(EN,
torandus,
Zondag 6 Juni.
RTEN,
digen, met zes
inde zuivert ook
tuigen, met de
M. van der
N". 573.
DEDEN,
ingen.
ïmT
/gieterij,
Do.,
ere Werktuigen
kjeS
1880.
Weekblad voor ZuidLHolland en Utrecht.
ireeren,
FROHN.
VEN
NG van
EN:
nsch e
e WEG,
SHOUT.
HOEN
hetzij zjjn in-
ihetzij den
cl alhier wen-
room,
'DA.
GDEN!
ANUS,
U i t d e diepte.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
I>
IS
te Schoonhoven,
jrscholen, Gym-
ideaal de goede richting
Deze Courant wordt geregeld iedere» Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70,
Franco per post door het geheele rijk 0,80.
Prijs dor Ad verten tién: Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
francoen uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags te 10 uren.
aate hebben op
inde de geheele
12 tot huif 2,
morgens van
1 GENEES-,
IGE.
het HEE-
- ■*--- --- ---
le rang 99,
t worden door
j L.'oJ r I <1
BKK.
eer het geachte
gearriveerd met
bestaande uit
Rijders, Rijde-
n Pantomines,
alle rassen en
Costumes en
'.en zullen niets
ILAAR,
bij Gouda.
EIKEN BERG-
i en zwaarten;
itzaagmole» „de
is ten 8 ure.
igenwaarvan
ling, des namid-
voorstelling ten
■OBmSGffl COURANT.
II u I i
Alle Binnenlandsche Advertentiën, waarvan
de plaatsing 3 maal wordt opgegevenworden
slechts 2 maal in rekening gebracht.
ranco aanvraag
DEKENS, MA-
WIEGEN, enz.
livering.
worden alle on-
rschillig of die
ten zijn veroor-
Mi en herstellen
OMWERKTUK
EN, PANNEN-
VORMMACHI-
100 stuks steenen
PERSEN, enz.
J 8 T.
I. A W. N. VAN
nderwijzer aan
or jongens te
er met Septem-
ELQELBGES"
„Vooruitgang” is het machtwoord onzer dagen.
Een ongedurige, wispelturige, veranderzieke me
nigte neemt het op de lippen en gelooft daar
mede voldoende haar gebrek aan vastheid van
beginsel en onstentenis van leidende gedachte
te verdedigen. Men wil vooruit, en derhalve
gaat het niet aan, lang te vertoeven op het
zelfde station. Vooruit, en dus, weg met alles
wat gisteren eerbied wekte, wat de vreugde uit
maakte van het geslacht dat aan het onze voor
afging: weg met al die begrippen, aan welke
het Nederland van den vorigen dag zich vast
klemde wij hebben het meerderehet betere
gevonden, of, zoo niet, dan zullen we ’t morgen
vinden als we maar niet te lang halt houden
op onze tegenwoordige pleisterplaats.
Ik weet niet, lezer! of gij u ooit hebt kunnen
thuis gevoelen in dat koortsachtig jagen, dat
naar sommigen meenen het eenig middel is om
eenmaal het land der volmaaktheid te bereiken.
Er is onderscheid tusschen reizen en reizen.
Of men al, per expresse-trein, nacht en dag rus
teloos de ruimte doorvliegt, om aan te teekenen
dat men Kier of ,daar geweest is en terstond
weer verder te gaan, dan wel rekening hou
dende met het feit dat de tijd kostbaar is, niet
temin op elk belangrijk punt de noodige waar
nemingen doet ten einde zijn kapitaal aan er
varingen te vermeerderen, dat is niet hetzelfde.
Wij gaan niet vooruit, in zedelijken zoowel als
in stoffeljjken zin, door de uitkomsten die we
verkrijgenmaar door de wijze waarop die
worden. Het eerste moge voor een
uk den indruk geven, alsof werkelijk een
rijke overwinning is behaaldhet on-
rop volgend tijdstip zal doen zien
heeft vergist.
even toelichten met een beroep
jeschiedenis
ransche omwentelii
eei
H. M. de Koningin wenscht Haar
verjaardag 2 Aug. op het Loo te vieren. Het
zal evenwel de vraag zijn of de toestand dor
Koningin zal toolaten, zoo lang op het Koninklijk
landgoed te blijven. l!
De heer Werdmüller von Ë*lgg
heeft zijn ontslag gevraagd als Burgemeester van
Kuilenburg. Hij zal over eenigen tijd naar Indië
vertrekken, om daar zelf zijne landgoederen te
besturen.
Aan het Departement van water
staat werd Woensdag aanbesteed de uitvoering
van herstellingen en vernieuwingen aan daRijks-
rivierwerken op de Boven-, Beneden- en Niéüwe-
Merwede, met het onderhoud dier werken van
1 Juli 1880 tot en met 30 Juni 1881, in vier
perceelen. Minste inschrijvers de heerenvoor
net le pore. J. A. Van Haaften te SliedreCht,
voor f 42.700; 2e perc. C. Van der Plas te Har-
dinxveld, voor f19.327; 3e perc. C. Bot Cz. te
Sliedrecht, voor f33.079; 4e perc. A. Volk^r Lz.
te Sliedrecht, voor f31.600.
Te Utrecht werd Zaterdag door
Dijkgraaf en Hoogheemraden van den Lekdijk
Benedendams aanbesteed het verhoogenverster
ken on verlengen van den beermuur te Wijk-bij-
Duurstede. Minste inschrijver was de heer F. W.
Van Vloten, te Utrecht, voor f 33.637. Er waren
9 inschrijversde hoogste was de heer D. Bar
neveld te Vreeswijk, voor f37.700.
Door het hoofdbestuur der alge-
meene watersnoodcommissie te ’s Hertogenbosch
wordt aan de ingezetenen van het dorp Teeffelen,
die ten gevolge van de op 4 Januari jl. in den
Maasdijk, nabij Driehuizen, gevallen doorbraak
have en goed verloren hebben, 60 75 pct. van
de geschatte waarde als schadeloosstelling toe
gekend.
Do' toezeggingen van bijdragen
voor het comité voor de collectieve inzending
van zuivel en vee naar de internationale ten
toonstelling te Londen, zijn nu tot bijna f 5000
gestegen. Van prinses Marianne der Nederlan
den is bericht ingekomen, dat, ingeval de bij
dragen tot f9500 klimmen, zij de restoerende
f 500 voor hare rekening nemen zal.
De heer J. Dz. Kruijt is met alge-
meene stemmen herkozen tot Voorzitter van den
polder „Willens.”
De heer J. J. Cremer, onze ge
vierde schrijver en spreker, is zeer ernstig on
gesteld.
De voorjaarspaardenmarkt te Put-
tershoek werd Maandag als gewoonlijk zeer druk
bezocht. Er waren 850 paarden aan de lijn. Door
Fransche koopers werden de luxe-paarden tegen
hoogo prijzen gekocht. Voor de beste soorten
besteedde men f850 tot f900. Voor jaarlingen
werd betaald van f120 tot f140, terwijl werk
paarden van 4 tot 7 jaren voor f 400 tot f 500
van de hand gingen. In de laatste soorten was
do handel zeer uitgebreid.
Bij vonnissen der Arrondissc-
ments-rechtbank te Rotterdamdd. 1 Juni 1880,
zijn de navolgende personen veroordeeld
E. V., wonende te Ouderkerk a/d. IJsol,
vervolgd ter zake van het niet hebben van licht
aan zijn vaartuig, tot een boete van ƒ5. Subsi
diair 2 dagen gevangenisstraf.
E. Van D. wonende te Sluipwijk, vervolgd tor
zake van diefstal van een scheermes, tot een
celstraf van 3 maanden.
II. II., wonende te Krimpen a/d. IJsel, ver
volgd ter zake van verwonding, tot een celstraf
van eon maand.
M. V., dienstbode, wonende te Boskoopbekl.
van in- dienst zijnde bij den winkelier B. te
Goudate diens nadeele te hebben ontvreemd
gelden uit de winkellade, door den winkelier
begroot op de som van ƒ200.tot 1 jaar celstraf.
Naar men verneemt, zal door den
heer J. Elias te Strijp, in de nabijheid zijner
stoom-linncnweverij, een boterfabriek op groote
schaal worden opgericht.
•*- De maatschappij voor de oprich-
Overzicht.
Naar het programma der voorgenomen werk
zaamheden te oordeelen, die de Italiaansche troon
rede aankondigt, heeft do regcering de besteja
zelfs do stoutste verwachtingen van den goeden
wil der nieuwe vertegenwoordiging. Niet alleen
opheffing van gemaalbelasting en hervorming van
het kiesrechtmaar ook wijziging der grondbe
lasting hervorming van het gemeente- en pro
vinciaal bestuurherziening van het straf- en
handelswetboek liggen in de plannen der regee-
ring. Jammer maardat nog voordat de werk
zaamheden goed begonnen zijnde regeering
reeds al haar beleid moet aanwenden om de
zoogenaamde scheurmakers in een goeden luim
te houden. Nauwelijks is hun daartoe het leeu
wenaandeel in de begrootingscommissie toege-
staanwaarin zij over 9 stemmen beschikken
of nu reeds weder spreekt men over eene wijzi
ging in het Ministeriedat reeds een lidde
Minister van Oorlog, verloor, waar men eenige
zetels voor de ontevredenen wil inruimen. Na
tuurlijk zou daarvan het gevolg zijn eene nieuwe
verbrokkeling van de liberale partij het ontstaan
van eene nieuwe partij van ontevredenen. Zoo
zullen ontbinding en kabinetscrisis vooreerst nog
wel het voornaamste nieuws blijven dat uit het
schoone Italië-te vermelden valt. Want ook in
het Vaticaan schijnt men werkeloos eenvoudig
den loop der dingen, die op kerkelijk staatkun
dig terrein voorvallen af te wachten. Uit een
communiqué van den Duitschen Rijkskanselier
aan do Norddeutsche blijkt maar al te duidelijk
dat de onderhandelingen tusschen Rome en Berlijn
door tusschenkomst van den nuntius te Weenen,
Jacobinigevoerdtot geen resultaat hoegenaamd
geleid hebben. De Paus blijft intrekking der
Meiwetten eischen en wacht daarop alvorens uit
voering te geven aan zijn besluitdat de Bis
schoppen machtigt van de benoeming der geeste
lijken mededeeling te doen aan de kerkelijke
overheid. Het Pauselijk orgaan, Voce della
verila verklaart zich dan ook tegen de thans
in Pruisen aanhangige wetdie alleen gedeel
telijke niet-toepassing der Meiwetten op het oog
heeft. Toch doet de gereserveerde houding,
die het Centrum tegenover het wetsontwerp
inneemtvermoedendat Rome niet gaarne
de kans om het mindere te verkrijgen daar
waar het meerdere onbereikbaar isongebruikt
voorbij zou laten gaan. Doch ook zonder den
steun van het Centrum zou do aanneming
van do Wet waarschijnlijk voldoende gewaar
borgd zijn. De nationaai-liberalen zijn, dank zij
de besprekingen met de hoofden dier partij ge
voerd, reeds zoo goed als gewonnen. Daarbij
komt dat de regeering zich niet tegen eonige
wijziging van het ontwerp zal verzetten en ver
moedelijk ook wel genoegen zal nemen met eene
bepaling die den duur der wet tot een niet al
te langen termijn beperkt.
Intusschen ontbreekt het niet aan waarschu
wende stemmen tegen dezen eersten stap op don
weg van concessies zonder dat daartegenover
blijkt van een geest van onderwerping aan het
wereldlijk gezag. Vooral Falck, de Vader der
Meiwetten, heeft het ontwerp ernstig bestreden,
dat, zoo betoogde hij, van groote zwakheid ge
tuigde en de rust des lands in gevaar zou bren
gen. De regeering verdedigde zich mot te wij
zen op de geestelijke behoefte dor Katholieke
bevolking, daar van de 10 Bisschopszetels slechts
3 bezet waren, terwijl 1000 pastoorsplaatsen va
cant waren. Haar doel was om, zonder het ge
zag uil handen te gevendaaraan te gemoet te
komen en misschien tevens daardoor den weg
te banen tot den vrede. De uitkomst zal moeten
bewijzen of zij goed gezien heeft.
Do Fransche regeering heeft het nog altijd
te kwaad met hen die aan haar hunne vrijheid
te danken hebben. Dat zij maatregelen nam om
op den 25 Mei eene communistische manifëstatie
te voorkomen, is haar zóó kwalijk genomen, dut
de afgevaardigde Clemenceau daarin zelfs aan
leiding vondt om in de Kamer eene» interpol'.tic-
tot de regeering te richten, waarbij echter slechte
34. leden zich aan zijne zijde schaarden. Roche
fort is zeer ontstemd omdat zijn zoon bij gele
genheid van die mislukte manifestatie, waarbij
hij waarschijnlijk zijn vader vertegenwoordigde,
twee/sabelhouwen van een politie-agent ont-
vii>g. De vader gaf daarover zijne verontwaar-
^j^fging lucht in een zeer opgeschroefde» brief
aan den prefect.
De Engelsche premier moet nog altijd boeten
voor zijne al te scherpe en partijdige oppositie
onder het vorig bewind. Zoo noemde hij in^ertjjd
de Engolsch-Turksehe conventie onzinnig, terwjjl
hij nu datzelfde verdrag handhaaft en geen
moeite doet om daarop terug te komen. Mén
verzuimt natuurlijk niet om hem dat in herin
nering te brengen.
Voorts heeft hij aan velen groote ergernis
gegeven door de benoeming van den katholieken
Lord Ripon tot onderkoning van Indië. Deze
benoeming heeft, hoe vreemd het ook schjjnen
mogezelfs tot eene tamelijk lange discussie in
de beide Huizen aanleiding gegeven.
i sche Kerk te bouwenge kunt het onmo£
i Als gij aandachtig cipiëertmaakt gij misschien
een gebouw dat er eenige overeenkomst mede
heeft maar noch door zijn samenstelling, noclt
door zijn omgeving is het aan zjjn model gelijk.
Met even goed gevolg zou men beproeven den
onverbiddelijken tijdwijzer een eind terug te zet-
ten. Al wat leeft, al wat bestaat, moei zich
ontwikkelenvooruitgang is een onverbrekelijke
natuurwet. De vraag is alleenIn wlke
i richting
Menschen zonder ideaal zijn er niet. Elk
i stelt zich een toestand voor, die het toppunt
zijner wenschen zou uitmaken, en boven welken
hij zich niets voortreffelijkers kan denken. Nu
hangt do mindere of meerdere verhevenheid van I
dat ideaal, dien denkbeeldigen en begeerlijken j
verstandelijke ontwikkeling. Van daar dan ook, rijke beteekenis bevorderen, dat is onze roeping,
dat we bij verschillende volken zulke uiteen- -n- w—
loopendo, soms grof-zinnelijke voorstellingen aan
treffen van den Hemel, in zekeren zin hun ideaal.
Onderwerpt al die voorstellingen aan een cri-
tisch on vergelijkend onderzoek, en gij hobt de
meest vertrouwbare gegevens voor de studie van
het ontwikkelingspeil der natiën van het tegen
woordige zoowel als van het verledeno. Welnu,
oen ideaal hebben, en naar zijn bereiking of
verwezenlijking te streven, is wel niet juist het
zelfde, maar het laatste is een logisch, oen# on
vermijdelijk gevolg van het eerste.
Dat streven, en niets anders, is vooruitgang.
Dat alleen is doel. Al het andere, ’t welk men
nu en dan met dien weidschen naam betitelt, is
middel, niets-meer.
Zoo Velerlei menschen er zijn, zoo afwisselend
is hun ideaal, ’t Is zoo men schermt tegen
woordig nog al met dat woordmen zet er zelfs
’t woordje het voor, daarmee te kennen gevende,
dat men er slechts één als waar erkent, en dat
alles wat daarvan afwijkt uit den Booze is,
precies als die kettermeesters van gisteren en
van heden, die u ten vare zouden doemen als
gij niet op zeer zichtbare wjjze ja knikt wan
neer zij bezig zijn hun geloofsbelijdenis te pre
velen, of die wijsgeeren van het heden en van
de naaste toekomst die u nauwelijks den naam
van mensch waardig keuren als gij niet elk
oogenblik gereed staat met de duurste eeden te
bezweren dat zij, en zij alleen, en niemand bui
ten hen de waarheid, de heilige, absolute, on-
omstootelijke waarheid hebben gevonden. Maar
die grootspraak, die zelfverheffing in een ande
ren dan den gewonen vorm, moet ons niet ver
blinden; zooals de mensch is, zóó is ook zijn
ideaal.
Wanneer hij nu niet geheel door traagheid
wordt overheerscht, zal hij alle krachten inspan
nen om het naderbij te komen, dus, in de
meeste gevallen. Slechts de minst ontwikkelde
menschengroepen berusten lijdelijk en zonder
eenige poging te doen tot bereiking van het
betere. Doch, naar den aard van dat ideaal,
zal ook de keuze der middelen verschillend zijn;
hetzelfde verschil is van invloed op de richting
waarin men zich meent te moeten bewegen om
te Jromen waar men wezen wil< Vandaar alzoo
dat het woord „vooruitgang,” door onderschei
den personen gebezigd, niet steeds hetzelfde
beteekent.
Dat verschil evenwel kan bestaan in wozon
of in graad. Daar zijn er, misschien wel in onze
naaste omgeving, die hun dierbaarste wenschen
niet hooger uitstrekken dan tot de bevrediging
van bloot zinnelijke, materiöele begeerten. Wat
zij echter doen om hun ideaal,'dat misschien
het onze niet is, te bereiken, is geen verloren
arbeid. Ook zij breiden menigmaal het kapitaal
van het menschel ijk weten en kunnen uit; ook
zij banen aan de gedachte nieuwe wegen, en,
zonder het te willen, komt hun inspanning ook
hun ten goede, die aan het leven hoogere eischen
stellen, voor wie een verhevener ideaal bestaat
dan dat met de zinnen gepeild en met de han
den omvat kan worden. Alleen dan, wanneer
de groote meerderheid van onze medemenschen
haar kracht uitsluitend zoekt in dat koude rea
lismedat de zelfzucht in de hand werkt en
de kinderen dezer eeuw scheidt in plaats van
hen te vereenigen, bestaat er reden tot vrees,
want, ook dat leert ons de geschiedenis, een
volk dat in die richting zijn ideaal zoekt, gaat
ten gronde. De wereld is tot in haar uiterste
uithoeken overdekt met overblijfselen van vroe
gere beschavingen. Lang vóór de Europeanen
de Nieuwe Wereld bezochten, bloeiden daar
natiën die op een hoogen trap van ontwikkeling
stonden, maar die door haar opvatting van
het leven, door haar streven naar haar ideaal,
dus door haar vooruitgang, zijn vernietigd.
Hot uitgangspunt der menschheid is de bar-
baarschheid. Uit de diepte trad de mensch te
voorschijn, hulpeloozer dan de dieren des velds,
maar boven die allen begaafd met den aanleg
tot het hoogere. De zoogenaamde reuzenschre
den die in onze eeuw worden afgelegd op elk
gebied, zijn slechts bescheiden stappen in ver
gelijking met deh verbazenden vooruitgang, die
bestond in het eerste gebruik van een werktuig,
hoe onvolmaakt ook, al ware het slechts een
knods om een stuk wild to vollen of een stok
i-.ï .1 j k '1
verkregen
oogenblik
belangrijk,
middellijk daaro]
dat men zich
Mag ik dit
op de
De Fransche omwenteling der vorige eeuw is
zonder eenigen twijfel een der belangrijkste ge
beurtenissen van de wereldhistorie geweest.
Een stelsel van regeeringsvorm en maatschap-
pelijke verhouding, dat geworteld scheen tot in
de ingewanden der aarde, werd omvergeworpen
alle boeien werden gebrokenalle banden losge-
maakt, alle betrekkingen omgekeerdals met
een reuzensprong bereikte men het land der
absolute vrijheid. Maar de vruchten? Geen
twintig jaar later, of nieuwe, minstens even
knellende boeien waren aangelegd, en nog
eenigen tijd daarna keerde alles tot zijn voor
malige» toestand terug. Met dat kolossale on
derscheid echter, dat de groote zondvloed één
ark onaangetast had gelaten; dat het groote be
ginsel: gelijkheid voor de wet, van zijn bolsters
ontdaan, in het daglicht was gebracht waar het,
langzaam, bijna onmerkbaar, zich mocht ont
wikkelen om het staatkundig leven der Euro-
peesche volken gaandeweg meer te doordringen.
De sprong was mislukt, de geleidelijke voort
gang van het levenwekkend idéé kon niet weer
houden worden.
Ziet, dat is vooruitgang. Niet het onstui
mig omverwerpen van het bestaande, in wel
ken vorm ook. Men bevordert hot Welzijn der
menschen niet, door hen onder puinhoopon te
begraven, en evenmin tooit men een landschap
door het met bouwvallen te overdekken. Al
wat is, moet zijn, dat wil zeggen, heeft recht
van bestaan, zoowel in den zin van oen over
gangsvorm tot het betere, als in dien van een
ontwikkelingstoestand uit iets minder volkomens.
Men stelle het dus op prijs, door het gestadig
te hervormen.
Vreesachtige naturen mogen ook dien voor
uitgang duizelingwekkend noemenmet hun
bezwaren kunnen we ons niet in laten. Volko
men stilstand is de doodvraag het maar aan
allen die weten wat instoffelijkon zin leven
beteekent. Het moge waar zijn dat sommigen
hier of daar toestanden aantreffen die volkomen
beantwoorden aan hun persoonlijke behoeften
zij kunnen toch waarlijk niet vergen dat allo
menschen zich er mee vereenigen eri eenparig
zeggen: „Ziezoo, nu hebben we ’t recht naar
den zin: laat ons hier tabernakelen bouwen voor
dit en alle opvolgende geslachten. Of liever,
ten einde niemand zich van hier verwijderen
moge, laat ons een toren optrekkon die tot de
wolken reikt!”
Maar eigenlijk, de af keer dien sommigen
aan den dag leggen tegen vooruitgang in hot
algemeen, is geheel iets anders dan datgene
waarvoor zij het uitgeven. Stilstandwe zeiden
het reeds, is niet mogelijk. Achteruitgang is
het evenzeer. We kunnen, het verledene niet
terugroepen, geen vroegere toestanden herstel
len, geen oude verhoudingen op nieuw in het
leven brengen. Ja, met eenig overleg is wel
iets te maken dat naar het oude geljjktals
men ten minste niet al te precies kijkt, doch
verder dan een zeer oppervlakige gelijkenis
brengt men het niet. Beproef ecus oen Gothi-
S. W. N. VAN NO0TEN
üiwnwi.
igelijk.l om de vruchten van een boom te slaan. De af-
jschien stand tusschen een naald en een naaimachine is
Jèneindig kleinet dan die tusschen niets en een
naald, en de man die zich voor het eerst tegen
do guurheid van het klimaat poogde te dekken
door zich te bekleeden met de huid van het door
hem gedoode dier is grooter hervormer geweest
dan allen die na hem kwamen. Hetzelfde is
van toepassing op het gebied van denken. De
eerste waarnemingen, hoe onvolkomen die ook
geweest mogen zijneischten van den geest
krachtiger inspanning dan de diepzinnigste stu
diën der geleerden van later tijd.
Wij, die staan op de schouders van duizenden
geslachten, zijn in staat gesteld aan de hoogste
eischen te voldoen. Vöt, hebben zorg te dragen,
uat lueuui, uien uenaueeiuigen en oegeeriipcen dat het streven naar MK ideaal de goede richting
toestand, geheel af van iemands zedelijke en blijft volgen. Het mensch-zijn in zijn volle en
aan welke wij nooit ontrouw mogen zijn. Een
„de profundis”, uit de diepte, is ons uitgangs
punt, een „excelsior” steeds hooger, onze
leuze en ons doel.