Z0NJA6 31 DECEMBER.
1876.
RING.
u
SEP.
N°. 394.
WEEKBLAD VOOR
EN UTRECHT.
Terugblik.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
ZUID-IJOLLAND
SCHQONHDVEHSCHE COURANT
aanvrage te
ie ons iets achter
lik
I
Van NOOT1N.
a
i
1 Mei 1876.
cht)
elang
is 66,
IIDAM.
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prys: voor Schoonhoven per .drie maanden 0,70.
Franco per post door het gelede rijk 0,80
schil, f2U sa, gel
er; late qual. 74
dlo j keu f 28,00
orarioopera f 8
H 16; *ette kal*
nuchtere idem
i kleingeel f 4,50,
'Volkammers f 3,60
elang van velen,
de ondergetee-
zijn zoon, lij
Slijmhoest, zijn
anken heeft aan
vnn uwen voor-
DRUIVEN-
>NIG, uit het
Mej. de Wed.
’PEREN alhier.
I. MULDER.
we in het jaar dth
niet vooruit zijn glgaan.
Weet ge, er zf-
die zeggen: v’t Is t
gaan; ieder beweert, dat
ik het ook maar zLf
zoo jammer dat ik Ti
wonder waarlijk I Da
gewoon, bijzonder vJ
wie gewoon is altijl
punt voor s"_
tuiging komen dat hij
al zit hij ook in I
ruimer blik noodig q
om den gang der hia
moet zich daartoe reli
lei, en het verband!
staande feiten.
Aan den anderen
op ééns eischen. 1 oi
sprongen ^geschiedt, is niet gezond,
Alls binnenlandse he Advertentiën, waarvan de
plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
2 maal in rekening gebracht.
de vorige
va-
ze gevuld met
een beetje lich-
Prjjs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en ui te dijk tot Zaterdags-voormiddag» ten 10 ure.
OLFF&Zn;
ZandenGouda
n» bij B. J. R.
J. D. den Har
loever de Jongh
•urg; Rotterdam
Markt, en Le-
ri bij A. G. de
bisser.
kamer kan wordeii
ook van ons malt
bestaan. Het is leer
NERIEN.
kranen.
WEN.
lappen.
;ken.
RINES.
ippen.
■TOEN.
EN SNABEN.
ihappen.
MOBILEN.
y m den reiziger in de woes-
a. I van scheidenis het met
overbodig, in het algemeen de vraag te doen,
welke plaats het heengaande jaar inneemt in
de geschiedenis r iet alleen van ons privaat
leven, dat is n vraag die beter binnens-
vgesteld, maar vooral
itschappehjk en staatkundig
- «peer dienstig, dat we met
den noodigen ernst, in overweging nemenof
;n ko» a. ons vaarwei zegt al dan
..„-ning xicfc
da zittingen
zoovele ga
rden. Vooral
wetten werd
g der natio
nen en de
1 het ge-
racht ont
heet.
vlug; aangeveerd
wicht en qual.
1,40 4 1,50 per kilo.
;en voor Engeland
ngevoerd: 1 paard,
graskalvrren5
m of lamtnarea,
of geiten en 1 ezel.
2de qual. 74 ct.,
qual. fl.ftO, 8de
i per kilo.
4o. Voor Londea
683de qual. f 64.
leeuwsche f 10,80 4
dito Fiakkeeeche en
rige Vlaamzcbe en
akkeeiMShh en Over*
Vlaamse he f 8,10
dbrabaatacbt f7,80
kkeesche en Over*
ito mindere f5,70 a
nadere f5,40 4 6,00.
X) kilo.
ge f 4,00 45,00, ge-
9,75.
ndere f7,00 4 7,90.
m aanvoer van on*
lel heden weder slap,
alleen koopera.
traag van de hand,
eer dan 56 4 68 en
50 a 64 ct. per kilo
648 weken f7,00
per stuk.
•taks.
Twee-jange Zeeuw-
f 11,50 4 12,00, jarig»
eeuw scha, Vlaamache
mindere en blauw»
4 10,00.
Vlaamache f 8,10 4
iche f 7,80 4 8,80.
laamaebe winter aak-
10 4 7,4ft üvermaa»-
nieuwe Zeeuvtsche en
dito gr stort f 6,60
ache f5,804 6,10.
ieder f 8,20 4 4,00,
Naarmate we vorderen op onzen ■'levensweg
schijnt het wel Alsof de jaren in lengte verlie
zen. Hoe kort is het nog geleden sedert wij
elkander Nieuwjaar wenschtenen nu, nog een
uur of wat, en we kunnen het weer eens doen.
Alles bijna gaat in onze dagen met stoom
2ou de oude Saturnus misschien ook een
locomobile onder zijn zware vleugels hebben
weggestopt?
Als gij werkelijk die opmerking geöiaakt
hebtvriendendan feliciteer ik er u mee.
In de eerste plaats immers is zij een bewijs,
dat gij over uw lot nog al niet te klagen
hebt: want wie door smart wordt gekweld,
voor hem is de tijd niet de snelvoorbijgaande,
welks wiekslag hij nauwelijks met de gedachte
volgen kan. In de tweede plaats blijkt er uit,
dat gij werkzaam zijt, want de trage, de
leeglooper, die steeds zoeken moet naar mid
delen om den tijd te dooden zal evenmin
oen jeremiade a^nheffen over het snel verloop
daarvan.
'tls bepaald em feit, dat de jaren korter
worden. Dat is te zeggen, ze behouden wel
hun nauwkeurig afgepast getal etmalen, maar.
enfin, men begrijp; wat ik bedoel. Het men-
schelijk geslacht van heden is drukker, woeli
ger, zenuwachtigei en ook werkzamer dan de
vroegere geekchtea t w« hebben meer behoeften,
moeten ons derhalve meer inspannen om daarin
te voorzien, weten haast niet wat de uitdruk
king //vrijen tijd’ beteekent; geen wonder der
halve, dat de ureh en bijgevolg ook de maan
den ons ontsnappen terwijl we nog beproeven
er een beetje meed van te halen.
Doch, laat fze gaan, de jaren: wij kun
nen den snellen stroom niet keereu. Het eenige
wat wij verlangen! is, dat --
laten; dat hun sprlor niet even ras wordt uit-
gewisebt als dat
tijn. Op het punl]
welke plaats het
de geschied
s. tot lid van den genees-
m raad in Zuid-Holland o. a. benoemd,
vv. Boot, apotheker te Gorinchem.
Ged. Staten hebben denraadder
gemeente Montfoort medegedeeld, dat zij zou
den wenschen de jaarwedde van den Burge
meester op f 750, en die van den Secretaris
op f 500 bepaald te zien. De eerstgenoemde
geniet thans f 500 en de tweede f 400. De
raad heeft besloten als zijn gevoelen te kennen
te geven, geen bezwaar te hebben tegen ver-
hooging, mits evenredig en voor ieder tot een
bedrag van f 100.
Bij het Departement van Kolo»
uien zijn per telegram van den Gouverneur-
Generaal van Nederlandach-Indië de navolgende
berichten ontvangen:
De radja van Simpang-Olim heeft reeds spoe
dig bezwaar gemaakt om naar Kotta-Radja te
gaan. Thans is door zijne huurlingen Toekoe
Moeda Angkasa vermoord. De radja is gevlucht
en door den militairen en civielen bevelhebber
in Atchrn vervallen verklaard van zijne waar-
r». I»un in Siapang-
In een groot aantal lieden
ïiest mogelijk dat we vooruit
dat het zoo is, dus zal
mzgenalleen *t ia maar
Xr mets van zie!” Geen
Dazulken zijn vooreerst niet
om zich heen te kijken
maar te staren op één
zijn voetem, kan licht tot de over-
mpn dat Op dezelfde plaats blijft,
teen sneltrein. Er is een
Ian bun ten dienste staat,
■torie gade te slaan: men
Itenschap geven van veler-
I nagaan van op zich zelf
i nant moet men niet alles
a - AWs ontwikkeling, die met
schokken en sprongen Igeschiedt, is niet gezond,
en haar resultaten zijl» niet blijvend: het gaat
er mee als met iSpaansche en Mexicaansche
omwentelingendie hel land in beroering bren
gen zonder den toestand te verbeteren. Een
volk is eerst dan gdukkig, als zijn geschie
denis met zekere kalmte kan worden gelezen.
Zoo is het met dt! historie van Nederland
gedurende het jaar 1876.
Op stoftelijk gebied is ons vaderland onte-
genzeggehjk vooruit gegaan. Nieuwe handels-
wegen zijn voor het verkeer geopend: Amster
dam zag het kanaal ontsloten, dat de hoofd
stad des lands tot een zeehaven plaats maakte;
de spoorwegverbinding van het Noordernet met
de Duiteche banen werd een voldongen feit.
OVERZICHT.
De donkere dagen vóór Kerstmis liggen reeds ach
ter ons en al zijn nevel en mist nog niet dadelijk
opgetrokkener komt toch dagelijks meer lient.
Meer licht in de natuurmeer licht ook aan den
staatkundigen hemel.
Het zoeken naar een middelweg, die de middel-
eeuwsche Turkscho staatkunde zou kunnen verzoe
nen met de eischen die hedendaagsche en begrippen
van meuschelijkheid haar stellen, schijnt plotseling
veranderd in een edelen wedstrijd tusschen de confe-
reerende mogendheden aan de ceue zijde en de Porte
aan de andere zijde, om aan die eischen ’t best te
voldoen en die begrippen het volledigst in toepassing
te brengen.
Op hetzelfde oogenblikdat de afgezanten der ver
schillende mogendhedente Constantinopel vergaderd,
na lang loven en bieden, het, naar men algemeen ver
zekert, eindelijk eeus waren over de eischen aan
Turkije te stellen en de in te voeren hervormingen
verkondigden de salvo's van het geschut in die zelfde
hoofdstad het aanbrekeu van een nieuwen dag, die
meer beloofde dan gevraagd, dan gewenscht werd
misschien.
Met den nieuwen Groot-Vizier Midhat-Pacba is ook
de nieuwe grondwet weder te voorschijn gekomen en
de dag waarop de vergaderiugen der eigenlijke confe
rentie gepresideerd door den Turkschen Minister van
Buitenlandsche Zaken Safvet Pachageopend werd
was ook de dag, waarop de nieuwe grondwet den
volke verkondigd werd.
Het Ottomanische rijk één en ondeelbaar. De Sul
tan, Khalif, der Mahomedanen en souverein van alle
Uttomanen onverantwoordelijk en onschendbaar. De
persoonlijke vrijheid door wetten gewaarborgd. Vrij
heid van eeredienstvrije drukpersvrij onderwijs
met leerplicht; vrijheid van petitionnement en van
vereeniging volkomen gelijkheid van alle onderdanen,
zonder onderscheid van godsdienstvrije rechtspraak
gelijkmatige verdeeling van lastenafschaffiug van
verbeurdverklaringheerendieusten en pijnbank ver
antwoordelijke ministers; eene wetgevende macht, ver
deeld in twee kamerswier rechten en bevoegdheden
nauwkeurig ontschreven zijn; vaststelling der begroo-
ting bij de wet vrij stemrechtverkiezing van pro
vinciale en gemeentebesturen door de bevolkingenz.
Zietdaar wat de constitutie alzoo belooft. Voorzeker
om den Rus te doen watertanden I
Zijn nu daarmede alle bezwaren uit den weg'ge-
ruimd en is het doel der conferentie alreede bereikt,
voor dat zij nog voor goed met haren arbeid aan ving 1
Zoover is men nog niet gevorderd. Het zal nog moe
ten blijken of de Turksche regeering genoegen neem t
met de schikkingen ten opzichte der gi ensregelmg
van Servië en Montenegro getroffenmet de her
vormingen, die de mogendheden voor de Christelijke
provinciën noodig achtenmaar vooral ook met de
wijzff waarop men de behoorlijke tenuitvoerlegging
daarvan waarborgen wil. Het oorspronkelijk denkbeeld
eener bezetting van Bulgarije door Rusland schijnt
door deze losgelaten. Eene gendarmerie van 3 a Alehin vervallen verxiaara van
4000 man troepen tot verschillende nationaliteiten be- digheid. De hoofden en bevolking
hoorende, is daarvoor in de plaats gesteia én zou
als ’t ware tot geleide dienen voor de internationale
commissiedie belast zal worden te waken voor eene
stipte nakoming der verplichtingen, Turkije opgelegd.
Tusschen beloven en doen ligt vaak een lange weg
en daarmede dient men rekening te houden, vooral
in Turkije. Dit begrijpen ook de regeeringen en in
plaats van zich door schoone beloften in slaap te
doen wiegen, dringen zij meer dan ooit bij de Porte
aan op aanneming der voorstellen en dreigen met
onmiddellijke afbreking der diplomatieke betrekkingen,
voor ’t geval zij weigeren mocht. De onderhandelin-
gen zijn nu in vollen gang en met het oag daarop ia
de tweede vergadering der conferentie uitgesteld. Deze
zal zich in de eerste plaats bezig houden met eene
verlenging van den wapenstilstand, die, zoo als men
weetheden afloopt.
In Servië blijft men nog steeds strijdlustig ge
stemd, zoo zelfs, dat men in een Oostenrijkach
Oorlogschip, dat een proeftocht maakte, een vijandige
bodem meende te zien en daarop van uit de vesting
Belgrado geweerschoten loste. De Vorst hoeft zich
gehaast aan de Oostenrijksohe regeering daarover zijn
leedwezen te kennen en volledige voldoening te ge
ven. De bevelhebber der vesting is ontslagen en ook
het ontslag der minister^ schijnt met deze zaak in
verband te staan.
Het conflict tusschen de Tweede Kamer enden
Senaat in Frankrijk over de quaestie of de Senaat
al dan niet bevoegd is wijzigingen te maken in wets
voorstellen, die door de Tweede Kamer eenmaal zijn
vastgesteld, is nog niet ten einde. Niet alleen de
rechterzijde, maar ook het grootste deel der linker
zijde in den Senaatdus de groote meerderheid, kent
zich het recht van amendement toe en heeft, om
tot eene beslissing te komen, verschillende begroo-
tingsposten, die door de tweede kamer geschrapt
waren (o. m. die der aalmoezeniers bij het leger) we
der uitgetrokken. Tot een compromis tusschen
de beide wetgevende lichamen schijnt het niet te
kunnen komen; zoodat de beslissing aan de regee
ring zal moeten worden overgelaten.
Mot pPne rede waarin dankbare voldoening zich
uitsprak, sloot de keizer den 23en dezer i’
van den Duitsohen rijksdag, waarin
wichtige ontwerpen tot wet verheven were
van het tot stand komen der juridieko w
veel goeds verwacht voor de bevestiging der
nale eenheid. Tusschen de nationaal-libéralen
Fortschrilters is evenwel ten gevolge van I
beurde met de juridieke wetten een tweedracL.
staan, die zeker grooten invloed zal uitoefenen op de
aanstaande verkiezingen voor den Rijksdag.
In Denemarken blijft er nog steeds iets hape
ren aan het staatsorganisme. Regeering en Folke-
thing kunnen het maar niet eens worden. Ontbin
ding is gebleken niet bij machte te zijn om in den
toestand verandering te brengen eu de regeering vindt
in den steun van het Landstbing genoegzaam
grond tot aanblijven.
Ook in Spanje is het nog geen couleur de
rose. De toestand in de Noordelijke provinciën is
zeer gespannen en er behoeft slechts één vonkje bij
te komen om den ouden strijd op nieuw te doen
ontbranden. Don Carlos ging reeds te Rome het
terrein daartoe voorbereiden. Ook Cuba eischt nog
belangrijke offers zoo in manschappen als geld (nog
pas is eene leening met dat doel gesloten) zoodat
het te voorzien is, dat het der regeering aan kracht
zal ontbreken om de wederspannige provinciën tot
onderwerping te dwingen.
Amerika wacht nog altijd op zijn president.
Thans is eene commissie van zeven leden benoemd
om de quaestie tot een einde te brengen. Hopen
wij tot een goed einde!
Bij Koninklijk, besluit is be
noemd tot 1ste luitenant de 2de luit, bij de
infanterie F. H. A. Sabron.
Bij kon. besluit is met ingang
van 1 Januari a. s. tot lid van den genees
kundige!
G. W.
Mij (tunkt, als iedor komend jaar eens twee
zulke belangrijke gebeurtenissen aanbiedt, dat
we ons dan volstrekt niet over stilstand of
achteruitgang behoeven te lieklagen. Nedferlands
verrichtingen op het gebied van publieke wer
ken vonden ook in het buitenland de meest
gewenschte waardeenng; terwijl de gansche be
schaafde wereld haar schatten van kunst en
industrie te Philadelphia ten toon spreidde,
mochten wij de voldoening smaken dat onze
modellen van waterwerken, van bruggenbouw,
de opmerkzaamheid van duizenden bij duizen
den trokken. Het is noodig zulke feiten in
herinnering te brengenvooral tegenover zeker
slag van lieden dat er genot in schijnt te
smaken den eigen landaard te verkleinen, te
beschuldjgen van gebrek aan energie. Aan
vindingskracht, aan ondernemingsgeest, waarbij
men dan niet nalaat allerlei gegevens bij el
kander te «harken die natuurlijk het bewijs
moeten leveren dat andere volken heel wat
meer bij de hand zijn. Laat heu smalen, die
pruttelaars, die^eker wel het allerminst zich
inspannen om \den nationalen luister te ver-
boogen en dc vergelijking met het buitenland
naar hun inzien meer in ons voordeel te doen
uitvallen; alleen veroorloven wij ons de weelde,
met hen gladweg in gevoelen te verschillen.
Wij zijn er nog altijd trotsch op, Nederlan
ders te zijn, en we meenen grond voor dien
trots te hebben. Och, niemand behoelt ook
bang te zijn dat ops volk, door een gevoel
van zelfverheffing verbijsterd, meenen zal reeds
genoeg gedaan te hebben wij zullen er den
gang wel in houden. Het marcheert, en flink
ook.
En wat heeft het nagenoeg vervlogen jaar
op verstandelijk en zedelijk gebied geleverd?
Vergunt mij, slechts een paar feiten te noe
men, die waarlijk ook van geen stilstand ge
tuigen: de opening van de Rijkslandbouwschool
te Wageningen, 1 September, en van die te
Buitenzorg, op 1 November. De oprichting
van twee nieuwe Rijkskweekscholen voor lagere
onderwijzers. Alweder moeten we zeggen, als
ieder opvolgend jaar het in dit opzicht zoo
goed maakt als 1876, dan kunnen wij ’t er
best mee doen.
Op wetgevend gebied trekken vooral twee
zaken de aandachthet tot stand komen van
de lang verwachte wet op het Hooger Onder
wijs, waardoor het wetenschappelijk peil van
onze natie zal worden verhoogd, - en de
vaststelling van de Wet op de Coöperatieve
vereenigingen die mede za! werken om aan de
min bevoorrechte klassen der maatschappij den
weg tot meerdere welvaart te banen. Ten
derden maleals ieder komend jaar ons Staats
blad met twee zulke belangrijke wetten ver
rijkt, dan hebben wij alle reden tot tevreden
heid.
Terwijl wij deze woorden schrijvendringt
zich de vraag bij ons op: Is de staatkundige
toestand in Nederland beter of slechter dan een
jaar geleden?
De beantwoording dier vraag kan niet ge
heel en al onpartijdig zijn: immers, wat wij
goed noemen, zal misschien een politieke tegen
stander van harte betreuren. Maar wie met
ons alleen heil verwacht van het meer en meer
veld winnen van vrijzinnige beginselen, zal
mede erkennen, dat de .juichtoon de klacht be
hoort te overstemmen. Dc overtuiging is die
per doorgedrongen, dat er geen andere keus
is dan tusschen terug en voorwaartsstilstand
is onmogelijk. En daar het per slot van re
kening blijkt, dat ook staatslieden d:e het be
houd huldigen, huns ondanks concessies moe
ten doen aan den tijdgeest, is het gevaar voor
reactie inderdaad, zoo het ooit bestaan heeft,
nagenoeg geheel verdwenen. Voegt daarbij,
dat er overeenstemming heerscht tusschen de
leden van de partij der hervorming, dat er
geen maatregel van ingrijpenden aard zal kunnen
tot stand gebracht worden, die haar stempel
niet draagt, dan mogen wij wel eemg vertrou
wen stellen in de naaste toekomst.
Of er dan geen enkele rimpel op ons voor
hoofd komt, wanneer wij het jaar 1876 de
revue laten passeereu?
Integendeel, er zijn ook omstandigheden die
- I
S. .t W. N. VAJST NOOTEN,
Uitgtfwrs.
ous eemgszins met bekommering vervullen.
In de eerste plaats.maar over het beeld dat
ons hier voor den geest rijst verzoeken wij
onzen lezers het hoofdartikel van
week nog even in te zien. Die duizend
ten wegen erg zwaar, al zijn
een vloeistof die soortelijk nog
ter ii dan water.
Dan denken we verder aan den Atjeh-
oorlog, dien het onzen dapperen nog niet is
gelukt tot een goed einde te brengen. In ge
dachte brengen wij onzen heilgroet oob aan
de strijders, die in het verwijderd Oosten de
eer onzer vlag handhaven, en den moed niet
verliezen onder vaak ontmoedigende omstandig
heden.
Eindelijk ruischt ons iets in het oor van
verhoogd oorlogs-budget in verband met min
gunstige financiën.... Doch dat is waarlijk
geen onderwerp voor een oudejaars-avond-
meditatie.
Laat ons van het wegvliedende jaar geen
afscheid nemen, zonder eqa enkele gedachte te
wijden aan de edelen onder ons volk, die in
dat jaar grafwaarts werden gedragenaan den
kloekhartigen staatsman Groen van Pnnsterer,
den be uinnelijken volksdichter Heije, den ijve-
rigen philanthroop Heldring, den werkzamen
geleerde De Bosch Kemper... Zij het vol
gend jaar ons in dat opzicht genadiger, dat
het minder verwoestingen aanricht in de rei
der mannen, op wie ons vaderland roem
draagt.
Hoopvol en blijmoedig vervolgen wij onze
baan. Onzen lezers wenschen wij voorspoed
in ruime mate, voor onzen arbeid vragen
wij bij voortduring den steun hunner belang
stelling.
