N°. 559. Zondag 29 Februari. 1880. ÜG, orderen heb- igd zijn aan i Januarij 1.1. >rden verzocht ar of op 15 JTEEGT te JEN, ORE, in de pro- ECHT, N. ERS. BRING Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht recht. partij ten en e euigiug :n. JONG. BUITENLAND. binnenland’ Schoolbouw. lett. BCD, irkrijgbaar bij wat tot dit Natuurlijk ivername aan- werking zijnde ■OSHOfflWHE WW. i, kunnen vast che Loödwit* do meest onbeperkte architect, van L in staat „bestek van zóó- en hij er niet N e melken en edig mogelijk R. C., en van Het geheele geb< 300 studenten ingericht, van den hoogleeraar en bare verzamelingei vlammen geworden moeten ook wat te doen hebben. In art. 1 van het eertgenoemde der Kort. Besl. (concept.) lezen wij„Bij den bouw en de inrichting van lo= kalen, waarin openbaar lager onderwijs zal worden gegeven, worden gevolgd de Algemeene regelen, ontworpen door de Commissie, benoemd ter voorlichting der Regeering,” enz. Alle Binnenlandsche Advertentieswaarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden Blecnts 2 maal in rekening gebracht. tters ABC, ANNOOTEN T, bekend mot [ei aanstaande 'eplaatst wor- OENEVELP, lonhoven. 1O: eerling, der het motto lezer Courant. L”. les namiddags IEBOUW. LR MEN. 25 Cents te teGouderak. HLDERIJEN js, te verkrij- i van mannen uit alle stan- iieid Mevrouw in Berleburg iid Graaf zu bach (Baden) nel der O. I. isaerOud-Lt. pen; Armand ul te Osborne itsraad in Gra- Afe, in Chem- 1 DRUIVEN- en longlijders r werkend ge ms ?i. 11 2,—, &Zn.; Gouda bij B. J. R. den Hartog; erk bij P. van ker Idenburg. verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden y0,70v Franco per post door het geheele rijk 0,B0. domeinen te Genneind, Van Walsem, thans surnumerair. np zijn verzoek eervol aan Mr. J. J. De Reus, als e. in het achtste schooldistrict van Zuid- S.,& W. N. VAN NO0TEN te Schoonhoven, üitgèvefs. dat in de verste verte niet op een wet telijk voorschrift zooals het behoort te zijnhet mag niet renvoijeeren naar een stuk builen het Besluit, en waarvan de inhoud niet als algemeen bekend kan worden voorondersteld, doch moet zelf, in beknopten en duidelyken vorm, de noo- dige voorschriften geven. Maar met dat al is het ons een raadsel, waarom de verschijning van het bewuste rapport zulk een storm van verontwaardiging in den lande heeft gewekt. Niet slechts de voorstanders van het bjjzonder onderwijs, dat is minder bevreem dend, doch zelfs zij die de openbare school met hart on ziel zijn toegedaan, gaven op hef- tigen toon hun afkeuring te kennen. Zonder in het minst te kort te doen aan het recht der kritiek, gelooven we toch dat men zich ditmaal te spoedig ongerust heeft gemaakt; dat men, i om eens een beeld uit de volkstaal te bezigen, - heeft geschreeuwd vóór men werd geslagen. De Minister heeft bij herhaling verklaard, dat hij bij de invoering der onderwijswet met gematigd heid zal te werk gaan; er is nog geen enkel blijk gegeven van het tegenovergestelde: de Commissie heeft zelf geadviseerd tot geleidelijke toepassing van haar stelsel op reeds bestaande scholen binnen een niet al te korten termijn, en alleen voor zooverre het dringende eischen betreft; terwijl natuurlijk ook van het school toezicht verwacht kan worden, dat het niet zal verlangen, „het onderste uit de kan te hebben.” Waarom dan zoo voorbarig de alarmklok geluid? De toestand in Rusland houdt voortdurend aller aandacht bezig. Een ernstig onderzoek naar de ontploffing in het paleis van den Keizer is ingesteld doch resultaten^daarvflfl ^'‘fafèis VaVde ontploffing plwteha'd, wmmde een viertal schrijnwerkerséén van hen moet een nihilist geweest zijn en is spoorloos verdwe nen. Prins Alexander van Hessendie by den Keizer was toen de ontploffing plaats had en wiens bezoek oorzaak wasdat de keizerlijke familie iets later dan gewoonlijk in de eetzaal kwamschreef het volgende aan zijne gemalin „Op het bordes werd ik door den keizer op gewacht. Wij gingen door een ruimen korridor naar zijne vertrekkentoen er eensklaps eene sterke ontploffing werd gehoord. Do vloer schokte, i alsof er een aardbeving plaats had. Alle gasvlam- i men in den korridor werden uitgedoofd en wij stonden in volslagen duisternis. Wij bemerkten, dat er ontzettend veel stof opvloog en konden een reuk als van kruid of dynamiet waarnemen. Men riep ons toedat de lichtkroon in de zaal waar de tafel voor het familiediner was gedekt, was nedergestort. Ik ijlde met den grootvorst- troonopvolger en den grootvorst Wladimir daar heen terwijl graaf Adlerberg, in de onzekerheid wat er zou kunnen gebeurenden keizer tegen hield doordien men aan eene gasontploffing dacht. In de eetzaal gekomen, vonden wjj alle ruiten verbrijzeld en de wanden zeer beschadigd. Er hing een verstikkende kruitdamp. Er viel niet meer aan te twijfelen, dat er onder de zaal eene mijn was gesprongen. Wegens mijne aankomst was het diner een half uur uitgesteld en vandaar dat de keizerlijke familie nog niet in de eetzaal bjjeen was. De keizerdie zich volkomen wel gevoelt, bezocht eergisteren in eene open slede de Pawlowsche krijgsschool. Het volk begroette hem met luide toejuichingen.” Thans hebben de nihilisten eene proclamatie verspreidwaarin zij dreigen de stad den 2den Maart in brand te steken. Men meldt dat de ,z keizer in zijn slaapsalon een brief gevonden heeft veel minder een Wet. i inhoudende dat hij zich niet moest voorstellen op den dag van het jubilaeum (2 Maart) de zil veren kroon op het hoofd te zullen kunnen zetten, wel echter dat Petersburg den avond van dien dag eene illuminatie zou aanschouwenals de residentie nog geen tweede gezien had. Onder de bevolking heerscht dientengevolge ernstige vrees voor brandstichtingen. Deze vrees is slechts toegenomen door den brand der akademie voor boschcultuur te Moskoudie men aan de revo lutionairen wijt. Maandag werden door de politie strenge bevelen gegeven dat op alle binnenplaat sen en in alle huizen voorzorgsmaatregelen tegen brand genomen moeten worden. Op elke binnen plaats moeten vaten of kuipen met zekere hoe veelheid water gereed staan. De burgers van Petersburg doen zeer veel voor de nagelaten betrekkingen van de slachtoffers der ontploffing. De beurs alleen gaf 50.000 roebels. De Keizer van Rusland heeft vol gens telegram van 11. Donderdag de volgende order uitgevaardigd: „In het vaste voornemen om een einde te maken aan de aanlagen der boosdoeners, welke zoo niet voor de voeten moet wegmaaien: zij zonder ophouden in do laatste dagen worden mnoton nnir wat tn dnon linhlmn Tn nrt 1 van herhaald, on die ten doel hebben de orde in het i bestuur en de maatschappij van Rusland te ver- lo- storen, hebben wij goedgevonden te Petersburg in te stellen een opper-comité, dat moet strek ken tot waarborg voor de veiligheid van het rijk en de openbare rust. Dit opper-comité be staat uit een voorzitter en uit leden, door dien Prijs der AdvertentiSnVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure. president zelf gekozen. Tot voorzitter is benoemd de tijdelijke gouverneur-generaal van Charkow, de aide-de-camp, generaal en lid van den Rijks raad, graaf Loris Melikoff, met behoud der genoemde function. Do leden van dit comité worden gekozen door den voorzitter, die, be halve dit, het recht heeft aan het comité ieder toe te voegen, die noodig en nuttig is. Ten einde meer macht te geven aan alle leden van dit comité kennen wij aan den voorzitter de rechten toe: a van prefect van Petersburg en omstrekende tegenwoordige prefect is aan hem ondergeschiktb. summier vonnis te vellen in alle tegenwoordige en toekomstige staatkundige processen te Petersburg en elders; c. alle overige prefecten van het rijk zijn aan hem onderge schikt. De gouverneurs-generaal, gouverneurs en prefecten zijn verplicht onmiddellijk alle be velen van den voorzitter uit te voeren, ook de militaire gouverneurs niet uitgezonderd. Alle Ministers zijn verplicht hem te helpen en te steunen. De voorzitter heeft het recht zich onmiddellijk tot ons te wenden om onze bevelen te vragen. Ik geef het recht aan den voorzitter om te ne- men alle maatregelen, te doen alle stappen, noodzakelijk door hem geoordeeld voor den waar borg van de orde in het Rijk en van de open bare rust, in geheel Petersburg en geheel het Rijk, en om te straffen ingeval die maatregelen niet worden uitgevoerd, naar zijn goedvinden. Alle bevelen, door den voorzitter gegeven, moe- 1 ten worden opgevolgd door ieder Russisch on- V derdaan, en kunnen niet worden opgeheven dan door hemzelf of door een Keizerlijke ukase. Door onze ukase van heden is de ukase van 5 April 1879, waarbij wij een tijdelijk gouver neur-generaal van PfltorshnriT hnn..*'i - Te Moskou is het gebouw, waarin de hoogeschool voor houtteelt is gevestigd, door brand vernield. De oorzaak is onbekend, doch eenigen der studenten zijn in hechtenis geno men. Het geheele gebouw, ter bewoning voor benevens de woning het museum, dat kost en bevattezijn een prooi der w m. De Duitsche Rijksdag heeft een kloek besluit genomen. De sociaal-democratische Afgevaardigden Fritzsche en Hasselmann waren ondanks dat ze bij besluit van den prefect van politie uit Berlijn zijn verwijderd, toch naar de hoofdstad gekomen om hun mandaat te ver vullen weshalve eene gerechtelijke vervolging tegen hen werd ingesteld. Nu besloot de Rijks dag, op voorstel van Hasenclever, dat die ver volging zal worden geschorst tot de zitting van den Rijksdag zal zijn gesloten. Alleen de conservatieven stemden tegen. Z. M. heeft benoemd tot notaris te AmersfoortMr. J. M. Richelleadv. en cand. not. te Aarlanderveen. Z. M. heeft benoemd tot ontvan ger der registratie en de heer J. M. Z. M. heeft op ontslag verleend schoolopz. L Holland. —Naar men verneemt, kan binnen en kele dagen het wetsontwerp tot heffing eener rente- belasting bij de Tweede Kamer verwacht worden. De Raad van State heeft over dit ontwerp een gunstig advies uitgebracht. Wordt de voordracht niet meer gewijzigd, dan zal twee procent van de werkelijk genoten rente worden geheven. In komsten beneden f600 zullen echter geheel, in komsten beneden f 1000 gedeeltelijk vrij worden gesteld. Het beginsel van eigen aangifte met klassen wordt ook in dit ontwerp gehuldigd. Wordt iemand echter voor den kantonrechter geroepen om zijn aangifte te beëedigen, dan zal hij eerst een specifieke opgave moeten doen van zijne rentegevende waarden. Van de rente van hypothekaire schuldvorderingen zal wel moeten worden betaald, niet daarentegen van de divi denden van aandeelen in naamlooze vennoot schappen. In het algemeen zullen zij, die voor hun nyverheid rentegevende waarden noodig hebben, voor de waarden, welke zij in de uit oefening van hun bedrijf gebruiken^ niet be hoeven te betalen. Men schat de jaarlijksche opbrengst op ongeveer vier millioen gulden. Naar ’t zich laat aanzien, zegt het N. v. d. D., zullen van regeeringswege weldra i flinke maatregelen genomen worden, zoowel om den uitvoer van levend vee naar Engeland we der mogelijk te maken, als om een krachtigen stoot te geven aan de overige belangen van onzen landbouw, niet het minst de zuivelbereiding. Het hoofd van het Provinciaal Bestuur in de Rijnprovincie heeft bekend ge maakt, dat, bij de werkzaamheden om het ijs in den Rijn te doen springen, eenige dynamiet-pa- tronen, die in houten kistjes waren aangelegd, verdwenen zün. De vinders worden verzocht, i ze ongeopend aan het naaste politiebureau te tap een schoolgebouw ingericht zijn, wil het aan alle eischen voldoen. Gaarne stemmen wij toe, dat niet al deze van even dringenden aard zijn, en dat er gesteld worden waaromtrent zonder gevaar eenige Dooh het komt mij althans voor, dat de Commissie hiermede niet Lm ...„Lm.. LwfL. „I’.MM.i gevraagd, hoe een school zijn moet, wil zij in elk opzicht den naam van goed dragen. Heeft zij op sommige punten te veel geëischt, ten minste iets meer dan het strikt noodzakelijke, (wij willen ons niet op technisch gebied begeven en bijzonderheden nagaan, maar wijzen, om één voorbeeld te noe men, op 17 Privaten en Urinoirswaar zij wel wat weelderig is geweest,) een advies is nog geen Koninklijk Besluit, veel minder een Wét. Men zou het rapport eenigermate kunnen be schouwen als een maximum van wenschen, en het is zeer stellig te verwachten, dat de Regee ring alleen daaruit zal opnemen wat voor het oogenblik onafwijsbaar is en tevens, met het oog vooral op de gemeentelijke financiën, prac- tisch uitvoerbaar. In één opzicht meen ik evenwel, dat de Com missie te ver is gegaan. Zij heeft namelijk aan haar hoogst belangrijken arbeid concepten toe gevoegd van Kon. Besluiten ter uitvoering zoo wel van het aan ’t begin van dit opstel genoemde art. 4 al. 2als van art. 87 der Wet betreffende de localen die reeds bij het lager onderwijs in gebruik zijn. Meermalen is het opgemerkt, dat zij die zich met schoolzaken afgeven moeielijk den aandrang des gemoeds schijnen te kunnen weerstaan, om een weinig voor wetgever te spelen, zoodat men er al heel licht toe geneigd is zijn denkbeelden in den vorm eener wetsvoordracht neder te leggen. Het komt mij voor dat men den heeren hoofd- en mindere ambtenaren aan het Ministerie van Binnenlandsche Zaken het gras Dan komen nog de strijders voor de eischen der schoonheidsleer. Het ontbreekt ons volk aan smaak, roepen zij uitde aesthetische ont wikkeling van hot opkomend geslacht is aller treurigst. En dat is eigenlijk niet te verwon deren. Ziet eens in welke leelijke localiteiten onze kinderen het grootste deel van hun beste levensjaren moeten dqprbrengen, omgeven door allerlei smakeloozo voorworpen, terwijl er niets wordt aangebracht dat zijn waarde alleen daaraan ontleent, dat het schoon is. Een hoogst pro zaïsch utiliteitsbogrip staat bij de opvoeding op den voorgrond; vandaar die prozaïsche borden en kaarten en tabellen, met vormleerliehamen, maten en gewichten bovendien, waarop het kind zich in de doodelijkste verveling suf kijkt. Waarom richt men onze schoollocalen niet min of meer in als nette woonvertrekken, en siert men ze niet op met platen en kunstvoortbreng selen, waarvan do dagelijksche aanschouwing een weldadigen invloed moet/uitoefenen op de vorming van het kinderlijk gemoed? En waarom worden de schoolgebouwen zelf niet opgetrokken met inachtneming van de regelen der bouwvans/, zoodat ook deze den smaak meer voldoen en die nare gelijkvormigheid met gevangenissen en pak huizen kwijt raken? De Regeering heeft een verstandige daad ver richt, toen zij bij Kon. Besluit van 2 Febr. 1879 een Commissie benoemde tot haar voor lichting bij het ontwerpen van bedoelde voor schriften. De samenstelling dier Commissie was uitstekend: Voorzitter de inspecteur van het middelbaar onderwijs dr. M. Salverda, gewezen schoolopziener en inspecteur van het lager; Se cretaris de heer Van Lokhorst, belast met het toezicht op de gebouwen voor onderwijs; leden 2 openbare, 2 bijzondere onderwijzers, 2 ge neeskundigen, specialiteiten op het gebied van de school-hygiène2 bouwkundigenallen man nen wier naam m»t vrul genoemd. En nu die Commissie haar arbeid gereed heeft, nu haar Rapport algemeen verkrijgbaar gesteld en door middel van uittreksels in de nieuwsbladen ter kennis van het publiek is ge bracht, nu is men dankbaar wellicht, maar voldaan? Eigenlijk gezegd is men occrvoldaan. Men is nu eerst tot de belangrijke ontdekking gekomen, dat goede scholen veel gold kosten, en men schijnt het de Commissie vrij kwalijk te nemen, dat zij niet eerst heeft uitgerekend wat er voor het onderwijs kan overschieten om daarna te zien in hoeverre voor dat geld rekening kan gehouden worden met de hygiënische, paedago- l gische, architectonische en aesthetische eischen i met andere woorden: geneesheer, onderwijzer, ijyan <jen kunstzin i hadden eerst moeten nagaan, hoeveel geld er mocht worden besteed. I Dat nu hebben de heeren niet gedaan. Een- korten evenwel mei zoo dat d$ negeermg veruer iw -yt inrichting der schoolgebouwen gerust kan over- j digen Zooals reeds werd opgemerkt, huldigen deze 1en I gesteld worden waaromtrent zondi ,’dat speelruimte kan werden verleend. op de hoogte van“zijn taak is.” mÜ althans voor, dat do Commissie Maar, - ook de mannen van het geneeskun- te maken heeft. Haarwas alleen dig staatstoezicht zijn het niet op alle punten j met elkander eens. Wel proclameeren zij zekere algemeene beginselen, als de noodzakelijkheid van voldoende ruimtevan genoegzame ventilatie, van zuiver licht enz., doch aangaande de middelen om in deze behoeften te voorzienzoomede in de bepaling van de hoogte tot waartoe men deze eischen mag opdry ven, bestaat veel verschil van opinie. Daar zijn er, die een bepaald stokpaardje berijden; anderen opperen zooveel bezwaren tegen bestaande toestanden dat we eigenlijk, om hen te bevredigen, onze jongens maar de hei op moeten jagen om hen daar te laten ravotten want het eene werk in de school is nadeelig voor de oogeu, ’t andere belemmert den groei, het derde veroorzaakt bloed-ophooping in de her senen, kortom, als wij die heeren hooren rede- neeren, dan moeten wy er ons over verbazen dat er nog zoo iets als de Nederlandsohe natie bestaat. Nog andere invloeden doen zich gelden of trachten zulks ten minste, bij de beantwoording der vraag hoe de scholen ingericht moeten wor den. De onderwijzers denken natuurlijk het allereerst aan de zoogenaamde paedagogische eischen; zij verlangen schoollocalen waarin het werk zoowel van leerlingen als van onderwijzers zonder groote bezwaren kan worden verricht; verdeeling der ruimte, plaatsing der kinderen, gelegenheid om in alle richtingen het bord of de kaart te kunnen zien, acoustiek, inval van het licht, scheiding der localen enz., dat alles zijn de quaestiën waarover zij het bost kunnen oordeelen. En als men nu weet dat onderwij zers ovifr het algemeen hierin met andere „des kundigen” overeen komen, dat ook zij niet gaarne hun bijzondere meeningen laten varen, is het wel te begrijpen dat we nog wel een eeuw zul- len mogen wachten alvorens op het punt „school- bouw” yan eenstemmigheid te kunnen spreken. Artikel 4 van do Wet van 17 Augustus 1878, tqt regeling van het Lager Onderwijs, bevat deze bepaling„Bif algemeenon maatregel van inwendig jbestuur worden door-Ons, zoowel in hot algemden belang van de gezondheid als van het onderwysalgemeene regelen vastgesteld omtrent den bouw en de inrichting der localen waarin openbaar lagpr schoolonderwijs gegeven wordt, alsmede omtrent het aantal kinderen, dat daarin mag worden toegelatonmet bepa ling, in hoever deze regelen verbindend zjjn voor de localenwaarin bijzonder lager school onderwijs gegeven wordt.” Het is niet te verwonderen, dat naar bedoeld Kon; Besluit door zeer velen met belangstelling wordt uitgezien. Tot dusverre heerschte en heerscht er nog op het gebied van schoollloufr 1 vryheid. Elk gemeente- hoe gering kaliber ook, acht zich k en teekening” voor een school zooveel kinderen te maken, terwijl aan denkt eenigszins rekening te houden met de eischen der gezondheidsleer, en nog veel minder te rade gaat met de behoeften der onderwijspraktijk. Dank zij deze bandeloos heid hebben we nog in de laatste jaren veel geld zien verknoeien voor gebouwen die aan ondoelmatigheid niets te wenschen overlaten die óf aan paardenstallenóf aan kazernen deden denkenen de straat of het pleindat er mee begiftigd werdgeenszins tot sieraad verstrekten. Nu is ook eerst in den laatsteu tyd de aan dacht van het publiek meer bepaald op dit onderwerp gevestigd. Vroeger kwam het er weinig op aanwaAr school werd gebonden in een afgoschoten gedeelte van de kerk soms of in een gebouw dat oorspronkelijk een schuur Was geweest. Het is nog geen vijf-en-twintig jaren geleden dat „scholen” van die soort ten platten lande de meerderheid uitmaakten. Nie mand kreeg het in de hersensgedurende de eerste helft der negentiende eeuw, eens te on derzoeken hoeveel oppervlakte en hoeveel inhoud van het locaal voor elk kind beschikbaar waren men plaatste er zooveel als er in pastenen de overigen konden een staanplaats krijgen, precies als in ’t paardenspel van Blanus op den druksten kermisavond. Schoten er dan nóg over die moesten maar wachten tot er weer ruimte kwam. "Wat het onderzoek naar den toestand der lucht j giscne, a betreft, daaraan werd nooit gedacht: Wie voor- ’net andu„ --o- heen, uit de buitenlucht komende, een school- bouwkundige deur openhaaldeviel bijna in zwijm. Laat ons dus dankbaar erkennendat we in betrekkelijk vrjj korten tijd vooruit zijn gegaan: evenwel niet zóódat de Regeering verder de voudig stipten zy aan, boe naar den tegenwoor- inrichting der schoolgebouwen gerust kan over- digen stand der wetenschap een schoolgebouw laten aan de inzichten der gemeentebesturen. 1 opgemeraiuuiuigeu umu maar al te vaak den opzichter der gemeente werken als de autoriteit bij uitnemendheid on deze biedt gewoonlykgeen waarborgen aan, hij op de hoogte van zijn taak is. Maar, - ook de mannen van het geneeskun-

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1880 | | pagina 1