IT. 442.
Z0NDA6 2 DECEMBER.
GOUDA,
van
Dekens,
EPV enz.
[<veeren-
JEN.
RIEK
ering van
enz.
van BEDDE-
;n zoo spoedig
WEEKBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT.
EN,
iet of zonder
astagnetten
LLER,
itserlapd).
ken, waarin
van mij af-
iranten zend
:en,
erboek!
honig,
jn hoesten en
elieve daarom
BINNENLAND.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
Een algemeen, inaar ook een
bijzonder belang.
SCHDONHLVENSCHE MANT
zon-
hoogst gunstige
NQOTEN.
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele rijk f 0,80.
een
van
idea
den
van
om de
met alge-
burgerlijk
Seret Uz.
doir
hefti
jpassing
bei
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels /0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterljjk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
Burgemeester,
tember 1877.
van den mij
)NIG zeer veel
eenige flacons.
Burgemeester,
erkrijgbaar in
- die van geele,
1,die van
van 65 Cent
isulen voorzien
•taai.d fabriek s-
In elegante do-
BcbadeJijke be-
vau de hevigste
Depóts:
LFF Zn.
- Bodegraven:
Kóun Co.;
B J. R. Bosch.
- Leerdam C.
sld: C. Hoogen-
er Idenburg.
T. E. v. Santen-
- Utrecht :T. P.
en: J.C. Stuart.
inde depots.
Giiuborn.
LFF 4 Zn.;
•inchem bij B,
bij J. D. den
n der Starre
Bij het nommer dezer Courant be-
boort een Bgvoegwl.
Alle binnenlandeche Advertentiën, waarvan de
plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slecht»
2 maal in rekening gebracht.
irder Néces-
sersche huis-
jfgarftituren,
)ier, Bloem -
ozen, Werk-
Portemon-
MUZIEK.
'N:
Faoantie.
1,50.
eographiën, in
ke tekst van
in een vorm
en ontwikkelt
mooiste boek
prijs, met het
mder matig is.
LTMAtVM,
Uitgever.
'UT is bet een-
gen maagkramp,
n, duizeligheid,
het ook bij hèt
loken van groen-
booueu, linzen
ieder huisgezin
3 en 60 cents.
HOME. Deze
een zeer fijn vet
extract van kina
Ie huid van het
emd worden, om
i en het uitvallen
)0 cents.
Met eene gelijke
ie aangenaamste
hten smaak weg,
ndvleesch en ver-
tanden, daar het
lost. De flacon
;mber 1877.
[MER, Mainz.
n vriend werd
Te Sliedrecht zijn
meene stemmen tot leden van het
armbestuur herkozen de heeren H. Seret iJz.
en J. De Jong Bz.
- Tot lid van «het burgerlek
armbestuur te Hoornaar is herkozen de heer
D C. Aanen, aldaar.
De gemeenteraad van Vianen
heeft besloten, in een a Ires aan den Koning
adhaesie te schenken aan het bekende verzoek
van het bestuur der provinciale Vereeniging
van burgemeesters en secretarissen in Zuid-
Holland.
De belangrijke was te Keulen
op 26 Nov. jl., zijnde 1.05 M.» begint zich
thans ook op de beneden-Waai te openbaren.
Ln het laatste etmaal is het water 70 80
D)"d«d? U'
ndit voordeel, dat de I de inundatie-sluis te Dalem 2.7Q M. -f- ti. Jt?v
tijd geruchten
rsproken, dat tusschen
D aet Vaticaan onderhan
deld werd over een soort van compromis, inzake
de bekende Meiwetten. Wie aan die geruchten nog
eenig geloof mocht slaan, zal daarvan wel teruggeko
men zijn na kennisneming van de jongste debatten
in den Pruisischen Landdag. Ingeleid doir den Afge
vaardigde Reichenspergermet eene heftigheiddie
genoegzaam bewees hoezeer de toepassing dier wetten
do Ultramontaansche party in har
merthadden de beraadslagingen
kolossaal te vinden. Maar er was wel eenige
reden tot gematigheid in haar verwachtingen;
de liefde voor wetenschap bij de Nederlandsche
landbouwers mag vooral niet te hoog worden
getaxeerd. Daarenboven, de meesten die in be-
beginsel vóór landbouw-onderwijs zijnwillen
eerst bet katje eens uit den boom zien komen,
en vernemenin hoeverre de jongelieden die
een driejarigen cursus te Wageningen doórloopen
hebben, geschikt zijn gebleven om als prakti
sche boeren op te treden. Op grond van het
geen we van bedoelde inrichting gezien hebben,
zouden we wel durven beweren, dat hieromtrent
geen vrees behoeft te bestaan.
Maar iets anders. Nu de Regeering zelve
erkent, dat haar verwachtingen aangaande het
gebruik dat van de landbouwschool wordt ge
maakt, overtroffen zijn, nu zouden we gaarne
willen dat zijbinnen een niet al te groote
tijdruimte, een stap verder ging. Eén school
van dien aard in geheel Nederland, is óf één
te veel, of minstens een half dozijn te weinig.
Eén te veel, indien de offersdie haar op
richting van 's lands schatkist heeft gevraagd
en haar instandhouding van onze financiën zal
blijven vorderen, niet dubbel en dwars worden
opgewogen door de indirecte voordeelen, die de
Staat verkrijgt bij meer oordeelkundige beoefe
ning van den landbouw.
Die stelling wil ik met een enkel woord
toelichten. Wanneer verbeterd onderwijs alleen
teu gevolge had dat de landbouwproducten
beter en daardoor duurder werden, en derhalve
de waarde, alsrttede de pacht der landerijen
hooger zou worden dan kon bevordering van
dat onderwijs niet liggen op den weg van het
Staatsgezagaangezien slechts een klein ge
deelte van ons volk er de vruchten van zou
plukken. Maar wij allen weten dat het niet
zoo is. Verhoogiug van de natuurlijke voort
brengingskracht van het land bevordert de
algemeene welvaart; handel, nijverheid, ambach
ten, alles geniet er mede van. Daardoor wordt
ook het belastbaar inkomen der ingezetenen
grooter, zoodat zelfs uit een bloot fiscaal oog-
puirt, dat misschien het bekrompenste van alle
beschouwingswijzen is, bevordering van land
bouwonderwijs alle aanbeveling verdient.
Dan evenwel kan er onmogelijk lang vrede
genomen worden met het denkbeeld van één
school voor het geheele rijk. Hoe spoediger
de Regeering besluite, ook andere oorden van
ons land te begiftigen met een soortgelijke
inrichting, zij het dan ook op gewijzigden voet,
in overeenstemming met den lokalen staat van
landbouw en veeteelt, des te vroeger zal ons
volk de vruchten van dat meerder onderwijs
kunnen genieten. Zou, om maar iets te noe
men, in het vruchtbare Zuid-Holland, waar land
bouw hoofd middel van bestaan is, een school
voor akkerbouw, veeteelt en zuivelbereiding
niet uitstekend op haarplaats zijn? ’t Is waar,
de staat van ’s lands schatkist is van dien
aard, dat een aanbidder van hoverschotten” er
niet zonder aandoening over kan denken en de
zuinigheidspolitiek misschien een massa voor
standers zal krijgen; doch er is een spaar
zaamheid die de wijsheid bedriegt, onthouding
namelijk van uitgaven die meerdere baten ten
gevolge zouden hebben.
Bevordering van landbouw-onderwijs is
der tegenspraak een algemeen belang.
Men vergete echter met, dat het ook
bijzonder is, en dat, zoo de welvaart
allen er door vermeerderd kan worden, het
allereerst toch de eigenaars en gebruikers van
den grond er van zullen profiteered Het is
dus niet voldoende, dat dezen, voor zooverre
zij niet behooren tot het getal van de lieden
in den aanvang van dit artikel bedoeld, den
wensch naar meer en beter uitdrukken en
dien zelfs aan Regeering en Volksvertegenwoor
digmg kenbaar maken, (hetgeen, in ’l voorbij
gaan gezegd, veel te weinig wordt gedaan,)
doch zij moeten door daden bewijzen, dat het
hun ernst is met die begeerte.
Nu kftn er niet gezegd worden, dat het
particulier initiatief op dit terrein bijzonder
werkzaam is, De verschillende bij ons bestaande
Maatschappijen van Landbouw hebben zich wel
S. W. bT. VAN brOOTKbr,
Uitgevers.
gjijverd, dpor raars
de volwassenen meer op de hoogte van hun
vak te brengen; ook bevorderden zij het les
geven door onderwijzers van lagere scholen, die
in het bezit zijn van de acte van toelating voor
landbouw, maar van pogingen om een af
zonderlijke inrichting van dien aard in het
leven te roepenen misschien langs dien weg
de Hooge Regeering tot medewerking en on
dersteuning te nopen, werd tot dusver nog
weinig vernomen. En toch is dikwijls samen
werking tusschen particulieren en Staatsgezag
onvermijdelijk, inzonderheid wanneer het on
derwijs moet worden vastgeknoopt aan practi
sed werkzaamheden, waartoe door belang
hebbenden de gelegenheid kan worden geopend.
Een proef om op die wijze een oplossing van
het vraagstuk van het landbouwonderwijs te
bevorderen wordt thans in de Beemster aan
gewend en we vertrouwen dat een groot ge
deelte van onze lezers het berichtvroeger daar
over medegedeeld, niet zonder belangstelling zal
hebben ontvangen. Zij toch bewonen een land
streek die gerekend kan worden tot de midden
punten der zuivelbereiding te behoorenzij
weten ook hoezeer die tak van nijverheid in deu
laatsten tijd gedrukt wordt door de buitenland-
sche concurrentie. Door in vereeniging met ande
ren de resultaten van wetenschappelijke onder
zoekingen in toepassing te brengenmet
andere woorden door de oprichting van fabrie
ken met geschikt personeel kau het vervaldat
onzen handel in boter en kaas dreigt, worden
voorkomen. Dat is het gansche geheim van de
meerdere voortreffelijkheid der Duitscbe en Deen-
sche producten.
In de Beemster nu wil men zulk een model-
fabriek oprichten die tevens voor het practi'ch
onderwijs in zuivelbereiding zal dienen, ’t Spreekt
van zelf, zoo iets kan van geen Regeering wor
den gevraagd dat moeten bijzondere personen
doen. Daarnevens zal men indien het plan
gelukt, een schoollokaal bouwen en voorts
van het Rijk van de Provincie, van Gemeenten,
Landbouw-maatschappijen en Vereenigingen sub-
sidiën vragen voor het onderwijs (aanstelling van
leeraars, hulpmiddelen, enz). Maar, in die
richting kan geen stap worden gedaan, of eerst
tno 't de stichting van de fabriek verzekerd zijn.
Zoover is het nog niet. Is schrijver dezes wèl
ingelichtdan is ruim voor de helft van het
volgens voorloopige berekening benoodigd getal
aandeelen van f 200 ingeschrevenen dat
is natuurlijk nog veel te weinig.
Mochten er onder de lezers van onze courant
zijndie het voórgestelde doel goedkeurendie
voor hun zoons de gelegenheid tot het verkrijgen
van theoretische en practische kennis van zui
velbereiding wenschelijk achten,of, zonder
persoonlijk belanghebbenden te zijn, toch de zaak
willen ondersteunen men verblijde den ijverigen
voorvechter voor landbouw-verbeteringden te
Schoonhoven ook gunstig bekenden heer Wouter
Sluis, met een bericht van inschrijving voor
aandeel in de fabriek dat is voorshands het
eenig mogelijke middel om het plan te do n
gelukken. Zooais men ziet, het is geen geld.-lijk
offer dat gevraagd wordtmen wordt alleen
uitgenoodigd aandeelhouder te worden in een
industriëele ondernemingdie de beste kansen
van succes aanbiedt.
Reeds zijn uit de oorden w »ar de Schoonho-
vensche Courant het meest wordt gelezen, krach
tige bewijzen van sympathie voor het ontworpen
plan gegeven. Mogen zij door meerdere gevolgd
worden.
Men gelieve wel te bedenkeu er staat zeer
veel op het spel als wij het verzuim van vele
jaren niet in weten te halen.
Meermalen werden in den laatsten
verspreid en even dikwijls weersf
de Pruisische regeering en he.
over een soort van ooi
Meiwetten. Wie
mocht slaan, zal
a ke
verklaringen der verschillende partijen au duidelijkheid
niet» te wensohen oreriicien. De heftige aanrallu
en onbewimpelde oorlogsverklaring der clericalen wer
den door de regeering beantwoord met de verzekering,
dat aan eene herziening der wetten niet gedacht wordt
en de regeering daarover zelfs in geene beraadslaging
wil treden.
De centrum-partij in den Landdag bewees zeker
hare partij geen goeden dienst toen zijte midden der
beraadslagingenpunten van aanraking en overeen
stemming zocht en vondtusschen de toestanden in
Pruisen en Frankrijk. Althans de omgeving van den
Maarschalk zal er weinig mede gediend zijndat aldus
hare bedoelingen, die steeds zoo zorgvuldig werden
geheim gehouden en ten stelligste tegengesproken,
waar zij verraden werdenongevraagd worden open
baar gemaakt van bevriende zijde Het zal er niet
toe bijdragen om de verzoening tussc'ien de regeerings-
en de republikeinsche partij gemakkelijker te maken.
De poging om, saus se soumettre, aan deu be
staanden crisis een einde te makendqor de benoeming
ras een extra parlementair kabinet, is ten eenemale
mislukt. Ware de verzoenende toon, die het nieuwe
kabinet bij zijne eerste verschijning in dé Kamer aan
sloeg, de ware uitdrukking geweest van de beginse
len, die de nieuwe ministers zijn to gedaandan zou
eene toenadering waarnaar men van beide zijden ver
langt, wellicht mogelijk geweekt zijn. Nu dit het
geval niet isen het nieuwe kabinet blijkens zijne
samenstelling en antecedenten eenvoudig eene voort
zetting is van het voorgaande, heeft de Kamer van
Afgevaardigden niet lang gewacht met haar oordeel
uit te spreken.
Op het verzoek om met terzijdestelling van alle
geschillende behandeling van *s lands zaken en in
de eerste plaats de begrooting ter hand te nemen,
nam de Kamer met eene meerderheid van 115 stemmen
de volgende motie au
»Overwegende, dat het Ministerie vu 23 November
door zijne samenstelling en oorsprong is eene ontken
ning van de rechten oer natie en vu bet Parlement,
die de crisis, die sedert 16 Mei het land drukt
slechts kan verergeren, verklaart de Kamer, dat zij
met dit Ministerie niet in betrekking ku treden en
gaat over tot de orde van den dag’*
Voorloopig heeft dit votum geene andere uitwer
king gehaddan dat het kabinet de vergadering niet
meer bij woonde, en dat deze rustig voortgaat met
de loopende werkzaamhedenhet onderzoek d r ge
loofsbrievenenz. Aan geruchten van allerlei aard,
geen gebrek. Nu eens wordt beweerddat het kabi
net zonder zich om het votum te bekompierende
zake i zal blijven besturen dan wederdat de Maar
schalk de Kamer op nieuw voor geruimen tijd zal
verdagen, en daarna eene nieuwe ontbinding vragen.
Ook spreekt men, waarschijnlijk om de weifelaars
bang te makenvan eene mogelijke aftreding van
Mac-Mahonterwijl van andere zijde weer beweerd
wordtdat dezelanger verzet onraadzaam achtende
Dufaure in de armen nam. De toestand van Frankrijk
blijft dus in de hoogste mate onzeker en verrassingen
van allerlei aard blijven tot de mogelijke dingen oe*
hooren
Van het oorlogst ooneel luiden de berichten steeds
ongunstiger voor de Turken De ijzeren keten, die
Plewna omgeeftwordt voortdurend nog versterkt en
van pogingen om dien door te breken van de zijde
van O,man Pacha of Mehemed-Ali is nog geen sprake.
Integendeel werd deze laatste genoodzaakt Orchanië
dat hij tot nog toe bezet hieldop te geren.
De vooronderstelling, dat Moukhtar-Pacha Erzerum
verlaten zou voor dat de Buasiaoho versterkingen
daar zouden zijn aangekomen, is niet bewaarheid.
Zijn toestand is wanhopig.
Onder deze omstandigheden verkrijgen de geruchten
van nieuwe vredesplannen meer grond. Rusland zou
't liefst met Turkije rechtstreeks willen onderhandelen.
Door Duitaohland en Oostenrijk wordt het
denkbeeld van een congres voorgestaan, waarover
tusschen die beide Staten reeds besprekingen zouden
hebben plaats gehad. Engeland zou zich hierbij
waarschijnlijk aansluiten. Doch zoodra die geruchten
bewa trheid wordenzullen ook de oude moeielijkheden
weer te voorschijn komenen zeker niet in mindere
matenu Rusland door zijne overwinningen meer
eischend geworden is
Daar zijn,’t is haast ongeloofelijk!daar
zijn nog altijd menschen, die kennis als een
soort van ballast beschouwen; naar wier meening
veel weten de hersens maar bezwaart, en de
bekende uitspraakrVed lezen is kwelling des
geestes” de hoogste wijsheid bevat. Inzonder
heid achten zij die waarheid volkomen van
toepassing op den boer.
Dat de man die ’t land bebouwt, vee fokt,
boter en kaas maakt, geen bijzondere behoefte
heeft aan nitgebreide kennis van wiskunde, ta
len, geschiedenis en wat dies meer zij, tfil ik
erkennen. Maar van hem is toch te eizeben
dat hij zijn vak kent, met waar? En in dat
opzicht zijn we nog lang niet waar we komen
moeten.
ivSommige boeren doen niets dan klagen en
knorren, en toch worden zij vet,” hoorde
ik gisteren iemand zeggen. Misschien is dat
zoo, maar we kennen er ook die klagende
en mopperende mager blijven of worden. Nu
eens hebben ze misgewas, dan weder tegen
spoed met hun vee, of zij kunnen voor hun
zuivel niet zooveel bedingen als zij graag zou
den willen en moeten dns niet zelden hun waar
onverkocht van de markt weer naar huis bren
gen. Dat alles kan natuurlijk niet tot een
schitterend voordeelig slot leidenvoor hen die
op een eigen boerderij wonen, en die alzoo
een stootje velen kunnen, is het wellicht zoo
heel eig niet, maar slootjes blijven het on-
tegenzeggelijk. Gebruikers van gehuurde lan
derijen zijn veel spoediger bet kind van de
rekening en dan ook met hun klachten veeleer
gereed.
Jammer maar dat in zeer veel gevallen de
klager niemand de schuld kan geven dan zich-
zelven. De omstandigheden die van invloed
zijn op het welslagen van zijn product, hij
heeft ze niet allen in zijn hand, op verre
na niet; doch daar zijn er een aantal, die hij
zelf kan wijzigen. Veel mislukkingen, onder
den algemeenen naam van 'misgewas” betreurd,
waren te voorzien of te voorkomen, vele teleur
stellingen waren te vermijden geweest, hadde
men het slechts geweten!
Juist, het weten, dat is nommer één; en
in de tweede plaats het doen.
De voor waarden, onder welke onze land
bouwgewassen de volle ontwikkeling bereiken,
pns vee tot den hoogsten trap van volkomen
heid geraakt, zijn aan geen willekeur onderhe
vig, maar nauw omschreven en onwrikbaar. lu
vroeger tijden hadden de menschen daaromtrent
allerlei dwaze begrippensommigen zaaiden,
b. v., slechts met wassende maan, omdat an
ders het gevogelte de uitgestrooide korrels zou
wegpikken, enz. Thans zoekt men geen steun
meer bij bakersprookjes, maar vervoegt zich
aan een beter kantoorde wetenschap. Zij ver-
hh ons welke natuurlijke overeenkomst er is
tusschen de bestanddeelen van den grond en
die van de planten welke wij er op willen ver
bouwen, en waarschuwt ons geen noodelooze
proefnemingen te doen om uit den bodem te
halen wat er niet in is; zij leert ons, hoe we
min waardige gronden tot ruimer voortbrenging
kunnen dwingen, en den nationalen rijkdom
belangrijk verhoogen; zij wijst ons aan dat
ook onze vaderlandsche grond een goudmijn is,
maar een die, bij behoorlijke exploitatie, nimmer
wordt uitgeput, wat met de mijnen van Spanje
en Peru wel gebeurd is.
Dezer dagen lazen we een
beoordeeling van de Rijks-Landbouwschool te
Wageningen, door den Minister van Binnen-
Landtche Zaken. Onder anderen werd daarin
gezegd dat het getal leerlingen60, de ver
wachtingen overtreft.
De Hooge Regeering is bepaald niet van over-
