ZONDAG 24 FEBKUAKL Hand, kfi|l OUT. ibets, WEEKBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT. I. f// 1AN, iECTIB Ie ijzen, aaten Koop: iwd s, 'e bevragen indelaar A, )uda. OUT, er verkoo- BINNENLAND. LAM, kerkerk. ii inborn. De Unie van rtrecht. BUITENLAND. OVERZICHT. S. w. N. VAJST NOOTKN, ÜitgewH- SCHODNHOVENSCHE COURANT AN> NQQTJtN. Alle binnenlandsche Advertentiën, waarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slecht» 2 maal in rekening gebracht. Deze Courant wordt geregeld lederen Zaterdag-middag verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post door het geheele ryk 0,80. «mond, 1 A., Oö C. 'an f 26 kwart en geleverd. f, reside- van zij- i medio en uren, Jeldersche enbaar te V, Notaris Dondmk- *s mor- te Mole- ig, publiek Prijs der AdvertentiönVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere regel meer f 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen ding franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure, y „UF'jry i-. 1 Bij Zr. Ms. besluit dd. ISFebr. is benoemdtot raadsheer in het gerechtshof te Amsterdam mr. C. G. Berger Van Hengst, ge wezen raadsheer in het voormalig prov. gerechts hof in Utrecht. Bij Koninklijk besluit van 17 deser is de Commissaris des Kouings in Zuid-Holland gemachtigd tot bijeenroeping van de Staten dier provincie in buitengewone vergadering tegen 8 Maart, ten einde daarin te behandelen bet door Jhr. Mr. J. Röell ingediend verzoek om ontslag als griffier der Staten, de benoeming van eiBUS- rijgen vóór KT FKN- i geheim mid- Zwitserschen ge-bloesem en enamer in het jen borstaan- stthee, drop, itsiroop werkt chbeid, hoest, Mt. De flesch N. Het is igemeeoe aaa- kliergezwel- onaangename urn een meer •aarotn is het tn m den han- heeft, daar ik flesschen tap jaziju, zelfs m a ransig wor- i en maanden flesachen van is van alge- ,ar bestanddeel nnge hoeveel- ud, bleekzucht en. V an alle oplossing de gram ijzer in ents. Depóts; FF Sl Za, Bodegravaa; Kohn A Co.; B.J.R. Bosch. Leerdam: C. 1: C. Hoogen- Idenburg. E. v. Santen- OtreehtT. P. n J.U. Stuart, ie depots. Alvorens onze meening te zeggen over bet denkbeeld, den driehonderdste!! verjaardag vau de Unie als een nationalen feestdag te beschou wen en als zoodanig te vieren, zullen we een korte geschiedkundige schets dier gebeurtenis tjachten te geven. Het tijdvak waarvan we thans door een ruimte van drie eeuwen gescheiden zijn, was rijk in verwarring van allerlei aard. Aan den eenen kant hebben wij het oog te slaan op den af wezigen Landheer, Graaf Filips III, die zijn plichten als zoodanig geheel vergat en mets anders wenschte te zijn dan Filips II, Koning van Spanje, met de Nederlaudsche provinciën als wingewestenaan de andere zijde zien wij een volk, dat zijn eeuwenoude en met zelden duur gekochte, door alle opvolgende rorsten plechtig bezworen rechten met wilde zien prijs gegeven aan willekeur, noch zijn handvesten verscheurd door een overmoedigen Spaanschen soldaat. Tusschen die beiden was met afwis selend geluk gedurende eenige jaren strijd ge voerd,een strijd, die de jaren 1572 tot 1576 stempelt tot den heldentijd der Nederlaudsche natie. Men wilde zich met onttrekken aan het Koninklijk gezag; men poogde slechts den vorst te dwingen, binnen de grenzen te blijven, en hem te beletten door middel van vreemd krijgs volk zijn persoonlijken wil te stellen boven de rechten des vólks. Niet de Nederlanders waren de opstandelingen van die dagen; integendeel, de Koning was de groote rebel, en de zending van Al va met 1U.ÜUU Spaansqhe soldaten was mets anders gefeest dan een staatsgreep. Prins Willem van Oranje was, toen hij den oorlog tegen Alva en zijn opvolgers organiseerde en jeidde, in zijn recht. Krachtens zijn nooit ingetrokken benoeming tot Stadhouder des Ko- mngs m de provinciën Holland, Zeeland en Utrecht was hij verplicht met alle kracht te waken voor de instandhouding der wetten. Hij was als het ware het middenpunt rondom het welk de Staten der gewesten zich hadden te scharen bij de 'handhaving der verkregen rech ten; meer aan deze, dan aan den Souverein zei ven ontleende hij zijn gezag en de wil van den vorst, gelijk zijn landvoogden dien poogden uit te leggen, mocht alleen gelden wanneer die met in strijd was met de wetten. Daarom ook zou de geloofsvervolging slechts dan een schijn van recht gehad hebben, indien de Koninklijke edicten en placcaten daaromtrent door de Staten waren goedgekeurd geworden. Juist de omstandigheid, dat het godsdienst- vraagstuk bij den strijd in zoo ruime mate was betrokken, maakte de verwarring nog grooter. In Holland en Zeeland had de Hervorming zoodanige uitbreiding gekregen, dat het moge lijk geworden was de uitoefening van den Ka tholieken eeredienst te schorsen, - tegen den zin van Oranje, die voor vrede ijverde. De overige gewesten daarentegen vertegenwoordig den het beginsel der verdraagzaamheid, in zoo verre, dat zij geloofsvervolging af keurden. Van ons standpunt gezien valt er op de houding van Holland en Zeeland in die dagen niet weinig af te wijzen; doch we moeten de om standigheden in aanmerking nemen waaronder de strijd is begonnen en rekening houden met den geest dier tijden, waarin eeu breed opge- valte en loyaal toegepaste verdraagzaamneid slechts begrepen werd door enkele groote man nen, vooral door Oranje. Hoe dit zij, de godsdienstquaestie was een belangrijke hinderpaal tegen de samenwerking. De uiterste nood had de NeJerlandsche gewesten eindelijk doen besluiten, de handen ineen te s^aan; in zake den godsdienst zou zooveel mo gelijk het status quo worden gehandhaafd. Zoo scheen met het tot stand komen van de Pacificatie van Gent een nieuwe dag te zijn aangebrokenin dit merkwaardig verdrag, door Noord en Zuid met ingenomenheid begroet, werd de eendrachtige verdediging der grondwettige rechten vaatgesteld. De nieuwe Landvoogd, door van de Paltz, die doorKoningin Elizabeth ge steund en bezoldigd Werd. Kortom, een toestand van volslagen regeeringloosheid scheen nabij. De godsdienstige verdraagzaamheid leed onder dat alles zeer; van beide zijden werd dit edel beginsel voortdurend geschonden. Een voorstel van den Prins tot vaststelling van Religie-vrede vond weinig bijval en werd door de meeste gewesten verworpen. Don Juan was gestorven en Alexander Far- neze in zijn plaats door den koning benoemd. Deze had er uitmuntend slag van om bet vuur der tweedracht aan te blazedin het zuiden scheidde men zich van de Pacificatie af en sloot Je Unie van Atrecht, terwijl in het Noorden weinige dagen later uitvoering gegeven werd aan het plan van 's Prinsen broederGraaf Jan van Nassau, Stadhouder van Gelderland: nadere aansluiting van de Noordelijke gewesten op de grondslagen van bet Gentsch verdrag. Deze aansluiting had plaats bij de Unie van Utrecht, die den 25 Jan. 1579 werd geteekend door de Afgevaardigden van Holland en Zeeland, Utrecht, de Ommelanden van Groningen en de ridderschap van Gelderlandbenevens den Graaf. Prins Willem en de overige gewesten sloten er zich eerst later bij aan de eerste, omdat bij daartoe de goedkeuring van Matthias behoefde. In dit belangrijk verdragdat den 29en Jan. van het stadhuis te Utrecht werd afgekondigd werd de regeling der godsdienstquaestie aau de provinciën overgelatenboofdzakelijk bevatte het ^talingen .tau.aanxiui van oorlog en financiën, in bet eerste artikel wordt de strekking aldus aangeduiddat de geünieerde gewesten ten eeuwigen dage vereenig^ zouden blijven, alsof zij slechts één provincie vormdenmet dien ver stande, dat elk zijn bijzondere privilegiën, vrij heden rechten en gebruiken zou behoudentot welker handhaving zij elkander zouden bijstaan. Dat een verdrag, onder zoo buitengewone omstandigheden gesloten, gedurende ruim twee eeuwen dienst heeft moeten doen als een soort van Grondwetiets dat nooit in de bedoeling i heeft kunnen liggen is een zaak waarmede we ons thans niet hebben bezig te houden. Wat de Commissie te Utrecht zich voorstelt te vieren is niet de geboorte van onze aloude constitutie, maar het feitdat voor het eerst de later zoo beroemde en krachtige Republiek haar leden verzamelde tot één geheelten einde het vEen- dracht maakt Macht" tot waarheid te maken. Of in dit historisch j ubilaeum de grondstoffen aanwezig zijn voor een geestdrift, diedendne- honderdsten verjaardag vin de afkondiging der Unie kan verheffen tot een nationalen vreugdedag, zonden we niet durven beweren. We zullen van die opinie rekenschap geven in een volgend arti kel dat meer in 't bijzonder aan de bespreking van volksfeesten zal gewijd zijn. Maar daarom behoeft die gedenkdag niet onopgemerkt voorbij te gaan. Men kan ook zonder een herhaling van de April-feesten van 1872 van zijn ingeno menheid doen blijken, door ondersteuning van het plan der Utrechtsche Commissie, en behoeft niet van verre te blijven staan, omdat nu een- de proclamatie der Unie niet het toover- J 5 aan alle onverdraag- staatkundig gebied en bij wendde, is het te danken dat ook Gallipoli van vreeoo bezetting zal bevrijd blijven. Met dit alles lijn ech de eigenlijke bezwaren, die aan de oplossing van het Oostersche vraagstuk in den weg staan, niet opgelost. Wel wordt van Russische sijde beweerd, dat de on- derbandelingen over de definitieve vredesvoorwaarden met Turkije zoo goed als geheel beëindigd xija, doch dit is slechts een halve uitkomst, zoolang de sanctie der Mogendheden die overeenkomst niet gewettigd heeft. Dit mo$t geschieden in een congres van afge vaardigden der Staten, die bet verdrag van Parijs mede onderteekenden, en dat te Baden-Baden gehouden en den 12en Maart zal geopend worden. Het voorzitter schap is aan Prins Von Bismarck aangeboden. In- tusseben wordt nog druk tusschen de partijen gemar chandeerd. Oostenrijk verkeert daarbij wel in de minst benijdenswaardige positie. Aan de eene zijde eenigszins gebonden door de verplichtingen die de vriendschappelijke verhouding van den ,ariekeixers- bond” oplegt, waaraan Duit&chland, naar het schijnt, trouw herinnert, ziet het zich aan de andere zijde door zijn eigenbelang en de inblazingen van Engeland tot een tegenovergestelde gedragslijn aangezet. Uiterst voorzichtig waren dan ook da bewoordingen waarin de Oostenrijksche president-minister in het Huis van Afgevaardigden zich over den stand der Ooster sche quaestie uitliet. In 't kort komt ’t medegedeelde hierop neer. De regeering heeft geen reden om te ge- looven dat er nog andere overeenkomsten tusschen Rusland en Turkije bestaan, dan die welke officieel zijn medegedeeld. De t. dier overeenkomst heeft len nu in een congres I oog op dat congres zetting dier bezwaren verzekerde zij, dat zij eenkomst, die de raakten, in 1 1 mocht en niet op eene schikku zou. In gelijkt» verklaard. bezwaren tegen sommige punten zij oprecht blootgelegd en zul- behandeld worden. Met het onthield zij zich van eene uiteen- i in de Kamer, maar zeer stellig ■j sommige bepalingen der over- machtsverhouding in het Oosten het belang der Monarchie niet erkennen liet erkennen sou. 'Zij blijft echter hopen .«Aing, die tot een duurzamen viede leiden ken zin werd in het Hongaarsche Huis verklaard. Op denzelfden dag verklaarde Von Bismarck in den Duitschen Rijksdag, mede naar aanleiding eener inter pellatie, dat bevredigende berichten uit Petersburg waren ontvangen betredende de quaestie over de vaart door de Dardaueilen. De vrije vaart door de zeeëugten naar de Zwarte zee en op den Donau achtte de Rijks- kanselier volkomen verzekerd en de vraag, welke oor logsbodems die wateren zullen mogen passeeren, slechts van ondergeschikt belang. Wat de overige punten be trof, ontbraken hem de gegevens om die uitvoerig te bespreken, doch hij geloofde niet aan de kans van een Europeeschen oorlog, daar de Mogendheden, die zich dnartoe zouden aangorden, noodwendig de verantwoor delijkheid zouden moeten overnemen der Turksche erfenis. Het is dus vrij duidelijk welke zijde Duitschland op het aanstaande congres kiezen zal. In Frankrijk ging het in de laatste dagen wat kalmer toe. De Kamer van Afgevaardigden houdt zich bezig met de begrootingen van Binnenlandse he Zaken en Eeredienst. De Senaat poogde voor de vierde maal een onafzetbaren plaatsvervanger te vinden voor wijlen generaal Aurelle de Paladines, doch wederom konden geen der beide candidaten de vereischte meerderheid verkrijgen. Onder den vorm van eervol ontslag wegens ouder dom, heeft de regeering wederom een voor de republiek gevaarlijk persoon uit den dienst verwijderdgeneraal Ladmirault is als gouverneur van Parijs door generaal Aymard vervangen. Dinsdag jl. syn de zittingen van het Conclave in Italia’s hoofdstad geopend. 64 kardinalen hadden zich in het Vaticaan vereenigd. Woensdag hadden de twee eerste stemmingen plaats; bij de derde of vierde stemming, Donderdags, verkreeg kardinaal Peooi reeds de vereischte meerderheid van der stemmen en aan vaardde onder den naam van Leo XIII het hem op gedragen ambt. Hij behoort tot de zoogenaamde mid denpartij-, met de onverzoenlijken rechts en de ver* zoeningsgezinden links. Ook door deze laatsten werd hij echter gesteund. De onverzoenlijken hadden kar dinaal Bilio ‘als oandidaat aangewezen, doch moesten reeds bij de eerste stemming hunne pogingsn opgeven. De nieuw benoemde Paus is geboren te Carpineto bij Anagi den 2 Maart 1810 en is dus 68 jaren oud. In 1843 werd hij tot nuntius te Brussel benoemd, waar hij echterqm redenen vau gezondheid, niet lang verbleef, doch lang genoeg om zich een goeden naam te verwerven. In Italië teruggekeerd werd hij tot Aarts-bisschop van Perugia benoemd en kort daarna kardinaal in petto. De onverzoenlijkendis hem toen reeds niet gunstig gezind waren, wisten te bewerken dat hij eerst in 1858 definitief tot kardinaal benoemd werd. woord is geweest waarmede zaamheid op godsdienstig en een eind werd gemaakt. In welk land welke partij vond men die destijds De bewegingen van het Engolsche eskader, dat we ia het jongste overzicht tot door de straat der Dardanellen vergezelden, geven vrij getrouw den loop van den staatkundigen crisis in het Oosten gedurende de laatste week weer. De schepen stoomden regel recht in de richting van de hoofdstad van Turkije t doch hielden aan de Prinsen-eilanden stand om ver volgens naar Moedania terug te stoomen eu eindelijk een wachtpost tc Taesla, aan de Aziatische kust, dus op geruimen afstand vau Constantinopel, te bezetten. Geheel in overeenstemming daarmede warep de bewe gingen der Hunsisoho troepen, die slechts een oogen- blik een paar punten buiten de demarcatielijn, die om Constantinopel getrokken is, bezetten, doch op het wij ken van het Engelsch eskader, zich jnede dadelijk bin nen die lijn terugtrokken. De kracht van den eersten aanloop is dus tijdig gestuit, naar men verzekert, door den kalmeerenden invloed van Duitschland, en Turkije’s hoofdstad bewaard gebleven voor de schande en het gevaar, die de aanwezigheid van vreemde en elkander vijandige troepen zouden veroorzaakt hebben. Aan denzelfden invloed, die dit gevaar nog tijdig af- •*- j- den Koning herwaarts gezonden, Don Juan van Oostenrijk, zag zich na drie maanden aarzelens door de Algemeene Staten gedwongen zijn goed keuring aan de Pacificatie te hechten en tee- kendeidaartoe, den 17 Februari 1577, te Brussel het Eeuwig Edict. In dit stuk werd beloofd dat het vreemde krijgsvolk zou vertrekken, zoo- dra door de Algemeene Staten schikkingen zouden zijn gemaakt tot voldoening der achterstallige soldij, en nimmer zou terugkeeren dan in geval van een buitenlandschen oorlogdat alle gevan genen ter weerszijden in vrijheid zouden worden gesteld; dqt de privilegiën, handvesten en cos- tuuien der Nederlanden zouden gehandhaafd blijven; dat onmiddellijk na het vertrek der vreemde troepen Don Juan als algemeen Land voogd zou worden gehuldigd; terwijl daarentegen de Algemeene Staten zwoeren, dat zij den Ka tholieken godsdienst niet zouden fnuiken. Het verdrag werd den Koning gezonden, en door hem bekrachtigd. Ware die overeenkomst trouw nagekomen, de strijd zou vermoedelijk een eind hebben ge nomen, en de Nederlanden waren wellicht on voorwaardelijk tot de gehoorzaamheid aan den Koning teruggekeerd. De algemeene indruk was, dat het geschil bijgelegd was, en een aantal uit gewekenen van vroeger kwamen weder, in het vertrouwen dat geen vervolging meer te vreezen was. Maar de.Prins van Oranje zag den toe stand eenigszins minder helder in. Hij, die zelfs in het Kabinet des Kouings te Madrid zijq berichtgevers luul, fiij wist dat Dou -Juan den stelligen last had, de weerspannige provin ciën met den Koning te veïzoenen zonder iets in te willigen, en met name het on beperkt gezag der Kroon en de uitsluitende handhaving van den Katholieken godsdienst te handhaveu. Hij beschouwde daarom de toe schietelijkheid van den Landvoogd slechts als een miudel om tijd te winnen^zoodanige snbyte zoetigheid," zeide hij, //kan niet voortkomen uit zijn naturel." Daarom wendde hij al zijn invloed in Holland en Zeeland aan om de verzoening met den Landvoogd tegen te werken; men mocht de wapens niet afleggen, want spoe dig zou men daaraan op nieuw behoefte hebben. Het is moeielijk uit te maken, of het wan trouwen van den Prins geheel gegrond was; misschien was Don J uan wol ter goeder trouw, maar in elk geval te zwak van karakter om des noods tegen den Koning de partij van de Nederlanders te kiezen. Bij de Algemeene Staten won het denkbeeld veld, dat men ten aanzien van den Landvoogd zeer behoedzaam moest wezen, hetgeen ten gevolge had dat hij in alle opzichten werd tegengewerkt. De Koning handhaafde zijn eischen met betrekking tot den godsdienst; op nieuw had, ondanks het protest van deu Prins, kettervervolging plaats. De Landvoogd voedde zorgvuldig het gevoel van ijverzucht, dat sommige van de voornaamste edellieden in de Zuidelijke gewesten tegen den wassenden invloed van Oranje bezielde, en deze verborg zijn weening niet, dat de Gentsche bevrediging niet bij machte zou zijn om de hernieuwing der vijandelijkheden te beletten. maal Don Juan beklaagde zich weldra bij deu Koning, F woor( dat hij de Spaansche soldaten weggezonden en last tot het sloopen van onderscheiden vestin gen had gegeven. Inmiddels riepen eenige edellieden, den Prins vijandig, een nieuwen Landvoogd; den aarts hertog Matthias, broeder van den Duitschen Keizer. Maar Oranje wist het doel van deze daad te verijdelen. Hij nam den jongen man als het ware onder zijn bescherming, bewerkte zijn erkenning door de Algemeene Staten en bediende zich van zijn naam om meester van den toestand te blijven. De spanning tusschen Don Juan en de Staten nam toe; een volkomen vredebreuk^ volgde. Het leger de$ Staten, in allerijl bijeengebracht en slecht geoefend, werd bij Üemblours geslagen door op nieuw uit Spanje gezonden troepen onder bevel van den kundigen Alexander Farneze. De verwarring werd nog grooter, toen ook Fransche en Eugelsche invloeden zich deden gelden; de Hertog van Anjou kwam met hulp benden aan, voorloopig onder don titel van Beschermheer van de vrijheid dor Nederlanden, maar voerde niets uit, zoomin als Jan Casimir

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1878 | | pagina 1