N°. 465.
Zondag 12 Mei.
1878.
I
dags-
-SWIJK.
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
UEF.
ÏDSt
BUITENLAND.
BINNENLAND.
te Schoonhoven
<4
noide naar
ling
I. 'i,
pret,
mist, want
ren over dit
KOOTKN.
I
S. W. N. VAN NOOT1
Uiige*
ebben, doch
ikeren bar
das als bui-
rogt.
et,
bewjjst dat
muggen af-
el zal toch
ook niet PP?
t 0,75.
treefkerk
«g:
f 0,50.
ar Rotter-
ar
EIJEN Gz.
do STOOM-
V roes wij k
nhoven.
nhoven.
mhoven.
wijk.
nhoven.
nhovon.
wijk.
nhoven.
nhoven.
•wijk.
mhoven.
mhoven.
oonhoven
9 6 uur 30
it kan men
rd, on wildo
8 zijn voor-
ler voordooi
le borgstel-
jetreft helpt
willen gaan
uur.
ces wijk:
lur.
uur.
n.
mist,
eni booten
■riden buiten hunne geboorteplaats vertoefden
o^M»k eons te loeren wat anderen kunnen en
kmwJn on doenP
Zou het geon tijd worden voor de invloedrijke
mannen te Schoonhoven om daaraan eons te
denken P In een volgend artikel hopen wij doze
vraag nader te bespreken. S.
och niet be
at hot nog
at do Hoer
ion, en dan
an Frankrijk
it het barre
grossiers
i leveran-
■ÜIHOBSffl CÖMJT.
f 0,35.
Hg voorden
f is ook van
jende plaat-
ade tongen)
te verdie-
ingen geeft,
{gevend vee
eet (zoo hij
•engst profi-
oen guldens
goedkoop
de oorzaak
zoo niet.
I
Deze, Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheelo rijk 0,80.
Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels /0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
franco, en uitorlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 nre.
Alle Binnenlandsche Advertentiën, waarvan
de plaatsing 3 maal wordt opgegovou, worden
slechts 2 maal in rekening gebracht.
annen altijd
et gebleken
iet over het
(dat is ook
adat alle
Hen worden,
maar daar
kazen eer
ik dan niet
icgoocheling
eer daar ik
it geld be
de praatjes
IS.
'g
overlegden samen
t er zomers zóó
uuur i lage fatsoen, dat de i regoenng, oeirenenue
weken rust mogen nomen ïiT die volgens het verdi
Overzicht.
Nog altijd blijft de vraag van oorlog of vrede
onbeslist, nog altijd is men aan het onderhan
delen, sonder tot eenig wezenlijk resultaat te
komen, nog altijd duren de wapeningen en oor-
logstoeböreidselen voort. Toch luiden de berichten
van de laatste dagen gunstiger voor don vrede.
Rusland, dat door het houden op voet van oor
log van een legermacht zóó geducht als het thans
onder de wapenen heeft, financiëel geruineerd
wordt, zou bereid zijn concession te doen. Het
onthielden van den Russischen gezant te Londen,
graaf Schouwaloff, naar St. Petersburg, beschouwt
men als een zeer gunstig voorteeken, met het
oog op de onderhandelingen, die tusschen Rus
land en Engeland rechtstreeks gevoerd worden.
Genoemde gezant toch is een groot voorstander
voor eene vredelievende oplossing van het gewe
zen verschil en zal dus de partij van den vrede,
die ook in Rusland meer en meer van zich laat
hooren, belangrijk versterken. Ook van Berlijn
uit worden de onderhandelingen voortgezet, die
hoofdzakclijk de strekking hebben, om de bij
eenkomst van een congres mogelijk te maken.
üe mededeelingen der Engelsche ministers
aan het parlement, dat inmiddels weder bijeen
kwam, blijven mede steeds het vooruitzicht openen
op eene vredelievende oplossing, doch geven geen
licht hoegenoemd over den aard der onderhan
delingen. De regeering, zoo verzekerde zelfs een
der ministers, achtte eene beraadslaging over die
onderhandelingen op dit oogenblik onraadzaam.
Dt^artij van Gladstone en Bright, die de staat
kunde der regeering afkeurt, wint, naar ’t schjjnt,
in den laatsten tijd aan aanhang; de petities en
demonstraties in dien geest nemen steeds in aantal
toe. Instusschen is, zoomin als jn den stand der
onderhandelingen tusschen de kabinetten, op het
tooneel waar beide partijen gewapend tegenover
elkander staan, eenige verandering gekomen.
Generaal Todtleben, die gezegd werd van nieuwe
instructies voorzien te zijn voor onderhandeling
met denEngelschen vlootvoogd, heeft de En-
gelsche vloot nog niet uit de zee van Marmora
kunnen verwijderen, en bezet met zijn leger nog
altijd de posities van San Stefano. Gelukkiger
was hij in zijne onderhandelingen met deTurksche
regeering, betreffende de overgave der vestingen,
die "->-drag door de Russen zouden
bezet worden. Do Porte zou zich, zoo verzekert
men, bereid verklaard hebben die ontruiming nu
spoedig te doen plaats hebben. Het bezetten
van die gewichtige punten is vooral op dit oogen
blik voor Rusland van groot gewicht, mot het
oog op den opstand, die zich in Rumelië nog
steeds uitbreidt, en dagelijks eene ernstiger be
dreiging wordt voor de gemeenschap der verschil
lende legerafdeelingen met het hoofdkwartier.
Er wordt dan ook eene expeditie op groote
schaal tegen de oproerige benden, die reeds
80.000 man moeten tellenvoorbereid.
Uit Oostenrijk komt het heuchelijk nieuws
dat het Oostonrijksch-Hongaarsch verschil is uit
don weg geruimd, althans tusschen de ministers
der beide rijkshelften; het is echter niet onmogelijk
dat de getroffen schikking weder schipbreuk lijdt
bij de behandeling door de vertegenwoordiging
der beide landen. De overeenstemming tusschen
Weonen en St. Petersburg schijnt toch nog niet
zoo volkomen te zijn dat alle wantrouwen is
weggenomen: althans de beschikking over de
60 millioen fl., door de delegatiën bereids toe
gestaan zal nü ook aan de beide vertegenwoor
digingen gevraagd wordenomdat men ’t waar
schijnlijk acht dat dit crediet spoedig zal moeten
worden aangesproken. Men ziet n.l. in de op
stelling van Russische troepen aan de grenzen
van Zevenbergen eene bedreigingdie maatre
gelen van voorzorg noodzakelijk maakt. Mis
schien wel ten gevolge van die alom heer-
schende onrust en onzekerheid, steken ook de
republikeinen in Italië weder de hoofden bijeen.
Zij hielden vergaderingen en demonstraties te
Rome, doch de regeering was zoo wijs hen in
niets te bemoeielijken, de beste wijze voorzeker
om hun streven onschadelijk te maken.
De bekeering van pater Curci mag als een
eerste staaltje gelden van het diplomatiek be
leid van Paus Leo, die zeker aan die geschie
denis niet vreemd is. Genoemde pater heeft alle
stellingen,die door het Vaticaan veroordeeld
waren, herroepen en is als een gehoorzaam zoon
in den schoot der kerk teruggekeerd.
Op nieuw hebben een achttal herkiezingen
in Frankrijk de Republikeinsche partij in de
Tweede Kamer met een 6-tal leden versterkt.
Twee Bonapartisten, wier verkiezing vernietigd
werd, zijn herkozen.
Eerlang zal ook in het Fransche parlement
de Oostersche quaestie ter sprake komen. Eenige
In „Sint Eloy”, Tijdschrift voor goud- en zil
versmeden, leest men het volgende stuk:
DE TOEKOMST VAN SCHOONHOVEN.
In een paar der vorige nommers worden wij
gewezen op het goede voorbeeld van onze vak-
genooten te Schoonhovendje niet alleen zich
hebben vereenigd tot onderlinge bevordering
hunner belangen, maar ook tot verzorging van
hunne werklieden.
Wij willen op al dat goede niets afdingen,
maar onwillekeurig rijst de vraag bij ons op
„Zal Schoonhoven nog lang de plaats innemen
onder de zilverwerk voortbrengende steden, die
het sedert meer dan driehonderd jaren beroemd
heeft gemaakt, of zal het met de zilverwerkers
gaan, Oven als het met de koekbakkers aldaar
ging, die de vermaarde fonteinkoek bakten, van
welke laatste niets meer te vinden is?” „Als het
getij verloopt moet men de bakens verzetten.”
Wij vreezen dat onze Schoonhovensche confraters
dat spreekwoord maar al te zeer uit het oog
verliezen, en dat zij het zich te laat zullen be
klagen.
Ieder die den 'middelbaren leeftijd achter den
rug heeft en in ons vak is werkzaam gebleven,
zal moeten erkennen dat de werkplaatsen te
Schoonhoven thans nog steeds dezelfde soort van
werk opleveren als voor dertig, veertig en meer
jaren; wel is w^ar met eenige kleine wijzigin
gen, maar deze betreffen meer de soliditeit of
liever de onsoliditeit dan de soort van werken.
Het zijn nog altijd dezelfde knipjes, naaldenko
kers, lepeltjes, bonbondoosjesoorringetjes en
dergelijken meer, die wij reeds veertig jaren ge
leden, maar toen wat zwaarder, in de magazijnen
der grossiers aantroffen. Van een weinig later
datum zijn de taschjes of portemonnaies en de
flacondoppen; en van den allerlaatsten tijd de
gemonteerde sigaren- en luciferkokers, maar in
al dit werk is, in den grond der zaak, geen ver
schil met dat wat reeds honderd jaar geleden
werd gefabriceerd, dat is: uitsluitend voor de
behoefte van den burger-on-boerenstand, vooral
van de Zeeuwsche en Noord-Holl. boeren. Nu
bleef onze Nederlandsche burgerstand lang go
hecht aan zijne oud-vaderlandscho kleeding en
gewoonten, maar wij hebben toch ook beleefd
dat zelfs de kleine burgerij zich weet los te ma
ken van het ouderwetsche. Zie onze tegenwoor
dige dienstboden gekleed gaan en vergelijk dat bij
hetgeen wij er ons van voor vijfentwintig jaren
van herinneren. Zóó nu gaat het ook met het
aanschaffen van zaken van weelde. Wie vroe
ger geene hoogere begeerte kende dan een zil
veren loderijndoosje (eau do la reine doos) on een
knipje, die heeft thans het oog op een flacon
met zilveren döp en op eene portemonnaiede
oud-hollandsche tabaksdoos werd vervangen door
gemonteerde sigarenkokers enz. enz. Welnu,
zeggen de Schoonhovenaars, wij hebben in die
nieuwe behoefte voorzien; wij maken flacondoppen
bij duizenden en monteeron sigaren- en lucifer
kokers zoo goedkoop als niemand in het land
ons kan nadoen. Werkten wij vroeger solide
en zwaar, thans verstaan wij de kunst om heel
licht te werken! En tot zoover is er voor de
zilverwerkers te Schoonhoven ook geen gevaar.
Maar evenals de smaak van het publiek reeds
gewijzigd is in de soort van goed, evenzoo zal
ze veranderen met betrekking tot het meer of
minder schoone van vorm of bewerking, en die
verandering zal de Schoonhovensche werklieden
niet gereed vinden.
Alles wordt tegenwoordig gedaan om ook den
kleinen burgerstand eene meer beschaafde oplei
ding te gevenom het schoonheidsgevoel te ont
wikkelen en zoodoende den mensch meer vatbaar
te maken voor goede indrukken.
Onze vaderen, althans een vijftig jaar gele
den, vroegen, met betrekking tot zilverwerk,
minder naar sierlijke vormen en netto bewerking,
maar meer naar soliditeit in gewicht en gehalte.
Door de weinige gelegenheid om zich buiten
hunne woonstede te verplaatsen, zagjjn velen dan
ook nooit iets anders dan dat zware solide,
hoewel niet altijd fraaie goed; zij1 kendqnjiiets
anders of hadden nooit iets gezien waaririede zij
dat solide goed konden vergelijken. Thans is
dat veranderd. Tot in de kleinste hoekjes van
ons land vindt men de voortbrengselen van
Pforzheim, Hanau, Gmönd en zelfs van Parijs;
en zou het nu zoo te verwonderen zijn als me
nigeen, de producten van het buitenland-verge
lijkende met het gewone Schoonhovensche goed,
dit laatste niet zoo aantrekkelijk vond als de
eerste?
Ieder onpartijdig beoordeolaar zal moeten toe
stemmen dat, in den laatsten tijd vooral, niet
alles wat uit Schoonhoven komt, met de noodige
zorg is afgewerkt en aan de eischen van het
schoone voldoet. Daar zijn loffelijke uitzonde
ringen, en vooral in schepwerk kan het stadje
wed jj voren met andere plaatsen in ons land,
maar Óver het algemeen wordt door de fabrikanten
igd, ik zal
ib ik gezegd
gen afkeur;
n, maar om
Bnkel om de
ede door.
alle vakken
dat van ons
kaasmakerij,
loor SLUIS
ed vierkante
wjj Land-
Z. M. heeft benoemd tot hoogheem
raad van Schieland J. J. Snel en tot hoog
heemraad van den Lekdijk Benedendams en
van den IJseldam Mr. O. Braet Bisdom van
Gattenbroek.
Bij de herstemming in het hoofd
kiesdistrict Zevenbergen is tot lid van de Tweede
Kamer der Staten Generaal gekozen Mr. R. Van
de Werk (liberaal), met 901 stemmen. De heer
Diepen (Katholiek) verkreeg 814 stemmen. Het
getal geldig uitgebrachte stemmen bedroeg 1715.
Tot wethouder en ambtenaar van
den burgerlijken stand te Montfoort is benoemd
de heer J. A. Jacobi.
8 dezer werd aan het Ministerie
van waterstaat aanbesteed: het leveren en ver
werken van stortsteen, ten behoeve van de over
brugging van het Hollandsch Diep en het uit
voeren van herstellingen en vernieuwingen aan
de rivierwerken, aan den noordelijken oever van
het Hollandsch Diep, tot de overbrugging be-
hoorende, met het onderhoud dier werken tot
1 Mei 1879. Hiervoor waren negen inschry-
vingsbiljetten ontvangen. Het minst had inge
schreven de heer D. Volker te Sliedrecht voor
f 65.278.
Bij besluit van den Minister van
Waterstaat enz. van 30 April 11. zal aan de
postboden en brievengaarders voortaan van
Rijkswege de benoodigde, maar eene meer doel
matige tasch tot berging van de postpakketten
of van de brieven enz. verstrekt worden.
Maandag-middag te 2 uren vertrok
de „Willem Barendsz” van IJmuiden naar de
noordelijke IJszee.
Gedurende zeer geruimen tyd
wordt het, uit een oogpunt van oade bouwkunst,
prachtig stadhuis te Gouda ontsierd door een
kolossalen steiger, zonder dat er werkzaamheden
worden verricht. De oorzaak daarvan isdat de
door het rijk verleende subsidie voor de in 1877
te verrichten werkzaamheden slechts moest die
nen voor de vernieuwing van het zuidelijk Arkel-
torentje van den voorgevel. Dit werk werd aan
besteed doch de inschrijvingssommen overtroffen
de raming. Het Arkeltorentje werd afgebroken,
daar eene instorting te vreezen was en derijks-
adviseurs vonden geen vrijheid om de gunning
van het werk aan te raden en wilden liever een
grooter gedeelte van den voorgevel in dit jaar
aanbesteden. Het bestek en de teekeningen zijn
daartoe reeds gereed zoodat de aanbesteding
spoedig kan worden tegemoet gezien.
Bij beschikking van 6 Mei 1878,
N°. 54, afdeeling Handel en Nijverheid, is aan
L. A. Van Haaf ton, te Sliedrecht, tot wederop
zegging vergunning verleend voor een stoom-
sleepdienst op eenige stroomen, rivieren en ka
nalen in zeven provinciën.
De Utrechtsche tramwegmaat-
schappij is thans tot stand gekomen. Binnen
twee maanden verwacht men reeds de exploitatie,
voorloopig uitgaande van de Neude te Utrecht,
later van het station van de Rijnspoor.
Op het congres der Nederlandsche
Maatschappij ter bevordering van nijverheid, dat
den lOden Juli e. k., daags na de algemeene ver
gadering, te Gouda zal bijeenkomen, zullen de
volgende punten worden behandeld
Op het gebied van landbouw: kunstmeststof
fen, besmettelijke, tongziekte, boterbereiding
boterfabrieken, kunstboter, houtteelt, conifeeren,
Lucerne-teelt, nuttige vogels, wilde kastanjes.
In de afdeeling fabriek- en handwerksnijver-
heid: proefstation voor de nijverheid, putborin-
gengasmachinesschillen van akkermaalshout
door stoomaardewerk-industrievanilinemu
seum van kunstnijverheidkunst op nyverheid
toegepast, lithophone, koperstaaldraad.
In de afdeeling koophandelzeevaartvissohe-
rijenvolkshuishoudkunde en statistiekhandels-
overzichtenveehandelbelastingen in den land
bouw, brandweer, vervalsching van voedings
middelen grondbelasting op de ongebouwde
eigendommeninstelling van eene afdeeling
„landbouw” bij het ministerie van waterstaat enz.
Tijdens hare 101ste algemeene vergadering heeft
de Maatschappij een wedstrijd geopend voor voor
werpen van kunst-nijverheid.
Door wijlen den heer J. Alblas, te
Giesendam overleden, is bij testamentaire be
schikking en vrij van rechten aan de diaconie-
armen der Hervormde gemeente aldaar en aan
die te Leksmond ieder f500 gelegateerd.
Met 1 Juni a. s. wordt van Nymegen
naar Arnhem verplaatst als hoofdopzichter der
genie de heer 8. Schreurs.
Het district Gouda en omstreken
van „Eigen Hulp” heeft met verschillende leve
ranciers contracten aangegaan tot eene goedkoo-
per levering hunner artikelen aan de leden. Dit
is o. a. reeds het geval met een slager, een bak
ker on een kruidenier.
veel meer, of liever veel te veel op
dan op mooi goed gelet. En dit zal
wezep van Schoonhovens achteruitgang,
van tollen ondergang.
Wat wordt door do fabrikanten gedaan om
hunne werklieden te ontwikkelen en ook het
schoonheidsgevoel van deze menschen op te wek
ken? Ze kunnen teekenen loeren, het is waar,
maar zijn het niet meest de aanstaande graveurs
die het teekenonderwijs volgen? en welk resul
taat heeft dat onderwijs dan nog! Niemand zal
tegenspreken dat Schoonhoven slechts een zeer
klein getal goede graveurs bezit, een getal niet
in evenredigheid met het aantal werkplaatsen.
Toen, eenige tientallen jaren geledeneen
paar ondernemende mannen te Schoonhoven eene
fabriek voor grootwerk hadden opgericht, moesten
zij de werklieden van elders laten komen. Men
vond onder de inboorlingen niemand of nagenoeg
niemand die bekwaam genoeg was voor zulk
werk. De fabriek ging dan ook heel spoedig
weör heen. Het teekenonderwijs op zich zelf,
hoe nuttig en noodzakelijk ook voor den goud-
of zilversmid, is niet voldoende tot vorming van
bekwameontwikkelde werklieden. Tot zoo
danige vorming is noodig de leiding van een
bekwamen patroon. Maar nu is ’t juist in
Schoonhoven een opmerkelijk verschijnsel dat
ieder die maar een wijle tijds op een winkel
heeft gewerkt, haast heeft om zich aan het on
middellijk toezicht van een patroon te onttrek
ken en zich als baas of werkmeester neêr te
zetten. Van daar die tallooze kleine baasjes en
kleine grossiertjes of reizende koopluidjes, die
elkander wederkeerig dood maken, door hoe
langer zoo lager fatsoen te berekenen en hier
door ook de grootere kooplieden on j
dwingen om aan hunne werklieden en
ciers lager fatsoen toe te kennen. Dat de la
gere prijs, bij slot van rekening, minder goed
en minder schoon werk ten gevolge heeft, is
licht te begrijpen, want er moot gegeten en
dus dagloon verdiend worden. Nu beginnen
sommige stakkers al om vier uur in den nacht
en eindigen ’s avonds om negen uur, want
doen ze dit niet dan kunnen ze in zes dagen
niet genoeg verdienen om zeven dagen per
week te leven. Vroeger was dat geheel an
ders. Toon had men een betrekkelijk klein
getal flinke bazen; in 1825 telde Schoonho
ven 46 werkmeesters (zie Eloy le jaarg. blz.
66) thans zijn er ver over de 100. Toon begon
men, in den regel, ’s ochtends om 6 uur en staakte
tegen ’t laatst van December den arbeid geheel
om tegen half Februari weer te beginnen; dan
kwamen de bazen bij elkaar en
hunne belangen. Thans wordt
weinig verdiend door ’t lage fatsoen,
baasjes geen zes v"*’
don winter. Voort! voort! altijd maar voort!
en zou men nu niet meenen dat die onophou
delijke jacht, dat rustelooze werken met altijd
diezelfde voorwerpen voor oogen, zou men nu
niet meenen dat dit invloed heeft op don gees
testoestand van den arbeider? Zou de man, die
jaar in jaar uit, van ’s morgens vier tot ’s avonds
negen uur winter en zomer, niets dan knipjes of
niets dan lepeltjes of niets dan doppen of boek
sloten of wat dan ook, maar altijd hetzelfde werk
heeft gemaakt, zou die man nog, na eenige jaren,
geschikt zijn om iets anders goed te leeren ma
ken? Men zal misschien antwoorden dat het
juist in don geest des tijds ligt, die verdeeling
van don arbeid; de man die jaren lang niets
dan knipjes maakte, zal die ook volmaakt afle
veren, schoon van vorm, zuiver afgewerkt en
keurig gebruineerd en hij zal eene vaardigheid
krijgen in het knipjes maken die hem in den
zelfden tijd meer doet fabriceeren dan een ander
die van den hak op den tak springt. Deze re-‘
deneering zou geheel juist wezen als het een
kleer- of schoenmaker betrof, maar het goud
en zilversmidsvak is een kunstvak; wie daarop
de stellingen der moderne staathuishoudkunde
wil toepassen, die zal in zijne berekeningen fa
liekant uitkomen. Maar al ware dit niet zoo,
do knipjesmaker moge zeer vaardig worden, hy
heeft geen tijd om goed werk af te leveren.
lederen dag verneemt hij dat Janbaas of
Klaasbaas de knipjes alweer een stuiver of een
dubbeltje goedkooper heeft gemaakt om maar
aan geld te komende andoren moeten met den
stroom meê en dit geschiedt ten koste van het
werk zelf. En iemand die nu gewoon is ge
worden knoeiwerk af te leveren, kan later on
mogelijk weor op den goeden weg komen.
Waar moet het dan heen met dat tal van
kleine bazen die niets anders kennen, wan
neer de smaak van don burgerstand eens
verandering ondergaat; wanneer de menschen
voor wie thans te Schoonhoven nog bjjna uit
sluitend gewerkt wordt, niet meer tevreden zul
len wezen met slordig of smakeloos werk, maar
daarentegen hoogere eischen gaan stellen, en
daarbij wijzen op hetgeen zij te zien krijgen
uit het buitenland, waar wel op lager gehalte,
veel lager dikwijls, gewerkt wordt, maar waar
men aan de teekening en het afwerken de meest
mogelijke zorg besteedt. Waar moet het dan
heen met die honderden werklieden die nooit of
afgevaardigden hebben overlegging van beschei
den verzocht. Misschien zal dan blyken welke
houding Frankrijk bij een mogelijken vredebreuk
zal aannetnen.