ZONDA& 24 JUNI
OTfflC
N’. 419.
ia_
GOUDA,
an
Dekens,
JN en.,
veeren-
3N.
tlfiET
•ing- van
nz.
vn BEDDE-
zoo spoedig
OMG.
WEEKBLAD VOOR ZUID-HÖLLAND EN UTRECHT.
er
e Hoest,
De liberale zon.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
I
SCMMSH COURANT
al Wat
wat de meer-
geen
barst
OÏMN.
Alle binnenlandscde Adoertewüen, waarvan de
plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
2 maal in rekening gebracht.
S. <fc W. N. VAN NOOTEN,
Uitgevers.
ar- en de Turktche lin-
Kars wordt voort* nog
die deo hjaad
nu’
zinnige
invloed uitoefent, omdat .de beiM
elkander natuurlijk zullen neu-
Prys der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels fOfiO. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voonniddags ten 10 ure.
.FF Zn,;
ickem bij B.
)ij J. D. den
der Starre
>chil f 26,00,
boter: 1st*
lf kilo; kau
erlooper* 110
16, vette kal-
ich tere idea
5,60, Zeeuw-
ide Wolkam -
van de liberale
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele ryk 0,80.
oer van on-
len tgmelyk
R ,’ln8 °P-
a 310, min-
f 145 i 900,
5, nuchtere
i 1,90 per
>0 i 54 ets.,
fokvarkena
Zeeuwsohe,
1,50, paike
o f 12,00 i
'0, Zomer
de f9,10
1,70 4,70,
31 #aa héél
rd 137 par
al. mindere
1,25 per kilo,
•or Engeland
iggen f 1,95
uohtere kal-
1,05 per kilo.
Aangevoerd:
alveren, 60
lammeren
f geiten.
iual. 78 ct.,
fl,00, 9d«
kilo.
foor Londen
ie qua], f 48.
•he f 19,00 i
kkeeeohe ea
ische f 9,95
ntsohe f 8,75
e. en Ovar-
omer f 5,80
0 k 5,50, ge
en mindere
SCHAPEN.
I ENOSE-
APPBN.
een kistje inh.
iigaren
één Lot in
ontvangst van
TERS, Lange
terdam.
Ji®8 24.
Loten1
itsluitend wor-
aldaar te hou-
HOEST
st gevaar en
•rt vele jaren
jed bevonden
rkrijgbaar in
die van
an fl 1.
en Bacons
van witte
i zijn waarop
»Wil de natie, dat er weer zijn zal een li
berale zon, en deze in vollen glans zal schijnen,
dan moet zij zich duidelijk uitspreken.”
Deze woorden bezigde de heer Kappeijne van
de Coppello, in de bekende Tweede-Kamer-zitting
van 15 Mei jongstleden.
Welnu, de natie heeft gesproken, en wel
zóó duidelijk, dat slechts de meest buitensporige
onwil om de macht van het voldongen feit te
erkennen, haar uitspraak kan misverstaan.
Er is een profeet, of liever een profetes
in den lande, ik bedoel de Arnhemsche Cou
rant, die in haar nurksche tegeningenomen-
heid ten aanzien van de aanvoerders der libe
rale partij in de Kamer, eenige dagen vóór de
verkiezingen de voorspelling waagde, dat de
uitkomsten van de stembus van 1877 nul en
van geener waarde zouden zijn; dat alles vrij
wel bij het oude zou blijven, enzoovoort. Zou
dat blad nu eindelijk gaan inzien, dat het zich
niet al te veel moet laten voorstaan op zijn
doorzicht in de staatkundige verhoudingen in
Nederland
Een verkiezing, waarbij de liberale meerder
heid van 42, dat is de helft der Kamer plus
2, steeg tot een getalsterkte van 47, dat is
de helft der Kamer plus 7, mag, naar het
ona voorkomt, wel als een schitterende over
winning worden beschouwd. Voortaan zullen
onze geestverwanten in de Kamer bij gewichtige
beslissingen een meerderheid van 14 stemmen
in het veld kunnen brengen, voorondersteld dat
de herstemmingen in Delft en Almelo zoodanig
uitvallen dat liberalen en conservatieven er elk
wat van krijgen.
Er is dus, de clericale bladen zijn eerlijk
genoeg zulks mede te erkennen, en alleen het
Haagsche Dagblad goochelt nog wat met cijfers
en drogredenen om het feit te bemantelen,
er is dus. in ons Lagerhuis een bepaalde, een
gevestigde meerderheid, die, zoolang zij die taak
zich nog ziet opgedragen, kan controleeren in
de uitgestrektste beteekenis, en een onoverwin
nelijk bolwerk opwerpen tegen iederen reactio
nairen aanslag van de zijde der Regeering,
maar die ook kracht genoeg bezit om als re*
reeringspartij op te treden zoodra de omstan
digheden zulks noodig maken.
Overtuigend is nu ook gebleken, dat de anti
liberale partijen alleen dan eenig machtsvertoon
kunnen ontwikkelen, wanneer zij zich vast aan
eensluiten. Zoodra er oneenigheid heerscht tus-
schen de leden van het vreemdsoortig verbond,
prijkt het in al zijn zwakheid; er is geen een
heid van beginsel, geen samenwerking meer.
Uit den aard der zaak kan ook zoodanig ge
meenschappelijk optreden slechts bij uitzonde
ring plaats hebben, 't Is volstrekt geen kunst,
om in koor uit te roepen: sHoudt tegen den
vooruitgang op zedelijk en stoffelijk gebied;
overstemt het geroep om hervormingenbesten
digt misbruiken en onhoudbare toestanden,”
maar per slot van rekening wil men wel wat
anders hooren, en toevallig is juist dat het
eenige liedje dat de mannen van de reactie in
hun gemeenschappelijk boekje hebben staan.
De kiezers van het district Gouda hebben
een niet onbelangrijk aandeel in de zegepraal
van den 12en Juni. Wel mocht het dei| libe
ralen aldaar niet gelukken, ook hun tweeden
candidaat te doen zegevieren, doch men moet
niet alles tegelijk verwachten. Dat de zelfge
kozen generaal van het anti-revolutionaire leger,
na zich uit den parlementairen strijd terugge
trokken te hebben, opgevolgd is geworden door
een man die bereid ie behulpzaam te zijn om
de liberale beginselen in onze wetgeving te doen
opnemen, is een feit van zooveel beteekenis,
dat wij ons al het andere daarvoor willen ge
troosten, m afwachting dat later het succes zal
worden voltooid, ’t Is nu in elk geval gecon
stateerd, dat in ons district een kentering is
gekomen in de politieke partijverhoudingen, al
zullen we eenigen tijd lijdelijk moeten toezien
dat bij belangrijke stemmingen dat district als
blazen. Integendeel, al hetgeen er in het laat
ste jaar gebeurd is wekt bij ons de verwach
ting, dat hij zich niet verheffen zal. Er is
éénheid in de liberale gelederen, éénheid die
niet verkregen behoefde te worden door onte-
delijke coa|itiën als waaraan onze tegenstan
ders eerst hun sücces en thans hun nederlaag
te danken hadden, maar een éénheid die
gegrond is op de overtuiging, dat beginselen
vóór begrippen gaan.
Maar, de liberale partij heeft ook een
geschiedenis. Haar verleden toont menige don
kere bladzijde, en op het oogenblik van haar
tegenwoordigen voorspoed mag het nog wel eens
gezegd worden waaraan zij eenmaal haar tegen
spoed had toe te schrijven.
Er is nog meer, dat wij
partij verwachten.
In den laatsten tijd is de eerbied voor onze
constitutioneele staatsinstellingen er bij ons
volk niet op verbeterd. Dat eindeloos woelen
en wroeten, dat krakeelen over onbeduidende
zaken, dat geheel wegbiijven van de meest
noodige maatregelen van wetgevenden aard deed
bij velen de°gedachte rijzen: vZou het wel
alles rooskleurig zijn met di?n hoog opgevij-
zelden grondwettigen regeeringsvorm Velen
dachten het, alleen een man als Busken Huet
had den moed het te zeggen op een wijze die
tot nadenken noopte.
Welnu, die allen, met Busken Huet aan het
hoofd, die allen hebben ongelijk. Consti
tutioneele rechten behooren tot de kostbaarste
bezittingen van een volk.
Aan de liberale partij zij opgedragen, die
waarheid zoo overtuigend te bewijzen, dat geen
verstandig mensch er langer aan zal durven
twijfelen.
Dat de liberale zon, den 12den Juni ter
kimme gerezen, in ons vaderland een overvloe-
digen oogst van belangrijke hervormingen doe
rijpen 1
van het grondgebied door de linker fractie!
aan de linkerzijde »leh schaarde ,-alHfa man
omwijzende op Thierstegen die voorstellii
aan te teekenen. Daverende toejuichingen U........
plaats, toen deze door Gatybetta werd voorgc»teld
als de opvolger van Mac-Mahonwanneer diens staat
kunde door de natie veroordeeld werd. 1
Niet minder hevig dan Gambetta viel Jules Ferry
de regeering aan en of Deecaara nu al de bewering
van nadeelige indrukkendie de jongste crisis ook
in het buitenland had veroorzaakt, trachtte te ontze-
iwen, door dépêches voor te lezen van de gezanten
j het Duitsche en Ltaliaansche hof, de vergaderia*
st zich daardoor niet terughouden om in ondubbef
bewoordingen hare afkeuring te kennen te
geven. Zij deed dit in eene motie van den Volgen
den inhoud: De Kamer overwegende, dat het Minis
terie van 16 Mei aan het hoofd der zaken geroepen
is tegen de wet der meerderheid in; dat het zich in
den beginne aan ’t geven van opheldering onttrok;
dat het de administratie onderst boven wierp om
pressie uit te oefenen op het algemeen stemrecht;
dat het slechts eene coalitie der clericale partijen ia;
dat het om al die redenen gevaarlijk voor de orde
en den vrede is en verwarring in don gang van za
ken brengt, verklaart dat dit Ministerie niet het ver
trouwen der natie heeft en gaat over tot de orde
van den dag. Met 863 tegen 158 stemmen wevd deze
motie aangenomen!
Inmiddels werd in den Senaat bet ontbinding*-
voorstel in handen eeuer commissie gesteld, dit be
reids tot aanneming adviseerde. De Broglie wist de
urgentie van het voorstel door te drijven en heden
zonden de beraadslagingen daarover een aanvang ne
men. Niemand echter twijfelt aan de aannemütf
van het voorstel. Do meerderheid die eerst twijfel
achtig was is, sinds enkele sterfgevallen in den laat
sten tijd de linkerzijde verzwakte en sinds do aooge-
naamde constitutioneelen aan de rechterzijde plaats
namen, bepaald in het voordeel der regeenng. Dom
drijft hare maatregelen van vervolging en oodardrak-
king tot in het bespottelijke, doch dea te grooter en
te welsprekender zal hare nederlaag zijn als de natie
het woord van Gambetta tot waarheid maakt en in
plaats van 363 republikeinen er 400 ter vergadering
zendt. Ook dén nog schijnt Mac-Mahon zich te sul
len blijven verzetten, althans de Minister van open
bare werken, Paris, meende te kunnen verzekeren
dat de Maarschalk in geen geval zijn zetel zal ver
laten, nog zijne staatkunde verloochenen! Mocht de
bewonderenswaardige gematighdd der republikeinen
ook dén nog een hoedmiddel zijn tegen den burger
oorlog, die uit zulk een conflict zoo licht kan ontstaan.
Het gewicht van de berichten van het oorlogstoo-
neel in het Ooaten is Mn dien hard, dat zij veilig
eerst in de tweede plaats vermeld konden worden.
Aan de eene zijde van den Donau aijn de BuMran
druk bezig aan het maken van toebereidsqleu voor
den overtocht, die volgen* berichten uit Turkacbe
bron reeds meermalen op kleinere schaal beproefd,
doch telkens verijdeld zou zijn. Aan de andere zijde
bereiden de Turken den vijand eene warms ont
vangst. Omtrent den gezondheidstoestand van dan
Czaar loopen ontrust barende geruchten; het Rumaaa-
sche klimaat schijnt hem niet goed te doen. Te
Plojesti ontving hij Vorst Milan van ServlIJ. Ptto
deed tegelijkertijd door zijn getant te Constantittopel
den Sultan verzekeren, dat het bezoek niets mest'dan «én
beleefdheidsvorm was en geenerlei vijandige bedoeling
tegenover Turkije had. Qui s’excuse s’aconssl
De zonen der zwarte bergen waren in den laatsten
tijd niet zeer gelukkig. Zij werden gedwongen ép
eigen grondgebied terug te trekken en kolden niet
verhinderen dat de vesting Niksioh, die altijd nog door
hen belegerd wordt, op nieuw ruim van leeftocht
werd voorzien.
In Klein-Azië schijnt thans een veldslag op handen
te wijn. De Russische rechter- en de Turkse he lin
kervleugels naderen elkaar. Kara wordt voort* nog
altijd belegerd en Erzerum bedreigd. Het garnizoen
van Kara deed herhaalde uitvallen die den vijand
nog al eens verliezen berokkenden.
Bij Koninkl. besluit i« het ont
vangkantoor Shedrecht gevoegd bij de controle
Gorinchem en is het ontvangkantoor Ridder
kerk ingedeeld onder de controle Delfshaven.
Bij Kon. besluit is benoemd tot
rijksontvauger te Bladel c. a. G. 0. Droog
lever Fortuijn, thans surnnm. te Rotterdam
en tot rijksontvanger te Rijp c. a. M, J. Romer, t
thans ontvanger te Beilen, c. a.
De Provinciale Staten van Zuid-
Holland zuilen in de a. 8. zomervergadering o.1»,
behandelen:, het adres van bet Bestuur der
Haagsche Vereeniging tot bescherming van dieren,
tot ondersteuning van het verlangen naar wets
bepalingen tot bescherming van vogels, hunne
nesten en eierenidem van ingezetenen der
gemeenten Woerden, Rietveld en Barwoute-
waarder om verbetering van het vaarwater de
Oude Rijn, van af de brug te Zwhmmerdam
tot aan Woerden; missive van Ged. Staten
betreffende de verbetering vau het vaarwater
tusschen de groote Zuid-HoUandsche- wvieren
en stroomen, en het IJ of Noordzee kanaal;-*
Het is nog niet zoo heel lang
Nationale vergadering van F.™
partist aan 't woord kon komen,
storm van verontwaardiging los
Rechter- zoowel als van cL
toen had durven voorspellen wat men thans
ziet ware onzinnig verklaard, als tandverr
gekreten. De keizerljken verloren daarom den moed
niet. Zij werkten en intrigeerden, zij wisten te
wachten en te zwijgen en ziet, op dit oogenblik
reeds is hun macht zoodanig toegenomendat zij
eenige mmisterszetels bemachtigdhunne agenten wyd
en zijd een post en een taak hebben aangewezen en
met kans op goeden uitslag zoo langzamerhand den
weg kunnen gaan bereiden voor eene nieuwe editie
van het keizerrijk.
Onwillekeurig rijzen deze herinneringen en gedach
ten op bij het lezen van het zittingsverslag der Fran-
sche Kamersden I6den Mei jl., den dag waarop de
eerste kennismaking tussohen regeering en vertegen
woordiging zou plaat* hebben.
Terwyl het hoofd van het kabinet, de Broglieia
den Senaat eene presidiale boodschap voorlaswaarin
ontbinding der Kamer van afgevaardigden als onver
mijdelijk wordt voorgesteld en de noodige goedkeuring
van den Senaat daartoe gevraagd wordt, deed de
Bonapartistische minister de Fourtou mededeeling van
dezen regeeringsmaatregel in de kamer van afgevaar
digden. Deze mededeeling kon niet verrassen; ze werd
verwacht. Maar iets anders was aan de orde. De
regeering kou zich nu niet langer aan de verantwoor
ding onttrekken en verklaarde zich bereid üambetta's
interpellatie te beantwoorden. De Bethmont lichte de
interpellatie toe en viel daarbij de regeering hevig
aan. Tegenover een clenkaal kabinet, dat uit de
meest tegenstrijdige elementen bestaatzoudenzoo
verzekerde hijde Republikeinen als één man ópstaan.
De Fourtou, die ook ditmaal weder namens de
regeering het eerst het woord voerdewiero de be-
•cliuldiging van onrust stoken terug op de republi-
keinsohe partij en betoogde liet recht van den Maar
schalk om te handelen als hij* gedaan had en deedI
tegenover de landsgevaarlijke radicale beginselen. De
daverende en stormachtige toejuichingendie den ver
tegenwoordiger dier zoogenaamde radicale beginselen
Gambettaten deel vielentoen deze den Minister
beantwoorddebewezen genoegzaam welke ontvangst
het Cabinet de Combat van deze kamer te Wach
ten had. Hoewel meer dan 100 malen voornamelqk
door den Bonapartist de Caasagnac in de rede geval
len met de meest beleedigeude uitroepenverloor de
redenaar den draad zijner redevoering niet, die ver
pletterend voor de regeering en den Maarschalk was.
De opgewondenheid was zóó grootdat er een oogen
blik zelf» gevaar bestonddat men handgemeen werd.
Tnb.d ïmt k.t J'
Fourtouterloops gewag makende van de bevnjoing
zoodanig geen
afgevaardigden
traliaeeren.
Wat vooral de verkiezingen van 12 Juni
zooveel gewicht bijzet, en ons vervult met blijd
schap over de uitkomsten, het ia dit, dat er
nu geen quaestie meer is van gevaar dat de
openbare volksschool zal worden overgeleverd in
handen van haar tegenstanders, die zich zoo
gaarne in de gelegenheid zagen gesteld haar
bet voorwerp te maken van allerlei doodelijke
experimenten. Laat de Regeering straks maar
komen met haar antwoord op het Verslag; hoe
dit ook zijn moge, wanneer het niet te gemoet
komt aan de menigvuldige bedenkingen van de
liberalen tegen liet aanhangig wetsontwerp, dan
zal het, als een zeer onschuldig staatsstuk, ter
zijde worden gelegd.
De Regeering heeft, door de openbare behan
deling der wet uit te «tellen, onder welk voor
geven dan ook, tot na den afloop der verkie
zingen, den schijn op zich geladen, dat zij hoog
spel speelde. Is die schijn werkelijkheid ge
weest, dan heeft zij verloren.
Doch daarmede is het vraagstuk nog niet
opgelost.
De stembus heeft aangewezen,
derheid der natie niet wil.
De liberale partij in de Kamer heeft thans
de taak op haar schouders, aan de natie dat
gene te bezorgen, wat haar meerderheid, ge
steund door het verplichtend voorschrift der
Grondwet, wèl wil.
Niet alleen moet er voor gezorgd worden,
dat de schoolwetleus nimmermeer worde gebe
zigd als de grondtoon van verkiezingen, maar
de liberale partij moet toonen te begrijpen dat
haar eerste plicht is, het vraagstuk van de
school zoodanig op te lossen dat het nationaal
onderwijs in waarheid worde het uitgangspunt
van nationale kracht.
Al wat maar eenigszins aanleiding kan geven
om die oplossing uit te stellen, moet zorg
vuldig worden verwijderd; deze hervorming
moet alle hervormingsplannen voorafgaan, en
niet afhankelijk worden gesteld van latere ge
beurtenissen. ’t Is onjuist te zeggen, dat zij
bovenaan moet staan op het liberaal program:
zij behoort een afzonderlijk program te vo'-
men, en niet in verbinding worden gesteld
met hetgeen later door de partij van den voor
uitgang ten bate van het land zal worden
ondernomen.
Wij willen naar niets luisteren, voor en
aleer een schoolwet, over welke wij ons tegen
over andere natiën niet behoeven te schamen,
in - het Staatsblad zal zijn opgenomen. Er zij
geen sprake meer van loven en bieden, er
worde met langer gezocht naar bet toovermid-
del waardoor alle partijen in deze zullen wor
den bevredigd, hetgeen zooals bekend is
tamelijk gehjk staat met het zoeken naar de
quadratuur van den cirkel of van den steen
der wijzen. Neen, men schenke ons nu, zoo
spoedig mogelijk, zuiveren wijn, zonder water
achtige inmeugselen of oogverblindende surro
gaten. De liberale partij toone zich als één
man gewapend tot verdediging van het beginsel
Vóór de openbare school, en deze vooruit.
Op den 12den Juni van het jaar 1877 is de
liberale zon doorgebroken. Haar eerste schijn
sel verheldert de kimmen, en doet ons hopen
op een schoonen dag.
Maar die dag is er nog niet. Slechts zijn
de nevelen weggeschoven, die ons beletten bet
morgenlicht te begroeten. Daar ginds hangen
die dampen nog.
Weet ge, het is ons niet voldoende de zón
te zien, wij moeten haar ook voelen. Of
een gouden glans al het landschap overstroomt,
wat baat het, indien een kille wind ons bin
nen de woning terughoudt en de bibberende
planten het sap in de stengels doet verstijven?
Die kille wind, het is verdeeldheid, overmatig
hechten aan persoonlijke inzichten, jagen naar
de eerste plaatsen, onwil om zich te scharen
om een gemeenschappelijk vaandel, al het
welk de krachtigste partij kau desorganiaearen
en tot volslagen onmacht doemen.
Niet '3at wij dién wind nu reeds hooren
L-i geledendat in de
i Frankrijk geen Bona-
kvinen, of er barstte een
los van de banken der
die der Linkerzijde. Wie
**■--s gebeuren
trader uit-
)rspellen wi
verklaard
