbeeld daarin uitgedrukt hebben we het
meeste respectmaar daarbij blijft het bij velen.
Alleen, wanneer verdraagzaam zijn*, zooals
sommigen beweren, alleen beteekent, dat wij
andersdenkenden, indien zij zich in onze nabij
heid bevinden, niet den rug toekeeren, dan kun
nen wij ons tot op zekere hoogte op het bezit
van die deugd beroemen. Meent gij misschien,
vriend lezer, dat ik overdrijf? Wel, indien het
eens een enkele maal gebeurt, dat een rijke,
die sterft zonder rechtstreeksche erfgenamen na
te laten, een deel van zijn vermogen vermaakt
heeft aan een ander kerkgenootschap dan dat
waartoe hij behoorde, of bestemd ten bate van
liefdadige instellingen, die door een andere ge
zindte worden geadministreerd, wordt dat dan
niet uitgebazuind als een gansch buitengewoon
bewijs van verdraagzaamheid Noemt men ie
mand niet reeds verdraagzaam, als bij zich ont
houdt van hatelijkheden te werpen naar hen die
niet van gelijke richting zijn als hij? Wordt
er geen bijzondere melding van gemaakt, als bij
een jubileum van een godsdienstleeraar ook de
ingezetenen die niet tot zijn kerkgenootschap
behooren, hun belangstelling aan den dag leg
gen? Maken wij niet bepaald aanspraak op een
pluimpje, als wij op het graf van een politieken
tegenstander ook een enkelen krans nederleg-
gen? En toch dat alles beduidt nog zoo bitter
weinig, wanneer wij het toetsen aan de hooge
„eiFchen der waaiachtige humaniteit.
Eén ding troost ófiswe kupnen van de
verdraagzaamheid zeggen: Niet dat wij haar
reeds gegrepen hebben, maar wij streven er
naar. Zeker, naarmate wij toenemen in kennis
van ons zei ven en van de menschheid ip wier
midden wij ons bewegen, zullen ook de voor-
oordeelen a!a kwade nevelen optrekken, er. zul
len wij het niemand meer euvel duiden,, dat
hij- de waarheid ti®cht te vinden langs yidere
wegen, dan die welke wij betreden. Als maar
z ijn zoeken hem ernst is, en het hem er maar
niet in de eerste plaats om te doen is, ons
den weg. te versperren, dan reiken wij hem
gaarne de broederhand.
Er is nog €eti soort van verdraagzaamheid
die zich zeer ten onrechte dien naam toeëigent:
dat is h$t schuim van het goud. Gij kunt bet
opjïnerken bij den man die zegt: r’t Kan mij
^weinig scheten, of iemand een Turk is of een
heiden, als hij maar een fldeele vfent is. Dat
wil zeggen: als ik mij maar met hem kan
amuseSren. Bie deugd is het kenmerk van deta
echten Jan Kap; en diens maat te zijp,
daar passen we voor.
n’t Is me onbegrijpelijk,” zegt iemand,
rhoe gij u zoo warm kunt, snaken. Je spreekt
daar met een vuur, alsof je leven er van af-
hangt; je verliest de gematigdheid geheel
uit het oog.”
Nu jw, ’t is zeker een groot voorrecht, als
men zijn denkbeelden altijd in kalcae, 'bezadigde
woorden kan verdedigen, maar er zijn gevallen,
waarin dat niet mogelijk is. ’t Zou e? slecht
uitwen in de wereld, als geestdrift ons altijd
tot misdaad werd aangerékend; er zijn maat-
sohapptflijké ongerechtigheden, <?.ie voor eén
beetje wet vervaard zijn, en die men daarom met
grof geschut nfoet. aanvallen. 'Gematigd willen
we zijn, zoolang het eenigszins kan, doch
wanneer we ons bevinden tegenover toestanden*
die onbestaanbaar zijn -met onze heiligste
overtuiging, als wö tegenover de leukste on
verschilligheid of den koppigsten tegenstand
denkbeelden mpeten verdedigen, die een uit
vloeisel zijn van ons verplicht sfreven naar
vooruitgang, d%p mag niemand het op» Iwa-
lijk nemtigials we soms eensfi' 'krachtig voof
den dag komen. Waarlijkon» eeuw bezit geen
övermaaï, van geestdrift integendeelover het
weinige Aat. er nog m leeft behoeven geen natte
zoden gegooid te worden.
Gematigdheid isongetwijfeld ook een deugd.
Wie haar bezit, is onze achting waard. Doch
ook hier wordt ook niet Éelden de na*m gebe
zigd waar de zaak ver te zoeken is. Gebrek
aan moed, gemis aan overtuiging, schroomval
ligheid meuacfaenvree» overdreven bezorgdheid
dat meh zich belachelijk zou maken, die allen
wordén soms binnengesmokkeld onder dezelfde
vlag en aan menigeen die een plaats moest
innemen op den linkervleugel van bet Jan-
Sdlie-bataillon wordt de lóf toegezwaaiddat
hij gematigd is.
Er zijn liedeu die altijd en bij elke gele
genheid ii //geestdrift” geraken. Zij steken
een takkebos in brand waar een lucifer meer
dan voldoende zou zijnen gebruiken een
voorhamer om een vlieg dood te slaan. Maar
aan den anderen kant ontmoet men ze ook t
wien de slaapmuts zoo wat om de ooren sluit,
als ware zij van binnen met pek bestreken
en dieals men hun vertelt dat Parijs in
brand staatdood bedaard vragen of de spuit
er al bij is. Als die lui nog eens te bewegen
zijn een zaak aan te pakkendan doen zij
het met de snelheid van een pas ontwaakte
slaken hebben zij een zaak te verdedigen
dan meten zij hun woorden zoo angstvallig af,
alsof iedere syllabe te veel hun een doodvonnis
op den hals zou halen. Als de gematigdheid
er zoo uitzietdan bidden wij voor die eigen
schap bewaard te mogen blijven.
eens mochten weten, hoeveel goeds
door die soort van gemodereerden al is tegen
gehouden geworden, dan zouden wij er misschien
van verschrikken. De mannen van geestdrift,
van overtuiging, radicalen op welk gebied ook,
zijn te vergelijken bij de zuurstof m de damp
kringslucht; als zij alleen bestonden, dan zou
het leven al te snel gaan en spoedig door uit
putting vernietigd zijn. Maar, van stikstof
alleen kunnen we ook niet bestaan en even
min kan een maatschappij gezond genoemd
worden, waarin een bastaard-gematigdheid alleen
recht van spreken heeft.
Een viertal woorden heb ik beloofd te zullen
bekijken, ik meen aan mijn belofte te hebben
voldaan. Mijn sermoen is uit. De toepassing?
Laat ons, eer wij over iemands humaniteit,
liberaliteit, verdraagzaamheid, gematigdheid een
lofzang aanheffen, toezien, dat we die prachtige
woorden geen onrecht aandoen door ze onver
diend toe te passen.He.
De benoeming van den ei-premier Buffet tot
onafzetbaar Senator in Frankrijk, in de plaats van
den overleden republikein Kicard, die voor ongeveer
drie maanden met vnj groote meerderheid als zooda
nig gekozen werd, schijnt aan te duiden dat de der
regeeriug vijandige geest in den Senaat veld wint.
De aanleiding om aldus den handschoen toe te wer- I
pen aao de regeenng - want de verkiezingen van
Buffet, die reeds zesmalen door de kiezers werd afge
wezen, kan wel geen andere beteekenis hebben,
is echter niet ver te zoeken, liet is het wetsontwerp
tot wijziging der wet op het tiooger onderwijs, dat
het sela werd voor lijdelijke samenwerking van ove
rigens verklaarde vijanden. De legitimisten komen er
openlijk voor uit. Alleen ,om zich den invloed op het
toekennen van academischtgraden blijvend te ver
zekeren, d 'i. alleen ten eirme eene meerderheid te
verkrijgen tegen het aanhangige wetsvoorstel, dat be
reids door de Twegde Kamec/Werd goedgekeurd, leen-
iten &ij zich om den gehaten Buffet binnen te halen.
Of deze toeleg zal gelukken zal weldra bhjken;voor
Frankrijk' 'is dit met te hopen. De regeeriug Ja»t zich
ecuter door dit alles gtsen vrees aanjagen; in
tegendeel »i] heeft den toe^worpen handschoen aan
genomen. Wier ^prefecten, die tot nog toe gespaard
bleven, waarseliijnhjk omdat men den invloed vreesde,
waaronder die ambtenaren bescherming zochten, zijn
terugger®epeu, en nieuwe wijzigingen m het personeel
dier ambtenaren worden aangekonuigd.
Het is’ inlusschen zeer verstandig van Emile de
Girardin, als hij in het dagblidxla France de re
geenng itanraadt, tegenover de vijanden der republiek
het meeste geduld te blijven betracnten en vooral niet
te spoedig de quaestie van vertrouwen te stellen.
De republiek behoeft slechts tijd om a.ien weerstand
te overwiufaen en op den langen duur zal zij dien over
winnen.
De Spaansohe Senaat heeft thans ook het ont-
werp-gruuawei in zijn geheel, uitgezonderd alleen bet
artikel betrekking hebbende op d<; verkiezing vzu
senatoren, dat tol later aangehouden is, aangeuomen
en daarmede is dan de grondslag gelegd voor rege
ling van tal vau andere zaken, die dringend organi
satie behoeven. De eerste en voornaamste daaronder
is «el de üiianciëele aangelegenheid. Jammer genoeg,
•dat er tusschen den Minister van Fiuauc.ën en de
commissie voor de begroeting in deze groot vêrschil
van gevoelen bestaat, waarvan eerstgenoemde, wien
't meer (jan een zijner voorgadgers ernst is om tot
eene aittoende regeling te geraken, wel eens het slacht
offer kon worden. Dit zou te meer te betreuren zijn overrompeling
nu de Minister zich vereenigde met de Engelsche Auidoost, Lampnt
