I
r. 384.
ZONDAG 22 OCTOBER
1876.
EG
SM,
jkken
IMS,
jAD,
EN-
UT,
BEWAS,
q- LAND,
n voorts
10 UT,
UHMERS-
mg ligt ter
IU£S te Berg-
1UIS te Am-
/orden gedaan
i van Harden-
iANGERAK,
r. KOK, des
te beginnen
WEEKBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT.
-
SEN,
residerenden
N” te
IJSSEL”.
cie.
'ER.
SEN,
Coöperatieve Vereenigingen.
b
BINNENLAND.
nOWEOE COURANT
i hoven
ver den
inufacturen
vereenigingen
n elks ver-
be-
KLEIJN te
’s morgens
fel, Be-
Shawls,
’s morgens
ring van
zon tale
KETELS,
-OLIJ enz.
NQOTBÏL
ER-
Duffel,
timent
len- en
z. enz.
resteld.
3 per week.
Prys der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels 0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en ui ter lijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
ing- van
■N-
S. W. N. VAN NOOTJEN,
Uitgevers.
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaiterdag-middag
verzonden. Prys: voor Schoonhoven per drie mkanden 0,70.
Franco per post door het geheele ryk 0,80.
Alle binnen)’andsche Advertentie^ waarvan de
plaatsing 3 maal wordt opgegeven worden, slechts
2 maal in rekening gebracht.
Bij dit JNommer behoort een
Bijvoegsel.
)DDE voor-
ping.
Notaris te
iens op Vbij-
a 1876, des
t voormalig
anden Heer
BERGAM-
ïTLNCK;
4ITS VAN DER
den Heer
RBE8TUUR
jopen:
>n van
De laatste dagen van de vorige en de eerste
dagen van deze week zijn door de Tweede Kamer
gewijd aan de beraadslaging over een hoogst be
langrijke wet, die veel invloed kan uitoefenen
op de welvaart van de arbeidende klasse in
Nederland.
De strijd tusschen arbeid en kapitaal, waarvan
de laatste tijd getuige is geweest, heeft in ons
land over het algemeen een rustigen loop ge
nomen. Slechts bij uitzondering werd ten on
zent gebruik gemaakt van dwangmiddelen van
de zijde van den werkman, om zich een grooter
aandeel in de vruchten van zijn werk te ver
zekeren; de meeste veranderingen en verbete
ringen in den toestand der werklieden zijn het
gevolg geweest van minnelijke schikking, en
langs natuurlijken weg tot stand gekomen. Onze
arbeiders zien zeer goed in, dat zoowel werk
gevers als werknemers er slecht bij varen, wan
neer dwang m het spel k< mt, en dat het beste
middel om hun positie te verbeteren daarin be
staat, dat zij de handen aan het werk slaan,
ten einde door eigen krachten kapitaal bijeen
te brengen om gezamenlijk een gewenscht doel
te bereiken.
Coöperatie, samenwerking, heet het middel dat
door een gróót getal huishoudkundigen wordt
aanbevolen tot demping van de klove tusschen
kapitaal en arbeid; de groote middelares tus
schen die beide machten, die elk op zichzelf
niet in staat zijn volgens ue eischen van onzen
tijd te produceeren, maar vereenigd een steeds
milder vloeiende bron van rijkdom scheppen.
In Engeland, in Duitschland, in Frankrijk is
de coöperatie reeds op onderscheiden onderwer
pen toegepast, en niet zelden met schitterenden
uitslag. Ons vaderland is daarin niet achter
gebleven; ook bij ons hebben zich soortgelijke
vereenigingen gevormd, meest op Duitschen leest i
geschoeid. En het is te voorzien dat naarmate
onze werklieden toenemen u1 kennis er ook op
dat gebied meer zal gedaan worden. De Staat
heeft met die goede en heilzame beweging niets
te maken; hij heeft slechts te zorgen dat zij
in haar ontwikkeling niet wordt belemmerd door
leemten in de wetgeving, en ook, dat geen strij
dige elementen haar het, recht van bestaan ko
men betwisten.
Wat de coöperatie wil en kan, zij hier met
een paar voorbeelden aangetoond.
Elk werkman afzonderlijk kan zijn levensbe
hoeften niet tegen de laagst mogelijke prijzen
inkoopen, omdat hij ze met zelden uit de derde
of vierde hand moet ontvangen; ook kan hij
in 't geheel er niet voor waken, dat men hem
voor de gezondheid schadelijke of vcrvalschte
voedingsmiddelen in de band stopt. Een ver
een iging van werklieden kan dat wel; zij kan
haar inslag doen op groote schaal, en dan niets
in ontvangst nemen van slechte of verdachte
quahteit. Daarvoor zijn opgericht de u Winkel -
vereenigingen", de eenvoudigste en meest doel
treffende vorm van coöperatie.
Weinig werklieden zijn in staat, invloed uit
te oefenen op de inrichting van hun woningen;
in den regel moeten zij zich tevreden stellen
met hetgeen beschikbaar is, al voldoet het vol
strekt met aan de minst overdreveiu eischen.
Slaan daarentegen de werklieden de handen in
een, dan kunnen zij zclven een zeker getal
woningen bouwen, dat getal langzamerhand ml-
breiden, geld kenen tot verderen huizenbouw,
enz. De coöperatieve vereenigingen voor den
bouw van arbeiderswoningen is een tweede en
niet minder doeltreffende toepassing van het
zelfde beginsel.
Spaarzaamheid is de vruchtbare moeder van
welvaart, en zou dit nog meer zijn, indien de
werklieden terstond gelegenheid hadden hun op
gespaarde gelden aan te wenden voor industn-
tele doeleinden. Dat kan gebeuren, als velen
sameuwerkeu. Liet valt zoo dikwijls voor, dat
een werkman zijn bedrijf kan verbeteren door
den aankoop van nieuwe gereedschappen en werk
tuigen, door een grooter of kleiner uitbreiding I
aan zijn zaak te geven als zijn standgenooten nu
tegen billijke rente hem daartoe geld kenen, dan
zijn beide partijen er goed aan toe. Dit dubbel
doel beoogt de cred'iet- of voorschotbank, een
vorm van coöperatie, vooral door de ijverige
bemoeiingen van Schulze Delitsch in Duitsch
land alum in toepassing gebracht.
Zullen de coöperatieve vereenigingen aan haar
bestemming kunnen beantwoorden, dan moeten
zij vergunning hebben om op eigen verantwoor
delijkheid zaken te doen, even als byzondere
personen. Zij moeten het vertrouwen bezitten
van het publiek, hetgeen alleen hel geval is
wanneer zij voor het niet nakomen hater ver
bintenissen in rechten kunnen worden vervolgd.
Zij moeten de bevoegdheid bezitten^ kapitalen
te plaatsen en op te nemen, overeenkomsten te
sluiten, eigendommen te beheeren, In één
woord, zij moeten rechtspersoonlijkheid
bezitten. Tot nog toe hadden zij dat niet; en
om een einde te maken aan die ongunstige ver
houding, is de tegenwoordige wetsvoordracht,
die reeds een geruimen tijd aanhangig is ge
weest, der volksvertegenwoordiging ter overwe
ging aangeboden.
Vroeger werden de vereenigingen waarvan hier
sprake is door opvolgende Ministers van Justitie
beschouwd als «'vereenigingen van personen”, en
als zoodanig werd haar op aanvrage rechtsper
soonlijkheid verleend op grond van de Wet van
22 April 1855. Latere Ministers waren echter
van oordeel, dat zij wel degelijk naamlooze ven
nootschappen zijn, wat zich ook beter verde
digen laat, dewijl niet de leden, maar de door
de leden bijeengebrachte gelden op den voor
grond staan, zoodat zij niet in de termen van
de bedoelde wet vallen. Daarenboven verkeeren
zij, als vennootschappen, nog in een gansch
bijzonder geval, dewijl haar kapitaal geen vast
staand cijfer bedraagt, een iemand dien men
nauwkeurig kent, terwijl de coöperatieve ver-
eenigingen werken met een steeds veranderend 1
kapitaal. Dat alles maa.t, dat zij tot nog toe
buiten de wet vallen; zij zijn noch vereeni- i
gingen van personen, noch naamlooze vennoot
schappen in den gewonen zin van het woord,
vleesch noch visch, zij zweven als het ware
tusschen hemel en aarde, en verkeereu in een i
volkomen wetteloozen toestand.
Wy zijn niet voornemens de debatten, over
dat onderwerp m de Tweede Kamer gt-houtjen,
hier op den voet te volgen, zelfs met ze
te resumeeren: de uitbreiding die zij gekregen
hebben maakt dak ónmogelijk. Over het alge- i
meen is gebleken dat de groote meerderheid
onzer volksvertegenwoordigers de coöperatie ge- i
negen isen dat is zeker een gewichtige
zedelijke triomf voor de arbeidende klasse. De
wet, door den Minister van Justitie aangebo
den, en waarvan de ministeriëele crisis de be-
handeling tot heden vertraagd heeft, stelt zich 1
alleen ten doel de verkrijging van rechtsper
soonlijkheid te regelen, zonder in bijzonderhe-
den af te dalen, hetgeen ook zijn eigenaardige
moeielykheden heeft, om reden de coöperatie bij j
niet genoeg op vaste grondslagen be- I
haar op wettelijke wijze te organi-
van daar dat het ontwerp een alles i
or.s nog
rust om
seeren
behalve volledige wet is. Nu openbaren zich
bij de Tweede-Kamerleden hoofdzakelijk twee
richtingende eene, waarvan o. a. de heer
Godefroi de woordvoerder was, sluit zich ge
heel aan bij den Minister, overtuigd dat deze
partiëele verbetering voldoende is om de coöpe
ratieve v. leemgitigeu op een beteren voet te
brengen, de andere, waartoe o. a. de heeren
Verniei s van der Luclf, Van liuuten en-Kap-
peyne belmoren, wensclite zich eenvoudig te
bepalen bij het op haar toepasselijk ver..Laren
van de bovengemelde wet van 1855, iu afwach
ting dat later een definitieve, volledige regeling
van bet onderwerp in behandeling kun wurden
genomen.
Niet ten onrechte zei de Minister van Jus
titie, dat //het betere niet zelden de vijand van
het goede” is. Menige ypodzakelyke verbetering
werd reeds in ons land tegengehouden onder
het voorwendsel, dat aan een u volledige her
ziening” de voorkeur werd gegeven, reden
chem is, na afgelegd examen te Amsterdam,
bevorderd tot hulpapotheker.
Als een eerste stap om tot af
schaffing der karmis te geraken, is door de Raads
commissie voor de gemeente begrooting te Gouda
voorgesteld, de kruinen <*n tentjes, die tot nu
toe op de voornaamste straten stonden, voort-
aan op een der Stadssingels te plaatsen. B. en
Whebben den Raad medegedeeld zich met dit
voorstel niet te kunnen vereenigen.
Door den raad der gemeente
Streefkerk is besloten tot het plaatsen van
straatlantaarns in die gemeentemet petroleum
verlichting.
Het onlangs bij Bergstoep ge
zonken schip met rijshout is, nadat de lading
gelost was, door den eigenaar voor afbraak
verkocht.
Bij de Woensdag te Dubbeldam
gehouden harddraverij wuren twaalf paarden in
geschreven. De prijs werd behaald door den
heer F. Florijn, te Rotterdam, met de k Snij boon,”
pikeur J. Du Boer Jr.; de le premie werd ge
wonnen door den heer Barendrecht, te Silaars-
hoek, met de rGoliath,” pikeur A. De Koning;
de 2e premie door den beer Schouten, te Dub
beldam, met de //Sophie,” pikeur J. De Boer.
Met algemeens stemmen is door
stemgerechtigde Ingelanden van den polder den
Beemd als Hoofdingeland voor de Overwaard
herbenoemd de heer A. Den Ruijter.
Tot bode van Rijnland is
noemd de heer G. 11. Keij, hoofdonder wijzer
te Heinkenszand.
w Een zeer treurig ongeval bad
Dinsdag 1.1. te Berg-Ambacht plaats. Terwijl
de bouwman W. v. d. D., eeu geacht mau,
zich met zijn zoon van ongeveer 14 jaren, die
aan verstandsverbijstering lijdt, op een akker be
vond, om hennepbossen op te zetten, schijnt
de lichtgeraakte knaap boos geworden te zijn,
zoodat hij zijn vader met een kloet aan den slaap
van het hoofd verwondde. Deze trachtte eerst
nog door te werken, maar moest toch naar huis,
en te bed. De hulp van den geneesheer bleef
vruchteloos, en de ongelukkige v. d. D. over
leed in den loop van den nacht. De krank
zinnige knaap zal, naar men verneemt, naar een’
krankzinnigengesticht gevoerd worden. Ware
dit slechts vroeger gebeurd.
Bij een der watermolens onder
Willige-Langerak had voor een paar dagen een
droevig ongeluk plaats. Een der kinderen van
den molenaar A. Hak werd door een rod in
den rug zóó ernstig getroffen, dat terstond ge
neeskundige hulp moest ingcroepen worden.
Waarschijnlijk zal het getroffen meisje het leven
door dit ongeval verliezenalthans het verkeert
in bedenkehjken toestand.
Afloop van Publieke Verkoopingei
Onroerende Goederen.
De hofstede met ruim 30 hecta
ren wei- hooi- bouw- en griend land onder Ou
derkerk a/d IJsel, op 18 dezer door de No-
tansseu Spruijt en Mahlstede geveild, heeft
opgebracht de som van f 61175.
Woensdag 11. zijn te Hardinx-
veld ongeveer 17 hectaren wei- en gnendlaud
publiek verkocht voor f 3'9.835 behalve de on
kosten. Eeu. stuk weiland, bij het Schelluin-
sche gat, ongeveer P/a hectare groot, is ver
kocht voor ruim f 4800.
LANDBOUW-BRRICHTEH.
Op de paardenmarkt te Vianen
stonden 11 dezer ongeveer 400 paarden aan
de lyn. De markt was druk bezocht.
Denieuwe najaars-beestenmarkt,
die deu 17en dezer te Ameide plaats had, was
niet zoo druk bezocht als die in October vsn
het vorige jaar. Nochtans stonden er ook dit-
tnaal ruim 100 stuks vee aan de liju. En
thans was de handel, in tegenstelling van vroe
ger, buitengewoon levendig te noemen.
Iemand, die voor «enigen tijd uit
Hetrenveen naar Amerika is vertrokken, heeft
een colorada-kever overgezonden in eeu brief.
Hij schrijft daarbij het volgende: f Hiernevens
zend ik u eeu exemplaar toe van den in Hol
land en Europa zoo gevreesden Colorado-kever
of den aardappelvprslmder. Hier is hij plenti:
wsarotn we tot nog altijd zitten te zuchten onder
I een zwaar pak van niet-opgeloste quaestiën,
I en de snippermand des gouverneinents reeds
menig ontwerp tot wetswijziging in ontvangst
heeft moeten nemen. Een oogenblik vreesden
wij, dat het hier ook zoo zou gaan, maar
neen, de Minister hield voet bij stuk, en toen
later, zoowel door Z.Exc. als door Kamerleden,
krachtige pogifigen weiden gedaan om de wet
zoodanig aan Ie vullen, dat zij ten minste zoo
volledig werd, als onder de gegeven omstan
digheden mogelijk is, toen de Min ster nog
maals over de zaak confereerde met de Com
missie van Rapporteurs, waarvan onze bekwame
Staathuishoudkundige, de heer De Bruijn Kops,
deel üitinaakt, toen voedden wij hoop dat uit
het gemeenschappelijk overleg tusschen regeering
en vertegenwoordiging de wet, die iu een drin
gende behoefte voorziet, zegevierend zou te voor
schijn treden. Er was ten minste een brug
geslagen tusschen de voorstanders der beide bo
ven aangeduide richtingen; en de ijverige po
gingen, om die brug recht stevig te maken,
zullen ongetwijfeld tot eeu gewenschte uitkomst
leiden. Op het oogenblik dat deze regelen
worden afgezonden, is de uitslag van de de
batten over de artikelen en de stemming over
het geheele ontwerp nog niet bekend; we ver
wachten evenwel met vertrouwen, dat de Ne-
derlandsche Staat eene rijpe vrucht van wet-
gevenden arbeid rijker zal worden.
Z. M. heeft benoemd tot procu
reur by de arr.-rechtbank te Dordrecht Mr. J.
M. Rens, thans griff, bij het kbntonger. te Alien.
Z. M. heeft benoemd tot hoog
heemraad van Rijnland de heer D. W. P. Wis
boom van Giesendam, tot heemraad van deu
polder de Kersbergsche en Achthovensclie uiter
waarden, gemeente Lexmond en Ameide, H.
De fciroot.
De raad der gemeente Jutfaas
heeft zieli tot de Tweede Kamer der Staten-
Generaal gewend met hut verzoek: 1. Ten
einde liet behoud van het kantongerecht te IJscl-
stein te verkrijgen. 2. Mocht dit onverhoopt
worden opgeheven, dat dan deze gemeente moge
worden gevoegd bij het kanton utrecht.
lot zetters der d irec te - belas
tingen zijn herbenoemd:
te Berg-Ambacht de heeren Jacob Voorsluijs
en Dirk Oskam;
te Gouderak de heeren L. De Jong en W.
Van Dorp;
te Berkcuwoude de heer H. Oudenes en be
noemd de heer J. Doeland.
Tot wethouder der gemeente
Streefkerk is benoemd de heer L’. Boel in plaats
van L. Timmers; en tot ambtenaar van den
burgerlijken stand, de heer LI. De Ruyter.
Van de raadsleden, die te Gorin-
chem in 1851 zitting hadden, zijn nog drie iu
leven, en wel de heeren D. Van Drooge, Joh.
Van Andel en J. A. Van der Poe). Beide eerst-
genoemdeu, zijn nog lid vah den raad.
Ln den zomer van het volgend
jaar zal te Leeuwarden eene Historische Ten-«
toonstelling van Friesland worden gehouden.
Z.--K. 11. Prins Fr ede rik heeft op
nieuw een bewijs gegeven van zijne hoogu in
genomenheid met de orde der Vrijmetselaren
door ter herinnering aan lid. 60 jarig jubilé
als Grootmeester Nationaal te schenken13000
aan de Louisa-stichtiug en f 3000 aan het fonds
tot ondersteuning der pogingen tot verdediging,
handhaving, en verspreiding van de beginselen
der vrymetselaarsorde.
uit Rotterdam wordt geschreven,
dat de spoorwegwet ken van het Mallcgat tot
het station over de Beurs tegen 1 December
berijdbaar zullen wezen. Het plan zou dan wel
nog met zijn, dit gedeelte in elk geval iu dienst
te stellen, maar bij ijsgang zou dit geschieden.
De nieuw gebouwde Infirmerie
te Gouda is thans geheel gereed, zoodat deze
flinke inrichting aan de militaire autoriteit is
atgeleverd. Wegens het aauschaÜen vim bet
noodige verplegingsmateneel zal echter niet voor
het volgend jaar de ingebruikneming kunnen
plaats hebben.
De heer J. R. Opbotst te Gorin- wel is hij schadelijk woor de aardappelplantt
