ijng de Lek, Zondag 9 Juni. N’. 469. irium AZIJN. Mac- Co. WHINES IBS, g rken, aansche 1LMES- Sö •EDER- X tot 225 g jotenen '“S LEDE- JINTA- g; ELEN, §5 TRING- g jtpn en qj BNBE- beleefd i 1878. Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht. I ROAM, N. rric. IEN. IMC, oven, Gouda. /VEIJ,)' KIM BINNENLAND. BUITENLAND. Een gevaarlijke partij. SCHOOlfflöVEMHE COURANT 13 uur £5’/2 uur. S. W. N. VAN NOOTEN tb Schoonhoven Uitgeve» lur. lenst blijven Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post door het geheelo rijk 0,80. Rijks-telegraaf- spoorweg rostand van het groot- per anker met ankers. Prijs- Alle Binnenlandsche Advertentiënwaarvan do plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts 2 maal in rekening gebracht. bij deze m voor al, dat geheel hier te lande oor bijna allo leeft en vooral ct wordt, ver- ezitten, is bo rn de nadeelige Bij het Nommer dezer Courant behoort een Bijvoegsel, bevattende een stuk over Kaasmaken en vervolg der Berichten en Advertentiën. tend. iet de hoogste utoriteiten en >evelen. lademaker; te Wolff Co.; irdinxveld bij ekkerkerk bij bij J. Leem- nd bij C. den Isel bij C. do kus; to Stol- J. C. Stuart; to IJselstein Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel meer 0,10. Groote lettors naar plaatsruimte. Inzending franco, en uiterlyk tot Zatordags-voormiddags ten 10 ure. NOOTEN. Ie beste Vereld. bekende prij- radig en te bÜ JHWATEH, sr en (>m- 3 uur. idd. 3 uur. Bij Kon. besluit is opgeheven het ontvangkantoor dor belastingen te Kamerik, met toevoeging van de gemeenten Kamerik en Zeg veld aan het kantoor Harmd&n, onder beheer van den tegenwoordigen titularis, Jhr. Van Lonnep. Door do Eerste Kamer is de lee» nings-wet aangenomen met algemeene en de wet op hot successie-recht in rechte linie met 19 tegen 16 stemmen. - De commissie uit de Staten van Gelderland en Zuid-Holland, belast met het ont worpen eener regeling van eene verbeterde wa terontlasting der rivier de Lingeis thans met een ontwerp-reglement gereed. Bedoeld ontwerp is in do daarbij belanghebbende poldera voor ingelanden ter visie nedergelegd. Do hoer W. J. Schram te Sliedrecht heeft, wegens vertrek uit de gemeenteontslag genomen als lid van den gemeenteraad. *■- Door den gemeenteraad Van Go- rinchom is in de vergadering van 31 Mei mot acclamatie aangenomen hot voorstel om een adres aan de Tweede Kamer der Staten-Genoraal te richten, tot verbetering der bestaande vaart van Amsterdam langs Utrecht naar Gorinchom on van het rivieryak van Oorinchem tot Doöde waard, subsidiair de verbetering van laatstgenoemden’ vaarweg mot hot graven van een groot scheep- vaartkanaal van Gorinchom naar Amsterdam, naar hot plan van den heer Waldorp. Omtrent het adres van den heer A. T. Beausar on 92 andere ingezetenen tot het hóuden van marktdag op l’Aasch- en Pinksterdagen en het tegenadres van den heer C. A. Van Kuijk en 204 modeonderteekenaren, werd na eenige dis- cussiën met zes tegen vijf stemmen besloten het besluit van 1873, om op Paasch- en Pinkster dagen on ook op Kerstdagen, wanneer een dezer op een Maandag invalt, den marktdag daags daarna te houden, te blijven handhaven. Do Zuid-Hollandsche credietver- eomging doelt over 1877 6} pet. uit en heeft be sloten tot verdubbeling van haar maatschappelijk kapitaaldoor het uitgeven van 200 nieuwe aan dooien i\ f 3000 elk. 1'e is 5 dezer aanbosteed: net horstellen on verbeteren van lijnen langs den Hollandschen ijzeren in haar behoeften kan voorzien, oefent het geen invloed uit, openbaart het zich gowoonlijk niet eens. Wanneer we nu spreken van wanverhoudingen, dan is daarmede niet gezegd dat wij het on derscheid van stand, van rijkdom enz. als zoo danig beschouwen. Integendeel, een algeheele uitwissching van dat verschil zou onmiddellijk voeren tot maatschappelijkon ondergang. Doch de kapitaals-ophoopingonwaarvan onze eeuw getuige is, on die zoo scherp afsteken bij do ontbering, in de onderste lagen der samenleving geleden, kunnen aangemerkt worden als een dor voorname oorzaken der hedondaagsche malaise. Dit is’t spreekt vanzelf, niet alleen op Duitsch- land van toepassing; hetzelfde verschijnsel ver toont zich, in vooral niet mindere mate, in Ame rika, in Engeland on elders. De góden van het kapitaal hebben zich papieren tempels ge bouwd, die in zeker opzicht slechts een botrek kelijke waarde bezitten, dewijl do adorn van den storm ze heel gemakkelijk omverwerpt, maar, zoolang zij opgericht staan, stroomen de vruchten van den algemeenen arbeid on van do natuur lijke voortbrengingskracht der aarde als over vloedige offers er heen. Die weelde is de glins terende kant der medaille, wier keerzijde is de armoede van velen. Wees zoo afkeerig van overdrijving als go maar zijn kunt, go zult niet durven ontkennen, dat do nteordorheid der arbeiders slecht gehuisvest en onvoldoend gevoed is. Onder zulke omstandigheden leent men lich telijk het oor aan de ongerijmdste hervormings plannen. Wat wil nu het socialisme? Schreven wij een wetenschappelijk betoog, dan zouden we genoodzaakt zijn die vraag on beantwoord te laten. Want, onder de zich noe mende hervormers der bedorven maatschappij heerscht zooveel verschil in meening, een zoo echt Babylonische spraakverwarring, dat een al gemeene aanwijzing zeer moeielijk isde sociaal democraten, do staats-socialisten, de christelijke socialisten met hun talrijke schakeeringen, hier de hand reikende aan het Slavonisch nihilisme, daar aan het voormalige Fransche en nog veel oudere Vlaamsche communisme, trotseeren haast iedere poging tot classificatie. Doch, wij slaan slechts een vluchtigen blik op hedendaagscho toestanden, en dan vragen wewat is het so cialisme in do oogen des volks, in de schatting van die velen, die onvatbaar zijn voor streng wetenschappelijke bewijsvoeringen, maar des te meer toegankelijk voor groote woorden? Het gros van de Duitschors, die hun stem biljet invullen mot de namen van Most, van Bebel, van Liebknecht, van Hasenclever en dergeljjken, begrijpen van de redevoeringen hun ner leiders weinig meer, dan dat algemeene ont eigening van het bijzonder bezit ten behoeve van het algemeen de oenig mogelijke grondslag is voor het sociaal gebouw der toekomst. Geen bevoorrechte klasse, slechts een universeel bezit of liever niet-bezit; want hot is licht te bere kenen dat de aanwezige rijkdom bij verdeeling slechts schrale portiën zou opleveren. Daaren tegen zou, hetgeen verder wordt geproduceerd, allen ten goede komen.... Indien nu dat sociaal grondbegrip, met welks bestrijding we ons thans niet bezig zullen hou den, iets nieuws ware, dan zou het er, dunkt ons, bedenkelijker uitzien, omdat het onbekende altijd min of meer gevreesd wordt. Doch diezelfde gelijkheids-theorie is, onder gelijken of nagenoeg gelijken vorm, reeds onderscheiden malen als ideaal aangenomen, en telkens bleek haar onhoudbaarheid; zelfs zijn er heden ten dage volksstammen in wier zeden en gewoonten zeker socialisme te herkennen is, maar, zij staan dan ook vrijwel onderaan op den ladder der bescha ving. De wetten der oude Spartanen beperkten'' de ophooping van rijkdom en hadden alzoo een sociaal-democratischo strekking; niettemin werd door denzelfden Griekschen Staat do hardste sla vernij tot een geregelde instelling verheven. Bij de eerste Christengemeenten vinden wij bepaalde socialistische neigingen, (verdeeling van goederen) en in de zestiende eeuw verwekten do Weder- doopers een sociale revolutie. Acht eeuwen ge leden werd in China een geheel socialistisch regeeringsstelsel ingevoerd, maar niet lang ge handhaafd omdat het een algemeene verarming veroorzaakte; en bij sommige Indische volken (zie b. v. ons artikel in No 467) is het socia lisme geheel inheemsch, zonder er bijzonder groote welvaart af te werpen. Niettemin er steekt workplijk gevaar in de prediking van sociale theorieën, in zooverre dat zij de ontevreden gemoederen nog meer verbit teren en alzoo kunnen aansporen tot gewelddadige handelingen. Ook omdat zijdoor alle aandacht te vestigen op onbereikbare idealen, het zoeken naar practischo middelen tot verbetering in den weg staan. En daarom aan do verkondiging dier lee- ringen alle mogolijko hinderpalen opgeworpen, niet waar Als do gewone wetten daartoe on machtig zijndan uitzonderingswetten voorge steld mannen die opénlijk optreden met een uiiKvuuiug vuu UUSI.UUHUU lueBiunueii moeien oui- inuairegc ten het gemeene recht worden geplaatstop hen van den moet He politie onophoudelijk het oog gevestigd j hebbenhun moet elk oogenblik zonder eenige formaliteit het zwijgen kunnen worden opgelegd. I Of dat middel proefhoudend is Een van beidende socialisten strijden voor een goedt zaaken dan is geen door do wet gesanctioneerd geweld bij machtehen te doen verstommen. De Romeinsche Keizers hebben te vergeefs getrachthet christendom uit te roeien en de geloofsvervolging der zestiende eeuw heeft tegenover do geloofsvrijheid haar doel niet kun nen bereiken; öf, het socialisme is een waan, en dan is hot onnoodigzelfs nadoeligde ge strengheid van don wetgever in te roepen dan zou de vervolging het een levenskracht bij zetten dio het uit zichzelf niet bezit. Dat heeft ook do meerderheid in den Duit- schen Rijksdag begrepen. Zelfs zij,‘die de so- ciaal-democratio als een kwaad beschouwen waren niet te bewegen zich te leenen tot een vervolgingwaartoe de moordaanslagdoor een nietswaardig wezen uitgevoerd, het voorwendsel moest aanbieden. ’t Is zeer wel mogolijk, dat nog hevige schok ken het maatschappelijk gebouw moeten teiste ren eer do thans heorschende malaise verdwe nen zal zijnde spoorweg-oorlog, verleden jaar in Amerika en de uitgebreido werkstaking met haar tooneelen van wanorde in Lancastershire zijn geen op zichzelf staande feitenmaar vrachten van denzelfden boom. Doch wat beproefd moge worden om do kracht der botsing te verminde ren geen willekeurgeen reactionaire maatre gelen kunnen dat te weeg brengen. Slechts een waarlijk vrijzinnige handel- en nijverheids-poli- tiek kunnen verzachting schenken voor de sociale wondenmisschien wel genezing ookmits men niet al te ongeduldig zij. ?i ^Qtis hoofdartikel was reeds geschreven vóór fiet bericht van den nieuwen, in de ge volgen bedenkelijker aanslag op 's Keizers leven wereldkundig was geworden. Hoe ernstig die gebeurtenis ook zijn moge, zij heeft geen ver andering doen ontstaan in onze overtuiging be treffende het behandelde onderwerp.” Overzicht. De betrekkelijk gunstige berichten in zake de Oostersche verwikkelingen de bijeenkomst van een congres op 13 dezer te Berlijn is verzekerd worden geheel in de schaduw gesteld door twee treffende gebeurtenissen Duitschland betreffende. Terwijl de dagbladpers zich nog bezig hield met het mededoelen van bijzonderheden betrek king hebbende op den snooden aanslag voor drie weken geleden door Hoedel gepleegd op het leven van den Keizer en de indruk daarvan bij de natie nog niet geheel is weggenomenis in den na middag van den 2don dezer in dezelfde straat op nieuw een gelijken aanslag gepleegdditmaal met het treurige gevolg, dat de 81-jarige vorst min of meer ernstig aan hoofdarm en rug ge wond is. Terwijl de keizeralleen in een rijtuig gezetenop een wandelrid do straat Onder de Linden doorreed, werden plotseling twee schoten op hem gelost. Gesteund door zijn lijf- jagerdie onmiddellijk naast hem plaats nam keerde de vorst naar het paleis terugwaar hem dadelijk geneeskundige hulp wachtte. De dage lijks openbaar gemaakte bulletins stellen den toe stand van den grijzen vorst als bevredigend voor. Ongeveer 30 stuks hagel en schroot werden uit de verschillende lichaamsdeel en verwijderddat veel bloedverlies en pijn veroorzaaktedoch tot nog toe geen onrustbarende gevolgen had. De keizer is zeer kalm en zelfs opgeruimd. De ge heele vorstelijke familie en do hooge staatsdiena ren zijn allen te Berlijn. Tijdens de ongesteldheid des keizers is do kroonprins belftst met het be stuur van ’s lands zaken. De misdadiger, Nobiling geheeten, woonde nog niet lang te Borljjn waar hij te vergeefs eene betrekking zocht. Tijdens hij zijn plan volvoerde had hij zijn kamer afgesloten en toen men die binnendróng lostte hij eerst een schot op den eerstbinnenkomende daarna op zich zelven. Of schoon ernstig gewond zoo zelfsdat de genees- heeren, die hem zorgvuldig verplegen, hem nog slechts enkele dagen levens toeschrijven, bleek uit het verhoordat hij sociaal-democraat is en lid van een clubwelks mandataris hij was. Hij erkent volmondig het voornemen gehad te hebben om den keizer tedooden, wiens verwijdering hij in *t algemeen belang acht. Hij weigert voorals nog zijne medeplichtigen te noemen en de kans om hom tot nadere bekentenissen te brengen is wegens zijn toestand zeer gering. Wat zijn ver leden betreft wordt hij beschreven als een vlug schrander en kundig mandie zich vooral op wijsbegeerte en landbouwkunde toelegde, doch steeds zijne gaven misbruikte voor lage en zelf zuchtige doeleinden. De politie doet ijverige nasporingon en huiszoekingen hier en daar. Te Berlijn heerscht ton gevolge van een en ander groote agitatie. Er is sprake van het nemen van afkeuring van bestaande toestanden moeten bui- I maatregelen van voorzorg en van het bijeenroepen 2..1 Rijksdag in de week na Pinkstereó- De andere gebeurtenis waarvan we spraken I is het verongelukken van het prachtige ijzeren pantserschip „Grosser Kurförst” dat aan 274 menschon het leven kostte. Dit schip, een der grootste pantserschepen der Duitsche marine, maakte deel uit van een eskader, dat den 31en der vorige maand do reede van Wilhelmshaven verliet met bestemming naar Gibraltar. Op het nauwste gedeelte van het kanaal, ongeveer tus- schen Dover en Galais, kwam de „Grosser Kur- fürst” in aanvaring met een tweede schip van hetzelfde eskader, de „König Wilhelm”, met dat ongelukkig gevolg dat het,-binnen vijf minuten ongeveer, in het gezicht van het strand omsloeg on in de diepte verdween. Met bovenmensche- lijke krachtsinspanning werd de „König Wilhelm” vlot gehouden en door een Engelsche sleepboot de haven Spithead binnengesleept. Het laat zich begrijpen, dat onder zulke Om standigheden, die in geheel Duitschland maar vooral ook te Berlijn diepen indruk moeten ma ken, de bijeenkomst van het congres wel zonder veel praal en feestvertoon zal plaats hébli'en. Trouwens hot doel dier bijeenkomst sluit reeds elke gedachte van feestviering uit. Het heeft heel wat frfeitc, geknoei en gekwansel, heel kat nationaal vermogen gekost eer de groote Mo gendheden het in hoofdzaak èens zijn geworden over de wijze waarop do met zooveel menschen- blood gekochte buit in het oosten verdeeld moet worden. En nog slechts in hoofdzaak, want de gereserveerde houding van Oostenrijk doet nog aan de mogelijkheid denken, dat men te Weenen wel eens geen vrede kon hebben met hetgeen Rusland en Engeland overeenkwamen. Nu de Engelsche Minister in het Hoogerhuis de mede- deelingen der dagbladen omtrent de punten van overeenkomst tusschen Londen en St. Petersburg onjuist noemde, is het veiliger zich daarin niet te verdiepen maar af te wachten, hetgeen het congres spoedig dienaangaande zal aan het licht brengen. Zóó zuiver is de horizon nog niet, dat vloot en leger reeds afscheid van elkander dur ven nemen. De Engelsche vloot houdt nog altijd de wacht in de zee van Marmora en de Russische troepen bewaken nog altijd de Turksche hoofd stad. Over het gelijktijdig terugtrekken van beide machten wordt nog onderhandeld. Hot Turksche Kabinet verkeert in den laat- sten tjjd weder voortdurend in eekiixto( crisis. Een dag of wat geledeffls L_. o.? vizierschap weder ingestold, doch de nieuw be noemde groot-vizior heeft alweder plaats moeten maken voor een ander. Op die wijze valt er in de goede hervormingsplannen voor do toe komst nog niet veel vertrouwen te stellen! Een krijgsman, wiens naam een Europeesche vermaardheid bezit en waarschijnlijk lang na dezen in de geschiedenis zal voortlovon, Graaf Von Moltke, heeft onlangs in don Duitschen Rijksdag een merkwaardig woord gesproken. „Achter den gematigd-Iiboraal staat de eerlijke revolutionair; achter dezeit-Jtaan de barrikaden- makers Van 1848, en de p^wleuses van 1871.” Nu is het over het algemeen waar, de uit zonderingen daar gelaten, dat de mannen van het zwaard niet de boste politiekers zijn; inzon derheid moet men bij hen niet ter markt gaan, om waardeering van liberale beginselen te vin den. Hun wereldbeschouwing staat niet zelden in verband met de begrippen van gezag, onder welke zij oud en beroemd zijn geworden, en maar al te zeer zijn zij geneigd om hun streng- militaire denkbeelden toe te passen op de bur gerlijke samenleving. Doch wanneer een leer als die van Von Moltke gepredikt wordt in de hoogste vertegenwoordigende vergadering van een staat, die zijn overwicht aan hot militairismo heeft te danken, dan stemt zulks toch tot nadenken. Er is een tijd geweest, toen allerwege in Europa de reactie het hoofd opstak, terwijl juist naar Duitschland de hoopvolle blikken waren gericht van allen, die prijs stelden op het be houd van de nieuwere staatkundige beginselen. Maar de beschavings-strijd, daar te lande onder de leiding van Bismarck gevoerd, on met een zijdige heftigheid doorgezet, had niet zoozeer ten doel, de vrijheid van het individu te waar borgen voor zooverre deze geen afbreuk deed aan do staatkundige eenheid, als wel de staats- oppermacht op hechte grondslagen te vestigen; voor het juk dat van de schouderen des volks word afgenomen had men een ander, niet min der knellendgereed. Zoolang de „gematigd- liberaal” dienst kon doen als bondgenoot in den kerkelijken strijd, werd hem do hand gereikt; thans, nu van een andere zijde gevaar wordt gevreesd voor het onfeilbaar staatsgezag, nu is diezelfde liberaal plotseling de baanbreker ge worden voor de partij, van welke men beweert dat zij met straatsteenen en brandfakkels het maatschappelijk gebouw wil vernietigen. Er is een zeer belangrijk verschijnsel, zoowel op stoffelijk als op sociaal gebied, waarmede niet genoeg rekening wordt gehouden. Slechts daar, waar verrotting aanwezig is, verzamelen zich de woekerplanten en insecten om het ontbindings proces te verhaastendoor nu de laatston te ver delgen, neemt men de ziekte niet weg, men verdaagt slechts de crisis. Hot socialisme, niet zooals het in de stu deerkamer van brochuren-schrijvers en staathuis houdkundigen wordt uiteengezet, als oen schoon schijnende théorie opgebouwd en tot een stelsel verheven, maar «A den vorm waarin het zich een weg baant naar de hoofden en harten van duizenden minbedeelden, kan beschouwd worden als een woekerplant aan den boom dos maat- schappelijkon levens. Ware die boom niet krank, de gevreesde aanvaller zou zich niet vertoonen. En nu kan men wel, voor een tijd, met kracht en geweld den voortgang stuiten van het zoo genaamde kwaad dat men ziet, doch daarmee is niets gewonnen indien men het veel grootere kwaad niet wil zien dat als oorzaak moot be schouwd worden. Reeds lang was de dampkring boven Duitsch land met onheilspellende wolken bezwangerd. De militaire grootheid had zware offers gekosten bij voortduring werden alle krachten ingespannen om het eenmaal ingenomen standpunt blijvend te bezetten. De volksopvoeding zelf kreeg een' strijdhaftig karakter, hetgeen niet strekte om de zoden te verzachten. De kazerne onttrekt het beste, dat wil zeggen het kloeksto deel der bevolking geruimen tijd aan den gewonen werk kring, on verslindt tevens een aanmerkelijk ge deelte van den nationalen rijkdom. Aan de hoofdbronnen der algemeene welvaart, handel en nijverheidkan niet worden gedaan wat noodig is om ze steeds milder te doen vloeien, hetgeen verarming van velenniet het minst onder de arbeidende klasse, ten gevolge heeft. Het gevoel van wrevel, door het een en ander gewekt, is een vruchtbare bodem waarin de toongevers van het socialismedoor eerzucht gedreven, hun zaden uitstrooien on een oogst doen rijpen, die gevaarlijk worden- kan voor het staatsgezag en de maatschappelijke orde. Het socialisme is alzoo een ziekteverschijnsel dat ajjn oorsprong vindt in bestaande wanver houdingen. Waar de arbeidende klasse geregeld

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1878 | | pagina 1