5 r*r.
1876.
ZOPAS 3 SEPTEMBER.
N". 377.
‘•weekblad voor-zuid-holland en utrecht.
In afwachting.
BINNENLAND.
BUIXENLAIND.
OVERZICHT.
2 maal in rekening gebracht.
niet ten onrechte wordt dat
‘00‘/.
2ö9
5
7
oi
ook.
amNOGTBN
1
k
J
J02»/,
87»/.
HP/,
977<
U*/4
19
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie’maanden 0,70.
Franco per post dóór het geheele ryk 0,80
ioodzaaktu zich
liepen.
1
8
3
5
5
5
5
5
4
3
5
5
5
f
5
5
5
5
88‘/.
98
97 7»
9. W. N. VAN NOOTünST,
Uitgevers.
7
7
3
5
7
6
3
3
geknoopt,
Van de
den
Kappeiji
’t Kai
Alle binnenlandsche Advertentièn, waarvan dé
plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
nL—.-.
91
957.
88
842
997.
697.
6’/.
817.
Prys der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
5
5
6
7
5
6
6
6
6
5
3
3
f
5
5
5
5
5
nNM» COURANT
318
323
54'/.
55
5’7.
567.
285
558
181
6“7.
104
‘66
van de
i in den
met het boven
conferentie had gehad aan
797.
65
«<71.
92'7,.
’51/,
99’/.
987.
97
147,
>57»
5<(« -
1007.
«bil, 132523.
ite qual. 66 i
kaaa f «4,00
•verloopers f 8
12 i 16, vette
nucatere idem
4,00 4 5,00,
er lüO stuks,
tg; Mugeroefd
le qual.; 2de
0 1,40.
voor Engeland
biggen f 1,50
oerd: 1 paard,
ikal veren22
of lammeren,
of geilen.
qual. 72 ot.,
d. f0,90, 2de
r kilo.
Voor Londen
8de qual. f 64.
f 9,80 a 10,40,
Flakkeescbe en
ide en mindere
msche f 7,20 i
bauische f 7,00
nache f 8,00 k
jrd-Brabantsclie
iche en Over-
undere f6,00 a
f3,50 4 5,50.
iet 2100 kilo.
5.
m aanvoer van
weinig beteeke-
waren aanmer-
e 56 4 60 ets.,
fok varkens van
5 a 1,54 per kilo.
jejarige Zeea»-
>0 a 10,80, goede
iche, Vlaamsche
msche f 7.80 4
f 7,60 4 8,00.
sebo winter sak-
Uvarmaassche
ZeeuWiChe en
6,20, dito ge-
kkeesche f5,60
f 8,80 4^40,
Onderscheiden dag- en weekbladen
meest uiteenloopende richtingen hebben
laatsten tijd artikelen geleverd
siaaud opschrift?
En waarlijk,
woord gebezigd.
Wij wachten, wachten, met een geduld
dat boven allen lof ‘verheven is.
De Nederlandsche natie ergert zich qaisschien
in stilte, dat men haar aan bespotting prijs
geeft, om de gebrekkige toepassing van den
constitutioneelen regeeringsvorm, maar, het
geduld verliezen, neen, dat doen wij zoo heel
gauw niet. Wij wachten, en maar een énkele
keer bewijst de vraag tot zuster Anna gericht,
«of ze nog niats komen ziet," dat., we toch
zoetjes aan des wachtens moede beginnen té
worden.
In geen land van Europa, Roemenië of
Montenegro misschien uitgezonderd, acht men
het een onverschillige zaak, welke politieke party
aan het bewind is. In Nederland alleen wordt
daar minder op gelet, want, zegt men heel
logischde meerderheid in onze volksvertegen
woordiging, met name bij de rechtstreeks ver
kozen leden van ons Lagerhuis, bij de Afge
vaardigden der natie, is verdeeld omtrent de
meeste punten van het regeenngsbeleid, ter
wijl de minderheid slechts een schaduw van
macht bezit, zoolang de drie heterogeene groe
pen, die baar tijdelijk samenstellen, bij elkander
verkiezen te blijven. Dus, boe men de zaak
ook wende, onmacht aan alle kanten, en dan
komt het er weinig op aan, welke staatkundige
richting zich met de zorg belast, die onmacht
duidelijk te doen uitkomeu.
Men vergunne mij een kleine afwijking;
aanstonds kom ik tot mijn schaapjes weder.
Er wordt tegenwoordig erg gezwetst over
publiciteit.
Geen vergadering, waar de belangen van ge
meente, gewest, of staat worden besproken, of
zij is voor ieder toegankelijk. Niemand haalt
iets uit dat een weinig gewichtiger is dan het
bloot alledaagsche, of terstond zijn een aantal
pennen in beweging om het den volke te ver
kondigen. Zoo is het immers. Schijn, niets
anders. Ja, als er hier of daar een hond voor
een wagen bezwijkt, dan komen wij bet gauw
genoeg te weten, maar dat, wat wij gaarne
zouden vernemen, wat wij zelfs moeten weten
om de geschiedenis van onzen tijd te kennen,
wordt ons zoo zorgvuldig verborgen gehouden
als leefden we in de dagen van het veemgericht.
Achter de schermen yoert men de blij- en klucht
spelen, ook wel de drama’s en treurspelen op,
waarvan het publiek misschien niets anders te
zien krijgt dan de slotbedrijven; en, goed
hartig ais het altijd is, stelt hetzelfde publiek
zich daar ook vrij wel mee tevreden, en ver
beeldt zich dan misschien nog, tot de ingewij
den te behooren. Och ja, een kinderhand is
gauw gevuld.
Nu is het evenzeer een bekende zaak, dat
in Frankrijk de publiciteit veel te wetfschen
overlaat. Ieder weet te praten van de wijze,
waarop daar de pers aan banden wordt gelegd,
en verheugt zich recht hartelijk, dat bij ons
dergehjk despotisme niet bestaat, 't Is dan ook
wel een felicitatie waard. Met dat al wordt
het Fransche volk b.jzonder netjes op de hoogte
gehouden van 't geen er in den boezem van
de volksvertegenwoordiging of van een deel
daarvan gebeuit. Geen vergadering, van welke
fractie ook, kan er plaats hebben, of de bladen
vermelden uitvoerig wat er is besproken of vast*
gesteld, zoodat elk die belangstelling gevoelt
voor de openbare zaak, niet genoodzaakt is zich
in onbestemde gissingen te verdiepen.
En bij ons?
Toen de dagbladen ons bijna veertien dagen
vóór de verschijning van dit nummer vertel
den, dat de heer Kappeijne naar het Loo ge
gaan en van daar teruggekomen was - 1
uitgezonderd, de gelegenheid aanbieden, van sijn ge
voelen te doen blijkenin gewichtige nationale of
internationale vraagstukken. Zoo was het voor eenigsa
tijd de zoogenaamde litelquaeslie, die nog rerseh ia
't geheugen ligt, vroeger de kanaal-, pbmsoll- en
slavenquaestie, thans het OosteiBcliQ, vraagstuk, dat
de aigemeene belangstelling wekt. Heftig wordt de
regeenng van alle zijden aangevallen over hare poli
tiek vau laisser faire in zake de gruwelen in
.Bulgarije gepleegd. Xooral de Daily News, die
het /eerst en het meest die ongehoorde wreedheid der
Mahotnedaansche bevolking tegen de Christenen in
Bulgarije in het licht stelde, maakt zich de tolk van
de verontwaardiging der natie over de zorgeloosheid
der regeering. Het blad wekt de natie en de gansche
christelijke geestelijkheid op in elke stad en in elk
dorp vergaderingen te beleggen om tegen die gruwel
daden te protesteeren en wenscht dat bij de eerst
volgende verkiezingen de groote vraag zal wezen:
»Turk of geen Turk.”
Zeer opmerkelyk is ook wat-een der corresponden
ten van het blad in herinnering brengt ten opzichte
Van Engelands houding eertyds tegenover de Waldenzer
vervolgingen. -Cromwell schreef toen aan den toen-
maligen Paus, die voor een goed deel de hand had
in aie vervolgingen, het volgend briefje: /Uwe
Heiligheid staat aan het hoofd der Europeesche ka
tholieken en ik aan het hoofd der Protestanten. Ik
hoor dat de Piemonteesohe regeering op uw aapraden of
althans met uwe goedkeuring de Waldenzèn op de
gruwelijkste wijze doet vervolgen, en nu schrijf ik u
om u te zeggen dat, .wanneer uwe Heiligheid niet
oogenblikkelijk aan die'wreedheden paal en perk stelt,
ik naar Civita Vecchia zal komen om het in de asch
te leggen.” Ende bedreiging hielp.
Naar ’t geen de correspondent van het bovenge
noemde blad, die te paard Bulgarije doortrok, ver
haalt omtrent ’t geen daar voorviel, zou het stellen
van een ultimatum op de wyze ala Cromwell dat
in zijn tijd deed, door de mogendheden, zeer wensche-
lijk zijn. Niet minder dan 110. dorpen wérden ver
brand en uitgepluuderd en 15.000 menschen vermoord,
terwijl kinderen eu vrouwen aan de meest wreede en
onteerendc martelingen waren b ootjesteld.
*t Is te hopen dat nu de tusschenkómat der
Mogendheden wordt ingeroepen om aan den strijd
tusschen Servië eu Turkije een eiqde te maken,
deze tusschenkomst zich ook wat verder zal uitstrekken
en in *t belang der menschelijkheid deugdelyke waar
borgen zal eitchen tegen een voortduren van zulke
middeneeuwsche barbaarschhedeu, als waarvan een
gedeelte van Turkije telkens het tooneel is. Het feit,
dat Vqrst Milan eindelijk er toe besloot om de be
middeling der Mogendheden aan te nemen tot het ver
krijgen van vrede met Turkije, bewijst genoegzaam
dat de berichten vaü het oorlogstooneel uit Belgrado,
die van herhaalde overwinningen der Servische troe-
pen gewaagden, niet weinig overdreven waren. Dt
waarheid is, dat wel is waar enkele schermutselingen
niet onvoordeelig uitvielen voor de Serviërs, en het
zelfs Tchernajell gelukte ticlyónet Horvatovich tewer^
eeuigeu, doch niettemin bléven de Turken meester'
van hunne stellingen rondomXAlexinatz, wélkp plaats
zij, voortdurend bomburdeerenX Hieuwt* llULTwl liekk
dan ook zeer goed verklaren, IdjkTurkije weigert een K
wapenstilstand te bewilligen, alvoreris de vredeztoor-
waarden zijn vastgesteld. Hoe deze zullen luiden laat
zich moeilijk voorspellen en‘hangt voor een groot ge
deelte af van den uitslag of verdelen loop van den
strijd, die nog steeds voortgezet wordt, en van den
invloed der Mogendheden.
Tegenover Montenegro is Turkije toegeeflijker. r,
Zelfs schijnt de- regeering niet ongenegen Vorst Nikita
■eenige uitbreiding van grondgebied toe te staan.
Ia Duitsahland neemt de yerxiezingsstryd met
den dag in hevigheid toe. *t Schijnt dat vooral de
nationaal-liberale partij de lijdende zal' zijn. Haar
sumengaan met de zoogenaamde fortschritts-party
toch is niet zoo Algemeen als zichsdat vroeger liet
aanzien Een gedeelte hunner zoekt weer aansluiting
bij de nieuw conservatieven. Het centrum, hoe ook
gelokt door het vooruitzicht van herziening der ker-
kelijk-staatkundige wetgeving, op het programma der
nieuwe partij voorkomende, zal zijn eigen weg gaan.
Prins Eredenk Karei is dobr den keizer benoemd
tot president van de Duitsche afdeelmg voor de alge-
meene tentoonstelling van 1878, - te Parijs. Deze be
noeming bewijst zeker genoegzaam dat de Duitsche
industrie zich ditmaal zal inspannen hare te Phila
delphia verloren reputatie, te Parijs te herwinnen.
In dien vreedzamen strijd zij haar van harte ’t
beste succes toegewenscht I
De rekening der gemeente Go-
rinchem over 1875 is in de vergadering van
25 Aug. 1.1. voorloopig v^'tgeeteldin ontvang
>p f 192878,53.en in uitgaaf op f 171978,47 en
alzoo mét eeu batig saldo van f 20900,06. ^n
diezelfde vergadering is door Burgemeester en
Wethouders een ontwerp der begrooting voor
.1877 aangeboden, in ontvangen in uitgaaf tot
een bedrag van f 175620,40. Voorts is nog, na
belangrijke discussion, met zes tegen drie Hem
men besloten tot aankoop, op naam. der ge
meente Goriuchemvan inschrijvingen op de
grootboeken der Nededandsche schulda. dade-
lijk *ot een werkelyk bedrag van f 33000 en
b. in het vervolg, telkens bij sommen van f,1000,
i zonder deze?
*Ik kan niet toegeven dat op de vraag,
of een liberale meerderheid vqn 6 leden, (48
tegen 37}.-bij machte is hervormend op te tre
den geen ander antwoord kan gegeven worden
dan een besliét //onmogelijk.” ’t Is waar wat
Mr. O. B. van die 43 leden zegt: eDaaronder
zijn echter leden, die alleen tot de liberalen
worden gerekend ‘omdat zij voorstanders zijn
van de neutrale school, eer onverjeydelijk gevolg
van het- te uitsluitend op lièh vootgrund stel-
leu, bij de verkiezingenvan4de schoolquaestie." 1
Minder logisch komt mij voor hetgeen hij ou-
middellijk volgeó laat«Op deze led.en valt
waarschijnlijk, geldt hel uivoering van eene in
komsten belasting, afschaffing of beperking der
plaaisvtrvaaging.ppheffilig der (^erediensten enz.
niet te rekenen/Hl
Dat moet dan maar eerst feitelijk bewezen j
worden. Als een liberale regeering begint met
het tot stand brengen van een radicale school-
wetherziening, opdat deze neteligste (en .verve-
lendstel) vau alle quaestien eindelijk eens van
deu rooster verdwijne^en de verkiezingen door
haar niet langer worden bedorven om ver
volgens al haar aandacht te wijden, vooreerst
aan de 1 defensiedau zou het mij zeer
tegenvallen, indien zij bij haar ‘éigen partij niet i
eeu beslissende meerderheid voor haar militaire 1
plannen zou vinden. Mocht dit uiet het ge-
val ziju, dan stelle zij dl» kiezers in staat j
uitspraak te doen. Het is altijd beter te doen i
te hebben met een verklaard vijand dan met I
een twijfelachtig vriend, en de liberalen zouden
vermoedelijk niet in gebreke blijven die hinkende
geestverwauteu door anderen te vervangen, ofj
bij de poging daartoe het onderspit te delven.
Doch er moet dan ook gedocht worden naar
punten van overeenkomst, niet van verschil. 1
De regeering moet geen wet indieuen waarvan
zij bepaald Weet, ’dat een gedeelte der Imker-
zijde afkeerig is: integendeel, alvorens een wet i
wordt aangeboden, moet daaromtrent, wat de I
hoofdzaken aangaat, ^eenstemmigheid heerschen J
bij partijgenooten. J
Men zal wel-niet Van ons denken, dat wij
het begrip partij-discipline willen uitstrekken 1
totdat er niets meer overblijft dan het gehoor-
zamen aan een wachtwoord. Verre van daar:
een liberaal volksvertegenwoordiger moet zoo i
weinig inogéiijk gelijken op een automatische 1
stemjnachine, op een manuele” met een onge-
schreven mandaat in den zak. Wij verlangen 3
alleen dat elke poging to^hervor uing de vrucht
zij van het gemeenschappelijk overleg van de i
partij die haar tot stand wü brengen, opdat
de regeering, die het waarlijk al druk geuoeg
zal hebben om de. aanvallen van de gecoali-
seerde rech^r-fc&ctién te slaan, niet uit het
bevriende kamp worde beschoten. Vroeger 1
hebben wij liberale ministeriën door liberalen j
omver zien werpen, wij 4i willen hopen dat
zulk een verdrietig schouwspel ons in de toe- i
komst gespaard zal worden, liet eenige middel
daartoe, wij herhalen het met den meesten
aandrang, is partij-overleg: daArvoor willen
we heel gaarne afstand doen van een gedeelte
van de zoogenaamde afdceliugs-verslagen, waarin
//sommige” en rvele” en vonderscheidene” en
vandere” leden hun somtijds vrij onbekookte
adviezen en beuzelachtige bezwaren aan de groote
klok hangen.
Terwijl ik deze regelen naar de drukkerij
zend, is er van de voplossing der criiia” nog
niets bekend, en verkeeren we nog steeds'z/in
afwachting.” Mocht zulk.8 in het tijdsverloop
tusschen mijn schrijven en uw lezen
anders ziju geworden, dan verzoek ik u toch
een oogenblik te blijven stilstaan bij de vraag:
Of mijn tegenwoordige beschouwing van den
toestand al dan niet haar recht vau bestaan
heeft verloren.
Geen land ter wereld waar de natie in al hare
schakeeriugen meer daadwerkelyk deelneemt in de
groote quaestie van den 'dag dan Engeland. Het
zyn de by uitstek in Engeland inheemache meetings
of volksvergaderingen, die aan allen, de werkman niet
dat hij een conferentie had geha^ aan het I tot vrees, willen wij toch de hoop niet ge-
kabinet des Kaninge, (meer natuurlijk met, I heel binten sluiten. Immers, wat is het leven
we moeten niet al tc nieuwsgierig zijn,) toen J— 40
was natuurlijk de vraag: dus is de heer Kap
peijne thans de leider der liberale partij, gelijk
vele jaren geleden Thorbecke? Em ia^de samen
werking tusschen de leden dier partij zoodanig
verzekerd, dat er aan de regeerkracht der libe
ralen, onder de tegenwoordige omstandigheden,
met Iwn getwijfeld worden
Ja, toen kwam uit den eenen of anderen
hoek een min qf meer geloofwaardig bericht,
dat door een indertijd gehouden vergadering van
libe.ale Twee.Ie-kamerleJen een bij enkomst,
waaraan 34 dier heeren hadden deelgenomen,
de heqr Kappeijne met groote meerderheid was
gekozen geworden tot leiderder partij: er
wéren eenige stemmen uitgebracht op den heer
Fransen van de Putte, maar deze moest voor
zijn meijedinger uit Haarlem zwichten. Aan
dat verhaal werden voorts beschouwingen, vast-
om te betoogen jlat zij die 'den lieer
mw Putte begeerden, met voornemens zou-
zijn zich bij de politiek van den heer
p“:jne aan te sluiten.
Kan zijn, dat hét zoo gaan zal, wij
gelooven het met. Maar, en dat is het
punt waar ik wezen wilde, indien er wer
kelyk te zijner tijd gemeen overleg heeft plaats
gehad tusschen de liberale Afgevaardigden,
waarom kou dat 'de natie niet worden mede
gedeeld? Was het de moeite niet waard ge
weest? De heeren in den Haag drijven daar
geen «zaken voor eigen rekening,” zij zijn
de mandatarissen des volks, en behooren tc zor
gen, dat de kiezers ten minste volkomen zijn
mgelicht van hetgeen dóór hen in* het alge
meen belang wordt gedaan. Meer publiciteit,
heeren, als wij u verzoeken mogen, en dan
-liefst niet door den trechtef van de bekende
vweiingehchten.”
Gesteld dau, er is werkelijk aansluiting,
m den boezem der liberale partij. Zdu zij dan
genoeg regeerkracht bezitten dat een Ministerie
van baar richting op zoodanige ondersteuning
kan rekenen als noodig is voor bet lot stand
brengen der meest dringende hervormingen?
Ook die vraag wórdt verschillend beantwoord.
In een dezer dagen verschenen brochure, ge
titeld: «De crisis en de toekomst der
liberale partij”, door Mr. O.B., lezen wij
het volgende:
//Nemen wij aan, dat het aan den heer Kappeyne
zou kunnen gelukken een Ministerie samen te
stellen, wat de personen betreft, een krachtig
Ministerie te heeten.
«Zal dat Ministerie, ia den gegeven toestand,
ook krachtig kunnen optreden?
«Ónmogelijk.
«Het zal, ja, M^ree* meerderheid kunnen
beschikken. Maar^ov^welk eene meerderheid?
«Is die liberale mftTlerheid in de Tweede
Kamer eene hervormingsgezinde meerderheid,
bereid om, al is wat voorgedragen .wordt niet
volmaakt, met uame op financieel eu militair
gebiedwaar hervorming liet meest dringt,
met een hbeiaal Ministerie mede te gaan?
«Wij twijfelen. Zeker, veel zon afhangen
van den aard der voordrachten en van de wijze,
waarop ze verdedigd werden. Maar toch, wij
vreezen zeer, dat zelfs de beste en best verde
digde voordrachten tot financiëele of militaire
hervorming bij de Tweede Kamer schipbreuk
zouden lyden.”
Men ziet, de schrijver der aangehaaldc regek u
heeft van onze geestverwanten m deTweede
Kamer weinig verwachting.
Wat ons aangaat, wij zien de dingen niet
in een zoo somber licht. En de hemel geve,
dat Mr. O. B. ongelijk hebbe, want, ware
zijn meennig de waarschijnlijkste, wij zouden
het oogenblik zegenen, dat een volksvertegen
woordiging, waarin de vrijzinnige meerderheid
niet wil hervormen, naar huis zou ge
zonden worden, en we zouden zelfs verheugd
kunnen zijn over bet optreden vau een per
soonlijk gouvernement, geheel ontheven van
de beperkingen der Grondwet, liever dan zóó
te blyven voortsukkeleu.
Doch wij zijn een beetje meer optimistisch
gestemd. Ofschoon erkennende, dat er reden
