LOEM
REN.
Zondag 15 Februari.
EU.
ieterij,
1880..
KERIJ
gen te zenden,
de Boekhande-
e Schoonhoven.
HOST
zer Stad Wordt
ingeboden een
flinke Kamers,
afzonderlijken
Bovenhuis”,
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
e JOAG.
c Zoon,
>T.
rinchem.
ieft reeds vele
geleverd; kan
kke gestel-
ÉN.
revmagd
WAY.
Over Weezen-verpleging
en nog iets.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
te Zwelle,
GUNNING Jr.
(O O TEN,
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele rijk 0,80.
ige geeft uit:
A”
5t kweeken van
MEN
DUEL is ver-
in
-ft-
irk de Heer
KUM.
aagd in plaat-
jevestigd xy n.
HILDERIJEN
ijs, te verkrij-
1TAKEN, bij
■OBfflHH! COÜRAIfT.
Werktuigen
A..
m herstellen
WERKTUI-
PANNEN-
RMMACHI-
ituks steenen
SR8EN, enz.
m grootten
Prijs der Ad vertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
franco, en ni terlijk tot Zaterdags-voormiddag» ten 10 ure.
nieuw is de daarmede in verband staande nieuwe be-
De regeering wil nl., om de noodig»
m te vinden, o. a. van alle mannen, die
men een belasting heffen
Vooral in
ida TE HUUR
stellingen enz.
-, bij den Boek-
ir.
endekraoht-
genees- en
te vergeefs
middel kon-
om over al
de zenuwen
lloway zijne
e Pillen had
i onschade-
iddelen voor
iwdheid, de
de kramp-
irslagtigheid
ichten. De
de slechtge-
versterken
;aat, zoodat
nig of in ’t
ir het voor-
a; de onge-
gestel door
at resultaat
e Holloway
30, f 1,85,
op franco
lie Apothe-
LOWAY’S
>rd Street,
Alle Binnenlandsche Advertentiënwaarvan
de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden
slechts 3 maal in rekening gebracht.
I.
Wanneer we ons de op allen rustende ver
plichting voor den geest stellen, diegenen te
ondersteunen die zichzelf niet helpen kunnen,
dan dénken we in de eerste plaats aan de ou-
derlooze kinderen; hun aanspraken gaan voor
en boven alle andere. Hieromtrent zal zeker
geen „quaestie” bestaan.
Maar wel over de wijze waarop die onder
steuning verleend moet worden. Op dit punt
heerscht vrij wat verschil van gevoelen.
Lang vóór hot Staats- en Gemeen tele ven tot 1
een begin van ontwikkeling was gekomen, maakte
de Kerk zich verdienstelijk door zich het lot
der weezen aan te trekken. In speciaal daar- i
voor bestemde inrichtingen, onder de leiding der i
geestelijkheid staande, werden zij verzorgd en
opgevoed, in staat gesteld om volwassen zijnde
voor zichzelf te zorgen. Na de Reformatie hand
haafde het Hervormde Kerkgenootschap de tra- i
ditie, terwjjl ook later ontstane godsdienstige
gemeenten de achterblijvende kinderen harer
leden tot zich namen en gezamenlijk grootbrach
ten. In hoofdzaak is dit stelsel tot heden toe be
houden; de weezenpleging een voorwerp van
kerkelijke zorg. Niettemin, waar inzonderheid
in grootere plaatsen de kerkgenootschappen geen
middelen bezaten om hun taak in deze naar eisch
te volbrengen, of waar een groot getal kinderen
waren die om de eene of andere reden buiten
den kring dor gemeentezorgen vielen zag de
burgerljjke overheid zieh wel genoodzaakt, mede
de hand uit te steken, en zoo ontstonden hier
en daar inrichtingendie geheel of gedeeltelijk
onafhankelijk van de kerkgenootschappen waren.
Doch op de wjjze van verpleging was zulks van
geen invloed; het systeem was en bleef ge
zamenlijke inwoning in één huis, onder directie
van „Weesvader en moeder,” benevens zoo
noodig een zeker aantal suppoosten en verdere
beambten, terwijl het toezicht was opgedragen
Aan regenten en regentessen, benoemd hetzij
door de Diaconie, hetzij door het Gemeente
bestuur.
In vroeger tyd verkeerden de weezen in een
toestand van bijna volkomen isolement, en kwa
men zij met de overige maatschappij weinig in
aanraking; alleen op die uren dat zij mochten
uitgaan om hun familieleden te bezoeken her
innerden zij zich dat de wereld zich nog verder
uitstrekt dan de muren van het weeshuis. Daar
vond men ook de schoolde inrichting had haar
eigen onderwijzer, of, indien zij hiertoe te klein
was, werd er op bepaalde uren door iemand
buiten het huis wonende les gegeven. Van ge
regeld verkeer met andere kinderen was bijna
geen sprake.
Men begrijpt lichtelijk tot welke gevolgen dit
moest voeren. De kleinen, die zeer jong in het
huis waren gekomen, konden moeielijk een denk
beeld krijgen van een samenleving, waarin geen
gronslyn was getrokken tusschen ouderloozon en
anderenzij moesten zich wel min of meer gaan
beschouwen als een soort van verlatenen, onder
geheel andere levensomstandigheden geplaatst;
en daar opvattingen, in de jeugd verkregen, in
de volgende jaren nooit geheel afgelegd kunnen
worden, kon het wel niet anders, of de weezen
werden nooit in alle opzichten aan gewone
menschen gelijk. Zelfsal hadden zij reeds
begrippen opgedaan en voorstellingen gevormd
vóór hun opneming in het gesticht, die indruk
ken verflauwden spoedigen de afzondering
waarin zij de voor karaktervorming vruchtbaarste
jaren doorbrachtenwierp een schaduw op hun
gansche levensbeschouwing. Twee elementen,
innig vereenigdzijn bij de opvoeding onmisbaar
vrijheid en orde. Waar de eerste wordt gemist,
oefent de laatste een eenzijdigen en alzoo onbe
vredigenden invloed uit. Bovendien, de harmo
nische samenwerking van al wat er omgaat in
onze omgevingvormt ons tot menschendie
zich in de wereld weten te bewegen. Waar alles
dezelfde kleuren vertoont, geen afwisseling denk
baar isblijft natuurlyk die harmonie achterwege.
In latere tijden heeft men getracht dit bezwaar
eenigszins weg te nemendoor de opheffing der
weeshuisscholende kinderen werden dan, meestal
onder geleide, naar de gewone inrichtingen van
onderwijs gezonden. Of, waar men bedoelde
soholen in wezen hield, werden zij uitgebreid
tot dusgenaamde diaconie-scholenook toegan
kelijk voor andere kinderen(meestal van onver-
mogenden)tot hetzelfde kerkgenootschap be-
hoorende. Dat hiel]
genoeg. Immers,
ders karaktervorming den moesten invloed uit
als zij in vrijheid bijeen zijn dus onder het spe
len. De school vertoont wel tot op zekere hoogte
het beeld van een maatschappij in het klein
maar toch op gebrekkige wijzedewijl de on
derwijzer den toon aangeeft en het zelfbewust
en eigenmachtig optreden der individuen uit den
aard der zaak niet op den voorgrond staat.
Nog andere oorzaken werkten mede of laat
ik den tegenwoordigen tijd gebruikenwant we
zjjn nog ten volle in het pas vermelde stadium
werken mede om het isolement te handhaven.
In de eerste plaats noemen we de uniform-klee-
dinghier en daar vrij leelijkvooral in de
stedelijke inrichtingen waar men er pleizier in
heeft den kinderen de stadskleuren op zeer dis
harmonische wjjze te laten vertoonenelders
wat beter, maar bijna nergens gelijk aan hetgeen
andere kinderen van overeenkomstigen leeftijd
dragen. Dan het eenvormig opvoedings-sys-
teem, waarbij geen rekening wordt gehouden
met de individualiteit en “alle kinderen als het
ware over denzelfden kam worden geschoren.
In de kerk vinden de weezen speciaal voor hen
bestemde zitplaatsen. Welmeenende lieden geven
den weezen speciaal voor hen ingerichte pretjes.
Gulle ondernemers van publieke vermakelijkhe
den verleenen op een bepaalden avond aan hen
alleen een bewijs van vrijen toegang kortom,
alles wordt aangewend wat dienen kan om de
weezen te dringen, zichzelven te beschouwen als
een bijzonder slag van menschenwel niet als
verworpelingen der maatschappij daarvoor
zien zij zich te zeer omringd door zorgen van
allerlei aard- maar toch als iets geheel bui
tengewoons.
Meestal krijgt hun karakter langs dien weg
iets passiefs. Er wordt niets aan hun eigen initia
tief overgelatert, en als de tjjd gekomen is om
een beroepskeuze te doen, hebben zij daarover
nog zoo weinig nagedacht, dat zij lijdelijk be
rusten in al wat men hun voorslaat. Voorheen
werd vap die eigenaardigheid op schromelijke
wijze misbruik gemaakt: men zond de jongens
naar het leger of naar de vloot, en dezen had
den er niets op tegenhun eenige begeerte was,
ontslagen te worden van de weeshuis-discipline,
en de „wyde wereld” in te gaan, waarvan zij
zich doorgaans heel onjuiste voorstellingen maak
ten. Soms werden zij dan goede soldaten en
bruikbare matrozen, doch niet zelden ook sloegen
zij later geheel uit den band en gingen voor de
maatschappij verloren. Thans nog wordt er vaak
minder gezien op de individueele geschiktheid
van den knaap voor een of ander ambacht of
beroepmen gaat na welke bazen behoefte heb
ben aan een leerling of „jonkmaatje”, en daar
naar wordt de bestemming der jongens geregeld.
Om billjjk te zijn, moeten we ook wijzen op
gunstige uitzonderingen. Daar, waar de geld
middelen niet ontbreken of de philanthropie een
handje meehelpt, wordt aan knapen en meisjes
die zich onderscheiden door meer dan gewone
geestvermogens, de gelegenheid geopend zich te
bekwamen voor het een of ander studievak,
waarbij in overleg wordt getreden met de on
derwijzers der lagere school. Tot dusver zjjn
dit echter, zooals gezegd js, uitzonderingen.
Wat er ook is beproefd, om binnen het ge
meenschappelijk opvoedings-ételsel verbetering
aan te brengen, er blijven groote bezwaren
over, die niet weg te ruimen zjjn. De tucht is
natuurlijk in een weeshuis strenger dan in een
gewoon gezin; er kan niet genoeg op elks bij
zondere neigingen worden geletbij vergrijpen
dienen de bestaande bepalingen consequent te
worden toegepast en kunnen geen verzachtende
omstandigheden worden aangenomen, dewijl an
ders de verpleegden met hun oppervlakkig oor
deel zeer spoedig aan onrechtmatige begunsti
ging zouden denken. Dat geeft aan het karakter
der kinderen zekere achterbakschheidzij ver-
keeren onder den indruk, steeds te worden be
loerd en uit oen soort van instinct stellen ook
zij zich in hinderlaag. Menigmaal ontaardt dit
in een soort van guerilla tusschen weezen en
verplegers. Voorts, dewjjl zij alles, kleeding,
voeding, en wat zij noodig hebben, gereed vinden
zonder dat zij gelegenheid hebben waar te nemen
wat er gedaan moet worden om dat alles te
verkrijgen, maken zij zich zekere zorgeloosheid
eigen, die hun langen tijd, soms wel hun gan
sche leven door, by blijft. De gebreken van het
systeem worden nog verergerd door de keuze
der personen die het moeten toepassen. Aan
het hoofd van een weeshuis worden meestal
personen geplaatst „zonder kinderen ten hunnen
laste”, en die niet den minsten waarborg aan
bieden dat zij ooit een enkele minuut ernstig
hebben nagedacht over de gewichtige vraag:
„Hoe kan en moet men van kinderen menschen
maken?” Nu wordt dat gemis aan ervaringen
aan paedagogische kennis wel eenigszins geneu
traliseerd door het oppertoezicht van heeren
regenten en dames regentessen, doch deze ver
vallen wel eens in een andere foutzij zijn dilet
tanten op het gebied van opvoeding, berijden
oeen bijzonder stokpaardje, en stellen er prijs op
lielp wel ietsmaar toch niet hun denkbeelden te zien gevolgd. Straks wor
de kinderen oefenen op elkan- 1 den zij weder opgevolgd door andere, die vlak
_s__ a-_-ji--j -ixl tegenovergestelde beginselen huldigen. De wees
vader en weesmoeder worden dan geplaagd door
allerlei wind van paedagogische leering, hetgeen
zij zich in den regel niet al te zeer aantrek
ken, want de heeren en dames zijn er gelukkig
niet altijd by.
Overzicht.
Kerkelijke- en schoolquaestiën beheerschen
tegenwoordig in vele landen de politiek. Ook
Oostenrijk, dat dank zij de matiging der uiterste
partijen op dat gebiedtot nu toe gelukkig die
klip omzeilde, dreigt ook zijn schoolquaestie te
zullen krijgen. Terwijl Taaffe met zijn coalitie-
ministerie alle moeite heeft om de verschillende
nationaliteiten te bevredigen en in evenwicht
te houdenen daarbij alïe kracht inspant om
staande te blyven, komen de Boheemsche bis
schoppen vragen om herstel in alle rechten van
de confessioneele school, en voegen daarbij al
dadelijk eene oorlogsverklaring tegen do open
bare school.
Hoe weinig moeite het tegenwoordig kost
om op het gebied van het onderwijs de gemoe
deren warm te maken en de hartstochten op te
wekkenbewjjst de geschiedenis van zoo menig
land. De nationaliteitsbolangendie in Oosten
rijk natie en parlement als 't ware in twee
helften verdeelenDuitschers en Slaven dreigen
ondergeschikt gemaakt te zullen worden aan
het nieuwe punt van geschil, en zóó is het best
mogelijk, dat de minister-president, die nu bij
de Rechterzjjde, de Slaven, vooral zijn steun
vindt, weldra de kans ziet verkeeren en zich
voor de noodzakelijkheid geplaatst ziet om öf
een nieuw program te volgen öf af te treden.
O vér deze laatste eventualiteit maken de bladen
zich al tamely k druk.
Terwijl in Oostenrijk de godsdienstvrede in
gevaar is, staan de kansen om dieifkvrode in
Dultschland te herstellen, niet ongunstig. Zóó
deelde de Pruisische minister van Eerddienst
mede, bij de behandeling van het budget voor
Eeredienst in den Landdag. Toch was zijne
mededeeling een teleurstelling voor het centrum,
dat in den opvolger van Falck nog altijd wei
gerde een geestverwant van dezen te zien, be
paaldelijk ten opzichte van de handhaving der
Meiwetten.
De minister weigerde dan ook den lof, hem
door sommige centrum-mannen toegezwaaiddie
meenden te ontdekken dat er eene wending in
de regeerings-beginselen zou zijn waar te nemen.
Hoe gaarne ook bereid om de onderhandelingen
die met den H. S. gevormd worden, tot een goed
einde te helpen brengen, verzekerde hij dat,
mocht het vergelijk tot stand komendit alleen
zou kunnen gegrond zijn op de Pruisische wet
geving. In verband met deze verzekering ver
dient vooral de aandacht de verklaring der
Germania dat, welke ook de uitslag der onder
handelingen zijn, de geestelijkheid zich daaraan
onderwerpen zal.
Een nieuw wapen tegen de voorgestelde ver
meerdering van het Duitsche leger en daarmede
gepaard gaande uitzetting der oerlogsuitgaven
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgeren-
HBB—B—BB“
Aan onzen tjjd is het gegeven, een
stelsel van weezenverzorging te beproeven en de lasting,
algr-peene invoering voor te bereiden. Wij be- middelen re vinaeno.
doelen de opvoeding in het gezin, niet by het leger dier.
De Diaconie der Evangelisch Luthersche ge- van 4 Mark voor 1000 inkomen.
meente te Amsterdam, die onlangs het verslag Beieren heeft men op die nieuwe militaire lu-
van haar armbestuur over 1879 openbaar maakte, ten veel tegen en een der Landdags-afgevhar-
heeft 125 weezen op te kweeken. In haar gods- digden aldaar heeft dan ook het voorstel gedaan
oóxdc» 73 verpleegd: voor meerdere is om den Koning te verzoeken de Bondraads-
w :ond zij eenigen tijd geleden gevolmachtigden te gelasten tegen de uitbrei-
voor het dilemma: öf een tweede stichting, öf, ding van het leger te stemmen.
Het 700-jarig bestaan van 1/
Weezen in huis in Beieren zal aanleiding geven tot een
nationaal feest. De Koning heeft den wensoh
uiterlyk vertoon het volk op groote lasten te
zou zien, dat, tot vereeuwiging van
dien gedenkwaardigen dageene of andere
nuttige stichting verrees I
de laatste dagen den
cussiëu in de Franscl
verstoren. De Minister van Oorlog
klein échecdaar de Kamer weigerdt
op de begrooting aangevraagde gelden toe te
staantot aanleg van versterkingen aan de
havens in de koloniën. Een oogenblik liep
daardoor het gerucht, dat de Minister van Ma
rine zou aftreden, doch de laatste berichten
spreken het gerucht ten stelligste tegen. Op
dit oogenblik is het amnestie-voorstel van Louis
Blanc aan de orde, dat zeker wel tot levendige
tooneelen aanleiding zal geven. In het gele
boek deelde de regeering aan de Kamers een
en ander mede over de jongste gebeurtenissen
in Egypte.
Behalve op een troonrede die, wat de bul-
tenlandsche politiek betreft, vrij optimistisch is
en door het toezeggen van hulp aan het nood
lijdende Ierland de meest actueele binnenlandsche
qUaestie tracht ter zyde te stellen, heeft de
Engelsche regeering de vertegenwoordiging nog
vergast op een aantal depêches en andere diplo
matieke vertoogen, verzameld in een zoogenaamd
blauw boek, dat licht moet verspreiden over de
verhoudingen tusschen Engeland en Rusland in
Midden-Azië.
De Engelsche diplomaten toonen aan, dat do
oorlog met Afghanistan zoo niet geheel dan toch
voor het grootste gedeelte aan Russischen invloed
is toe te schryven.
Het vastenavond-recös der Belgische kamers
heeft nog geen einde gemaakt aan de debatten
over de begrooting van onderwijs, die nu reeds
van 20 Januari af voortduren. De eindstemming
zal nu den 17den bij de weder-bijeenkomst der
Afgevaardigden plaats hebben.
De Spaansche koningsmoordenaar Otero is
ter dood veroordeeld. Men verwacht echter dat
het Hof van Appel dat vonnis zal wijzigen.
Men bericht, dat het wetsontwerp
tot heffing van een rentebelasting het Depute-
ment van Financiën verlaten heeft en naar den
Raad van State is verzonden.
Ingevolge kon. besluit zal er dit
jaar weder eene commissie van officieren naar
Hongarije gezonden worden tot den aankoop
van paarden voor de cavalerie.
In eene Maandag te Dordrecht door
de Commissie tot voorbereiding der verbinding
van de Hoeksche Waard met den vasten wal,
gehouden vergadering werd de wensohelykheid
aangetoondom die verbinding door middel eener
brug daar te stellen, terwijl Puttershoek als de
meest geschikte plaats voor die overbrugging
werd aangewezen. De verschillende gemeenten
in de Hoeksche Waard zouden door een stoom
tram met elkander in verbinding worden gebracht.
Ten slotte werd besloten den 26 dezer te Dord
recht eene algemeene vergadering te houden
waaraan ook door de afgevaardigden der gemeen
teraden uit de Hoeksche Waard zal worden
deelgenomen.
Naar men verneemt, zal de reke
ning van de Arnhemsche tentoonstelling ver
moedelijk sluiten met een nadeelig saldo van
omstreeks 50.000 gulden, tot welks dekking 83
pct. van het indertijd ingeschreven waarborg
fonds zal moeten gestort worden. Met het oog
op het zeer ongunstige weder van verleden jaar
en andere ondervonden teleurstellingen, hadden
velen gevreesd, dat het tekort grooter zoa zijn,
en valt deze uitkomst ten slotte niet tegen.
Indertyd is gewag gemaakt van de commissie
van bekroonde inzenders, welke eene verandering
in de wjjze van bekroning trachtte te verkrijgen
en, toen het tentoonstellings-bestuur meende daar
aan niet te kunnen voldoen, eene uitnoodiging
richtte aan de overige inzenders om voor hunne
bekroning te bedanken. Slechts één inzender
heeft tot nu toe aan die uitnoodiging gehoor
gegeven.
Commission voor de loterij ten be
hoeve der noodlijdenden door den watersnood
zijn nog gevormd te Kralingen, Krimpen a/d Lek,
Krimpen a/d IJselZevenhuizen Meerkerk
LeerbroekNieuw landAsperen en Heukelum.
Er werden reeds ongeveer 40.000 loten geplaatst.
huis worden er 78 v
geen plaats. Nu stoi
voor het dilemmaöf een
overeenkomstig de beginselen van de Nederland-
sche Vereeniging tot Opvoeding van TO-'<
het gezineen Vereeniging die in onderschei
den gemeenten van ons vaderland afdeelingen te kennen gegeven dat hjjliever dan door veel
telt en met zeer veel vrucht werkzaam is, de x1_
overige kinderen bij geschikte lieden te plaatsen, jagen, zou zien, dat, tot vereeuwiging van
Zij besloot tot het laatste, en heeft thans alle dien gedenkwaardigen dageene of andere
reden zich daarmee geluk te wenschen. De kin- nuttige stichting verrees 1
deren werden opgenomen in burgergezinnenDe tarief- en onderwijs-qnaestiën kwamen in
meest op Geldersche dorpen, waar zij zich naar de laatste dagen den goregelden loop der dis*
het lichaam en naar den geest voordeelig ont- cussiëu in de Franscbe Kamers gelukkig niet
wikkelen. Zoo voldaan is zij ever die eerste verstoren. De Minister van Oorlog leed een
resultaten, dat zij er ernstig aaii denkt de thans klein échecdaar de Kamer weigerde hem de
nog interne kinderen te verdeelen over door haar
te openen familiewoningen, waarin voor een tien
tal plaats is. Aan het hoofd van elke groep
komt dan een echtpaar, van ’twelk niet gevor
derd zal worden dat het „geen kinderen tot zijn
last” heeft. Bovendien behoeft het hoofd des
gezins zich niet uitsluitend te wijden aan de op
voeding der hem vertrouwde kleinen: hij kan
ook andere bezigheden waarnemen, mits deze
niet van zoodanigen omvang zijn dat zij hem
beletten de noodige zorg aan zijn pleegkinderen
te wijden. Terecht wordt de opmerking gemaakt,
dat niet zij, die „niets omhanden hebben,” door
gaans de meest geschikte opvoeders zijn. Con-
tröle zal er natuurlijk worden uitgeoefend, doch
niet van zoo wijde strekking, dat de persoonlijke
opvatting zijner taak door don huisvader niet
tot haar recht komt.
#at is eigenlijk een nieüw stelsel, wel on
derscheiden van ’t geen gewoonlijk door „opvoe
ding in het gezin” wordt verstaan. In ons vol
gend nummer zullen wij dat nader bespreken,
en dan tevens gelegenheid vinden het u „en nog
iets” van ons opschrift te motiveeren.
het regeerend stam-
J
eft