s,
1878.
ZONDAG 3’FEBKDARL
lei
ÏG.
SER
’ING.
louda
u
WEEKBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT.
.AND
NING
JIT
■MRM«
I D,
BINNENLAND
Behouden of Afschaffen.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
SCHOONHDVENSCHE COURANT
°dC
worden gehouden
zijn;
‘t. per stuk.
OTOU
-I*
■fcl,...»»
i
Vrijwil-
ooping
en Fbbruakw
■e, ten huize
kastelein te
den 22 Fe-
erf met den
nen ten kan-
RüIJT te
IOMBW,
riFBE-
ranoo toe-
liggende in
men,
zelke
zijn.
aa muuiu ca
volvoeren om
.anne troepen
Italiaansche
met het oog
L en
'erke-
e onder-
Speciali-
ft, door
p franco
*dzijden
atuur-
ren eene
snezen
halte de
gelezen.
2 HOOI-
DOREN, be-
EILAND,
te bekomen
schop.
9. Januari
s 11 uur,
DRUIS te
en verkocht
Hectare, 4
■orstkira-
slechte
Bloedar
mer ge-
of verschul-
PIETER
ian, gewoond
jar overleden
litende zoowel
orzaken, wor
de opgaaf of
f*. MA HL-
Ier.
ms van •panje
i pracht voltrok-
-ronderhelaas
laats innemen.
Iruk bezig met de
-u:j de plaatsver-
__j dikwijls deze
wordt geregeld. De
schiedt op voordracht
’E
ATER en
t de daarbij
van halver
tot halver
endom van
m den heer
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer f 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
uari 1878,
van der
tensohop
betaling der
Mei 1878.
komen ten
rik.
MJEN te
I
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prys: voor Schoonhoven per driemaanden 0,70.
Franco per post door het geheele ryk 0,80
den polder
rijen sub lo.
Iweg tot den
ot omstreeks
Ts»el,
in en nabij
Fssel tot den
bunders.
streek aan de DonaumondingBeasarabié, terug,
terwijl- Rumania in ruil daarvoor de Dobrudscha zon
bekomen en Bulgarije eene aanzienlijke uitbreiding
bezuiden den Balken zon erlangen. De Dardanelles
zouden voorts voor de Russische en Turksche oorlog
schepen opengesteld wordenmet uitsluiting van alle
andere mogendheden. Over een en ander wordt echter
nog druk onderhandeldzoowel met Oostenrijk
als met vorst Karel van Rumania.
’t Is haast met te denkendat Oostenrijk in deze
annexatie der Donaumonden door Rusland zal bewil
ligen terwijl het ook op de vorming van zoovele
half of geheel onafhankelijke staatjes en staten, nog
wel onder Russiscben invloedveel zal hebben af
te dingen. Hierop doelde ook de Engelsche kanselier
toen bij zeidedat Oostenrijk, evenmin als Engeland,
zich bij zulk eene onderhandsche regeling van veelzij
dige belangen zou kunnen nederleggen. En om aan
dit protest desnoods kracht te kunnen bijzetten, vroeg
de regeering aan het Huis een crediet van 6 millioen
pond. Over dit voorstel vangen heden de beraad
slagingen aandievooral ook daarom belangryk
beloven te zullen zijn, omdat het kabinet Disraeli
van de al- of niet aanneming eene quaestie van ver
trouwen gemaakt heeft.
De berichten uit Constantinopel luiden bij voort
during allertreurigst. Nog steeds komen treinen vol
vluchtelingen aan, die aan alles gebrek hebben en
voor een groot deel geene huisvesting kunnen vinden.
Ook bestaat er groote vrees voor opstand moord en
plundering, indien de Russen hun plan vc'-
de hoofdstad tijdelijk te bezetten of hui
aldaar voor een gedeelte in te schepen,
en Fransohe oorlogschepen zijn reeds,
op mogelijke gebeurtenissendaarheen op weg
de Engelsche vloot zal dan zeker ook niet w<
loos blijven.
In Griekenland is men zoo weinig ingenomen
met de vredegeruchtendat het volk bij het verne
men eener valsche tijding, dat de vrede geteekend
was, de ministers in hunne woningen belegerden en
door de troepen moest worden uiteengejaagd. De
opstand in Thessalië duurt voort.
In Frankrijk hebben de aanvuilings-verkiezingen
van j 1. Zondag aan de republikeinen op nieuw eene
aanwinst van zeven leden verschaft, meest allen in
de plaats van conservatieve leden, wier verkiezing
ongeldig was verklaard. Het onderzoek van de ge
loofsbrieven van nog een aantal andere conservatieve
leden, wordt nu afgewisseld door de behandeling van
de bcgrootiiig, waarvan reeds twee hoofdstukken bijna
onveranderd werden goedgekeurd. Aan allen die se
dert 16 Mei wegens persdelicten of wegens gehou
den redevoeringen veroordeeld werden, is door de
Kamer amnestie verleend. Zooals men zich herinne
ren zal behoort ook Gambetta hierondt
Het huwelijk van koning Alfonst
is met grooten luister en ongekende
ken. Nog duren de feesten voort, waan
ook de Stierengevechten nog een ph
De Duitnohe pers houdt zich dt.._
bespreking van een ontwerp, waarbij
vanging van den Rijkskanselier, zoo
verhinderd is zelf te fungeeren, i
keuze van de plaatsvervangers geschiedt op voordracht
van den Rijkskanselier, zoodat van belangrijke wijzi-
.vt regeeringsbeleid, die sommige bladen
zoeken, wel geen sprake zal zijn.
Een bericht van 30 Januari uit Wee-
t nog nader het hierboven medegedeelde
houding van Oostenrijk. Het verzet
ligste tegen elke bepaling van het vredes-
irbij Oostenrijks belangen kunnen betrok-
zal evenmin eene overeenkomst tusschen
Turkije erkennen, die verandering brengt
i bestaande verdragen, welke mede door andere Mo-
mdheden onderteekend zijn.
Misschien wel tengevolge der moeielijkheden die
van de zijde van Engeland en Oostenrijk
It. heeft bet, toen het er op aankwam, ge-
t voor een wapenstilstand
omv opige vredesvoorwaarden te onder
en rukt nu met zijn legers tegen Constan-
tinopel op, waar Mehemed, Moukhtar en Suleiman
de laatste krachten tot tegenstand verzamelen. Dit
bericut zal waarschijnlijk wel invloed uitoefenen op
de beslissingen die heden of morgen in het Engelsche
parlement zullen genomen worden.
Bij kon. besluit zijn de plaats
vervangende districts veeartsen E. Overbosoh
te Gouda, W. F. Steygerwalt te Leiden, W.
Snijders te Rotterdam, D. Van Hulst te Nieuw-
veen, J. B. Huysmans te Rotterdam en C. S.
Van Klaveren te Ameide, van 1 Februari tot
30 April 1878 toegevoegd aan den districts-
veearts wien Haarlem als standplaats is aange
wezen. Verder zijn toegevoegd aan den dis-
tncts-veearts wien Utrecht als standplaats is
aangewezen, als plaatsvervangers, de veeartsea
A. Overbosch te Amersfoort, H. Voetelink te
Zwolle en 0. S. Van Klaveren te A meide.
Z. M. de Koning heeft de wet tot
herziening der kiestabel bekrachtigd.
Volgens deze kiestabel bestaat het Hoofdkies
district Gouda voor de Tweede Kamer uit de
volgende gemeenten (de cursief gedrukten zijn
ten gevolge van deze herziening bij het district
Alle binnenlandsche Advertentiën, waarvan de
plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechte
2 maal in rekening gebracht.
Nu we met rassche schreden het oogenblik
zien naderen waarop de plannen der Regeering
met betrekking tot de herziening van de Wet
op bet Lager Onderwijs openbaar zullen worden,
is de volgende vraag met overbodig:
Zal het tegenwoordige stelsel voor de benoe
ming van hoofdonderwijzeis, op den grondslag
van een vergelijkend examen, worden besten
digd, of wel, zal het door een andere rege
ling worden vervangen?
Bij den eersten oogopslag kan het schijnen,
alsof die vraag voor het groote publiek van
weinig belang is. Als wij maar bekwame en
geschikte onderwijzers hebben, zal menigeen
zeggen, dan doet bet er niet veel toe, langs
welken weg die wordeu verkregen; de heeren
mogen voor zichzelf aan die quaestie eenig ge
wicht hechten, zij kunnen haar dan beschouwen
als een zaak van huishoudelijk belang, maar in
elk geval hebben anderen die buiten het onder
wijs staan, er evenmin een opinie over uit te
spreken als, bij voorbeeld, over bet al of met
verkieselijke van een globe bij het onderricht
in de aardrijkskunde.
Met uw verlof, zeer geachte heer Publiek,
dat ben ik niet geheel met u eens. Ik geloof,
dat de quaestie van de vergelijkende examens
wel degelijk ook u interesseert. Het zij mij
vergund dit aan te toonen.
Bijna al dothans werkzaam zijnde hoofdon
derjrijzers hebben aan den uitslag van zulk een
examen hun benoeming te danken. Het is dus
te begrijpen, dat onder hen althans zekere voor
liefde voor die insteiiing aanwezig is, al vult
het niet te ontkennen dat in den laatslen lijd
menige stem ook uit de gelederen dier mannen
zelve ziel: er tegen verklaarde. Zelfs zou men
kunnen zeggen, dat de ouderwijzers op dit oogen
blik in twee kampen zijfi verdeeld,-de voor-
en tegenstanders, en dat het moeieiijk is uit
te maken aan welke zijde de meerderheid wordt
gevonden.
Niemand zal kunnen beweren, dat het ver
gelijkend examen geen geschikte personen aan
wijst. Al moge er hier of daar een door de
mazen zijn heen gesnapt, die in later tijd vol
strekt niet voldeed aan de verwachtingen om
trent hem gekoesterd, uitzonderingen beves
tigen den regel, en deze is, dat het bewuste
net wel degelijk de ongeschikten op een afstand
houdt.
Doch hetzelfde net heeft nog een andere
eigenschap; het houdt er ook een groot getal
tegen, die wèl, die in alle opzichten geschikt
zijn. Als vau verscheiden dozijnen mededingers
slechts één de gelukkige kan zijn, dan zou het
wel een mirakel wezen, als juist de waardigste
er uit gevonden werd; en waar dit niet ge
schiedt, wordt onrecht gepleegd aan al dege
nen, die iu gehalte boven den overwinnaar
staan. Datzelfde onrecht kan zich ten opzichte
van denzelfden persoon onderscheiden malen her
halen, en moet dan, het kan niet anders, ziju
gevoel van eigenwaarde kwetsen, zijn moed ver
minderen, ziju ijver doen verflauwen, en hem
meer ea meer ongeschikt makes voor zijn taak.
’t Spreekt van zelf dat de jeugd daardoor nog
meer wordt geschaad dan tiij. Of meeut ge
wellicht dat hij, die werkelijk uitmunt, toch
vroeg of laat zegevierend uit het strijdperk zal
te voorschijn treden? Met sommigen zal dit
werkelijk het geval zijn, velen echter, sieraden
van hun stand, blijven vergeefs worstelen totdat
zij, na herhaalde teleurstelling, alle denkbeeld
aan avancement opgeven en zich met stoïcijnsche
kalmte in bun lot schikken, in ’t geheim het
oogenbhk verwenschende waarop zij hun keus
bepaalden bij een werkkring die de kansen van
slagen uitdeelt met dezelfde billijkheid als de
mij met bij name bekende genius van de Lo
terij;als voorbeelden tot waarschuwing voor
anderen, die daardoor in tijds worden terug
gehouden van het opgevatte plan om ook aan
het onderwijs hun krachten te wijden en hun
levensonderhoud te vragen.
Zie, dat uu is een der voornaamste grieven
8. W. N. VAN NOOTEN,
Uitgever».
ingeflfét ,-dat het alle wensebelijjte waarborgen
geeften dan is ieder die de acte bezit t)é-
noembaar als het zijn beurt is, en zou hij
ook, na eenige jaren dieust iu een school vau
minderen rang of omvang recht hebben op over
plaatsing met bevordering. In Indië wordt dat
stelsel toegepast, en ik weet geen enkele reden
waarom he.t voor Nederland met bruikbaar zou
wezen. Dat een onderwijzer soms zijn leven
lang op dezelfde plaats blijft doorbrengen, heeft
misschien iets voordoch zeer bepaald nog veel
mee» tegen werd hij een paar maal gedurende
zijn loopbaan naar een andere standplaats geroe
pen, dan zou zulks een krachtig middel zijn
om eenzijdigheid te bestrijden.
Doch de clericale stoutigheden? Och, wan
neer zal men toch ophouden met spookverschij
ningen voor bewijsgronden te bezigen? Als we
hebben een krachtig, verlicht, onafhankelijk
staatstoezicht, en dat moeten we toch krijgen
onder elk stelsel, ook onder het tegenwoor
dige; als aan de leden van dat staatstoezicht
een overwegende invloed wordt gegeven op de
aanstelling van onderwijzers, als de neutraliteit
der openbare lagere school als een voldongen
feit in alle opzichten wordt gehandhaafd
dan hebben we waarlijk zulke oudbakken huis
middeltjes als vergelijkende examens niet noodig
oin de geestelijke heeren van welke richting en
kleur ook of hun bondgenooten onder de leeken
te verhindereneen van hun beschermelingen
aan het hoofd eener school te plaatsen.
Na hetgeen hierboven is gezegd behoeven
we niet veel woorden te bezigen om ons
stelsel uiteen te zetten. Een regeling gelijk
die in Indië bestaat komt ons in hoofdzaak
zeer voldoende voor. Verdeeling der onder-
wijzersbetrekkingen in drie klassen met vaste
cijfers voor bezoldigingen en toelagen vopr
langdungen diensten bevordering volgens
anciënniteit onder voorbehoud van gebleken ge-
^hiklheid, door het staatstoezicht te beoordeelen.
Het zou echter kunnen zijudat bij het in
toepassing breugeu van dit systeem de invloed
van den staatvan het rijksgezag op de lagere
school grooter moest worden, zelfs, dat ook
de bezoldigingen door de schatkist gedragen en
de onderwijzers tot rijksamblenaren gemaakt
dienden te worden.
Welnu, ook dat komt ons niet zoo heel
verschrikkelijk voor. Er zijn bovendien nog
redenen die vóór zoodanige verandering pleiten.
Wij zullen die ditmaal buiten bespreking laten.
Om alleen het punt in quaestie, de vergelij
kende examenster overweging aan te bieden
niet van de onderwijzers in de eerste plaats,
maar voornamelijk van alle andere belangstel
lenden in den bloei van onze volksschool.
Het eerste gedeelte van het drama in het Oosten
is afgespeeld. Rusland heeft den vijand onder den
voet en deze is wel gedwongen zich op genade en
ongenade over te geven. Turkije nam de vredes
voorwaarden aanzoo werd in het Engelsche parle
ment van regeeringswege verzekerd en hoewel het
olliojeele benoht der onderteekening zich nog altijd
laat wachten, zal eene enkele voorwaartsche bewe
ging der Russische heirmaebt wel voldoende zijn om
die laatste aarzeling van de Porte te overwinnen.
Maar men behoeft niet scherpziende te zijn, om te
voorspellen dat daarmede de vrede niet gesloten
veel minder bevestigd is. Het tweede tooneei heeft
zooals te verwachten wasde rEuropeescbe belangen"
op den voorgrond doen tredenen het laat zich in
't geheel nog niet met zekerheid vooruitziendat deze
door eene vreedzame conferentie zullen bevredigd wor
den. De gestelde voorwaarden zijnvolgens de mede-
deeling van iSir Northcote in het Engelsche Huis, de
volgende autonomie van Bulgarije met een grenslijn
althans niet minder uilgebreid dan door de conferentie
in der tijd werd bepaald en onder een chnsten-gou-
verneur door Ruslaad te benoemen Montenegro
Rumanië en Servië worden onafhankelijk en verkrij
gen een meer of minder uitgebreil groudgebiedde
llerzegowina verkrijgt autonomie onder de uoodige
waaroorgenterwijl ook de toestand van de overige
christelijke provinciën geregeld wordt. Rusland ver
krijgt oorlo issebadevergoeding in geld, land of op
andere wijze terwijl zijue belangen in de Dardanellen
geregeld en gewaarborgd zullen worden.
De inededeelingen van de Engelsche regeering zijn
op vele punten vrij onbestemd; doch dit wordt ruim
schoots vergoed door niet minder geloofwaardige be
richten van andere zijde. Rusland zou nl. Kars
Balum en Erzerum bezet houden als waarborg voor
de betaling eener vnj hooge oorlogsschadevergoeding.
Daarenboven eischt het de vroeger afgestane land-
tegen de vergelijkende examens; «ij schrikken
velen af vau de carrière Van onderwijzer en
zijn alzoo oorzaak van de ergste kwaal die
onze volksschool teistert: Gebrek aan personeel.
Men versta mij wel't is niet de vrees voor
examens in het algemeen die onze jongelieden
terug houdt; dat de Staat zijn eischen vau
kennis en geschiktheid zoo hoog opvoere als
bet publiek belang vordert; wie aan die eischen
niet kan voldoen, hij zoeke een anderen
werkkring. Dat van Staatswege een zoo nauw
keurig mogclijk onderzoek worde ingesteld naar
de waarde van hen aan wie de volksopvoeding
zal worden toevertrouwd, dat tot in de kleinste
bijzonderheden worde afgedaald desnoods, alvo
rens de acte van bekwaamheid wordt uitgereikt;
doch, als eenmaal de met die moeielijke taak
belaste commissie haar goedkeurend votum heeft
gegeven, dan moet van den candidaat niet tel
kens en telkens weer geëischt worden dat hij
nu iu dit, dan in dat gedeelte van ons vader
land aan een repetitie van dezelfde kuur wordt
onderworpen, opdat men weten moge wie van
al hetgeen de examinatoren eenmaal verlangden
het meest heeft onthouden. Altijd en overal
heeft men onderwijzers aangetroffen, die een
om van werkkring te
alleen omdat zij niet
proeven van bekwaam-
bevordering, maar die
of van een gelukkige
het meest heeft onthouden. Altijd
heeft men
aangeboden gelegenheid
veranderen aangrepen, i
krachtens hun afgelegde
beid recht hadden op
slechts van het toeval
kans konden verwachten.
Een tweede reden om de afschaffing der ver
gelijkende examens bij de benoeming van hoofd
onderwijzers in ernstige overweging te nemen is
deze, dat zij het schoolverzuim erg in de
hand werken. Ik bedoel niet van de leerlin
gen, maar van hun leidslieden. Als men nagaat,
dat er examens worden gehouden waaraan van
bü tot 100 ouderwijzers deelnemen; dat van
die sollicitanten sommigen drie a vier dagen
daarvoor afwezig rijn; dat er candidate!!
worden aangetroffen die minstens iedere maand
een campagne van dien aard medemaken en
dit, als het geluk btn niet dient, ettelijke
jaren volhoudenzouden we dan geen recht
nebben die examens strijdig met den geregelden
gang van het lager onderwijs te noemen Nu
spreken we nog niet eens van de examinatoren,
die ook vaak uit de school worden genomen
om nu hier, dan daar een paar dagen met het
wegen van aspirant-collega’s zoek te brengen.
In de derde plaats wijzen we nog op de
verkeerde richtingwaarin de studiën der ou
derwijzers noodwendig door het examen-stelsel
moeten gebracht wordenbijzaken worden ver
heven tot den rang van hoofdzakeuterwijl
datgeen wat het allereerst iu aanmerking moest
komen, op den achtergrond geraakt. Een on
derwijzer die vooruit wil komen en bij een
sollicitatie een behoorlijk fignur maken dient
onophoudelijk te werken aan vermeerdering van
zijn voorraad wiskunde, taalkennis, historische
wetenschap en wat dies meer zij de eigenlijk
gezegde theorie van z ij n vak, in verband ge
bracht met zijn dagehjksclie waarnemingen en
ervaringenziedaar een ding waarmede hij
zich liefst met bezig moet houdenomdat het
bij de ^harddraverij” om een plaats aan ’t hoofd
eener school vau geenerlei waarde is. Het ge
volg van zulk een onmogelijke verhouding laat
zich wel nagaan somtijds ziet men jongelieden
pas na het verkrijgen der acte als overwinnaars
uit het strijdperk treden, omdat zij met hun
splintemieuwen voorraad kennis een paar
puntjes meer behaalden dan mannen van hoo-
gereu leeftijddie evenwel dit ge^nge tekort
ruimschoots vergoedden door hun meerdere er
varing, waaromtrent natuurlijk geen onder
zoek noodig werd geacht.
Nu zijn er velen inden lande, die met ons
de bedoelde prijskampen in beginsel af keuren
maaj aarzelen voor afschaffing te adviseeren,
dewijl zij ze beschouwen als een noodzakehjk
kwaad. Vooreerst omdat ze de eenige gelegen
heid aanbieden om een oordeel te vellen over
de betrekkelijke waarde der candidaten,ten
tweede als een middel om intrigues van de vijan
den der neutrale school zoo niet geheel, dan
toch voor een groot deel tegen te gaan. Evenwel
is het niet moeieiijk die beide argumenten te
weerleggen. Het rangexamen moet zóó zijn
len Riiksli
gingen iu liet
er in willen
Naschrift,
nen bevestigt
omtrent de b<
zich ten stelli~
verdrag, waar
ken zijn, en zu.
Rusland en Turkije
in bestaande verdra
gend beden ondertu
Missok..
Rusland
ondervindt, uo»» uu«, «uou
weigerd de overeenkomst
zoowel als de voorloopige vi
teekenen, e.
>pel op,
laatste
met s
jrned,