ZONDAG 26 NOVEMBER.
N’. 389.
1876.
~VËBmZING
I
WEEKBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT.
UW,
Jr.,g
I- s
H.a-|
len.
L
Nog een woord over de
Conversie.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
SCHOOMSCHE COURANT
n,
I
hebbei
S. W. N. VAN NOOTEN,
Uitgever».
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele rjjk 0,80
E
van
lijnde:
de
ter
en ge
winnen
de sa
bel oond
deze wet
nevel e
1 13en
2 ure,
m den
?AAR-
vember
F. VAN
It. De
■schijn-
irmelde
sn gang-
Nov.: 31
half kilo.
f 23,00
jual. 75
sas f 36,00
lopers f 8
17vette
tere idem
50 i 4,00,
ners f 2,50
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels f 0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
sle-
n-
ering s
voor n
Bk* o
bij tien
Boek
en bij
ling.
rdrtcht.
lect.
et vluggen
Kalikoeien
2b, Guiste
«ingevoerd
en qual.
’0 per kilo.
Engeland
jgen fl,00
gladheid der
de gisteren
t zeer groot.
bij aanwe-
opruimdeu.
>0. Vooral
•oge prijzen
arkt muntte
er van vee;
handel waa
het vierde
laagde prij-
ager prijzen
k 63ct., die
l: 2 paarden,
alveren, 8
lammeren,
it geiten,
lal. 70 ct.,
fl,10. 2de
ulo.
oor Londen
ie qual. f 72.
je f 10,30
che f 10,00
1,40 i 12,00,
.0,50411,60.
nsche f 8,00
atsche' f7,80
ie en Over-
dere f5,80 a
f5,60 4 6,70.
2100 kilo.
50 4 5,20, ge-
Alle binnenlandtche Advertentiën, waarvan de
plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden electie
2 maal in rekening qébracht.
van Leden voor de Kamer van
Koophandel en Fabrieken te
Schoonhoven.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Schoonhoven doen te weten:
dat Woensdag den 29en November
1876, van des namiddags 2 tot des namid
dags 4 ure, op het Raadhuis zal worden ge
houden een vergadering van gerechtigden tot
het kiezen van Leden voor de KAMER van
KOOPHANDEL en FABRIEKEN, in de
plaats van de Heeren: A. C. FIJNVAN-
draAt, a. GRAVES KOOIMAN Ji
en G. VAN EWIJK, die ipet het einde
dezes jaars aan de beurt van aftreding zijn:
dat na 4 ure geen stembilletten meer aan
genomen zullen worden dan van kiezers in de
zaal tegenwoordig, terwijl onmiddellijk daarna
met de opening der billetten zal worden aan
gevangen
dat de lijst der Kiesgerechtigden van 28
October 1876 ter inzage zal liggen ter Ge
meente-Secretarie;
dal bezwaren tegen de lijst, hetzij den kla
ger, hetzij andere ingezetenen betreffende, bij
Burgemeester en Wethouders schriftelijk inge
leverd moeten worden gedurende acht dagen,
eindigende 4 November 1876. na welk tijd
stip geen bezwaren meer in aanmerking zul
len komen;
dat vóór den dag der verkiezing aan
huizen der kiesgerechtigden stembilletten
invulling zullen worden bezorgd.
Schoonhoven, 28 October 1876.
De Burgemeester,
S. P. H. NOORDEN DORP.
De Secretaris,
W. ROMANS VAN SCHAIK.
f 7,40 8,40.
jarige Zeeuw-
111,76, jarige
ihe Vlaamsen®
re en blauwe
jche P 8,10 4
1,00 4 8,30.
be winter zak-
JO, Overmaas-
Zeeuwscho en
restort f 7,00
6,20 4 6,50.
f 2,50 4,50,
NOOTEN.
door den Minister Dip Waal i-
Kamers’ aangenomen en door den Koning be
krachtigd, heeft o. a. bepaald, dat het ge
bruik, zooeven genoemd, op aanvraag van
den rechtmatigen bezitter, in vollen eigendom
wordt afgestaan, onder zekere beperking even
wel, die hem de bevoegdheid ontzegt dien grond
aan niet-inlanders over te dragen. Over dat
laatste punt straks nog een enkel woord. Zoo
bestaat dus die nieuwere vorm feitelijk; met
het’ denkbeelddat de Soiivereia de inland
sche Vorst of zijn nakomeling, de Regent, mees
ter is van den grond, behoeft geen rekening
meer te wordeu gehouden. Brengt men daar
mede in verband, dat te allen tijde het erfe-
lijk gebruik volgens goedvinden der bevolking
het communaal bezit verving, dan is er geen
reden meer voor de verbazing .en verontwaar
diging der mannen van gisteren.
Afgescheiden van partijoverwegingenen
dus ook zonder te letten op den invloed, dien
de conversie op de gouvernementscultures kan
uitoefenen kunnen we nog de vraag stellen
Is cQinmunaal bezit in ’t belang der inlandsche
bevolking te achten
’t Is wel aardigdat hetzelfde vraagstuk
schoon onder meer samengestelden vorm, zich
ook in Europa doet gelden. Immers de zich
noemende socialisten verlangen juist zulk een
gemeentelijk bezitook van de gronden die het
voedsel voor den arbeider moeten opleveren.
Zoo is er dan toch een punt van overeenstem
ming tusschen de uiterste linkerzijde van de soci
ale beweging en de voorstanders van het oude.
Het grootste <1-* 4-
gemaakt wordt, is dit
Zal de Javaan, als hij onbeperkt eigenaar
is van den grondniet blootgesteld zijn aan.
allerlei pogingenom hem dien weer afhandig
te maken?
’t Valt niet te ontkennenzorgeloosheid is
een overheerschende trek in het karakter van
den inlander. Een fraai bewerkte kris, een
netjes geweven en kunstig geverfde sarong
brengt hem in verrukkingen om zich in ’t
bezit van zulk een schat te stellen zou bij
lichtelijk geneigd wezen zijn akker voor een
appel en een ei van de hand te doen. Daarbij
is hij vaak aau opium verslaafdeen hartstoch
telijk liefhebber van het dobbelspel, verzot op
het zien van het schimmenspel en van dans
meiden, kortom, op zijn manier een bon-
vivant. Dat alles kost geld, en als eenszijn
zucht naar genot zich verder uitstrekt dan zijn
beurs toelaatdan behoeft het niemand te ver
wonderen als hij zeer zwak is tegenover den
verleider, die hem zijn akker wil afkoopen.
Maar, dan was het ook met zijn welvaart ge
daan de dessaman van gisteren zou een arme
sjouwerman, een koelie worden, en zijn gezin
zou aan gebrek ter prooi vallen. Wanneer geen
enkele macht hem belette, zijn akker over te
dragen aan wien hij verkoosdan zou ook de
verleider niet ver te zoeken zijn: vooreerst zou
menig brave Chinees zijn hulpvaardigheid be-
toonen door hemb. v. bij zijn inkoopen in
den Chineeschen winkel crediet te verleeneu
om hem later des te zekerder te pakken,
terwijl ook zeer dikwijls een Europeesch onder
nemer zijn best zou doen om op een goedkoope
manier grondeigenaar op Java te worden en ver
volgens goud te slaan uit de ellende van een ver
armde bevolking. Zekec, verregaande baatzucht is
altijd de vloek van indié geweest, en als de inlan
ders zonder bescherming wareu overgeleverd aan
den willekeur van zekere soort van //vrije-arbeids-
mannen”, dan zouden zij er veel erger aan toe
zijn dan in de doukeMte dagen van het gou-
vernements-dwangstelseb. Reeds jaren geleden
heeft Multatuli zijn machtige stem daartegen
doen hooren, en nog onlangs waarschuwde de
heer Des Ainorie Van der Hoeven in de Tweede
Kamer op welsprekende wijze tegen exploitatie
van de inlanders ten bate van de particuliere
ondernemingen.
Niettemin, zoolang overdracht aan niet-in-
lauders verboden is, bestaat geen vrees voor dat
misbruik, want daar waar het individueel bezit
regel is, worden geen gevallen van lichtzinnig
alsiand doen van den groud aaugelrotfen. En
zelfs, wanneer ook die belemmering wordt weg-
Wij zuljen thans onze beschouwing over de
gewichtige qüaeslie van het grondbezit op Java,
in ons vorig nummer afgebroken, voortzetten
en1 voltooien.
Herinneren we nog even, dat het hier de
vraag geldt, of de jaarlijksche verdeeling van
de gronden, tpt eeu dorp (dessa) behoorende,
al of niet de voorkeur verdient boven onbeperkt
en voortdurend bezit, met recht van overdracht,
met andere woorden, of communaal bezit te her
kiezen is boven individueelen eigendom. Voorts,
dat de eerste vorm door den Minister van Ko
loniën als abnormaal werd aaugeduid, zoodat
Z. Exc., tot* groote blijdschap der liberalen en
tot schrik der conservatieven op kolouiaal ge
bied, verklaarde, de conversie van bet gemeen
schappelijk (gemeentelijk) bezit wenschelijk te
achteuouder voorbehoud evenwel, dat die ver
andering niet met haastigen spoed zou worden
doorgedreven, doch aan den natuurlijken loop
der dingen overgelaten. Bij de latere behan
deling van de Indische begrooting in de Eerste
Kamer is door den Minister wel eenig onder
scheid gemaakt tusschen een ^verklaring” van
hetgeen hij in theorie voor het beste houdt, en
een regeenngs d a a den daarmee hebben de
conservatieve leden dier Kamer zich quasi be
vredigd getoond, doch wij weten zeer goed,
dat ook woorden onder sommige omstandig
heden een historische waarde hebben. Dit is
ook hier wel degelijk het geval.
Trouwens, bet komt ons voor, dat op al
de bedenkingen van oudgasten en andere be
houders van het eerbiedig gekoesterde, maar
toch hoogst bouwvallig regeeringsstelsel van
vroeger dagen, het bekende gezegde van //vech
ten tegen de bierkaai” toepasselijk is. Tot vóór
korten tijd wisselden communaal bezit en erfelijk,
individueel gebruik elkander op Java af. In
de eene residentie was dezein de andere gene
vorm overwegend. De agrarische wet van 18/0,
aancaKylo» j o—*öl‘>ura f in dr> '’‘•j””—
zal gebeuret, daar zullen zonder twijfel wel
I maatregelen gevonden worden om de Javanen
te beschermen tegen aanslagen op hun eigen-
domk hetgeen misschien zou kunnen geschieden
door eiken laniverkoop aan de goedkeuring van
de rechterlijke nacht te onderwerpen.
Tegenover dit bezwaar staan aanmerkelijke
voordeelen.
De jaarlijksche vetdeeling der dessagronden
geschiedt niet altijd overeenkomstig de eischen
der billijkheid; de dorpshoofden gaan daarbij
somtijds zeer willekeurig te werk.
Inzonderheid daar, waar het communaal bezit
bestaat, verkeert de landbouw in een ongun-
stigen toestand. Uit den aird der zaak wordt
aan verbetering van de gronden niet gedacht;
op den akker, waarvan men slechts één jaar
de vruchten geniet, wordt slechts het allernoo-
digste werk verricht. Van bemesting is geen
spraak, en hoe rijk de grond van Java over
het algemeen ook zijn moge, hij is niet onuit-
puttelijk. Eene behoorlijke bemesting zou de
productieve kracht zeer verhoogen. Bij com
munaal grondbezit ontbreekt de sterkste prikkel
tot werkzaamheiduitzicht op vermeerdering van
welvaart.
Eindelijk opent ook het individueel bezit aan
de Europeesche nijverheid een nieuw veld. Met
de inlandsche grondeigenaars zouden contracten
tot levering van grondstoffen voor fabrieken en
anderq handelsproducten gesloten kunnen worden.
De ondervinding heeft reeds doen zien, dat de
Javanen van dergelijke overeenkomsten niet af-
of tabaksplantage, op uien gronusiag uigcncnt,
heeft niet alleen den Europeeschen industrieel
rijk gemaakt, maar is ook een bron van welvaart
geworden voor de inlandsche bevolking. Voor
weinige jaren nog was de adsisteut residentie
Malang b. v. een der armste streken van Java:
sedert daar de Javanen in vrije cultuur eeu uit
muntende soort van tabak verbouwen, is er de
toestand geheel ten goede veranderd. Vrije ar
beid met behoorlijke waarborgen tegen mis
bruiken is voor Indië de leuze der toekomst.
Men herinnert zich dat te vorigen jare de
heer Levyson Normanals gouvernements-
secretarisin onderscheidene dessa’s van Java.,
waar zulks verlangd werdde conversie der
communale bezittingen regelde. De reis van
dien heer was den conservatieven een ergernis,
en, toegevende aan hnn drang, gaf de Minister
Van Goltstein per telegraaf bevel, haar te sta
ken. Dit bevel was een der redenen waarom
de Gouverneur-generaal Loudon aftrad. Ware
destijds de tegenwoordige Minister aan het hoofd
van het departement van Koloniën geweest, dan
zou een dusdanige order misschien niet zijn
gegeven. In dit opzicht zijn we dus vooruit
gegaan.
Mocht ook op menig ander gebied nog blij
ken dat het tegenwoordig Kabinetofschoon
onder conservatieve vlag het bewind voerende,
geneigd is in liberalen zin te regeerendan zou
het aanblijven van het Ministerie-Heemskers een
weldaad voor het vaderland te noemen zijn.
De geest des tijds vraagt hervormingen
en in zekeren zin is het ons onverschillig van
welke zijde aan dien eisch voldoening wordt
gegeven.
Langzaam voorwaarts, met bedachtzaamheid,
maar zonder aarzelen, zoowel in Nederland als
in Indië. Bij de tegenwoordige verhouding der
partijen in de Volksvertegenwoordiging is dat
het eenige wat verlmgd kan worden.
De staatkundige toestand was als de weersgesleld
heid, deze week rijk van afwisseling. Zooals daar
buiten nevel en zonneschijn, koude en warmte zich
nog al eens afwisselden, vertoonden zich aan den po-
litieken horizon nu eens vredeboden dan eens wapen
herauten, die juist door hun p.otseling verschijnen en
verdwijnen, de spanning waarin Europa sinds eenige
maanden verkeert gaande hielden en deden toenemen.
Rusland eu Engeland gingen ijverig met hunne
wapeningen voort. De pers, dikwijls afgaande op ge
ruchten, die later bleken canards te zijn, stelde den
oorlog als onvermijdelijk voor en plaatste het denk
beeld eener conferentie reeds geheel op den achter
grond. Den Russisohen Keizer legde zij zelfs woorden
In de laatste dagen dreven die wolken echter weder
wat af. Ofschoon de oorlogstoebereidMlen werden
voortgezet en de gemoederen dus nog niet geheel ge
rustgesteld zijn, is de uitnoodiging tot het houden
eener conferentie door alle Mogendheden aangenomen
en de dag der bijeenkomst op 1 December bepaald.
Turkije, dat eerst voorwaardeu stelde, eindigde met
onvoorwaardelijk toe te stemmen, wel wetende dat nu
althans geen middenweg mogelyk was.
De Engelsche voorstellen, die zooals vroeger ver
zekerd werd, den grondslag zouden uitmaken voor de
beraadslagingen der conferentie, hebben thans echter
plaats gemaakt voor de Russische eischen, niet minder
dan 13 in getal, die wel niet direct de intégriteit
van Turkije aantasten, maar wel degelijk zijne on
afhankelijkheid. In hoofdzaak komen die eischen
hierop neerAlgemeene ontwapening zoowel van Chris
tenen als Turken in Bosnië, de Herzegowina en Bul
garije; invoering van het stelsel van verkiezing voor
benoeming van alle ambtenaren instelling eener mi
litie en plaatselijke politie, waarvan Christenen en
Mahomedanen deel uitmaken; beperking der garni
zoenen; ontbinding der korpsen ongeregelde troepen en
verwijdering der Tcherkessiers naar Klein-Azië; gelei
delijke afschaffing der tienden en vervanging door gere
gelde belastingen; benoeming van eene commissie (door
de Mogendheden), die voorstellen moet doen omtrent
noodzakelijke hervormingen in bestuur en administra
tie benoeming van een Chnsten-gouverneur in elk
der drie genoemde provinciëntoezicht op de behoor
lijke uitvoering van een en ander door eene consulaire
commissie en bezetting van Bosnië, de Herzegowina
en Bulgarije door vreemde troepenten einde de al
gemeene ontwapening enz. te verzekeren. Vooral deze
Porte echter al de overige eischen inwilligt zal Rus
land dezen laauten wel prijs geven.
Als een goed teeken mag men het ook beschouwen,
dat de Engelsche afgevaardigde tef conferentieMar.
"’u f*"? Pn mpn“?e vrne auikeronderi^j"-L'e8 ^l^S^^^’tó^m^aaunemen^^E^
tabaksplantage, op dien gronusiag ingenCHt; jan(i aansluiting zoekt bij Duitschlandde vriend
-1 :-J »-:~-i z00 nlet bondgenoot van Rusland.
De Duitaohe Rijksdag heeft eindelijk een aanvang
gemaakt met de behandeling der groote rechterlyke
wetsontwerpennieuwe rechterlijke organisatie, wet
boek van strafvordering eu wetboek van burgerlijke
rechtsvordering. Als bet gelukt de afgevaardigden
der verschillende statendie op het punt van rechts
pleging hunue bijzondere belangen, inzichten en ge
woonten hebbenvoor de wetsontwerpen te winnen
dan zal zeker de ruim tweejarige arbeid aan de sa
menstelling daarvan besteedruimschoots beloond
zijn eu aan de eenheid van Duitschland een krachtige
grondzuil zijn toegevoegd.
DeFransohö tweede Kamer zet nog altijd vry kalm
en rustig de beraadslagingen over de begrooting voort,
terwijl de Senaat de tweede en derde lezing van het
ontwerp op de legeradministratie ten einde bracht.
Wint de republikeinscne meerderheid in de Tweede
Kamer voortdurend en bij seiner elke nieuwe verkie
zing aan kracht, in den Senaat dreigt de kans ten
gunste der conservatieven en clericalen te keeren.
Het Departement Doubs koos de^er dagen in de plaats
van een overleden liberaal Senaatslid thans een cle-
ncaal, terwijl voor de verkiezing op 24 dezer van twee
onafzetbarede kansen voor de clericalen ook niet slecht
staan. Mac-Mahon weigert de 300.000 francs verhoo-
ging van tractement, welke de commissie voor de
begrooting hem had. toegedaóht, aan te nemen.
De troonrede, waarmede Victor Emanuel dezer dagen
de zittingen van het Italiaansche parlement opende,
rept, hoewel in onbatende bewoordingen, van maat
regelen, die genomen zullen worden om aan de over*
heersching der kerk paal en perk te stellen. Voorts
wordt gewag gemaakt van gunstigen vooruitgang in
deu fiuanciêelen toestand en, ten aauzien der aange
legenheden in het Oosten, geruststellende en vrede
lievende verklaringen afgelegd.
Hoe ongeloofehjk het klinke, ook in de Spaan
Gortes zijn de verwikkelingen in het Oosten ter
sprake gekomen. De Minister-president oordeelde het
met overbodig en ,als-van-zelf sprekeud” te verklaren,
dat Spanje noch zijne .schatten" noch het bloed zij
ner zonen zal verspillen voor doeleinden, waarbij de
nationale eer niet betrokken is.
Vermeldmgswaardig is voorts, dat ook het Spaan-
sche hof den rouw aauuam wegens het overleden van
de Hertogin van Aosta, ex-Koningin van Spanje.
De kieswet tot nog toe bleei het algemeen stem-
reent, onder do republiek ingevoerd, gehandhaafd
zal in overeenstemming worden gebracnt met de nieuwe
grondwettige bepalingen. Niet alleen het aandeel in
de belasting te betalen, maar ook de mate van ont
wikkeling zullen volgens het regeeringsontwerp het
kiezerspeisoneel aanwijzen. Ook in België heeft de
regeenug eene wijziging der kieswet in net vooruit
zicht gesteld. Alleen deze mededeehng lokte reeds
een viunig debat uit, waartoe de ergerlijke tooneeien
en knoeierijen der geestelijkheid bij de jongste ver»
kiazingen overvloedig stof leverden.
Nog is het niet met zekerheid uitgemaakt of ah
toekomstige President der Vereenigde Staten van
Noord-Amerika, de republikeinsche dan wel de
democratische candidaat zal zegevieren. Men vermoedt
echter dat de republikein Hayes de meerderheid m!
hebben.
Van kardinaal Simeoni wordt verzekerd dat hij een
geestverwant is van zijn voorganger Antonelli endua
geen vriend der Jezuïeten.
