ZONDAG 15 OCTOBER. 1876. F. 383. •T WEEKBLAD VOUR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT. 77. BUITENLAND. OVERZICHT. BINNENLAND. De publieke opinie. ■pc. SCHOONHOVEN COURANT 91)’/, w X Zfl 5 7 1 lijk- vau dan Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per driemaanden f 0,70. Franco per post door het geheele rijk. 0,80 3*/> 268 »/8 228 95»/4 9574 957, 89% 5 5 5 5 9. r 5 5 6 7 5 6 6 6 6 5 M 8 8 5 5 5 5 177. 1027, 998/, 937, -s. W. N. VAN NOOTEN, Uitgevers. ibare mee- sn die toch volksleven Prys der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen ding franco, en ui ter lijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure. 877. 97 96»/, 877. 777. 637. 91 907, 1687, 295 286 7, 527, 527. 547, 657. 265 554 127 7, 687. 107. 297. 417. 1087, 830 100 7, 70 77i. 767. 971. 977. 15 187. 6 Oct ö£7'u 757. 1007. 98 98 137Ü 2< 627M 8 4 8 8 .8 .-Z1, 8 127, 8 527, 6. 5 5 5 0. 5 10. 5 n. 4} 9. 4 8 5 5 5 f 7 7 3 5 7 6 3 8 f22,004 23,00, te qual. 70 i o i kaas f 28,00 irerloopcri f 6 14 16; vette nuchtere idem leiugeel f3,80, )0 per heet. >cr heet. g; aangevoerd qual.mindere irkt. k 1,60 per kilo. 'oor Engeland eren f20 a 60. Aangevoerd .kalveren, 17 )f lammeren, of geiten, qual. 72 ct., 1. f0,95, 2de kilo. Voor Londea 3de qual. f 70. rsohe f 9,50 i siche f 9,00 i 10.50 h 11,10, :10,00 a 10,80. imsche f 7,50 antaohe f7,20 che en Over- ndere f5,50 a e f5,00 k 6,20. 3.50 5,20. 220 per 2100 joede en min* oer van onge boden williger ijpe kalikoeien dito vaarzen ken f 25 45 Engeland 59 weken f6,50 k 1,50 per kilo. jarige Zeeuw* iHM.j.ng. 3he Vlaamache sre en blauw. be winter uk- 20, Overmaas- Zeenwache en .0, Overmaas- jNOOTEN1 Sinds drie jaren zijn wij met Atjeh in oor log Nu en dan, in onze gezellige bijeenkom sten, wordt wgleens de vraag opgeworpen //Hoe zou let toch gaan met den strijd in de Oost?’’ elk z«gt er het zijne vanen daarmee uit. Een jnkele maal lezen we eens een telegram betreffihde het opwerpen van een versterking of een aaival op een patrouille, - en dan zuch* ten we eens over het aantal slachtoffers van cholera of andere /ziekten en niet minder over de verbalende schatten die de oorlog zal kos ten, doch verder strekt zich onze belang stelling riet uit. Regeering en volksvertegcn- woordigir.g hebben intusschen goed gevonden, alle officiiele stukken, die op den strijd tegen Atjeh betrekking hebben, voor het oog der natie te verbergen, en nagenoeg niemand die er zich om bekoümertde heeren moeten 't maar we ten. Ik verbeeld mij, dat onder soortgelijke omstandigheden de Engelschen zieb heel anders zouden gedragen. Zij zouden, dunkt mij, aan dringen op openbaarmaking van de stukken, ten einde ten volle overtuigd te worden van hun goed recht; en vervolgens zouden zij niet in gebreke blijven de Regeering tot krachtig handelen aan te. sporen. Niet slechts in woor den, maar ook door daden zouden zij van die begeerte doen blijken. Hoe weinig bemoeit zich de //opent ning” met de gewichtige vraagstukkei de dierbaarste belangen van ons 1 raken! Slechts twee of drie onderwerpen schij nen de aandacht waardig gekeurd te worden: lager bnderwijs dienstvervanging en lijk verbranding. Ane andere zaken levefen nu en dan stof voor een courantartikel, en, naar aan leiding daarvan, tot een praatje in het hon derd doch trekken niet zoozeer de aandacht, dat de natie, of ten minste een gedeelte der natie, ze in het openbaar behandelt. Nagenoeg ieder is overtuigd dat b. v. ons kiesstelsel de grootste hinderpaal is voor de ontwikkeling van onze constitutioneele instellingen, en dat het ceosusstelsel nonsensachtige verhoudingen doet geboren worden, maar slechts een enkele poging is gedaan om een meeting te organi- seeren ten einde den wensch naar verbetering uit te spreken. Talloos zijn de aanmerkingen die op onze belastingwetten gemaakt worden; maar wat doet de natie om op dat terrein^ een gevestigde publieke meening te verkrijgen Alleen als een verkiezing moet plaats hebben voor de Tweede Kamer of de Provinciale Sta ten, dan komen een paar dozijn kiezers bijeen, niet om de hoofdpunten van den openbaren dienst te bespreken en de slotsom der debatten aan gelijksoortige verceijigingen ter overweging aan te bieden, maar alleen om een can- didaat te stellen, de middelen te beramen om die candidatuur te doen slagen, en voorts weer naar huis te gaan. Men beschouwe mij niet als een vriend van politieke tinnegieterij, wanneer ik het verlangen uitspreek naar een krachtige uiting van de publieke meening op velerlei gebied. Juist omdat ik mij Verheug burger te zijn van een constitutioneelen staat, zou ik bet betreuren als wij nog langer in onze lijdelijke houding volhardden. Zwakheid, lazen wij in de laatste jaren herhaaldelijk, is de giondtoon van onze binnenlandsche politiek*: dat is voor een groot deel onze schuld, ofschoon men die gewoon lijk werpt op Regeering en Kamers. Wij hebben het recht niet, ons te onttrekkeu aan de belangstelling in openbare aangelegenheden wij moeten onze kennis op dat terrein ver meerderen, onzen gezichtskring uitbreiden, onze zienswijze openbaren, en - de gemakzucht die ons het zwijgen oplegt, overwinnen. Ook in Nederland moet de publieke opinie een macht worden, die het nationaal gevoel tot in de on derste lagen des volks opwekt of veredelt. Nog nooit was het, na den jongsten oorlog, zoo rustig in Frankrijk gedurende den vacantietijd van de wetgevende vergadering als thans. De bijeenkom sten van de Algemeens Kaden, de verkiezingen voor de Tweede Kamer, de verkiezingen van burgemeesters, de bedevaarten naar de .grot van Lourdes en de vervanging van Ministers waren met bij machte om e«ne meer dan voorbijgaande beweging in bet leven altijd rechtvaardig, ook wanneer zij haar stee nen wierp naar het hoofd Van hen, die zij bij hun leven niet begreep, en die zij eerst later als hajir weldoeners leerde vereerên? En niet alleen is de openbare meening aan tallooze [.dwalingen onderhevig, zij is ook ver anderlijk als het Aprilweder. Heden Hosanna, morgen de moordkreet. Van daag strooit zij bloemen, morgent w.erpt zij met slijk. Het eene oogenblik ontbrandt zij in geestdrift voor dezelfde zaak, die zij kort daarop aan de be spotting prijs geeft. Reeds bij de oude Romei nen lag het Kapitool, waar de zegevierende dictator werd gekroond, in de onmiddellijke nabijheid van de Tarpëische rots, van welker hoogte de vvijand van het openbaar welzijn” iu den afgrond werd nedergeworpen. Het lot van den gewezen president van de Republiek Peru, die weinige maanden geleden door dui zenden werd toegejuicht als hij zich Nn het openbaar vertoonde, en thans ter nauwernood aan een woedende volksmenigte ontkwam, die hem vermoorden wilde, is in den loop der tij den door zeer jelen gedeeld. Is de volkstem aan vele vergissingen onder1 hevig, en evenmin van onstandvastigheid vrij te pleiten, toch heeft zij een hoogst gewich tige rol te vervullen. Hoe meer het peil der beschaving rijst, hoe grooter de mate van ontwikkeling is, waarin de lagere standen der maatschappij zich mogen verheugen, des te meer waarheid ligt er in de gelijkstelling waarvan bet bekende spreekwoord gewaagt. Daarvoor zijn echter t$ee dingen ïioodig. Vooreerst moet de openbare meening een uiting zijn van belangstelling iu publieke aangelegen heden. In de tweede plaats moet zij behoor lijk zijn voorgelicht. Wat het eerste punt betreft, moeten wij met eeuige schaamte bekeuneh, dat onze natie geen rede» heeft om trotsch te zijn op de waarde aau de publieke opinie toegekend. Dc Nederlanders zijn nog niet in het bezit van die hoedanighe den, welke men hebben moet om mede te spre ken iu het pleidooi voor recht en vrijheid, De openbare aangelegenheden worden bij ons wel besproken in besloten, kring, maar daar blijft het bij; slechts zelden voelen wij ons gedron gen om een algemeejje beweging tèn gunste vau de verwezenlijking van een of ander denk beeld hetzij op het getouw te zetten, hetzij te ondersteunen. Het is niet gemakkelijk, de oorzaken vau dit verschijnsel^ op te sporen. Men zegt weleens dat de bewoners van den Staat //tusschen üost- Friesland en de ScWde” zeer kalm zijn. Tot op zekere hoogte is nat waar; wij houden van geen drukte. Onderwerpen, die in andere landen zonder bedenken in het publiek ter sprake zou den gebracht worden, roert men bij ons ter nauwernood aan. De grootste dwaasheid, welke iemand die zich verongelijkt waant dan ook be gaan kan, is dat hij zich op de rechtbank der publieke opinie beroept; in de meeste gevallen kon hij eveii goed het getuigenis inroepen van een lijk. Een paar voorbeelden. Toen indertijd Mul- tatuli’s Max Havelaar verscheen, heette het dat een rilling van verontwaardiging de natie door stroomde. Men gevoelde zich geschokt door het verhaal van de ergerlijke feiten, door den schrij ver in gloeiende taal gegeven; men vroeg zich af hoe het mogelijk was dat zulke dingen onder een Nederlandsch bestuur konden plaats hebben. Maar dat gevoel, indien het werkelijk bestaan heeft, was toch bijzonder gauw verdoofdmen bleef den Max Havelaar lezen en bewonderen, doch verder geen nieuws. Of hebben we ooit gehoord, dat een poging gedaan werd om den schrijver tot verantwoording te roepen, en daarna, jndien het bleek dat zijn beschuldiging gegrond was, een krachtig, eenparig protest uit te spro ken tegenover een gouvernement dat lijdelijk bleef toezien bij de onderdrukking waarvan de bevolking van Java het slachtoffer was? Toch heeft Multatuli zijn doel in zooverre bereikt dat, ook ten- gevolge van zijn schrijven, in Indië veel is veranderd sedert hij zijn stem verhief; maar wanneer destijds dc openbare meemug zich luide had verklaard, dan zouden ongetwijfeld die ver beteringen veel spoediger tot stand gebracht en veel ingrijpender geweest zijn. te roepen. Moet die kalmte voor een deel worden toe- gösóiirpvcn aau de verwikkelingen in het Oosten, die thans alle staatkunde belieerschen, voor een goed deel mag men haar ook toescürijven aan uc wctltug dc' repubhkoinsobe instellingen, die, niettegenstaande het A-le gebrekkige dat daarin nog te vinden is, reêds zóa gunstig afsteken bij de goochel-politiek van? het keitvrrijk. Ook het arbeiders-congres, dat op dit oogeö- blik te Parijs gehouden wordt, ptrqkt daarvoor eeuigs- zin? ten bewijze'? Vroeger strekten die vergaderingen alleeu om door het verkondigen van de dolste stel lingen Tot opstand aau te zetten, thans gaat alles rustig, in zijn werk, zoodat de politie, die natuurlijk digelijk toezicht houdt, geen reden vofid omdevooft- ‘*:tg vau het congres te beletten. Onder vele dwaze stellingen worden ook enkele goede verkondigd, zpoals de noodzakelijkheid om inrichtingen in het leven te roepen, die de werklieden op hun oujden dag voor armoede moeten behoeden; de daarstelling van coöpera tieve vcreeuigingen; de vorming van goede en kundige werklieden de schadelijke concurrentie der klooster- inrichtin^eu, enz. De naar Frankrijk uitgeweken Elzassers hebben dezer dagen van uit Parijs eene bedevaart georgani seerd naar de kapel van het heilige hart op Mout- martre,, ten gunste eéfier hereeniging van de afge scheurde provinciën met Frankrijk. Zulke demonstra ties, ifoor de geestelijkheid in de hand gewerkt, zijn uithembnigeschikt om de gedachte aan revanche- planueh, 111 den laatsten tijd meer op den achtergrond getaakt, levendig te houden. Ook 111 Duitsohland zijn pr sommigen die elke gelegenheid; aangrijpen om den nationalen haab voedsel te geven. Zij willen in de internationale uijverheidstentoonstelling, die Frank- rójk in 1877 zal organiseeren, slechts een toeleg zien nm den overwinnaar van 1870 en 1871 een echec tb bereiden. Zelfs de regeeringen der verschillende Jpuitsche landen hebben de industrieelen aangeraden zich liever te onthouden dan, zooals te Philadelphia ’t geval was, zich op min waardige wijze te aoen vijftegenwoord igen. Het gerechtshof te Berlijn beeft in eene geheime zitting tegen graaf Von Arnim,’ als schrijver van de bekende brochure beschuldigd van hoogverraad, vonnis geveld. De beschuldigde, gedagvaard, is echter niet verschenen, wijl zijn gezondheidstoestand niet toeliet de reis te ondern^inen. Volgens gerucht is de graaf tot vijf jaren tuchthuisstraf yeroordeeld en zal op zijne goederen, voor zooveel zij iu Pruisen gelegen zijn, beslag Worden gelegd. De Oostersohe quacstie zal, het blijkt hoe langer zoo meer, vooreerst nog wel eene opene quaestie blij ven. Het deukbeeld van eene militaire bezetting van Bulgarije, Bosnië en de Her’zegowiria door Oostenrijk en Rusland is in de laatste dpgen weder meer op den achtergrond geschoven, door het berucht dat hft den Engelschen gezant, Sir Elliot, gelukt is den Sultan te winnen voor eene wapenschorsing van 6 maanden, die de Mogendheden in de gelegenheid moet 'stellen eene conferentie te beleggen. Het denkbeeld is van Engeland, dat iu deze 't eens schijnt te zijn met Oostenrijk en Italië. Hoewel Rusland zich niet tegen het houden eener conferentie verzet, schijnt het daarvan toch weinig succes te verwachten. Althans met troepenbewegingen en gereedmaken voor eene ex peditie wordt ijverig voortgegaan. Eu tot eene gewapende tusschenkomst zal het ook eindelijk wel moeten komen. De Porte toch kan, tenzij met het zwaard daartoe gedwongen, geene autonomie aau de Christelijke provinciën toestaan, zonder zich den haat der Mahomedaansche bevolking op den hals te halen, die hare wraak zou koelen goowel op de Christenen als op hare eigen regeering. Servië heeft zich doonzijne jongste krijgsverrich tingen, waarbij zoovele Russische officieren sneuvelden, het ongenoegen van Rusland op den hals gehaald. Sedert heeft generaal Tchernajeft' de vijandelijkheden ook niet weder hervat. Montenegro schijnt het •met de Turksche regeering eens geworden te zijn over de grondslagen van den vrede. Vorst Nikita zal zijne zoo vurig begeerde zeehaven eindelijk verkrijgen. Vijf en twintig duizend man Spaaneohe troepen zijn door het lot aangewezen om den opstand op Cuba te helpen dempen. Zij zullen eerstdaags daarheen vertrekken onder bevel van Martinez Campos. Bij Z. M. besluit is aan N. Fran cois Snel, op zij 11 verzoek, eervol ontslag ver leend als notaris te Breukelen. Bij Z. M. besluit zijn benoemd tot griffier bij het kantongerecht te Hillegers- berg, Mr. 11. M. C. Poortman, thans plaats- verv. kantonr. te Schiedam; tot griffier bij het kantongerecht te Ridderkerk, Mr. B. Ten Broecke Hoekstra. Bij Kon. besluit is pensioen ver leend ten laste van den Staat aan J. De Kleijn, gewezen hoofdqnderwijzer te Ameide, ten be drage van f 567 ’s jaars. Blijkens een bij het Departement van Koloniën ontvangen telegram van den Gou- verueur-Generaal van Nederlandsch-Indië, d.d. 2 dezer, heeft de generaal-majoor Wiggers van Kerchem deu 27sten September jl. het navol gende uit Atchin bericht Den 25sten September xyerd de versterking te Silang voltooid en bezet. Alle binnenlandsche Advertentiën, waarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven worden, slechts 2 maal in rekening gebracht. Ziet gij daar die trotsche rivier, die vol majesteit voortrolt door het landschap, de vaar tuigen als een nauw merkl-aren last zeewaarts voert, of, wanneer haar gramschap is gewekt, in dolle vaart met haar golven de kust bedreigt? Toch, indien gij opklimt tot de ver verwij derde, oorden, waar haar wateren begonnen zijn zich een bedding te banen, hoe klein, hoe on beduidend zijn dan die bronnen 1 Men weet schier niet, vanwaar zij komen, en niemand zou gewis durven verwachten, dat zulke nietige beekjes eerlang een grootsche bestemming heb ben te vervullen. Zoo is het ook gelegen met die macht in de geschiedenis der volken, die wij de open bare meening noemen. Vanwaar komt zij, waar is haar oorsprong? In het eerst was zij een gefluister, dat slechts het oor van weinigen bereikte. Maar gelijk aan den sneeuwval, die sterker wordt naar mate hij een iangeren weg te doorloopen heeft, dóet zij zich luider hooren. Het gefluister groeit aan tot een gerucht, het gerucht wordt een stem, eerst beschroomd nog, later scherp geaccentueerd, eindelijk onweerstaanbaar als het geratel van den donder. Stopt uw ooren dan, gij machtigen der aarde, die meent dat het rad der wereldhistorie een stuk kinderspeelgoed is, dat gij met een touwtje in beweging brengt: stopt uw ooren, het baat u even weinig als de struisvogel er redding door vindt dat hij don kop in het zand steekt. Tot in de goed gesloten binnenkamer, waar gij zit te hpuwen aan uw diplomatiek kaartenhuis, dringt die stem door, zij overschreeuwt uw zoetsappige redenee- ringen even gemakkehjk als het gebrul van den leeuw, de herdersfluit. De stem des volks heeft gesproken, zij, die volgens de eeuwenoude spreeekwijs z/de stemme Gods” is. Zoo voortredeneerende, zouden wij evenwel tot een vreemde conclusie komen. Spreekwoorden hebben altijd slechts een zeer betrekkelijke waarde. Wij kunnen ze aanvaar den als het //kort begrip” van de wijsheid van het voorgeslacht, maar niet dan onder uitdruk kelijk voorbehoud. Onder voorrecht van boe delbeschrijving, zooals het in den kanselarijstijl luidt. Immers, ware ;/de stem des volks” steeds het onfeilbaar orakel, waarvoor het gewoonlijk gehouden wordt, dan zou de massa altijd ge lijk hebben. De uitspraak der menigte zou in hoogste ressort het vonnis vellen, en niemand zou het in bedenking kunnen nemen, een scha duw van twijfel te koesteren omtrent haar waarde. Wij weten maar al te goed, dat de publieke opinie alles behalve onfeilbaar is. Zonder veel moeite laat zij zich op een dwaalspoor brengen, en, eenmaal in een verkeerde richting voort gedreven, bolt zij door, zonder zich tijd te gunnen tot nadenken, steeds hartstochtelijker, totdat zij baar krachten geheel beeft uitgeput. De enkele mensch kan, wanneer hij vpn den koers is geraakt, in een oogenblik van kalmte tot bezinning komen; niet alzoo de volkswaan. Hoeveel moeite heeft het soms gekost, om de menigte te doen inzien, dat zij zich ver giste. Hoe menig edel menschenkind heeft niet gepoogd, het hollend paard dat volksbe grip heet tot staan te brengen, en werd in dat moedig streven omver geworpen en verbrijzeld. De geschiedenis der menschheid is een aan eenschakeling van vooroordeelen en verkeerde inzichten, die eerst na hardnekkigen kamp over wonnen werden, om voor nieuwe wanbegrippen plaats te maken. Of had misschien de stem des volks gelijk, wanneer zij in de zeventiende eeuw ongeluk kige vrouwen die een weinig anders waren dan anderen, als tooveressen ter dood doemde? Was de publieke opinie in haar recht, als zij ieder mm of meer buitengewoon natuurver schijnsel aanmerkte als een middel, door de vertoornde Godheid gebezigd om wraak te ne men ©ver gepleegde misdrijven? Was de massa

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1876 | | pagina 1