:bts
rs.
£404.
ZONDAG 11 MAART.
I
HT
WEEKBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT.
♦T
Over het Ontwerp-Kieswet.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
BINNENLAND.
SCHOONHOVEHSCHE COURANT
)D.
Airy’s
j Rheu-
Turkije
i dagen.
hij
burg
20 4 3,70,
ZIEN.
‘nd als
be ziek
en de
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele rijk 0,80
MM ER-
igt ten
BT te
ipijsver-
et beste
;e
4 Zn.
litenge-
liddelen
1 dépot
:n voor-
Airy’s
en moe-
rk voor-
unerman
co, doch
,80 4 6,00,
ede op de
verlaging
she hande
lt kochten
Burg, en Weth. van Gouda heb
ben gisteren
Alle binnenfyndscbe Ajivertentien, waarvan tie
plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
2 maal in rekening gebracht..
qual. f 74.
f 10,40 i
leesche en
,00 410.
ihe f7,30
obe f7,00
en Over-
re f5,40 4
,00 4 5,70.
A 4,80, ge-
nvoer; 14
0 per kilo.
Engeland
en f 1 tot
3 paarden,
'eren55
lammeren,
1. 74 ot,
1,30, 2de
o.
>r Londen
op den voorgrond gesteld. Acht
2423, gel
ifte qual.
kaas f28
lopers f 6
'ette kal
ere idem
«1 f4,40,
iets f 3,80
tot 170.
10 tot 180.
Kalveren
ets. Min-
s het kilo,
st stuk.
Potwei-
rt 1877.
Streng en
Haan en
•s J. Van
ouders C.
era G. P.
ood- en
Prys der Advertentiën Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
en f 1,20
ieeuwsohe,
90, puike
iwr. f 9,40
ihe f7,50
ie Winter
,00, Over-
re Zeeuw-
0 4 5,60,
i Elakkee-
nresidents-
i Noord-
;n dezer,
Ie zitting
waarbij
_«r repu-
jkozen werd
i hebben de
het oogen-
daaraan niets meer te
Slechts één stem ble-
gekozen met
t langs rozen
1 ook met
Huis van af-
i predo-
benaat
meerderheid telt. Mét dezen toe-
voorzeker wijs,
waarmede hij het president-
dringen op eensgezindheid
--- en rust in het
de eenheid der Staten te
—g voorstellen den
■s jaren te benoemendoch
als in Amerika heeft toch
de laatste dagen een
De vrede met Servië
onderbandelingen met
De bepalingen van
;ewenscbte verzoe-
van de Porto,
jorlog waswordt
u - geering van
ben gisteren aan den gemeenteraad een nader
rapport inge.liend aangaande het plan tot het
oprichten van een nieuwe bad- en zweminrich
ting. Volgens hunne vroegere opgaaf zou een
dergelijke inrichting in den IJsel f 10.000 kos
ten, waarbij echter nog een jaarlijksche uitgaaf
zou komen van f740 aan verschillende naken
als tractement van den zwemmeester enz. Met
het oog op die kosten meenden B. en W. de
oprichting van een bad- en zweminrichting in
den IJsel te moeien afraden en stellen zij voor
de bestaande zwemschool eenige uren per dag
kosteloos open te stellén voor minvermogenden»
Omstreeks een jaar geleden noemde de heer
Grashuis, in zijn brochure //Professor Buijs en
de oppositie” het vraagstuk, waarmede we ons
thans een oogenblik willen bezig houden, #de
politieke quaestie bij uitnemendheid.”
Die benaming is zeer juist. Zoo dikwijls de
eerste helft van een verkiezingsjaar ten einde
begint te spoeden, en de mogelijkheid zich voor
doet, dat de stembus een wijziging zal ver
kondigen in de verhouding der partijen even
zoo vaak dringt zich bij ieder die niet hals
starrig het bestaande met al zijn leemten wil
handhaven de overtuiging op, dat bet meer c’an
tijd is de hand te slaan aan eene radicale
hervorming.
Werkelijk zullen we ver moeten zoeken,
willen we een constitutioneelen staat vinden,
waar het kiesstelsel nog gebrekkiger is dan
bij ons, en op zwakker grondslagen rust. Want
wat beteekent eigenlijk de dusgenaamde census,
dat is, het bedrag van iemands aanslagen in
de directe belastingen r Is het niet waar, dat
zeer toevallige omstandigheden, die volstrekt
niets te maken hebben met iemands meerdere
of mindere geschiktheid, hem somtijds een plaats
toekennen of ontzeggen onder de leden van den
//kiezersadel”. Schrijver dezes was kiezer, toen
hij drie kinderen had; nadat hij evenwel
ten vierdenmale vadervreugde had gesmaakt, en
alzoo vermindering kreeg van zijn aanslag //voor
dienst- en werkboden”, moest zijn naam van
de kiezerslijst worden geschrapt. Dat vierde
kind was dus de engel, (gelukkig zonder
vlammend zwaard!) die zich plaatste voor het
paradijs der kiezersheerlijkheid.
Onzinnig, met waar Toch volkomen wettig.
En soortgelijke zotte gevolgen van onze kies
wet kunnen bij dozijnen worden aangehaald.
We hebben lieden ontmoet, wier begrippen
omtrent hetgeen «/de staal” eigenlijk is, tame
lijk nevelachtig waren, en die aldus redeneerden
Wie het grootste aandeel draagt in de kosten
der staats-huishouding, heeft het recht meer
invloed uit te oefenen dan anderen op de in
richting daarvan. Doch - de staat is geen
maatschappij met aandeelen; daarenboven, met
ons ingewikkeld belastingstelsel is het niet mo
gelijk aan te geven, wat ieder bijdraagt, om
dat men dan ook de indirecte belastingen, die
men betaalt zonder het te ontdekken, zou moe
ten meerekenen. De lui die gewoon zijn een
#stevigen borrel te drinken” moesten dan
wel in de eerste plaats in aanmerking komen,
want hun bijdrage is niet gering.
Maar daarenboven, de grondslag waarop
bij ons de kiesbevoegdheid heet te berusten,
is wel degelijk verstandelijke ontwikkeling. De
moeielijkheid deed zich echter voor, om hier
een criterium te vinden; de Ghmdwet-ontwer-
pers, geen kans ziende die zwarigheid op te lossen,
maakten zich van de zaak af door een denk
beeldige betrekking aan te nemen tusschen ver
moedelijk vermogen en intellectueel gehalte,
en die opvatting neder te leggen in het veel
besproken en onhoudbaar Artikel 76 van de
Grondwet.
Destijds zou het misschien niet zonder ge
vaar zijn geweest, het algemeen stemrecht in te
voeren; de overgang van de getrapte verkie
zingen tot deelneming van de geheele natie aan
het verkiezingswerk ware al te plotseling geweest.
Doch sedert zijn bijna dertig jaren verloopen,
een voldoende tijdruimte voor een overgangs-
pórode. En nu meenen we, dat het oogenblik
daar is, waarop in overweging kan worden ge
nomen het kiesrecht alleen te doen afhangen
van de bevestigende beantwoording van deze
vragen
*Zijt gij metrderjarig Nederlander, in het volle
genot van burge.lijke en burgerschapsrechten?”
oVoorziet gij door eigen middelen, dat is
zonder liefdadigheids-onderstand, in uw onder
houd P”
#Kunt gij schrijven?”
legen deze logische uitbreiding van het stem
recht verzet zich de Qrondwel. Welnu reden
te meer oto zoo Spoedig mogelijk tot een her
ziening der Grondwet over te gaan. En wij zijn
niet zonder hoop, dat binnen een niet al te lang
tijdsverloop aan dien dringenden eisch voldoe
ning zal worden gegeven, want, zijn wij wèl
mgel’icht, dan staat dit punt bovenaan op het
program van de liberale partij in de Tweede
Kamer.
Inmiddels, na aangestipt te hebben wat wij
eigenlijk wenschen, moeten wij het terrein van
de verwachtingen verlaten en eens zien, wat
ons wordt aangeboden. Want het zou onprac-
tisch zijn, het mindere van de hand te wijzen,
omdat wij het meerdere voorshands niet kunnen
krijgen; alleen zouden we daartoe het recht
hebben, indien de gedeeltelijke vervulling van
matige wenschen een hinderpaal moest wor
den voor een volledige oplossing van de quaestie.
Dit nu is bet geval niet. De door den Mi
nister in het thans aanhangige ontwerp tot
herziening der kieswet voorgestelde regeling pre
judicieert niets voor de toekomst. Alleen mo
gen we vragen of het wel in het belang des
lands is, veel van den nationalen tijd te be
steden aan een zeer onvoldoende herziening, ter
wijl toch een ingrijpende hervorming niet veel
langer kan worden uitgesteld.
Drie punten trekken in de bedoelde concept-
wetten het meest de aandacht.
1. De voorgestelde census-verlaging.
2. De verdeeling van het land in //enkele”
kiesdistricten met eenige kolossale uitzonderingen.
3. De maatregelen tot wering van rkiezers-
fabricatie.”
Omtrent punt 1 merken we op, dat de
Minister zelf die verlaging van den census in
die gemeenten waar hij het minimum bedrag
van f 20 overschrijdt, een matige noemt.
Inderdaad, er wordt op deze locomotief niet
te hard gestookt. Doch dezelfde Memorie van
Toelichting, die den voorgestelden maatregel
verdedigt, geeft ons tegelijk gelegenheid, om
een officiëele veroordeeling van het gansche
een sus-stelsel aan te teekenen. We lezen daar
namelijken nemen acte van die woorden
//De met zorg ingewonnen inlichtingen over de
plaatselijke gesteldheid van een groot aantal
gemeenten^hebben aangetoond, dat wel omtrent
belastingplichtigheid en betaling, maar niet om
trent intellectueele geschiktheid der kiezers eenige
betrouwbare of eigenlijk iets beteekenende ge
gevens zijn te verkrijgen.”
Zoo is het. Elke uitbreiding van het kies
recht, op vermindering van den census geba
seerd is een sprong in het donker. Men waagt
dienmisschien hoofdzakelijk omdat het ont
breekt aan den moed om den grooten sprong te.
doen, die alleen op vasten bodem brengen kan.
Niettemin voor zooverre we iedere census
verlaging mogen beschouwen als een stap nader
tot het algemeen stemrecht, het onbetwist
baar recht van eiken staatsburger I kunnen
we er vrede mede hebben. Mits zij ons maar
niet worde opgedrongen als de oplossing van
de quaestiewant daarvoor kunnen we haar
met erkennen.
Bedenkelijker is punt 2. Een hoogst eenzij
dige opvatting van artikel 77 van de Grondwet:
//Het getal van de leden van de Tweede Kamer
wordt bepaald naar de bevolkingvoor iedere
45.000 één”, heeft den Minister doen be
sluiten de verdeeling van het land voor te
stellen in districten met ongeveer gezegd be
volkingscijfer; echter met zoo weinig conse
quentie, dat bijvoorbeeld Amsterdam een zes
voudig district zou worden, en een kiezer in
de hoofdstad alzoo zesmaal zooveel invloed zou
hebben als een uit het drie uur meer westwaarts
gelegen-Haarlem. Doch we willen deze uitzon
dering zoo mede die voor andere groote steden,
voor het oogenblik daarlaten en bij de hoofd
zaak, de enkele kiesdistricten, blijven.
De Memorie van Toelichting verdedigt ze op
de volgende drie gronden
1. Dewijl dan aan belangrijke minderheden
gelegenheid gegeven wordt, om van haar gevoe-
hn te doen blijken, hetgeen haar veelal onmo
gelijk is m een groot district, alwaar zij door
S. W. 1ST. VAiST NOOTKJST,
Uitgeven.
2am^mï1 dan elk district xop zijn beurt bij
de periodieke aftreding tot verkiezing van leden
der Kamer geroepen wordt en de thans bestaande
ongelijkheid wordt weggenomen dat in het eene
district de kiezers om de twee jaren, in het
andere daarentegen slechts om de vier jaren
worden opgeroepen.
3. Dew^l dan bij herziening der kiestabel
een partijdige verdeeling van het grondgebied
bijna ónmogelijk is, ja zelfs nauwelijks kan
worden vermoed.
Daartegen meenen wij in het midden te mo
gen brengen, dat dezelfde partij, die in het eene
district meerderheid is, in het andere niet ver
der komt dan tot een //belangrijke minderheid;”
dat is een gemeenschappelijke, voor allen ge
lijke kans, onafscheidelijk aan het denkbeeld
//stemrecht” verbonden. Dat zulk een minder
heid, van kiezers wier kandidaat de neder
laag leed, gezegd kan worden niet te zijn ver
tegenwoordigd, komt mij onbegrijpelijk voor. Is
het dan niet waar, wat er staat in artikel
74 van de Grondwet: //De Staten-Generaal ver
tegenwoordigen het rgeheele Nederland
se he volk?” Ging ’s Ministers betoog op,
hoe zou het dan gelegen zijn met de vertegen
woordiging ran de nie t-kiezers, die geen gelegen
heid krijgen van hun gevoelen te doen blijken,
en bij wie dus van //meerderheid” en //minder
heid” geen sprake kan zijn?
Vervolgens, de ongelijkheid, (vier jaar en
twee jaar,) waartegen hier geprotesteerd wordt.
Ook wij achten die onbillijk; de bonte verdee
ling van ons land in enkele, dubbele, drievou
dige enzoovoort districten is een ongerijmdheid.
Ook wij vragen gelijkheid, maar groote
kiesdistricten. Volledige gelijkheid, waarbij een
kiezer in de hoofdstad niet meer invloed krijgt
dan een daarbuiten. Bij kleine districten kan
het niet anders, of locale belangen worden bij
de stembus op den voorgrond gesteld. Acht
ge die meening ongegrond, wees dan zoo goed
de debatten over de rechterlijke wetten eens na
te lezen.
Eindelijk de partijdige verdeeling bij her
ziening der kiestabel. De Minister, die ver
moedelijk nooit gepoogd heeft de belangen zijner
partij te bevorderen bij een herzieningsplan,
acht kleine districten een waarborg daartegen.
Ons komt het 'voor, dat juist groote, maar
gelijke districten nog beter beveiligen voor
avontuurlijke groepeering van kiezers. Bij kleine
blijft die mogelijkheid bestaan, omdat een klein
getal stemgerechtigden, omtrent wier gezindheid
men zich vooraf' wel eenigszins kan vergewissen,
alsdan den doorslag geeft.
Over punt 3 spreken wij in het volgend num
mer; dat i/een afzonderlijke beschouwing over
waard. Tegelijk deelen wij dan ons eind-oor-
deel mede.
Eindelijk is dan toch het vraagstuk der
keuze in de Vereenigde Staten van
Amerika tot een einde gebracht. Den 2der
ten 4 u. 12 u. ’s morgens, is in eene vereenigde
der beide Kamers de beslissing gevallen, w
Rutherford B. Hayes uit Ohio, candidaat der
blikeinen, tot president der Unie als gel
verklaard. Tot op het laatste oogenblik
democraten alles in het werk gesteld om
blik der beslissing, hoewel daaraan nietï
veranderen viel, te vertragen. -
ven zij iu de minderheid; Hayes werd gej
185 van de 369 stemmen. Dat deze niet L
zal wandelenkan men begrijpenvooral
het oog op de partijverhouding in bet Huil
gevaaraigden en in den Senaat. In het Huis predo
mineert het democratisch elementterwijl de
eene republikeinsche meerderheid telt. Met
stand voor oogenhandelde Hayes voor
door in de redevoeringwaarmede hij he
schap aanvaardde aan te dringen op eensgcz.uM-v..
van alle partijen, ten einde de orde en ru.t -v
Zuiden te herstellen en de eenheid der Staten t<
bevorderen. Voorts zal de Regeering voorstellen dei
president voortaan voor zes j"~" 1
niet herkiesbaar te stellen.
Hoewel niet opgelost, al»
het Oostersche vraagstuk in
minder ernstig aanzieu gekregen,
is thans definitief gesloten en de
Montenegro zijn goed op gang,
het vredesverdrag wijzen op eene gc
„iet groote o’™-
stemd en dan in het geheel met vertegenwoordigd, hersteld. Alleen beeft de Servische rege
hare zijde eenige waarborgen voor de toekomst tube-
♦en eeven, die hierop neêrkomeni 1°-Zulten fèBS»*-
nieuwe vestingen gebouwd worden; 2’ zal de Turkeche
vlag nevens de Servische op de wallen van Belgrado
geplant worden 4 3° zullen de Joden met de Christe
nen worden gelijk gesteld en 4° zal de Servische
regeering de vorming van gewapende benden beletten.
De Turksche regeering schijnt met goede voorne
mens bezield. Reeds den 13den dezer zal het nieuwe
parlement dat zonder den minsten strijd (wat wel
eenigszins bedenkelijk is) gekozen schijnt te zijn, bij
eenkomen. Als de partij-verhouding overal is, als
in Constantinopelwaar van de tien afgevaardigden
5 Mahomedanen4 verschillende Christenen en een
Jood zijn, en de bevoegdheid der wetgevende macht
niet beknibbeld wordt, dan is er zeker wel eenige kans
dat de grondwet meer dan een doode letter worde.
De Mogendheden zouden Busland hebben overge
haald aan Turkije een jaar tijd te laten tot invoe
ring der hervormingen, door de conferentie noodig ge
acht. Rusland zou dan met eere in de gelegenheid
worden gesteldzijn leger weder op voet Van vrede te
brengen. In dien zin zal bet bekende rnemdrtindum
door de verschillende regeeringen beantwoord worden.
Generaal Ignatieff, de gewezen Russische gezant te
Constantinopel, is zelf op een reis naar Berlijn, Wee
nen en Parijs, om .redenen van gezondheid onderno
men”, het terrein daarvoor gaan bereiden. Het lang
.turen” op het Oostersche vraagstuk schijnt hem een
oogziekte bezorgd te hebben!
De zittingen vau het Pruisische parlement zijn
thans gesloten. Die van den Duitsonen Rijksdag
konden wegens gebrek aan werk meermalen niet doof-
gaan. Met zekere spanning ziet men de beslissing van
dat lichaam te gemoet omtrent de plaats, waar de
zetel van het Rijks Gerechtshof zal gevestigd zijn De
bondsraad beveelt Leipzig als zoodanig aan. tegen den
zin van Pruisen, dat Berlijn daarvoor aangewezen achtte.
In Frankrijk trekken vooral twee zaken de aan
dacht, nl. de voorgestelde gerechterlijke vervolging van
den Bonapartistischen afgevaardigde De Caezagnac, we
gens beleediging van de vertegenwoordiging en de Re
geering in het blad Le Pays; en het voorstel van
Laisant om den militairen diensttijd van 5 tot op 3
jaren te beperken. Bij dit laatste voorstel treedt Thiers
als ernstig bestrijder we Ier eeus op den voorgrond.
De minister van onderwijs gaat steeds voort met1
het doen vau ingrijpende voorstellen tol het verbeteren
van het onderwijs in Frankrijk. Tol steuning van een
fonds, dat oprichting van scholen wil bevorderen, vraagt
hij een rijksbijdrage van 120 millioen francs.
In het Engolsohe parlement komt de Oostersche
quaestie bij alle beraadslagingen steeds boven. De ver
klaring van regeeringswege dat de Engelsohe consul
Baring, die de zittingen van het Bulgaarsche gerechts
hof bij woont, bij wijze van protest zich naar Constan
tinopel heeft terug begeven, is zeker opmerkingswaardig.
Bij den Raad van State, afdeeling
voor de geschillen van bestuuris ingekomen
een Kon. besluit van 19 Februari, N* 27,
betrekkelijk het geschil tusschen de gemeenten
Giesen-Nieuwkerk en Peursumomtrent dever-
hoogmg der jaarwedden van den hoofd-en hulp
onderwijzer harer gemeenschappelijke openbare
lagere school. Volgens dit besluit bestaan er geen
termen om m dit geschil eene beslissing te nemen.
De Minister van Binneniandsche
Zaken beeft bepaald dat het houden van mark
ten en openbare verkoopingen van alle vee,
in verschillende gemeenten der provinciën Lim
burg en Groningen is verboden.
Men bericht, dat van een voor
nemen van Dr. Kuiper, om zijn mandaat als
volksvertegenwoordiger neder te leggen, niets
bekend is.
De heer Bichon van IJselmonde is dit jaar,
als lid der Tweede Kamer, in het hoofdkies
district Gouda aan de beurt van aftreding.
Door de verschillende Rijn-
stïoomvaart-maatschappijen is op nieuw bij de
Rijks-regeering van Duitschland aangedrongen,
zich te verzetten tegen de brug voor voetgangers
over de Maas bij Rotterdam, op de voor
genomen hoogte. Men beweert dat die brug,
zooals die geprojecteerd is, den weg naar zee
zal versperren.
