N
lDE,
len,
N
et dorp
Nfi
'Zondag 3 November.
ram,
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
Ün?
De financiëele verhouding
van -Indië tot Nederland.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
■OlfflOÏÏWHÏ COÜRAÜT.
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven
Uitgevers
franco, en niterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
en i
Joon.
te.
AR te
loorem Dut- 3Qo mede^^w
schuld der vertegenwoordiging
Spanje vyandelt op
noemd,
S.
z'y
'883
huis-
TEN.
Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
r»n r. 14-/...1 1.- 4/^4 n 4-—— lil hw—
,ey-
'RE-
>r te
•ruik
Sge-
aan-
>oral
i en
[eet-
bü
roes.
al lende
uberta-
i op*
878,
RDEN-
Jtrcrht-
n op
.878.
■ken.
sche
icht,
oed-
icon
nde en
m. Zij
EE, dat
al van
van een
I wepel*,
volgens
lectaren
Deze Courant wordt geregeld ioderon Zaterdag-middag
verzonden. Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het.geheele rijk 0,80.
S3<
«Bl
oS
S.W
Allo Biqnenlandscne Advertentiën, waarvan
ie plaatsing 3 maal wordt opgogeven, worden
doehts 3 maal in rekening gebracht.
I ah ’t noodig is, weten te geven. Men late zich
afschrikkpn jloor de beltwting-verhooging,
die van een rechtvaardiger financiëele politiek
het gevolg inoet zijn; wat wo in do eerste jaren
meer zullen moeten uitgeven, krijgen we‘spoe
dig in den vorm van indirecte baten terug, door
de herleving van den handel, door het dóbouché,
dat onze nijverheid vindt in de koloniën, al
kan dat alles niet zóó precies tot in hfeele en
halve centen worden nagegaan dat de jaarlijk-
8che balans van uitgaven en inkomsten nauw
keurig af te sluiten is. -
Wanneer we dus instemmen niet het beginsel
der liberale partij op koloniaal gebied, dat de
fictie van de financieële eenheid tusschen kolo
niën on 'moederland niet langer houdbaar is, dan
doen we'zulks omdat we aan eene hoogere een
heid denken; eerlijke samenwerking, met behoud
van elks rechten, en iij beider belang. De Mi
nister van Koloniën heeft in zijn antwoord op
’t Verslag der Indische begrooting voor 1879
ruiterlijk die leer beleden. Had hij nog op twee
gedachten gehinkt, door op den post van inkom
sten een bedrag van 4 millioen uit te trekken,
waarop onder de tegenwoordige omstandigheden
toch niet gerekend kan worden, het onderzoek
in de afdeelingen der Tweede Kamer heeft be
wezen, dat de meerderheid ook dat liefst zag
verdwijnen, en van meening is dat de wederzijd
se!» betrekking op een geheel anderen grondslag
dient gevestigd te worden. De Minister heeft
zich daartoe bereid verklaard en wil dan tevens
een poging aanwenden om een organieke wet tot
stand te brengen, waarbij het cijfer der jaarlijks
te restitueeren som voor goed wordt geregeld.
Eventueole overschotten zouden dan in de eerste
plaats aangewend worden voor den aanleg van
buitengewone openbarewerken en amortisatie
van schuld, voor Indië aangegaan.
Gaarne nemen wij nota van deze toezegging,
en zien met belangstelling de ontwerpen te ge-
rwplk onthaal zü bü de volks-
vinden zullen.
voorvalt. Gelijke verzekering gaf Rusland ook
aan de Porte; de beweging, heet het, is het werk
van eenige Bulgaarsche roovdTs en Turksche
deserteurs en heeft niets met de staatkunde te
maken. Intnsschen breidt de opstand zich steeds
uit. Het aantal gewapende opstandelingen Jbe-
draagt reeds 12.000 en .dit getal zal weid ra* tot
30.000 aangroeien als de Bulgaarsche militie,
18.000 man sterk, zich bij den opstand zal aan
gesloten hebben. De toestand in het Oosten is
dus op dit oogenblik weder weinig minder hache
lijk, dan voor weinige maanden geleden, toen
Rusland en Engeland strijdvaardig voor elkander
stonden en hot gjevaar van een algemeenen oor
log elk oogenblik dreigde.
Na de bekrachtiging van de wet tegen de
Sociaal-democraten jieeft de Duitsche regeering
niet lang getalmd met de tenuitvoerlegging. Tal
van arbeiders-vereenigingen en socialistische
bladen zijn reeds verboden of geschorst en nog
dagelijks wordt dit aantal vermeerderd. De
Berliner freie Presse behoorde tot een der eerste
bladen, welker verdere verschijning verboden
werd. Zooals te denken is wekt deze handel
wijze groote verbittering' die zich ook reeds uit
in nieuwe anonieme bedreigingen aan het adres
van den Keizer en den Rijkskanselier.
Maandag jl. zijn de Kamers in Frankrijk na
lang r^ecès weder bijeengekomenv De zittingen
werden zonder presidiale boodschap geopend; do
Senaat verdaagde zich tot Donderdag; de Tweede
Kamer bepaalde hare tweede bijeenkomst op
Maandag.
Van den uitslag der verkiezingen van gede
legeerden voor de kiescollegesdie in Januari
a. s. den Senaat voor de helft zullen moeten
vernieuwen is nog slechts weinig bekend. Dat
weinige luidt echter ten voordeele der Repu
blikeinen.
Ook de Belgische liberalen mogen zich in een
gunstigen uitslag verheugen der verkiezingen voor
leden yomosniowMjon dio jl.
plaats hadden. In verscheidene plaatsen moesten
de clericalen het veld ruimen zoodat nu het
liberale kabinet ook Van die zijde op medewerking
mag rekenen.
De jeugdige koning van Spanje vyandelt op
geen rozen. ‘Nog nauwelijks tot zich zelven ge
komen van den noodlottigen slag, die hem in
het verlies zijner jonge gadejirof, was hij dezer
dagen weder het mikpunt van een gelukkig ver
ijdelden moordaanslag. De daderzekere Oliva
Moncatidie een zakpistool op den koning loste
doch mis schoot, noemt zich sociaal-democraat
en zegt tot de misdaad gebracht te zijn door
het voorbeeld van Hödel en Nobiling.
In_.de dagen der Compagnie was die ve/hou-
ding zeer gemakkelgk te omschrijven. De deel
hebbers namen zooveel mogelijk en gaven zoo
goed als niets. Eenvoudiger kon het niet. De
vorsten (regenton) hadden met de Compagnie
contracten gesloten voor de levering van bepaalde
hoeveelheden producten tegen vastgesteldemaar
altijd- Jage prijzendezen noodzaakten hun on-
derhoorigen die en geen andere te verbouwen
ze aan niemand anders te verkoopen,, en eer
het door de Nederl^dschc vennootschap uitbe
taalde bedrag aan den arbeider kwam was er
aan verschillende vingers zóóveel blijven kleven,
dat (jl? arme drommel geen bufftelkar noodig had
om zijn deel naar huis te voeren, al werd het
hem ook in koperen duiten voorgetold. Er ligt
veel waars in het bekende, harde oordeeleen
maal door Dirk van Hogendorp uitgesproken
„Het stelsel der Compagnie was dat van geweld-
dadigen roof en plundering.” V
De inbezitneming onzer koloniën door Eifgo-
landgevolgd door het wankelend hpstuür van
de jaren 18161830, vullen oen tijdvak, gedu
rende hetwelk Indië hét moederland weinig voor
deel opleverde wat meer is, de Java-oorlog"die
in vijf jaar 32 millioen guldeit kostteVerslond
meer dan’de gezamenlijke overschotten der voor
afgegane jaren, zoodat bij velen het denkbeeld
begon te heerschendat de koloniën eigenlijk
lastposten warenwelke meening te meer ingang
vondomdat men de indirecte voordooien
de handelsbeweging’ tusschen Indië eii Neder
land afwierpniet verkoosin aanmerking te
nemen. Verschillende leenipgen af en toe ten
behoeve der overzeesche bezittingen onder waar
borg van Nederland gesloten, hadilen den jaar-
lijkscheuf,rente-last met bijna 2| millioen gulden
doen toenemen. Geen wonder alzoo, dat omge
zien werd naar middelenom speciaal op Java
de inkomsten zoodanig te verhoogendat fie
geldnood, zoo-hier als in Indië heerschende, kon
worden gelenigd. Een planin 1828 ingediend
door den Minister Eloutom aan Europeanen
landbezit te vergunnen op groote schaal en daar
aan de arbeidskrachten der inboorlingen door
overeenkomsten te verbinden vond bij Koning
Willem I geen bijval, omdat het bij wélslagen
wel strekken kon om langzamerhand de produc
tiviteit van Java te verhoogenmaar* niet zoo
spoedig ^le'begeerde financiëele verbetering aan
te brerfgen als daaraan dringende behoefte be
stond. J Het door Van den Bosch aangeprezen
cultuurstelsel bood meerdere en betere kansen
aaneii zoo geschiedde hqtdat de ontwerper
met de uivoering werd belast.
Van nu af begonnen de gouden oogsten bin
nen te komenin het eerst nog matig aanla
ter, toen do druk der Javanen door uitbreiding
van de gedwongen cultures toenam, in milden
overvloed. Toch nog niet zóó, dat do regeering
hier te lande tevreden was. Do Belgische revo
lutie kostte schatten, en do Indische overschot
ten moesten dienen als waarborgen voor do loe-
ningen, djp hier werden aangegaan. Toon de
Gouverneur-goneraal Bauddie Van den Bosch
was op'gevolgdin, 1834 schreef, dat hot „allo
aanstrenging zoü vorderen, om do tjen millioen
over te maken”, waarop hier te lande werd ge-
'rokendkreeg hij ten antwoord dat zijn be
denkingen niet aannemelijk waren, en dat alleen
een stipt naleven van zijn instruction hem ’s ko-
nings VertrouWen^kon doen behouden. Toen hij
later nog eens bezwaar maakte om tion millioen
over te zendenwerd hem gelast achttien te
sturen. Voor het jaar 1838 werd 25 millioen
geëischten op de bedenkingen van do Indische
regeering word zij beschuldigd te vnjgpVig te
zijn in de vervulling van eigen behoeften. Rond
weg werd gezegddat de Gouverneur-goneraal
niet juist kon beoordeelenwat in Nederland,
in het belang van den Staat, kon en moest ge
daan worden. - 1
Ziedaar dus het stolsel van exploitatie in zijn
volle naaktheid. Al wilden menschlievende land
voogden den druk der Javanen verlichtende,
stellige orders uit Nederland maakten hun dit
(fconfaogelijk. Nederland en Indië waren immers
één Was net dan te yeel gevorderd-, als do
rijke koloniën iets van haar overvloed moesten
afstaan om het moederland voor ondergang te
bewaren De verhouding was nagenoeg dezelfde
«is bij een echtpaar, waarvan do man onbeperkt
mester is over do gezamenlijke bezittingenen
dié zonder eenige gewetensknaging verspiltal
doemt hij ook zijn vrouw tot armoede.
Het woord verspillen is hier niet toevallig ge
bruikt: immers, zou de Nederlandsche regeering
van die dagen in staat zijn geweestzoo lang
een afwachtendé houdingniet de wapens in de
hand, tegenover België to bewaren, indien de
Indische' middelen niet konden genoemd worden
Op hot stadhuis te A msterdam heeft
onder voorzitterschap van jhr. mr. C. J. A. Den
Tex, een voorloopige bijeenkomst plaats gehad
tot het beramen van plannen voor het geven
van oen blijk van belangstelling ter gelegenheid
van het aanstaande huwelijk de» Koning». Be
sloten werd de leden der voormalige commissie
uit do hoofdstad voor de feesten ter gelegenheid
van ’s Konings 25jarige regeering op te roepen
tot eene vergadering op a. s. Maandag tot het
ontwerpen van definitieve plannen.
Do behandeling der begrooiiifg
over 1879 voor de gemeente Gorinchem heeft
in de raadsvergadering van 25 October 11. tot
goene belangrijke discussiën aanleiding gegeven.
.Zij werd dan ook vastgesteld zoo als zij den
raad was aangeboden, namelijk op f 177883,36}
voor ontvangst en uitgaaf.
Dn de laatste zitting van den ge
meenteraad] te Gouda is ook do vraag gedaan
of hot niet wenschelijk en billijk zou zijn met
de gemeenten in den omtrek van Gouda een
overeenkomst aan te gaan, ten einde het door
kinderen dier gemeenten te betalen schoolgeld
voor het bezoek der Goudsche openbare scholen,
in evenredigheid te brengen met de onkosten,
die de gemeente Gouda voor ieder leerling draagt.
Door den gemeenteraad te 81ie-
drepht is met algemeene stemmen besloten do
gemeentescholen voortaan door middel van gas
te verlichten. ^De toelage van f50 welke de
onderwijzers aldaar jaarlijks voor de verlichting
ontvingen, komt hiermede te vervallen, f
Op de werf van de heeren J. Otto
en Zonen te Krimpen aan den IJsel is de kiel
gelegd voor eene ijzeren paviljoen-boeierschuit
voor Jb. Heus te Rotterdam, en Zaterdag 11. is
bij dezelfde heeren met het boste gevolg te water
gelaten een ijzeren sleepkahn, groot ongeveer
25a0 last, voor den heer J. C. Fendel, en daarna
onmiddellijk de kiel "gelegd voor een ijzeren
sleepkahn, groot ongeveer 300 last.
- Het werk der bekribbing van de
rivier de Waal is thans door den gunstigen wa
terstand lang» de gemeente Vuren en Dalem
voltooid.
- De heer I’. De Hoop te Nieuw-
lana heeft als agent der onderlinge brandwaar-
borg-maatschappij te Loenën aan de Vecht, aan
don burgemeester te Vuren doen toekomen de
som van f 20, ten bate van de manschappen
De gouden tijd is voorbij, zelfs dé zilveren
schijnt reeds tot het verleden te behooren. DaJL
is, niemand kan het ontkennen, de
liberalen. Hadden dezen kunnen goedvinden,
het onderdrukkings-stelsel blijvend te maken,
des noods nog een weinig consequenter toe te
passen, zoodat den Javanen niet slechts de huid,
maifr bpvendien nog een gedeelte van het vleesch
werd afgestrooptgelijk het geslonken getal
banierdragers op de wallen des heiligen be-
houds verlangen, ja, win zouden de batige
saldootjes nog lang^* ingekomén zijn, want
de inlander was nog niet geheel uitgeput. Maar
die roekelooze liberalen zijn daar hun zooge
naamde begrippen van recht en 'billijkheid ook
.voor Indië gaan verkondigen; zij hebben het
cultuurstelsel gaandeweg ingekort, zoodat 'het
eerlang zal hebben ingediend; zij hebben de
plantloonen voor de koffie verhoogd, zij ver
laagden de handelstarieven, kortom, zij hingen
zoo verbazend den grooten heer uit, dat het
meer dan ergerlijk was. Wat nog sterker is,
zij begonnen daar op Java spoorwegen aan te
leggen, havens te verbeteren, en meer soortge
lijke dwaasheden, •'terwyl het toch een feit is,
dat Nederland zelf nog( behoefte heeft aan spoor
wegen on het met zijn waterwegen nog alles
behalve in orde is.
Daar kwam de Atjeh-oorlog bij, die reeds
vele millioenen verslond, en nog niet geëin
digd is. Wij houden ons verzekerd, dat de on
partijdige geschiedschrijver van later dagen dien
onvermijdelijk zal verklaren, altijd indien we
ons koloniaal bezit niet aanmerkelijk hadden
willen zien verzwakken. Maar hoe dit zij, die
strijd er niet weinig toe bij, om» het tijd
perk der batige saldo’s voorloopig af te sluiten,
on om op nieuw de vraag aan de orde te stel
len Is de financiëele eenheid tusschen Indië
en Nederland wel de ware verhouding?
Ongetwijfeld zijn er uitgaven, die Indict ons
behoort tff restitueeren; het is bijvoorbeeld dui
delijk, dat onze begrooting voor Marino aan
merkelijk lager zou kunnen zijn, indien wo niet
te zorgen hadden voor de veiligheid in en de
verdediging van de koloniën. De tractementen
def Nederlandsche on inlandsche ambtenaren
behooren natuurlijk op de Indische begrooting
thuis; bovendien zou het misschien overweging
verdienen, de kosten voor de opleiding dier
ambtenaren hier te lande ook door Indië te
doen bestrijden. Maar voor het overige moet,
in hoofdzaak althans, elk voor zich zorgen. Do
publieke werken daar ginds moeten niet uitge-
steld worden, totdat hier geen enkel spoorweg-
lijnijo mqer ontbreekt, of tot de financiën in
zoo bloeienden staat verkeeren dat zoowel het
een als het ander uit de gewone middelen kan
bekostigd worden. Hebben wij niet geschroomd,
uit de Indische saldo’s een gedeelte van onze
staatsschuld te delgen, thans is het oogenblik
wellicht gbkomen dat we de kapitaal-markt Zul
len moeten gaan bezoeken om Indië de middelen
te verschaffen waardoor het in staat wordt ge
steld zijn productieve kracht te verhoogen. En
dan moeten we daarbij geen slag om den arm
houden, door te zeggen dht we voor Indië lee-
nen en Indië met de rentebetaling belasten;
’t komt er thans op aan te bewijzen, dat wij
niet alleen hebben geléörd te nemen, maar ook,
Ov erzicht.
der geschiedenis, zoo oreerde dezer
Baliaaneche ex-Minister Minghetti
kiezers te Legnano, dringt Turkije
liaansche traditie dringt
gevolg, dat
de streken
welke nu
nog onder Oostenrijksch bestuur staan, van de
Italië «heeft slechts kalm, en verstandq
ten totdat do geschikte gelegenheid t
die traditie te verwezenlijken. Missvi
wel een van de redenen gev.wO» n»<.
zich, ook niet verzet heeft tegen het besluit van
het Berliinsche congres om aan Oostenrijk de
bezetting; van Bosnië op te dragen, ’t Was im
mers een eersten stap op den goeden weg on
mogelijk koesterde toen de Minister wel reed»
de stille hoop, dat op dien weg vroeg of laat
zou worden voortgegaan. En werkelijk do ge
beurtenissen der laatste dagen leidqn er toe om
die verwachtingen van den ex-Minister niet ge
heel naar het rijk der chimères te verwijzen.
Engeland, Oostenrijk, Frankrijk noch Jtalië
gelooven thans meer aan de verzekering van
Rusland dat de niet-ontruiming van het Turksche
grondgebied in Rumelie eenvoudig een maat
regel is tot bescherming der Christenen. De
opstand in het Rhodope-gebergte aangevallen
heeft zich aangesloten aan een nieuwen opstand
in Bulgarije die zich ook over Thraciö en Ma
cedonië uitstrekt en ten doel heeft hot geheele
genoemde gebied tot éó|i afhankelijken staat te
Vormen die zich van den Donau tot aan de
Egeïsche zee uitstrokt. De verwezenlijking dus
van het denkbeeld neergelegd in het verdrag
van Stefano, dat Rusland slechts met weerzin,
door stemmen-overmacht gedwongente Berlijn
moest laten varenzonder nochtans te wan
hopen aan eene gunstige gelegenheid om op de
zaak terug te komen. Die gelegenheid schijnt
Rusland thans gekomen te achten. Engeland’s
aandacht wordt bezig gehouden in Indië door
het conflict met den Emir van Afghanistan;
Oostenrijk heeft in Bosnië en in eigen huis-
I houden nog handen vol werk; Duitechland, dat
trouwens jegens zijn Oostelijken nabuur gunstig
genoeg U^stemd is, heeft genoog te doen met
eigen binnenlandsche aangelegenheden om zich'
verontschuldigd te achten, als het niet dadelijk
op het eerste gerucht mede alarm roeptGrie
kenland, Servië en Montenegro zijn gemakkelijk
te winnen. De omstandigheden schijnen dus gun
stig voor Rusland, maar toch zoo gomakkelijk
zullen do Mogendheden zich niet nederleggon bijl
oone vernietiging van het Berhjnsche traetaat.
Engeland heeft reed» ernstige vertoogen te Pe-
.tersburg ingediend en aansluiting gezocht, en
naar men verzekert ook gevondenbij Oostenrijk,
Frankrijk on Italië. Duitschland houdt zich nog
stil en doet het voorkomen alsof het geloof hecht
aan do verzekering der Russische regeering, dat
zij géheel onschuldig is aan ’t geen in Bulgarije
als eon argument om Hnn, die de financiëele ge- I als ’t noodig is, weten te geven,
volgen v.an dat dralen gingen becjjferpn de.*i afachrikken door de belast
mond te stoppen Of de inlanders al in som
mige residentiën door armoede genoodzaakt wer
den hun woonplaatsen te verlatenof zijdoor
dien het gouvernement voor zijn cultures do
k beste gronden in beslag namgebrek kregen
aan rijst en zich met Pboschproducten”, dat is
I onvoedzamesoms nauw eetbare wortelsmoest
genoerèn dat kwam er minder op aan. (Toch
heeft het cultuurstelsel met zijn ruime batige
saldo’s Nederland niet kunnen beletten eertmaal
op het punt te staan van een staatsbankroet.
Het denkbeeld: Nederland en Indië zijn óén,
is op zichzelf genomen voortreffelijk, indien men
het maar niet zoo toepast dat de een alles neemt
en de andere alles geeft. Eene wederkeorige
ruiling van diensten en voordeelen maakt hechter
banden, dan eenig ander financiëel stelsel, ’t Is
waar, n het moederland onmisken
bare verplichtingen, die het nog dieper zal ge
voelen, naarmate de beschaving die door middel
van onderwijs, publieke werken en toezicht op
fle handelingen der Hoofden wordt aangebracht,
dieper wortelen schiet. Doch daar staat tegen
over, dat Nederland van 1831 tot 1877-- uit
Indië het bedrag van 700 millioen gulden
heeft geqoten, zijnde door elkander genomeif*
ongeveer twintig millioen per jaar. En nog
hebben we gedurende dat tijdvak Ministers
gehad die dag in dag uit aandrongen op be-
zuiningen, in Indi® wel te verstaan, om
de batige sqldo’s zoo hoog mogelijk on te voe
ren; die de noodigste publieke wêrKen daar
ginds uitstelden, totdat niemand er meer van
dorst gewagen. Inmiddels werd hier te lande
het spoorwegnet aangelegdwerden schulden
geamortiseerd, terwijl andere volken geld moes-
ingang f- ten ‘leenen om hun land- en waterwegen in orde
n die te brengen.
De wet
dagen de
voor zijne
naar Azië heen, en de Itali
Oostenrijk naar het Oosten, met dat
ook Italië tot zijn recht komt en
met Italiaansch sprekende bevolking,
vreemde heerschappij zullen verlost worden.
LJig te wach-
1 d&ir is om
Misschien is dit
iweest waarom Italië
