N°. 424.
ZOOAft 29 JULI
EGEN
LÉS,
EU WE Ha-
ÏU‘,SS
jT
4"
I
linklijk
rps
lagers 1
I WEEKBLAD voor ZLID-HOLLAM) en utrecht.
ZEN
Lager Onderwijs, waarbij W
geen Politiek te pas komt. Ir
l
Eigen Hulp.
9
volk 8 zaak
hoe wil zij
NU?TKJi,
ngen kan al*
verkochte ge*
roon
roor
irdag-middag
inden 0,70.
ER,
Seer.
iiiK i»,
gij zult
lug er i
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
staande,
ur.
Bestuur,
F. SNEL,
Pres.
lep Sectie B,
van 3 Aren,
buitengewo
'30 A 38 vc
id.
i 1,30 per kilo,
roor Engeland
biggen f 1,16
it 1,16 per kik),
ifov; 1 paard,
«kal rerea, 5
)f lammeren,
geit.
gual. 76 ot,
1. f0,»5, id.
tr kilo.
Voor Londen
3de quai. f 10.
rioke f 19,90
rlakkeMoha ea
amKhe f 9,50
ordbrabaetMho
lohe en Qver-
Zomer f6,30
naar qualiteit
ie en mindere
f 7,85 a 8,26.
roor van onge*
wk heden wil-
alfkoaien f
vaarsen f 130
itere kalveren
ct, die voor
ena vao 6 i 8
f 17 per stuk.
,16 i 1,20 por
ka.
Bjarige Zo«nr-
uohe en Qvar-
re dito f 13,60
I mindere en
111,501’19;».
unacke Winter
-0 k 6,60, Ov<-
Niosire Zeeuw*
f 6,60 6,80.
io enflakkoe*
«niche f 9,80
SCHDONHOVENSCHE COURANT
nemens, ten
den Notaris
in het Kof-
an ZESSEN
en, op Dom-
vondi ten 6
Y w
Lènge Wei-
zijde van de
bewjjst een ernstigen wil om een ernstig doel
te béreiken- Laat ons dal streven niet be
schamen, maar zien of wij het steunen kun
nen. Het doel, dat weten wij allen, is, in
’t algeméén genomen: meet welvaart te bevor
deren onder hen> die bij het stijgen der prijzen
van een vast traktement moeten bestaan; men
wil trachten, in samenwerking de duurte der
levensmiddelen te trotaeeren door onderlinge
bescherming.
Laat ons bespreken wat wij in ons distrikt
doen kunnen en hoe? Zeker is bet, als wij
iets tot stand willen brengen, b. v.'een vin-
kolver eenigingdat wij ons dan in zoo groot
mogelijk getal vereenigen moeten. Evenzoo is
dit met een spaarkas.
Ik verzoek u dusvan uw belangstelling
te doen blijken en een krachtig woord meê te
spreken in een bijeenkomst te houden Dinsdag-
avend 31 Juli a. s. ten 7 ure bij Van Zespen.
Rooken mag men dadelijk na den afloop, terwijl
sterker longen dan de mijne regel zullen hou
den in uw spreekbeurten.
▲art AdmiraaL
van (H
auderl
b^lanjB
volks»
ik optS
dozis
toch v
voor
met dl
uil
zigtigen van
m permisaie-
en Notaris.
ten kantore
Schoonhoven.
SL
•chil f26,00,
boter: late
df kilo; kaaa
verloopara f 6
16, vette kal-
ucbtare idem
a 6,00, poter»
;rH ft "Bjj de vraag of onsJqnüAwijjfis Hvat hqt Ifle
wWvjn moest, vilt het dui(felij|f||in Bat oog, dat jwt
Iwpid .Wll'tr nóg vrij wat verbeterd inöllt wwd^n. an
ipjyan me t'jioofdgebrek van ons onderwijjLiss, dat wat Men
;t te dnürJannen noemen: het verbalisme. Mbn
laat dit het woord niet genoeg zienwat hét
Merkelijk aanduidt. In dat opzicht ligt in het
aanschouwingsonderwijs het beginsel van ver
betering. Het kind moet geoefend wórden in de
kunst van alles goed Waar te nemen. Men moet
het kind gewennen om zich nauwkeurig reken
schap te geven van hetgeen men bet laat zien.
rTot dat onderwijs is noodig, dat aan al
onze scholen een klein schoolmuséum verbon
den worde. De behoefte daaraan heeft de Re-
geering ons het eerst aangewezenhet reglement
van 27 Nov. 1874 heeft het programma voor
dergelijke verzameling vastgesteld.
rik kanzonder eenigermate voor misreke
ning bevreesd te zijnu verklaren dat vóór
het einde van het jaar al onze 527 scholen
voorzien zullen wezen van een klein muséum
geëvenredigd aan de behoefte van iedere schooi.”
Erkent met mij dat de Gouverneur van Bel-
gisch-Luxemburg een practisch man is bij uit
nemendheid, en dat wel in de allerbeste beteekenis
van het woord.
Aanschouwing, en geen ziellooze namen,
die voor een kind grootemjeels klanken zijn
zonder beteekenis. Vraagt er dezen of genen
u bekenden onderwijzer maar eens naar, hij zal
u aanstonds zeggen dat hij het daarmee vol
komen eens is. Maar in één adem zal hij er
bij voegen hoe het komt dat hij, tegen beter
weten in, juist door het gebrekkige in het Ne-
derlandsch schoolwezen, genoodzaakt is, menig-
werf den slechteren vorm te kiezen, omdat het
hem ten eenenmale ontbreekt aan ’t geen voor
aanschouwelijk onderwijs noodig is.
Is het u nooit opgevallen, hoe ellendig naakt
en armoedig onze volksscholen er dikwijls nog
uitzien, en met welk een minimum aan leer
middelen men denkt dat de verstandelijke ver
mogens onzer kinderen behoorlijk ontwikkeld
kunnen worden? De hoogst noodige lees- en
rekenboeken, wat leien en schriften, een paar
borden en kaarten, wat maten en gewichten in
nature of afgebeeld, mitsgaders de prent van
den coloradokever, daarmee is niet zelden
alles gezegd. Maar wat drommel, aanschouwen
is de dingen bekijkenzelfs afbeeldingen zijn
daartoe niet voldoende, er moeten voorwer
pen zijn.
School-muséums, zegt men in België. Lag
het aan mij, dan zou ik een minder weidschen
naam kiezen, doch laat ons daarover niet twisten.
De hoofdzaak is dat er aan elke school
aanwezig zij een verzameling, groot of klein,
van voorwerpen ten dienste van het onderwijs.
Voor welke vakken? Och, laat nu eens de
vakken-quaestie buiten het debat. Ik geloof
juist dat het geleuter van sommigen over al
die vakkennegen zijn er, als ik mij niet
vergis, met uitzicht op meer, - een van de
krankheden is waaraan ons volksonderwijs suk
kelt; de echte onderwijzer doet soms de beste
grepen buiten het nauw omschreven kader met
hetwelk de wetgever heeft goedgevonden de
gewenschte licht nog met deelachtig ben.
De Algemeene Vergadering, die vEigen
Hulp” heeft gehouden te ’s Hage op 30 Juni
1. 1. heeft niets opgebelderd. Nu heeft zij ons
statuten voor ons distrikt gezonden. Maar'die
hadden wij zelven kunnen opstellen. Nu
zült gij zeggen//dat ziet er donker uit en
gij wilt nog meet menschen in de schemering
lokken?”
’t Heeft er veel van, maan ik lok nietil
roep u op.
Ér is uit die Algemeene Vergadering iet»
gebleken, wat wel geen licht, maar toch ver*
trouwen geeft. Bekwame, welbefaamde, beza-
Als eenmaal de gel
gebroken, waarop Politiek
tangeij^tüd dWuu Uk
«n vooraiwang ilfc hebben geergerd,
4| wat'feri waffi)
MÏmist *>en (begahffl
goedgélóövigheia m
vertrouW ik niet) al
«ffl ouderwjj
derf noodigen omhl
itgebazuind.
Woorden, wooófienJ
’t Is volstrekt geen 1
t s Aouden1 over
rgoed”'1 onderwijs. Lv
als men zich daardoor
Nukkige dag zal zijn aa^i-l i
en Onderwijs ria ztópe
lenzijn de voorstand«tn
w
;i4||naar yoor een
merst zal het kunijMi’ J
i?y in die hdbggaailfle/ 7
|Avien tegenwoordig 4le
ifltt gevan imturé hen I $net!-l
Ijamet een vjJjj ruimq M ntjl
wlHen Aobp t&éen j T
Me v* op dien ïjver.
dl doop zofy menigeen
van 'groo^^bord^ii!|
*t Is volstrekt geen l$$8tmijne l
speech te houden'over iftjnoodzakeli,
rgoed”'1 onderwijs. Hiev lidmaatschap
vereepiging r volksonderwijs” is niet te du ut
r een brevet 4an belahg-
stelhng in de rgoedo zaak” kan verzekeren..
Zelfs de besloinmeringenverbonden dan het
secretariaat of penningmeesterschap van een
afdeeling dier vereniging kunnen geen beletsel
zijn om iemand te doen streven naar den eer
naam van rstrijder voor volksverlichting.” Meent
asjeblief niet, dat ik op al deze dingen laag
neergezien wil hebben*7 integendeel. Doch
’t isnaar mijn bescbeideö meepmgniet ge
noeg men moet het eene dpen- en het andere
met nalaten.
Het eene,dat zijn de woorden die men
wydt aan de zaak van de verbetering van de
volksschool. Het andere, dat ook van u
wordt gevraagd en bij toeneming gevraagd zal
wordendat zijn daden.
Vergunt me een uitstapje naar een aangren
zend land ’t waarom zal aanstonds blijken.
België staat in de schatting van velen niet
hoog aangeschreven met betrekking tot do zorg
voor het lager onderwijs. Maar het zou niet
eerlijk zijnals wij alle gewesten van dat land
over één kam gingen scherendiiórwaar de
liberale geest pal heeft gestaan tot op den hul
digen dag, tegen de pogingen tot vervanging
van het leeken-onderwysTdoor dat hetwelk de
geestelijken geven,—daar is de toestand over
het algemeen beter dan bij ons. Met name is
het de provincie Belgisch-Luxemburgdie in
de eerste plaats mag worden genoemd op een
bevolking van 205.000 inwonersover 207
gemeenten verdeeldbeeft men daar 527 scho
len, dat is één op de 389 inwoners of op de
58 kinderen van 7 tot 15 jaren Het cijfer
dat de schoolbevolking aauwijst is niet beneden
dat, hetwelk de registers van den burgerlijken
stand aangeven. De resultaten zijn er dan ook
bevredigendbij het verlaten der school kunnen
alle kinderen ten minste lezenschrijven en
rekenen.
Dat alles werd verteld in de toespraakwaar
mede de Gouverneur van Belgisch-Luxemburg
den Provincialen Raad op de hoogte bracht van
den staat van het volksonderwijs. Die hooge
ambtenaar was er echter ver van af, uit die
gunstige gegevens de conclusie te trekken, dat
men de zaak nu wel verder aan haar lot kon
overlaten. Om dit te bewijzen citeer ik het
volgende uit zijn redevoering.
//Ontveinzen wij het ons echter niet, Mijne
Heeren I dat voor een zeker aantal leerlingen
het onderwijs nog piet grondig genoeg isom
tot hun volledig eigendom te maken wat zij
geleerd hebben. Als zij eens den meester ver
laten hebbenverliezen zij spoedig veel van het
geleerde. Zoo vindt men op 1980 ingeschreven
militiens in dit jaar er 140, die alleen maar
kunnen lezen en 82 die niets meer kennen.
Voor deze laats te 11 is de schooltijd verloren tijd
geweest en het geld voor hen besteedzou beter
Deze opgaven zijn ontleend aan het hoofdartikel
yan *De Wekker" van 91 Juli j.l.
ff -
bqsteed hebben kunnen worden. Misschien zal
tymen mij tegenwerpen, dat het aantal der Bulken
Itoch gering is, sléchts 4 op de 00v Mijne
meeren gij zult .keker met mij instemmen
Uat zoolang er n<|g maar één onkundige zal
njwezei dit te veelwal zijn voor onze ^aardig-
^heid jen voor1! onzf) eerzucht.”|ll
4 Dat ’s taalniet iyaar Hoettpr steekt daarbij
/Af, de kalme '(gtelatenheid irkarmee sommige
liooggeplaatsten bij ons berüwen in het feit,
Wat Jer bij sluiten van ^huwelijken nog
|*oo^pcl perceöimet een krnis&P moet jteekenen,
jmdkt de schnjfkunst bij JieDtot dtf niet ont-
luitt-de geheirbnissfcn bbehóorB Lèn met de
WiW/)oegzaamheid1^wafltinee djfcfdéjlieeren van
Ivoffluitgang” 'gewageö, ahfttfet cijfer van de
letterkundjge miliciens éms ee^; half per-
jn lager is jgeword® mn'^et
’‘••'Mer' was. W
Dd Gouverneur vaqwlgBcl
BUITENLAND.
OVBHZICHT.
Met recht mag men verbaasd staan over de groote
vorderingen die net BuMiMhe leger in korten tijd
ia Boigarye gemaakt boeit. Blijkbaar, hoewel onbe
grijpelijk. genoeg, zijn de Turken door de nog steeds
aangroeiende Russiscbe legermacht overvallen, zoodat
zij zich niet eens m staat gevoelden om een veldslag
te wagen. Van die verwarring gebruik makende,
hebben de Russen hunne operatielijnen steeds verder
en verder uitgebreid en versterktzoodat ook de
Turken genoodzaakt zijn hunne heel wat minder tal
rijke legermacht te verdeelen. Het legercorps m de
Dobrudscha heeft Tschernawoda en Ku»tendscbe be
zet en rukt thans op in de richting van bilistna, om
straks aan het legercorps van den grootvorst Nikoiaa»,
dat Kulschuk belegert, de hand te reiken. Reed»
35000 man passeerde de BaBcanom vandaar in drie
verschillende richtingen verder te trekkennaar Adri-
anopelBrorgas en Philippopei. Door het in bezit
nemen eu bezetten van de belangrijke plaats Kezan-
lijkis de aanvoer van nieuwe troepen thans behoor
lijk gedekt en verzekerd. Met zenuwachtigen haast
stelt de 1'urkEche regeering, nu het misschien reeds
te laat is, alles in het werk om de bedreigde vestin
gen en vooral Adrianopel iu staat van tegenweer te
brengen en troepen bijeen te brengen om den voort-
rukkenden vijand tot staan te brengen.
Het geheimzinnige plan van Abdul-Kerim-Pacha is
met den fameuzen ontwerper gevallen. In plaats van
dezen is Mehemit-Ali-Pacha tot bevelhebber van het
Donau-leger benoemd, maar het is de vraag of die
bevelhebberdie op dit oogenbhk nog te Bchumla is,
zijn leger nog wel in tijds zal kunnen bereiken. Ook
de Ministers van oorlog en van buitenlandsche zaken
hebben plaats gemaakt voor nieuwe titularissen waar
door de verwarring, die er in 't regeeringsbeietd te
Constantinopel heerscht, wellicht nog grooter wor
den zal. Terwijl de nieuwe Minister van buitnnland-
sche zaken gezegd wordt pogingen aan te wenden,
om den Sultan te bewegen tot het doen van stappen
ia het belaag van den vrede, en daartoe de mede
werking van bevriende mogendheden zou willen inroe
pen, dringen de Softa's aan op 't ontplooien van de
groene vaan van Mahomed d. i. tegenstand bieden
tot het uiterste, met alle middelen die ten dienste
staan. Misschien hoopt men te Constantinopel nog
altijd op de tusschenkomst van Engeland, dat er
door zijne zonderlinge wijze van doen, hoewel in
tegenspraak met de verzekeringen van de regeering,
dan ook wel eemge aanleiding toe geeft. Steeds wor
den nieuwe schepen uitgerust en transporten gereed
gemaakt tot versterking der garnizoenen van Malta
en Gibraltar. Dit heeft zelfs aanleiding gegeven tot
het gerucht, dat Engeland Gallipoli zou willen be
zetten, voordat de Russische troepen zich van die
plaats zullen meester maken.
in Kieio-Azië heeft eene ontmoeting plaats gehad
tusscheu den rechtervleugel der Turken en de Russen,
diete oordeelen naar de verschillende berichten, on
beslist bleef.
Uit Frankrijk verzekert men nu weer, dat dn
Deze Courant wordt geregeld iederenjM
verton den. Prijs: voor Schoonhoven per drié ra
Franco per post door het geheele ryk 0,^
Alle binnenlandeche Advertenties, waarvan deil
fAaaMvf 8 opgegevm, worden elèehteP
2 maal t» rekening gebracht.IjL
a, éooals bij
a* I
x>nd geweest
EL, ia sedert L
tgeoefend de
en Koek-
deze! ven iut
t vele andere
weinig pre
1 goed will
boekenkast wei
voor uit te t-rekken?
gelden daar-w digde mannen hebben een hoofdbestuur gevormd
in de Hooge en raden van toezicht over de kassen. Dit
1 ,8
a-o -VM.».. «“wt? bergen ter
plaatse waar reeds zooveel letterkundige pro-
1 van dien aard,zich liggen vervelen,
ja, dan hebben wij een bewijs jte meer dat
de bevordering van ons lager aiiderwijé zoo
1 eriistig niet opneemt!
Sn, dat on-
Igswege zeer
poef
ee^ j half
een paar jaar
-h» ^D^elw^® 0Pcn*
jaartjook zij^m^ng, Ih *Wke obkiahten de
cbool niet aan haar*doel ^eaifWooïttal Hij zegt
inden anderen .- '1 j'A 11'J
ïj de vraag of onsjqnmrwijil
est vilt het duiaelijifllin
dz vrij wat verbeterd mélèt
r 'Ir'*’ 4*
gunnen noemen: het ve(!bali|
- -r-rp
S. JW. N. VAN NOOTEN;
Uitgswrs.
rl^iteiding tot alle christelijke en maatschap
pelijke deugden,” zoomede de //gepaste en nuttige
kundigheden” in hokjes te verdeelen. Hoofd
zaak is, de jougelui te leeren waarnemen en
denken I
Zoodat we dus mets dringendere te doen
hebben, 'dan een commissie tq benoemen, die
belast is met de samenstelling van een pro
gramma voor een schoolmuséum; daarua dat
programma te onderwerpen aau de goedkeuring
van alle afdeelingen vau //volksonderwijs,” om
dat eindelijk, als het behoorlijk is gediscuteerd
eu geamendeerd, aan de Hooge Rejecting aan
te bieden1 met een verzoekschrift, «trekkende
yin op de eerstvolgende begrooting
voor uit te trekken? Enitals <foi
;Aeg^ering die documenten «op laj^j
dneten
nu j“
z»j
Iheel v.-r~,-
Met uw^welnemen. Daar gelatpt
lersteuningp in dete van Regeenqg
/enschelijk is, geloof ik toch dat langs
anderen weg het doel minstens even gopd is
te bereikelif Zijn er Onder de ingezetenen
uwer gemeente werkelijk eenigen, die h a rt heb
ben voor het onderwijs in de plaats hunner
inwoning?6' Ja? Dan richt ik tot hen een
verzoek. Gij, mijnheer A., zijt grutter, han
delaar in zaden, weluu, verzamel eens voor
aardigheid een collectie mooie monsters van
granen, en geef 4'e aan de volksschool cadeau.
De .ouderwijzer zal ze in dank aannemen, en
ze goed gebruiken ook. Gij mijnheer B., zijt
handelaar in koloniale waren, och, de jon
gens hier kénnen nog zoo weinig producten
van Indië, zoudt ge niet zoo goed willen we
zen, eenige soorteu voor hen af te zonderen?
Gij, mijnheer O., hebt m^iw boekenkast wel
eemge platen, die in dJFscbool uitmuntend
gebruikt kunnen worden, och, zoek ze eens
bij elkaar en bied ze den onderwijzer aan.
Kijk, Mevrouw D., gij hebt een schat van
vrijen tijd, en wenscht dien nuttig te beste
den: het borduren van wollen hondjes op een
lap verveelt u, als gij eens beproefdet een
kleine verzameling van gedroogde inlandsche
planten aan te leggen, om die, wanneer zij naar
wensch is uitgevallen, als een welkom geschenk
aan de volksschool aan te bieden? Industrieë-
len van allerlei aard kunnen, zonder groote
opoffering, wel iets vinden dat de school kan
gebruiken: voor bergruimte zal het gemeente
bestuur wel zorgen, voor smaakvolle rangschik
king de onderwijzer en zijn leerlingen-per
soneel.
Ik durf wedden dat de eerste proef, die
men in deze richting zou willen nemen, reeds
gunstig zal uitvallen. Laat ons toch niet alles
van hoogerhand afwachten: ge weet het im
mers, het volksonderwijs is een volkszaak
in de eerste plaats?
Uit de lijst dar leden vau het distrikt
Schoonhoven blijkt dat hun aantal nu 37 be
draagt. Dit is een vrij goed sijfer, maar voor
Schoonhoven moet het booger zijn. De naaste
omtrek der stad kan ook leden leveren.
In de gemeenten Ammerstol, Polsbroek, Berg-
Ambacht, Willige-Langerak, Langerak bezuiden
de Lek, Nieuwpoort en Groot-Amrners, om van
verdergelegen dorpen niet te spreken, wonen
amtenaren van staat, kerk of gemeente die
toetreden kunnen tot de groote vereeuiging
uEigen Hulp”, door middel vau bet dis
trikt Schoonhoven. Dat de toetreding zich tot
nog toe tot de stad heeft bepaald, is toe te
schrijven aan de onbestemdheid, om met te
zeggen nevelachtigheid van den werkkring van
/Eigen Hulp”.
Wat wil die Vereeniging en
wat ze wil?
Dat zijn de vragen die dezulken doen welke
tot heden met toetraden. Maar die zelfde vra
gen doen ook zij, die wel toegetredeu zijn.
Ik kom er rond voor uit dat ik lid ben
geworden en gehoopt heb licht te ontvangen,
’t zij van boven of van beneden, maar het