EN
1877.
Z0NDA9 23 SEPTEMBER.
f.432.
IS,
St Co.
WEEKBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT
VAN
BUITENLAND.
OVERZICHT.
BINNENLAND.
De avond vóór den slag.
SCHOONHOVENSCHE COURANT
aan-
van
Deze Courant wordt geregeld lederen Zaterdag-middag
verzonden. Prys: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele ryk 0,80
quid,
varken»
f 38,00,
ct. per
aardap-
f *.20,
De berg wil
gaan. E
besluit, niet
S. <fc W. 1ST. VAN NOOTMST,
Uitgevers.
■chü f25,OO,
Ct., We
vette
ihapen
2 a 24
stuk; aardt
amtneu f
Alle binnenlandeehè Advertenliên, waarvan de
plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
2 «kmZ rsifcmfay gebracht.
MMERD
I, 2 fJjCO-
KEU KEN -
geverfd en
eek. Te be-
IG, Meubel-
r 18 bet een -
u maagkramp,
duizeligheid,
t ook bij bèt
ten van groen-
woneu, linzen
ader huisgezin
en 60 cents.
:OME. Deze
n zeer fijn vet
.tract van kina
huid van het
id worden, om
n het uitvallen
cents.
Let eene gelijke
aangenaamste
en smaak weg,
Ivleesch en ver-
inden, daar het
st. De flacon
a elegante do-
schadelyke be-
van de hevigste
Depóts
FF Zn.
- Bodafravm:
Köhn Co.;
B. J. R. Bosch.
Leerdam; C.
A. C. Hoogen-
t Idenburg.
E. v. Santen-
UtrechtT. P.
a: J.C. Stuart.
ide depots.
Ciri inborn.
der argumenten die de Minister l#.>gt is dunkt
ty* vrij bedenkelijk, v Kosteloos onderwijs is
'onbillijk ten opzichte van kinderlhoZen.” Heb
ben de laatsten dan volstrekt geen belang bij
goed volksonderwijs? Worden in het algemeen
de staatsinrichtingen alleen bekostigd door hen
die er rechtstreeks voordeel uit trekken? Is de
volksschool een individueele zaak? Als
deze leer van den heer Heemskerk de rware"
is, dan wordt het hoog tijd dat we onze denk
beelden ten opzichte van den staat heel spoe
dig aan een grondige herziening onderwerpen.
Het minimum van de .onderwijzers tractemen-
ten wordt door de Regeering niet verhoogd.
//Intusschenvoegt de memorie er bij vis
zij van oordeel, dat er slechts betrekkelijk weinig
gemeenten gevonden zullen worden, waar de
jaarwedden op het wettelijk minimum gesteld
zullen worden.” Hoe lief van de Regeering!
Die //betrekkelijk weinigen" zullen er natuurlijk
vrij misetabel aan toe zijnmaar er zijn
altijd sukkelaars die in 't hoekje zitten. Zij
moeten hun buik dan maar trachten te vullen
mfl^ de (/verbeterde vooruitzichten vau hun
colza’s.
Bezoldigd rijkstoezicht wordt algemeen als
gewenscht voorgesteld. t)m het naar behooren
uit te oefenen zijn mannen noodig die er al hun
krachten aan wijden, en de gevoltrekking ligt
voor de hand. De Regeering blijft van een te
genovergestelde meaning. Het schoolopzieners-
ambt moet maar een bijpostje blijven.
Leerplicht! In geen enkel opzicht wordt aan
de zeer velendie de invoeringzij het ook
op langen termijnbegeerenhoop gegeven
bp vervulling Van dien wensch.
Voorbereidend onderwijs? Wel bedankt.
Herhalingsonderwijs Idem.
Kortom, de Regeeting wil niets weten van
alles wat strekken kan om de Lagere School
uit haar staat vau verval te verheffen. Er is^
van toenadering geen sprake; een kleine op
heldering van artikel 16, waardoor het clericaal-
gezinden gemeentebesturen niet al te gemakkelijk
wordt gemaakt de deur van de voor kinderen
van alle godsdienstige gezindheid toegankelijke
school dicht te metselen, L*>» wederopneming van
het zingen als verplicht fcdrvak, handhaving
van het status quo ante bellum met betrekking
tot het Uitgebreid Lager Onderwijs, ziet
daar zoowat de gewichtigste concession.
leder zal moeten erkennen, dat de oigst
bitter schraal is. Men behoeft dan ook geen
profeet te zijn om het Regeerings-ontwerp een
diepen val te voorspellen. Of de heeren van
de Tweede Kamer het nog de moeite waard
zullen achten, ee» zeker aantal dagen zoek te
brengen met //algemeene beraadslagingen," die
hen en ons niet veel wijzer zullen maken en
waarschijnlijk geen sterveling van gevoelen zullen
doen veranderen, of zij nog wanhopige po
gingen zullen aanwenden om het ontwerp van
nieuw tuig te voorzien en alzoo in veilige haven
te brengendat alles zalvertrouwen we, weldra
openbaar worden.,
der zeer bloedige gevechtendie
bij Plewna plaats hadden,
stellingen had moeten prijs
da vraag zijnof dit resid
ing voor de Russen mocht ge
in an aan dooden
•ele Plewna-leger,
wordt) gelukte het
nngen op de Tur-
kon verhinderen,
len.
jde Gri-
Ier Turken
eleff, heeft
•.„-.■e verliezen, die
kan gelijk stellentoege-
•"■jze van aanvoeren van
dan ook al luider en
-c nederlaag van
schreven. Deze bevel-
door een overmachtigen
srking gevraagd hebben
rd, totdat zijne afdee-
verminderd en hij gedwon-
positie prijs te geven.
gen, niettegenstaande de
>roef hen ruimschoots van
per heet.
1 vlug; aange-
oor 1ste qual.;
'icht tot (40;
alhier.
a 1,45 per kilo.
voor Engeland
biggen f 1,10
ir. Aangevoerd
ikalveren1629
227 biggen, 14
eren.
t qual. 72 ct.,
lal. f0.95, 2d«
ér kilo.
Voor Londen
13de qual. f 60.
uwsche f 14,60 a
Flakkeescho ea
iwe Vlaamsche,
Miche f 13,50
0, dito geringe
eeuwsche f 8,25
ibrabantsche en
en Flakk. winter,
e f6,90 i 7,30,
ier, f 6,80 a 7,30,
s f3,50 a 6,20,
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels fQfiO. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
0.
anvoer vau ouge-
ook heden tame-
maal bij afwezig-
it alle verkocht
f240 a 310, min-
rzen 7125 a 225,
Iveren f 30 i 75,
ering 50 i 54 ct.,
kilo, fokvarkens
r stuk.
f 1,26 a 1,30 per
stuks.
Vierjarige Zeeuw-
lamsche en Over-
e dito f 12,50 i
cringe en blauwe
i 11,25.
laamsche f8,40 ik
ermaassche 1 8,00
e zakmaat f 7,50
Orermaaasche ea
er f 6,20 tot 6,80,
ische en Elakkee-
ler f 4,50 i 5,00,
4 tot 4,80.
iN NUOTUiN.
onderscheidingen voorzag. De eer, om inde voorste
gelederen te strijden, achten zij te duur gekocht met
de ontzaglijke verliezen, die zij leden en welke door
de Russen op 3000 man en 60 officieren geschat wur-
den. Servië handelt te dien opzichte voorzichtiger,
hoewel zeker niet eerlijker. Terwijl het zijne troepen,
toen de kansen voor de Russen gunstiger stonden dan
thansreeds aan de grenzen had sa&mgetrokken
gereed om aan den strijd te gaan deelnemenheeft
net zich gehaast tegenbevel te geven, zoodra bet
hleek, dat de overwinning der Russen nog niet zoo
zeker was.
lutusschen blijven deze van nit de sterktendie zij
bezet hielden en waarin zij zich tot nu toe handhaaf
den, waaronder de belangrijke Grivioa redoute Plewna
beschieten en zich tot een nieuwen aanval voorberei-
den. Hun vuut! moet heel wat verwoesting aanrich
ten in de stad 6h aan de omliggende verschansingen
en wordt slechts flauw door den vijand beantwoord.
Deze schijnbare moedeloosheid Heek echter reeda
meermalen noodlottig voor de Rusaen. Daarenboven
wordt verzekerd, dat zoowel Suleiman-Pacha ala
Melietned-Ali zich gereed maken tot ontzet van Osman-
Pacha op te rukken. In dat geval zouden de kansen
zeker geheel gekeerd zijn en zou de positie der Russen
heel wat hachelijker worden dan thans die der Turken te
Plewna is. Ook in den Schipka-pas en in de nabijheid
van Biela werd gevochten. De positie der Russen in
die beide streken moet niet zeer voordeelig zyn. Het
fort St. Nikolaas, in den Schipka-pas, was reeds eenige
uren in ’t bezit van Suleiman Pachadoch werdjater
om redenen'van »strategischen aard", zooals het Turk-
sche bericht zegt, weder verlaten. De Russen ver
zekeren, dat zij bet fort heroverden en den vijand
groote verliezen toebrachten. Het leger van den kroon
prins beeft, hoe langer zoo meer in ’t nauw gebracht
versterking van Tirnova ontboden.
In plaats van betrekken der winterkwartieren en
schorsing van den strijd, waarvan voor eenigen tijd
sprake was, kan men zich dus op gewichtige gebeur
tenissen voorbereiden.
Mac-Mabon, de president der Frannohe Repu
bliek, is van zijne verkiezingsuitstapjes teruggekeerd.
Hij heeft een manifest aan het volk gerichtwaarin
bij een beroep doet op het vertrouwen des lands,
bij de ophanden zijnde verkftzingen. De Maarschalk
doet daarin uitkomendat de samenstelling van de
ontbonden Kamer den vrede naar buiten en de orde
binnenslands in gevaar bracht, waarom bij het noodig
oordeelde een nieuw beroep te doen op alle gematigden
iu den lande. Hij belooft de constitutie te zullen
han (haven en verzekert dat de quaestie van den rege
ringsvorm buiten sprake is. Het met steunen zijner
staatkunde, dus m a. w. het met kiezen derbfficieele
cmdidaten, zou de bestaande spanning zeer ten na-
deele van liet land slechts vermeerderen. Het tijd
stip der verkiezingen hoewel nog Dirt officieel bekend
gemaaktschijnt op 14 October bepaald te bleven.
Vóór dien tijd hoopt men Gambetta onsebsdelijk
gemaakt te hebben. Immers, is hij voor dien tijd
gevonuisdwat bijna zeker is, dan kan hij bij de
verkiezmgen niet m aanmerking komen, daar zijne
veroordeeliug het Verlies van burgerschapsrechten voor
den tijd van vijf jaren medebrengt.
Het bericht dat Jules Grevy in de plaats van Tbiers
het leiderschap over de Republikemsche partij had
op zich genomen, bleek voorbarig. Tot nog toe is
geen hoofd dier partij benoemd.
Te Marseille, de geboorteplaats van Thiers, wil
men een standbeeld voor hem oprichten, waarvoor
nien zeker niet te vergeefs een beroep «al doen op
de bereidwilligheid der natie.
De Duitsoho en Oostemrijksohe premiers heb
ben den 18den dezer eene samenkomst gehad te Salz
burg. Bemiddelings-geruchten doen weder de ronde.
Bij koninklijk besluit is de'offi
cier van gezondheid le klasse P. Groeneboom
van het reg. rijdende artillerie, op zijne aan
vrage, op pensioen gesteld en het bedrag van
dat pensioen bepaald op f 1495 *a jaars.
In eene vereenigde sitting van
de beide Kamers de? Staten-Generaal had Maan
dag de opening der zitting 1877778 plaats.
'Zijne Nlajesteit de Koning plaatst zich op
den troon en houdt de volgende openingsrede:
hMijne Heeren!
Het verheugt Mijde Vertegenwoordigers van het
Nederlaudsohe Volk weder vergaderd te üen.
De algemeene deelneming in den rouw, die Mij en
Mijn Huis trof, door het overlijdeh van H. M. de
Koningin, bewees op nieuw, hoe nauw Mijn onder-
1 >danen met het Koninklijk Huis zijn verbonden.
Mijne betrekkingen met de vreemde mogendheden
laten niets te wensèhen overgeeue stoornis werd
daarin gebracht door deu oorlog in het Uosteni
De oogst der veldvruchten» en de opbrengst der
vissohenjen zijn voldoende de veestapel vereivcht nog
voorzorg. De handel is over het algemeen de crisis,
die sedert eenige jaren heersefitnog niet te boven.
Van bet ten vorigen jare geopende Noordzeekanaal
wordt een druk gebruik gemaakt; ook de verbeterde
haven te Harlingen en de -krachtige voortzetting dqr
werken aan den Nieuwen Maasmond komen de scheep
vaart ten goede.
De toestand der geldmiddelen mag bevredigend hee-
ten; verbeteringen in het belastingwezen zullen aan
Uw oordeel worden onderworpen.
Ik waardeer de belangstelling in kunst en nijver-
Indien ten gevolge
er in de laatste dagen
Osman Pacha al zijne stel
gevendan nog zou het de
taat eene ovcrwinnii
noemd worden.
Slechts ten koste van 12 a 15000
(dus ongeveer gedeelte van het gebet
dat nader op 80,000 man begroot v
Grootvorst Nicolaas eenige versohansi
ken te veroveren, hoewel hij niet kon
dat deze er later nog weder enkele hernamen.
Vooral de bestorming van de voornaamste, de
vica-redoute en een onverwachte aanval der 'Tui
op de troepenmacht, ouder generaal Skobel...
den Russen groote verliezen berokkend.
Voor een groot deel worden die zware verliezer
men.haast met nederlagen
schreven aan de gebrekkige wijl
het Russische legerwaarover
luider geklaagd wordten waaraan de n<
generaal Skobeleff wordt toegesch
hebber zou nl. bij den aan val door
vyand herhaaldelijk om verster.I
die hem zoolang geweigerd werd
ling tot op de helft was
gen was zijne versterkte posi
Ook de Rumaniers klage
Czar na hun eerste vuurpr.
De eindbeslissing schijnt nu niet ver meer
verwijderd te zijn,
Regeering en Volksvertegenwoordiging,we
schrijven deze regelen nog even vóór de opening
van de nieuwe zitting der Staten-Generaal,
staan gereed elkander op nieuw te ontmoeten.
Of deze ontmoeting de inleiding zal wezen vau
een langdurig samengaan, meenen we met grond
te mogen betwijfelen.
Immers, de wnderzijdsche verhouding is er
in den Jaateten tijd met vriendschappelijker op
geworden. De Tweede Kamer getuigde inder
tijd, bij monde van haar Commissie van Rap
porteurs, dal de aangeboden ^vet tot regeling
van het lager onderwijs op haar een rtreurigen
indruk" had gemaakt, en dezelfde uitdruk
king werd door de Regeering gebezigd om ie
doen zien hoe zij te moede was bij het ont
vangen van het Voorloopig Verslag. Bij zulk
een opeenstapeling van treurigheden zou het
bijna een wonder genoemd kunnen worden, als
een open'ijke vredebreuk zieb nog lang liet
wachten. Trouwens, op het oogenbiik dat de
Staatsmachine voor een poos uit elkander werd
gezet, hebben de beide hoofdraderen reeds het
eigenaardig knarsend geluid doen hoor en, het
welk aankondigt dat smeren niet meer baat,
dat één van de twee door een ander vervangen
moet worden.
Mochten sommigen zich nog de illusie ge
maakt hebben, dat de heer Heemskerk, nu de
uitslag der jongste verkiezingen, voornamelijk
met de schoolwetberziening tol leuze, zoo on
miskenbaar duidelijk had doen zien dat de groote
meerderheid der kiezers den vooruitgang van
ons volksonderwijs wenscht, geneigd bevonden
zou worden zijn ontwerp in liberalen geest om
te werken, die hoop is vervlogen. De Re
geering vindt het heel onaardig van de Kamer,
//dat zelfs de wensch schijnt te ontbreken, de
behoefte niet schijnt gevoeld te worden om een
schoolwetwijziging tot stand te brengen, waarbij
meerderheid en minderheid zich zouden kunnen
nederleggen- maar zelve haar denkbeeld op
geven, dat het mogehjk is de twee zoo strijdige
richtingen in de onderwijspolitiek heel rustig
in één kamp samen te breugen, daar bedankt
zij voor.
'__o 1 nu eenmaal niet tot Mphammed
Maar evenzeer blijft Mohammed bij zijn
naar den berg te wandelen. Hoe
zij aldus tot elkander zullen komen is meer
dan duister.
Toch heeft de Minister nog wijzigingen
gebracht m zijn oorspronkelijk plan.
Die wijzigingen zullen wel van ingrijpenden
aard zijn, zou men meenen, omdat Z. Exc., al
vorens zijn memorie van beantwoording in te
dienen, nog een uitgebreid ouderzoek heeft moe
ten instellen, dat maanden aanhield, en waar
door zelfs de overlegging vóór het einde
het vorig zittingjaar werd verhinderd?
W ij nemen gaarne aan, dat er naar heel
wat zaken moest geïnformeerd wordeu, zelfs
door een man, zoo uitstekend oo de hoogte
van onderwijsaangelegeubeden als pn/.e Minister
van Binnenlandsche Zaken, die val dat onder-
werwerp een jarenlange, specials studie heeft
gemaakt. Maar dan moet één vau beiden waar
zijndan moet Z. Exc. met aan het rechte kau-
toor geweest zijn om vmeer licht" te bekomen,
of, alle geraadpleegden moeten eenstemmig ver
klaard hebben dat het aanhangig ontwerp een
onverbeterlijk staatsstuk is, behoudens som
mige mm belangrijke aanvullingen, verduidelij
kingen of redactie-verbetermgen.
Want inderdaad, meer dan dat geeft de nota
van wijzigingen met. Op de hoofdpunten hand
haaft de Minister zich in zijn vroeger ingenomen
stellingen, met de vastberaden heid van een le
geraanvoerder, die een beduidende troepenmacht
tot zyn beschikking heeft. Dat die stellingen
met krachtig geschut zijn bezet, men vergeve
ons dat militaire beeld; ’t ia voor een couran-
tenschnjver haast ónmogelijk zich te onttrekken
aan den invloed van Russische oorlogstelegram-
men, kunnen we niet toegeven.
Men hoore bijvoorbeeld eens, hoe ’s Ministers
houding betreffende een der hoofdpunten wordt
gemotiveerd: Wij bedoelen de Bijdragen
voor ’t lager onderwijs uit ’s Rijks
kas.
//Uit het beginsel, ook door de Regee
ring aangenomen,” (wij onderstrepen)
//dat het lager ouderwijs een zaak is zoowel
van Rijks- als Gemeentebelang, zou moeten
volgen, dat de kosten ook door het rijk en
de gemeente gezamenlijk werden gedragen. De
moeielijkbeid is echter; naar welken maatstaf?
Het meest aannemelijk is zeker het stelsel dat
het Rijk vergoedt de helft van het minimum
aan jaarwedden, bij de wet aan eiken ouderwij
zer toegekend. Dat zou echter de schatkist
allicht een meerdere uitgave bezorgen van 2
miliioen ’a jaars en daarvoor deinst de Regeering
terug. De Regeering verklaart zich echter be
reid om Rijkssubsidiën met nog milder hand
toe te staan."
Wij vragen: kan die bewering ernstig ge
meend zijn? Is de Nederlandsche natie, die
zonder buitensporig gemor haar zware oorlogs-
budjetten betaalt, plotseling zóó arm geworden,
dat zij haar volksschool, den grondslag van
welvaart en innerlijke macht, in noodlijdenden
toestand moet laten? Zijn het dan buiten
landers, die m onze vergaderingen van Volks
onderwijs aanhoudend er op aandringen, dat de
staat een deel der kosten zal oVrrnemen? Ver
wacht de Minister van de meerderheid in de
Tweede Kamer, die zelve nadrukkelijk de nood
zakelijkheid van die verdeeling der uitgaven
heeft betoogd, dat zij zal rterugdeinzen" voor
de onmisbare gevolgen van de ten uitvoerleg
ging van baar denkbeeld?
Er zijn nog veel meer zwakke punten in de
ministerieels verdediging.
Maar zie bijvoorbeeld het kweekelingenstelsel.
De inspecteurs, over dat stelsel op nieuw ge
raadpleegd, adviseerden, dat na verloop van
een overgangstijdperk van 10 jaar de hulp
der kweekelingen wel zal kunnen gemist worden.
De Minister echter acht het oogenbiik om de
afschaffing voor te stellen, nog niet gekomen;
wil eerst den invloed afwachten, die de verbe
terde vooruitzichten uitoefenen op den lust
om zich aan het onderwijs te wijden, zoo mede
de uitkomsten van verschillende opleidings-in-
richtingen, om later met het stelsel geheel te
breken door middel van partiëele wetswijziging.
Daarom ook worden nog altijd kweekelingen
meegeteld in de //tabel van benoodigd perso
neel," van artikel 21. Maar zonderling klinkt
daarbij de zinsnede in artikel 6, waar wij le
zen: //Jongelieden vau beiderlei kunne, die den
leeftijd van 16 jaren hebben bereikt, mogen,
tot eigen vorming en onder opzicht
der onderwijzers, als kweekelingen bij het
schoolonderwijs behulpzaam zijn, tot het einde
van het schooljaar, waarin zij hun 18de levens
jaar vervulleu." Gevoelt niet ieder de incon
sequentie, die hier op te merken is?
Van het 18de levensjaar gesproken. Aller-
verrassends, om geen sterker woord te gebrui
ken, zijn de wijzigingen van artikel 54, waarin
bepaald wordt dat op 16-jarigen leeftijd exa
men kan gedaan worden als hulp-, op 18-ja
rigen leeftijd als hoofdonderwijzer. Tevens is
uit artikel 21 de bepaling weggenomen, dat
men 23 jaar oud moet zijn om aan het hoofd
eener school te staan. Zoodat de Regeering
in jongelieden van zóó jeugdige#/ leeftijd de
noodige opvoedkundige keunis en ervaring on
derstelt, die vereischt wordt om als zelfstandig
onderwijzer op te treden? Wat de Minister
met die, door niemand gevraagde, waarschijnlijk
ook door niemand aanbevolen verandering voor
heeft, verklaren wij plechtig, niet te kunnen
begrijpen. In alle andere vakken treedt een
jongeling van 18 jaren eerst op in zeer onder
geschikte betrekking; bij het lager onderwijs
kan men dan reeds het toppunt bereiken
Dat de Regeering de verplichte schoolgeld-
heffing zou handhaven, was wel te denken;
ware het niet geschied, hoe groot zou de ver
bolgenheid met zijn van de voorstanders der
sectescholen. Zij zijn nu ook wel vertoornd,
maar dan zouden zij ontembaar wezen. Een
