1CHADE,
larkten,
«markt
Zondag 20 October.
1878.
8 MILITIE
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
Een acte van b'schuldifring.
I
I
jr a. s.,
ische Beesten-
f D.
en
VEIJ.
mhoven.
BINNENLAND.
- BUITENLAM).'
1 1
SCHOONHOVENSCHE COÜRAW.
’pengesteld, en
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven
Uitgevers.
PTERDAM,
f
)OO,
is
ii hove u,
E KLEUN.
Opent gij
NOOTEN.
vergiffenia
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele rijk 0,80
e roerende en
bliksem. Zij
het VEi; dat
kapitaal van
t bezit van een
Hiet, Hoepels,
inden volgens
1 van Ameide
de druk be-
Hun
van 1
>ede
1 te
ge
ren
CT, invallende
St. II uberts-
ihouden op
3r 1878,
S-PAARDEN-
na de Utrecht-
worden op
»er 1878.
SSEN, PAN-
■1CHETTEN,
i'an
kt geleverd.
>E,
op elk-
erblindt
l één
irs voornoeind,
meester.
Ier, L.-S.
i dezelve,
l, Directeur.
verklaard de
irissen te Am-
TER, Notaris,
kennis,
;:j
«■raken 1
jr in
enz. uit te be
kent vdor Lek-
e inlichtingen,
raard nog niet
Z. M. hoeft aan M. Heyboer, gewe
zen hoofdonderwijzer to Noordoloos, een pensioen
vorloond van f 500 ’s jaars.
Hot huweljjk van Z. M. don Koning
zal, naar men thans bericht, omstreeks het mid-
JWAY.
e Groote Ver-
ng ontkennen,
geluk zuiver
r de .eerste ver
in. Beide kun-
;e uitmuntende
op het zwak-
eldigen schok
aken. Heilo
st te zijn om
>kten, die van
ijls de schoon-
ne bestendige
verpen. Deze
anddeelen als
deze heilzame
in op, om op
ndere werking
iuw de kracht
ion pjicht.
f 0,80, f 1,85,
jn op franco
alle Apothe-
JLLOWAY’S
Jxjford Street,
,hot leger liestaat het
J gelegenheid van
c aan te bieden.
tijdens hot verblijf te
...ning en de Koningin,
van Ijpt huwelijk, het geheele
en Jagers in de hoofdstad
By de officieren van
voornemen om aan- Z. M. bij g»
een huldoblyk i
Naar men meldt zou t:jJ
van don Koning
na de voltrekking
regiment Grenadiers
garnizoen moeten houden.
Ten vervolge op het bericht uit
Atjeh in de Staats-Courant van 27 September jl.,
kan. worden medegedeeld, dat, blykens een bij
het Departement van Koloniën ontvangen tele
gram van den Gouvorneur-Genoraal van Neder-
landsch-Indiö, Habieb Abdul Rachman zich den
13den dezer te Kotta-Radja aan ons gezag heeft
onderworpen, dóór in het openbaar
gevraagd en den eed afgolegd heeft.
Prijs der Advertentien: Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
franco, on uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
raren bedreigen de negen-
ihappij.
aving en ontwikkeling heb-
rend on werkend geslacht
Do geheimenissen
die do stof beheerschen,
blootgelegdde eerste be
en de middelen om die ken-
l/w<
De gemeenteraden van Amsterdam, Rotterdam
i ’s Hago hebben gelukwenschen aan Z. M.
Vele en groote gevi
tiend’eeuwscho maatscl
’t Is waar, beschav.
beu onder het thans levi
een hooge vlucht genomen,
der natuur, do wetten
worden opgespoord en
ginselen der kennis e-
nis te vermeerderen, worden door het onderwijs
gebracht tot in de Onderste lagen dos volks. Al
zwakker worden de scheidsmuren, die de gemeen
schap der riktièn tegenhouden; do aarde in haar
geheel wordt het gemeengoed van al haar be
woners.
Niettegenstaande dat alles is de menschhoid
krank. Zij voelt zich het geloof ontzinken aan
iets hoogers dan de voldoening aan materiëele
•behoeften; naarmate zij rijker wordt aan 1
wordt zij armer aan idealen. En dan, terwijl
de volken naar verbroedering streven, gera’
de individuen meer en meer met elkandei
strijd; een koud en zielloos égoïsme wordt het
leidend beginsel, dat millioenen voortzweept, en
de vraag: „Ben ik mijns broeders hoeder”, is
voor de meesten geen vraag meer. Men spreekt
bij voorkeur van den s t r ij d des levens, en ziet
dan een tegenstander in elk die mede voortjaagt
op de renbaan, alsof er slechts voor enkelen
plaats ware aan het hoogor einde, waar de prij
zen blinken.
Terwijl overal gewaagd wordt van centralisa
tie, als het er op aankomt heerschappij te voeren
over velen, werkt het algemeen wantrouwen als
een middelpuntvliedende kracht. Eenzamer dan
de reiziger in de woestijn, staat de mensch daar,
met opgeheven hand tegen allen; vereonigingon
van allerlei aard worden gevormd, doch niet om
werkelijk door eendracht groot en sterk te wor
den maar opdat enkelen gelegenheid vinden
op de schouders van anderen, die zij behendig
exploiteeren, hooger te stijgen. Onder de val-
sche vlag der broederschap wordt de verderfe
lijkste lading van broederhaat binnongesmokkeld.
Men roeme vrij op vooruitgang en verlichting.
Heeft de geschiedenis dan niet op elke bladzijde
geleerd, dat die beiden onmachtig zijn om een
volk voor vallen te behoeden? Of waren de
Grieken en de Romeinen niet geklommen tot
het toppunt van verlichting, toen zij ten onder
gang neigden? Had de Fransche beschaving
niet de gansche wereld vervuld, toen de zond
vloed der groote revolutie kwam en land en volk
in een maalstroom van verwarring deed zinken
Zijn niet de beschaafdste volken der hedendaag-
sohe bedeeling, de Duitschers, de Engelschen,
de Franschen in een voortdurende!! staat van
gisting, terwijl de schrilste contrasten op sociaal
gebied telkens duidelijker in het oog springen?
Hooren we niet telkens weer het onderaardsch
gerommel, ’t welk ons waarschuwt dat we dansen
op een vulkaan?
Dat alles is uw werk, liberalen!
Gij zijt het, die het ongeloof hebt gepredikt,
eu alzoo der menschhoid het anker van haar be
houd, den godsdienst ontnomen. Gij hebt haar
afgeleerd, het oog op te slaan naar boven, niet
zoekende de dingen van een wereld die vergaat,
maar yin een die blijft tot in eeuwigheid. Gij
hebt ^leeraard, dat het bestaan hier beneden
niet is een tijd van beproeving en voorbereiding,
maar dat het ook op zichzelf waarde bezit. Gij
hebt den arme het geloof doen verlaten aan een
voorbeschikking Gods, waardoor hij bestemd is
te lijden on te verduren om des te grooter heer
lijkheid hiernamaals deelachtig te worden; en
in de ledige ruimte zijns harten hebt gij de kie
men gelegd van twijfel, van wrevel, vanhaat,
die eenmaal zullen zijn opgewassen tot reuzen-
boomen, onder wier bladerengewelf alle leven
vyordt verstikt. Onderworpenheid hebt gij doen
verkeeren in een geest van verzet, berusting in
grimmigheid, een kinderlijk geloof in brutale
ontkenning.
Voor hot overige laat gij de verblinde slacht
offers uwer misleiding aan hun lot over. Immers,
wat doet gij, liberalen, om den schamelen pro
letariër een beter lot te bereiden? Opent gij
hem misschien de deur uwer woningen spijzigt
gij hem aan uw tafel Drukt gij hem do broe
derhand en ontrukt gij hem aan do ellende
waarin hij yorzonken ligt? Ziet, gij hebt zjjn
„bekrompen godsdienstige meeningen”, zooals gij
ze noemdetmet den adem van uw humanisme
enoosmopolitisme weggeblazengij hebt tot
hem gezegd: Wees geen Jood, geen Christen, spreken,
geen Mohammedaansluit u niet op in de tot werken aanspoorde
enge kooi van het Katholiek of Protestantsch tegen nu nog het schuit
kerkgezag, maar wees i-v- o_’
meuschen als uw broeders en zusterszonder i volledige wi
eenig acht te slaan op hetgeen hy al of niet bevordering
of effectentrommel Gij stapelt schatten o"
anderontzegt u geen enkel genotverb
uw omgeving door uw pracht, verspilt in
etmaal hot geld dat een geheel gezin een maand
lang zou kunnen voedenen als dan straks
de mot lompen bedekte hongerlijderuw broe
der, mevrouw! de sidderende hand uitstrekt
om een gave af te smeekondan beweert ge
dat aalmoezen geven do luiheid voedt en gij
mompelt iets van politie en Oinmerschans.
Wat doet ge o liberalen, om de ergste krank
heden der maatschappij dronkenschap en prosti
tutie te overwinnen Misschien houdt gevoor
een „net” publiek, daarover oen schitterende
redevoeringenna uw gehoor twee uren lang
tot tranen geroerd en don roem uwer welspre
kendheid ten toppunt opgevoerd te hebben,
komt gij tot de slotsom dat die beide „kankers”
onafscheidelijk aan de tegenwoordige maatschappij
zijn verbonden dooreen „oorzakelijk” verband,
en dat het alzoo ondoenlijk is het afdoende te
bestrijdendat misschien wel huismiddeltjes be
proefd kunnen worden mot moer of minder kans
op goeden uitslagdoch dat deze niet bij
machte zijn het kwaad te stuitenreden waarom
gij dan ook maar niet tot do toepassing adviseert.
Als paleizen verheffen zich uw woningenen
er bestaat voor u geen belangrijker quaestie
dan do vraag naar den sierlijksten bouwstijl.
Die arme, die daar in zijn vunzig kelderhok met
zijn vrouw en kinderen wegkwijntin wiens
akelig verblijf slechts zelden een straal van Gods
zonlicht nederdaalt, moet zich maar zien te be
helpen zoo goed hij kan. Aanstonds bezoek^
gij een meeting waarin de gezondheidsleer be
handeld wordt, en dan zal uw gemoed beangstigd
worden door de modedeelingdat die kelder
woningen vergaarbakken zijn van smetstoffen
waaruit dood en verderf ook tot uw zachte en
fraaie legersteden kunnen opstijgen. Dan zult
ge besluiten, die hokken voor onbewoonbaar te
verklaren en te doen ontruimen. Waar de be
woners dan terecht zullen komenjamijne
heeren, dat is een andere quaestieen ik verzoek
den geachten spreker, die dit punt aanroerdo,
niet buiten de orde te gaan.
Slechts op één gebied zijt ge vrijgevig, al te
vrijgevig zelfs. Met volle handen zoudt ge wil
len grijpen uit do Staatsruif, waarin toevallig
de hooi-voorraad dit jaar bijzonder schraal is,
om den arme onderwijs op te dringen dat hij
niet begeert. Gij zoudt hem wel door politie
agenten naar de school willen doen slepen. Al
heeft het gezin nog zoo groote behoefte aan de
weinige stuivers, die het kind des armen zou-
kunnen verdienen, of aan de zwakke hulp, die
het in huis zou kunnen verleenenin uw hoog
moed wilt ge niets daarvan hooren. Ouders be
lmoren zich voor hun “kinderen opofferingen te
getroosten, roept ge schijnheilig uit, op het punt
uzelven als voorbeeld aan te halen. Doch die 1
warmo belangstelling in onderwijs vloeit alleen
daaruit voort, dat gij u hebt laten wysmaken,
dat kennis den arme zal weerhouden van aan
slagen op uw bezittingen. Eigen veiligheid, en
niets anders, is uw streven. Dat gij u jammer
lijk vergist, is nu reeds duidelijk te zien, want
het eigendomsrecht wordt het heftigst bestreden
juist door proletariërs die door leerplicht naar
de school zijn gedreven.
i In het Oosten schijnt aan de verwikkelingen
i maar geen einde te kunnen komen. Eenmaal
«•«•"geroerd dreigt de Oostersche quaestie eene
dooze bron van onrust eu beroering voor
pa te worden. Rusland heeft plotseling de
ontruiming van het Turksche grondgebied gestaakt
en zelfs een paar punten, welke reeds verlaten wa
ren op nieuw bezet, omdat Turkije blijft dralen
met de goedkeuring en onderteekening van het
verdrag, dat de ondergeschikte punten van het
i verdrag van Stefanoo. a. do bepaling aangaande
l de oorlogskosten, afdoende moet regelen. Even
lydelijk en werkeloos blijft de Porto ton aanzien
i vad do goedkeuring en invoering der voorge-
stelde hervormingen in Klein-Azië. Rusland wil
nu dat de Mogend heden ondorteekenaars van
het Verdrag van Berlijn, gezamenlijk vertoogen
tot do Porte zullen richten om deze te nood
zaken tot eene eerlijke en spoedige uitvoering
van het Verdrag. Blijkbaar valt dit voorstel
echter niet in don geest der verschillende ro-
geeringenterwijl zeker op Engeland in dezo
niet valt te rekenen. Te recht of ten onrechte,
toch verdenkt men daar do Russische regeoring
nog altijd van aanleiding gegeven te hebben
tot het verschil mot den Emir van Afghanistan.
Hierdoor laat hot zich dan ook gemakkelijk
verklaren, waarom eono gebeurtenis, die naar
het oordeel van eon groot gedeelte dor Engol-
sche pers en van sommige staatslieden van naam
geene oorlogsverklaring wettigtdoor de regee-
ring zoo hoog is opgenomon. Toch is allo kans
op eene vredelievende oplossing van het geschil
niet geheel vervlogenal worden ook van beido
zijden de krijgstoerustingen voortgezet.
Nog altijd wacht men de terugkomst van
Gholam-Hussein-Khan den eersten gezant van
den onderkoning van Britsch-Indië, aan den Emir.
Men hoopt van dozen gezant, die blijkens zijn
laatste schryven verlof had ontvangen Kaboul
te verlateneon gunstig antwoord te ontvangen
op den eisch der Britsch-lndische regeoring om
voldoening vobr do boleediging haren tweeden
gezant aangedaan. Omtrent dat antwoord is tot
heden nog niets bokend, doch de oorlogstoobo-
reidsolen van den Emir geven wol eenigen grond
om niet al te veel te verwachten.
De OoHtenrljkHche regeoring is het antwoord
niet schuldig gebleven op de beschuldigingen in
de Turksche circulaire tegen hot leger ingé
bracht. Met kracht en ernst komt zij tegen die
valsche ’beschuldigingen op en tracht zij dezo
te wederleggen. Zij maakt or de Porte een grief
van,1 dat deze niet eerst door hot vragen van
inlichtingen getracht heeft beter op de hoogte
te komen. Overigens verzekert zij dat de re
georing zich niet zal laten weerhouden om het
haar ’door de Mogendheden opgedragen mandaat
geheel ton uitvoer te leggen.
Hieruit volgt dat Oostenrijk oök het ^andf
8 c h u k Novi-Bazar in de bezetting wil begrijpen,1
iets waartegen Turkije zich, naar men Beweert,
gewapenderhand zal verzetten.
Volgens de verklaringen'van den Grlekachen
Minister-President zal Griekenland zijne eischen
vol houden ook al zou Europa zich met ’s lands
I belangen niet vorder willen bemoeien. Dezo
verklaring ging vergezeld van eene nieuwe cre-
diotaanvraag, teneinde het leger op 40.000 man
te brengen.
Van de nieuwe Bclglache regeoring is binnen
kort, volgens do Independance, een wetsvoorstel te
verwachten, waftrhij algemeen dienstplicht wordt
ingevoerd. Het leger zal echter voor een ge
deelte uit reserve bestaan. Hij die bij loting
aangewezen wordt^voor den actioven dienst zal
zich daarvoor kunnen doen vervangen, doch dan
bij de reserve worden ingedoeld.
Msgr. Dupanloup, bisschep van Orleans on lid
van den Fraiwchen Senaat, is don llden plot
seling overleden.
Hetgeen ik hierboven schroef, vriendenis
niets anders dan eenige varianten op”oen thema
dat ons thans op allerlei instrumenten wordt
voorgespeeld. Weinige dagen geleden hoorde
ik nog een geacht redenaar op don kansel „de mo
derne levensbeschouwing” op die manier geoselen.
En wat zullen we tot al dezo dingen zeggen
Hebben wij niets anders te doen, dan ja en amen,
te stamelen op die beschuldiging. Welnu, laat
ons dan don moed hebben, terug te treden. Laat
ons het lichaam omhullen met een boetekleed,
en wederkeeren onder de vleugelen van het ker
kelijk gezag, onze wetenschap uitdooven en het guiyn iu*
werk van eeuwen, dat zulke jammerlijke resul- het recht geeft
taten opleverde, vernietigen.
Of hebben wewellichthet recht verworven
do geheele acte te beschouwen als een doorloo-
pende lastering, en kunnen we allen, zonder
onderscheid, op onze daden ons beroepen om
haar afdoende te wederleggen?
Vrienden laat ons vooral eerlijk zijn. Veel
wat egoïsme heet of gemakzucht, hoeft opname
gevonden i- J* - 1
nigeen schermt met groote woordenomdat zelfs
de kleinste daad teveel vanjj
zou eischenen waarlijk daar worden er aange
troffen die van „broederschap” durven gewagen,
en toch „do rechte broeders" niet zijn. Ja,
indien de algemeene menschenliefdo ware door
gedrongen tot de harten van allen die over haar
en daar geworden was een macht die
hoevelo bergen waar-
- o ^.„Jm dor verbolgen sociale
mensch*, beschouw alle golven breekt, zouden reeds zijn verzet! Als er
J.._ 11_J1 Wfta
rheid was in onze toasten op de
w w --g van het algemeen welzijnmenige
geboft,—t maar hobt gjj dan mw hart voor hem maatschappelijke wonde zou roods zijn geheeld
geopend en ontalait ge voor hom uw geldbeurs of minder pijnlijk zyn.
Alle Binnenlandsche Advertentiënwaarvan
de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden
slechts maal in rekening gebracht.
Doch met wat recht zijdie ons onderhanden
nemenals onze aanklagers optredendat is
een der grootste raadselen van dozen raadselach- aango
tigen tijd. Zieteeuwenlang heeft do kreeteinde!
„Geloof of verga,” de menschheid doen bevenI Europi
en waren toen de kwalen dor maatschappij min- ontruir
der wreed! Werd er minder geleden? 't Is mo- nn wolft
gelijkdat er minder misnoegdheid heerschte.
De lijdende schare vroeg niet of het^ waar was
dat de Goddelijke voorzienigheid haar een leven
van de grootste ontbering deed voortslepen on
zelfs, ofschoon er veel meer ellende, en vooral
veel afschuwelijker ellende heerschte dan in onze
dagen,.ofschoon verreweg de meeste bezitters
van aanzienlijke goederen veel onverschilliger
waren omtrent het lot van den armetoch
morde deze minder, omdat hij, in het slijk
nedergehurktvan den hemel droomde.
De al- of niet gegrondheid van eenige kerko-
lijk-godsdienstige of dogmatische voorstelling om
trent de onsterfelijkheid kan hier natuurlijk niet
ter sprake komen. Maar bezigt men haar als een
maatschappelijk element, dan moeten we pro-
testeeren tegen hot misbruik dat er van gemaakt
is om ten bate der gelukkigen de klachten der
lijdenden te smoren. Dat is hetwat eeuwen
lang werd gedaan.
En eveneens protestoeren we tegen de lagen,
dat de vrijzinnigen het oog on het oorhot hart
en de hand sluiten voor den lydenden mede-
mensch. Juist het tegendeèl is waar. Terwijl
we voortijlen op den weg van do waro, veelzij
dige beschaving, reiken wij hom do hand en
trachten hom medo te voeren. Een ernstigo
diep gevoelde godsdienst vervangt bij ons het
nazeggen van formuleson wol vorro van het
ongeloof te bevorderen, toonen wij do kracht
van ons geloof door olko schrede in de goi
richting op sociaal gebied met dankbaarheid
begroeten.
Ja, wij goloovenEn daarom, al duizelt ons
het hoofd als we nadenken over al de smarten
dio nog de menschheid teisterenover de maat
schappelijke wanverhoudingendie nog een af
grond delven tusschen kinderen van denzelfden
liefderijken Vader, over de ruwheid, de zin
nelijkheid do zelfzucht die nog overwonnen
moeten worden toch gaan we rustig en moe
dig voorwaarts. Allen, die slechts voor de leus
met ons medewandelen op den moeitevollen weg
worden verzocht ons alleen te laten worstelen
liever dan door hun gebrek aan ernst onsen ernst
te doen betwijfelen. Hun die ons Beschuldigen
de oorzaak te zijn van het kwaad, omdat we
het bestaan van het kwaad hebben blootgelegd
willen we niet met gelijke munt betalen, maar
we roepen hun toe
Als ge werkelijk begeorig zijtmaatschappe
lijke ongerechtigheden te bestryden, werkt dan
met ons mede, elk onzer op zijn eigene wijze,
doch laat ons voor ’t vervolg afstand doen van
verdachtmaking.
Ov erzirht.
Woensdag jl. heeft do Duifarhe Rijksdag de
tweede lezing van het wetsontwerp tegen do 1
sociaal-democraton, na langdurige en dikwijls
levendige beraadslagingen ten einde gebracht.
De bijna onbeperkte vrijheid tot hot vj^biedon
van vergaderingen is der regoering bij art. 5
verleend, terwijl in art. 1 de oorspronkelijke
redactie der regeoring met eene kleine wijziging
hersteld is.
Bleek men toegevend wat betreft de vrijheid
tot het houden van vergaderingen, ten aanzien
eoner beperking der persvrijheid was do meer
derheid van don Rijksdag wat angstvalligor.
Art. 6, dat ovor het verbod van socialistische
geschriften handelt on aan do regeoring eono
zoer uitgebroide macht toekent, werd verworpen,
zoodat ook eon paar andere mot dat artikel in
verband staande bepalingen vervielen. 0
Een gelijk lot viel te bourt aan art. 16, dat
“t aan socialisten oen of andere
a«n te wjjzen.
Met do verwerping dezer artikelen, die gansch
niet van ondergeschikt belang zijn, zou waar-
schgnlgk eek het let der wet beslist zyn, indien don van Januari te Arolsen worden voltrokken,
men niet hoopte, dat bij do derde lezing hot j D- -*■“•1-
I middel nog wel zal gevonden 'worden om in dezo en
tot overeenstemming to komen. toegozondén.
mo novi, ui ^uuiuKzuctii, neen opname 4 Hot laat zich toch niet denken dat, eenmaal U;: ~a
in de gelederen der vrijzinnigen. Me- zóóver gekomen, do nationaal-liberalen on con-
iormt m»t wnnta woorden, omdat zelfs 1 sorvatievon, die door den Rijkskanselior op zulk zijn huweljjk
zijn offervaardigheid eene; vereerondo wijze met de zorg ook voor do t y
'toekomstige belangen van het Rijk zijn belast, „Amsterdam
dezen thans in den steek zouden laten.
Do houding door het centrum bij do behan
deling van dit wetsontwerp aangenomen, doet
hpt gerucht, als zouden in don laatsten tijd do
onderhandelingen tusschen Romo en Borljjn bo-
moeielykt on vertraagd worden, door do hooge
eischen en do onverzettelijkheid dor Duitsche
1 geestelijkheid, zeer aan waarschijnlijkheid winnen.
Thans wordt gemeld, dat de onderhandelingen
1 na afloop van de behandeling dor socialistenwet
zullen horvat worden en dat het verzoonings-
programma door kardinaal Nina wordt ypgesteld.
stad als gedwongen verblijfplaats
Met do vorwoniimr dezer artike
iet van ondergeschikt belang zijn, zou
schijnlijk ook het lot der wet beslist zijn, indien
niet hoopte, dat bij de. derde lezing I
-Ji om in deze