w,
Zondag 18 Juli.
1880.
y. 579.
asmeer.
Kunst.
MAK.
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
reeren,
roL,
at.
op
.NTS,
Uitgever
K JES
ELÖ,
Een wereldschokkende ge
beurtenis herdacht
BINNENLAND.
OOM,
»7.
BUITENLAND.
bezoek
bisscta
gestaan.
rerkrijgbaar bij
luisvriond”
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven»
Uitgevers.
■OMOWHHS «W.
hunne Zoons
ling verlangen,
ioctusson zynor
en is zijn Ad-
in zullen roods
gezegd. i
Platen. De
t en Gecou-
BROEKEN,
R. ARNOLD,
ars. H. T.
tvertelling,
5 T.
6 W. N. VAN
r Liter,
ilo.
n.
Alle binnonlandsohe Advertentiënwaarvan
de plaatsing 3 maal wordt opgegevon, worden
slechts 3 maal in rekening gebracht.
Huisgezinnen,
aschnjving van
de inhoud van
letterkundigen.
as wat tot dit
idergoteekondo
ruime mate te
te TiJdftfWtt,
i tot i, premie
Prjjs der AdvortentiënVan 1 tot 5 regels 0,50. Iedere
regel moor 0,10. Grooto lettors naar plaatsruimte. Inzending
franco, on uiterlyk tot Zatordags-voormiddags ton 10 ure.
T.
24 Aug. aan-
ndo aan zjjno
ndorwjjs oono
aren tot Adel-
Dezo Courant wordt geregeld lederen Zatordag-middag
verzonden. Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door hot geheolo rijk 0,80.
overgeloopen. Eon honderdtal afgevaardigden
war® l tot dos avonds laat in de vergaderzaal
gebhjSen; inmiddels werd aan het Hof weder
oen bal gegeven. Eindelijk daar kwamen do
tijdingen uit Parijs. Do adellijke afgevaardigde
De Liancourt gaat onmiddellijk naar den koning
on doelt hom, zonder iets te verbergen, het grooto
nieuws medo. Do koning trekt verwonderd de
wenkbrauwen op. „Maar,” zegt hij„dat
is waarlijk een oproer!” „Neon, sire,” antwoordt
De Liancourt op plochtigmi toon, „hef u ff een
M een omivo'Uelmg
Zeker, niets minder dJu dat. Den volgenden
dag kreeg de vorst oen aifder inzicht in do zaak.
In de grootste orde waroü do Parijzenaars reeds
bozig de Bastille af te breken. Het leger van
Bozen val was verdwenen, De Nationale Verga
dering keurde de handelingen der Parijzenaars
good. De bevolking der hoofdstad herdoopte
haar militie in nationale garde en benoemde
Lafayette tot commandant, Bailly tot maire.
Deze begaf zich een paar dagen later aan het
hoofd eenor deputatie op weg om do sleutels
den Koning aan to bieden, don Koning, die
in allerijl Nocker heeft toruggeroepeh en beslo
ten hoeft Parijs een bezoek te brengen. De ont
moeting heeft plaats bij de brug van Possy:
„Bird”, zegt Bailly, „ik breng u do sleutels
van de goede stad Parijs; ze zjjn dezelfde, die
aan Hendrik IV werden aangebodendeze hooft
zich toen een volk verworven, maar thans heeft
het volk zijn Koning veroverd.”
In dio dagen scheen het, alsof een nieuwe,
een blijvende verstandhouding tussohen Koning
en natie geboren was, en dat do eerste in den
omkeer van zaken openhartig zou berusten. He
laas! het hooft zoo niet mogon wezen: hot be
ginsel der onbeperkte monarchie zou niet onder
gaan dan na oen bloedige worsteling. De 14e
Juli was slechts hot eerste bedrijf van hot reus
achtig drama, óénig in de geschiedenis der wereld.
Het besluit van de Franaohe Kamersom den
14en Juli, den datum van de inneming der Bas
tille, voortaan als een nationalon gedenkdag te
vieren en de wijzewaarop dit denkbeeld is ver
wezenlijkt, verdienen de toejuiching van allen,
die sympathie gevoelen voor de derde Franacho
Republiek. Wij hebben ons niet te verdiepen in
de vraag of het verleenen van een nagenoeg
algemeene amnestie reeds nu, terwijl de harts
tochten nog lang niet zjjn gestild, een daad van
verstandige politiek genoemd kan wordenhet
zou ook niet mogelijk zijn daarop een antwoord
ttf vinden. Maar op ons oordeel over de feest
viering heeft dit geen invloedde BaStille-be-
storming is de geboorte dor revolutie geweest
en allendie de gevolgen dier grooto gebeurte
nis, namelijk don ondergang der alleenheer
schappij, de erkenning van de rechten van den
mensch, als zegeningen beschouwen, hebben in
de afgeloopen week een dankbare gedachte go-
wjjd aan het Parjjsche volk, dat den 14enJuli
1789 het somber gedenkteokon van het gruw
zaamst despotisme innam en den volgenden dag
omverhaalde.
Hier volgt een korte schets van die belangrijke
gebeurtenis.
In Juni was de verhouding tusschen den
Koning en de Nationale Vergadering zeer ge
spannen geworden. De dnanciëele hervormings
plannen van don liberalen Minister Necker von
den noch bij Lodowjjk XVI, noch bij het Hof,
eenige instemmingwantom deze ten uitvoer
to brengensou men hebben moeten beginnen
met den adel en do geestelijkheid ook tot het
betalen van belasting te noodzakenen dat ging
natuurlijk niet. Inmiddels bleef de Vel-gadering
permanent, in afwachting van hetgeen geschie
den zou, en weerstond allen aandrang van den
Koning om zich te ontbindenook een plan om
haar met geweld uiteen te doen gaan stuitte af
op de kloeke houding van eenige afgevaardigden
uit den adel.
Reeds was de maand Juli eenige dagen oud.
Do Vergadering richtte onophoudelijk vertoogen
tot den Koning; deze gaf ontwijkende antwoor
den. Maar in stilte had hij roeds zjjn partij ge
kozen. In de nabijheid van Parijs waren grooto
afdeelingen troepen bijeengebracht onder opper
ste leiding van den hertog De Broglio, met
artillerie en grooten voorraad van ammunitieallo
toegangen tot Parijs waren bezet, de communi
catie met Versailles, verblijf zoowel van de Ver
gadering als van het Hof, was afgesnoden. De
Koning broedde eon aanslag niet slechts togen
do Nationalemaar ook tegen de hoofdstad.
De toestand was te Parijs hoogst ongunstig.
Lang, zeer lang had het volk gehoopt. Nog
steeds was er gebrek aan de allereerste levens
behoeften de prijs van het graan was tot een
noodlottige hoogte gestegen. Het krachtig op
treden van de afgevaardigden van den derden
standdo hoopvolle toezeggingen van don Mi
nister Necker hadden wel voor eon wijlo don
moed verlevendigd, maar do beloofde verlichting
van don druk bleef uit. Inmiddels wist hot volk
dat het Hof op het kasteel to Versailles zich in
weelde baadde, dat men daar schitterende feesten
gaf als verkeerde hot Rijk in den besten staat.
Ook gevooldo het volk zich beklemd door do
aanwezigheid en voortdurende toeneming van
soldaten, Duitschers, Zwitsers on Franscho
regimenten van de lijfwacht: het sidderde als
voor een onbekend dooh dreigend gevaarhot
vroeg aan zijn overheden op tolkons luider toon
om wapens. Do militie van Parijs wenschte do
stad tegen een aanval van buiten to dokken
doch waarmede? Men had zelf geen ammunitie.
De stedelijke overheden konden ze ook niet
geven zij hadden een bode gezonden naar Char-
leville om geweren en kruid te doen afzenden.
Eu dan aan het eind van do straat St. An
toine verhief zich do geduchte sterkte, de Bas
tille, welker kanonnen de gansche woelige voor
stad bestreken. Een blik op die hooge, dikke,
sombere murenop die diepezwarte grachten
waarover een ophaalbrug kon worden nodergo-
latenvervulde do Parijzenaars mot schrik. In
derdaad ware Lodowjjk XVI eon man geweest
die oen kloek besluit wist te nemen en vaardig
ton uitvoer te leggen en waron zjjn vertrou
welingen tot iets meer geschikt geweest dan op
hofbals te schitteren en aan vreemde hoven te
pronken dan zou het hem wellicht niet mooi-
lijk zijn gevallenmot één slag de naderende
omwenteling te onderdrukkendoch de Koning
nam zijn maatregelen als het ware één voor één
en als hij iets had gedaan meende hij dat hij
nu wel weer eons oen kleine ontspanning mocht
genieten. Den 12en Juli verspreidde zich het
gerucht, dat Necker ontslagen en reeds naar
zjjn landgoed in Zwitserland op reis was. Het
Parijsche vólk raakte in gisting; dichte drom
men bewogen zich langs do straten. Nocker
was, toen althans, do eenige hoop dor
ongolukkigen en de koning had moedwillig oen
zjjnar reddings-ankers afgesneden. Toch 'bleef
De Besenvaldie do in een kamp voreonigde
troepen nabij Parijs commandeerde, werkeloos:
hij wachtte nadere bevelen, en deze bleven uit.
En roods begon een gedeelte van zijn soldaten
af te druipen.
Maandag den 13en Juli was de hoofdstad in
rep en roer. Grooto volksdrommen doorkruisten
do stratensteeds om wapens roepende. Do oproerhet is een
smeden werkten als razonden om punten voor
pieken te maken. De stormklokken luidden
net stadhuis werd doorzocht, men vond er wat
oude, schier onbruikbare geweren, en twee tot
vuren weinig geschikte kanonnetjes, met zilver
beslagengeschenken van den koning van Siam,
indertijd aan Lodewijk XIV vereerd. Men gaat
verder. In het gesticht Lazaro vindt men een
belangrijke, hoeveelheid korenmeer dan daar
noodig was; 't wordt onmiddellijk naar do markt
gezonden. In don kelder is grooto voorraad
wijn; eenige van den hoop gaan er zich aan te
buiten on worden beschonken. Men voert zo
mee. Eon betrapte dief wordt terstond opge
hangen.
Nu naar La Force. Do deuren worden open
gebroken, do gevangenen—schuldenaars die niet
konden betalen, in vrijheid gesteld. In don
kerker van het ChAtolet, voor misdadigers bestemd,
beproefden do gevangenen uit te breken; het
volk drijft hen terug en wil teven» de medege
nomen dronkaards in bewaring geven. De cipier
heeft voor hen geen plaats; men hangt hen op
aan de boomen.
Daar komen eindelijk do kisten uit Charle-
ville met het opschrift: „artillerie.” Gretig
worden zjj geopend, zij bevatten slechts lom
pen Spaandersenz. Een kreet van woede stijgt
ten hemel.
Don volgenden morgen is do onrust nog groo-
ter. Thans zal de menigte, het koste wat het
wil, wapens veroveren. In het Hötel des Inva
lides zijn 28.000 geweren, daarheen! Men
beklimt de muren, de oude krijgers zijn on
machtig tot tegenstand. Spoedig wordt do buit
overmeesterd.
Nu naar de Bastille! Roeds hadden zich nu
en dan gewapende benden voor do poort ver
toond, doch do commandant De Launay had
even oen paar stukken doen losbranden. Tegen
den middag is do volksmassa daar aangekomen.
Zij eischt de overgave, on zendt Thuriot do la
Rosièro om te onderhandelen, allereerst over de
verwijdering dor kanonnen van do muren. Die
stap leidt tot geen resultaat. Terwijl men do
buitenste ophaalbrug neerlaat om Thuriot uit te
leiden, pogen do voprsto bestormer» binnen te
dringen; een paar schoten doen hen afdeinzen.
Maar die schoten hebben slachtoffers gemaakt.
Een bulderende kreet van smart verheft zich,
do menigte schiet ih blinde woede de geweren
af tegen do onwrikbare muren. Twee kloeke
mannen plaatsen zich op de geweren die men
met de bajonet in do voegen der wallen hoeft
gestoken; met forsche slagen beuken zij, zonder
acht te --slaan op het geweldig vuren, de’ ket
tingen der ophaalbrug, deze breken, on don
derend valt de brug omlaag. Met qnstuimig
geraas loopt de menigte toe, een nieuwe gracht
houdt haar tegen, on do muren zijn oven on
beklimbaar gebleven. Steeds stroomt de bevol
king naar de Bastille, en verschrikkelijker wordt
de verwarring. Men voort brandstoffen aan,
vergeefs; men brult, men raast, hot vuren wordt
niet afgebroken, en nu eu dan moeten sterven
den of gewonden worden weggevoerd. Nogmaals
worden deputatiën afgezonden om op de overgave
aan te dringen; De Launay hoort haar niet of
wil niet hooron. Het gevecht‘duurt voort,
vier uren lang. De ongelukkige commandant is
ten einde raad: de verdedigers dprvesting, in
validen en Zwitsers, zijn moede van hot schieten
hij poogt hot kruidmagazijn in brand te steken, ->r-
men belet het hem. Do verdedigers openen een
deurtje en reiken eon geschrift over; eon man,
dien men op een plank over do gracht in even
wicht houdt, neemt het aan. Het bevat de ge
stelde voorwaarden: vrije aftocht voor de bezet
ting. De voorste, aan vqllo^s stemmen er in toe.
Nu daalt de tweede ophaalbrug, do menigte
dringt naar binnen, do Bastille is gonomdW.
Helaas, dat de belofte, trouwens slechts door
onkelen, zonder raadpleging met do massa, af
gelegd, niet word gehouden! Hoe schoon zou
do dag zjjn geëindigd, indion hot bloed van Dp
Launay, en van vier andoren, de straten niet
had bezoedeld, indien do menigte haar zego-
tookonen niet had vermeerderd mot zijn hoofd,
op oen piek rondgedragen! Maar wie ,zaï den
bliksem, die don hemel in vuur zot on den
dampkring zuivert, verwijten dat hij brand heeft
gesticht?
Op dionzolfden dag had do koning weer drio
deputation van de Nationale Vergadering, die
hem op hot gevaarlijke van den toestand wezen,
on verrichter zake doen vertrekken. Misschien
dacht hij wol, dat hot leger handelend zou op
treden, en wist hij niet dat een deel van dat
zelfde leger ’yoeds tot do Bastille-bostormers was
Door de Pr,ov. Staten van Zuid-
Holland werd 11. Dinsdag tot lid van de Eerste
Kamer herkozen do heer Mr. G. A. De Raadt
met 61 van de 66 stemmen. Gekozen werd in
de plaats van den heer J. W. Hein (die wogen»
ouderdom en zwakke gezondheid verzocht niet
meer in aanmerking te komen), de hoer I. D.
Fransen van de Putte (lid van de Tweede Kamer)
met 38 stemmen terwijl er 16 waren uitgebracht
oo den heer, W. C. M. Begramoud lid dór
Tweede Kamer.
De heer Mr. A. A. Van Bergen
IJzendoorn burgemeester van Gouda, heeft do
benoeming tot lid der Gedeputeerde Staten niet
aangenomen.
Ten aanzien van de aanvragen om
toepassing van art. 36 der wot op bet lager
onderwijs van de gemeentebesturen van Berg-
Ambacht, Krimpen a/d Lek, Hoornaar on Schel-
luinen, ondersteunt de Commissie uit de Prov.
Staton do praoadviezon van Ged. Staton, wat
do t*#e (laatste gemeenten betreft $ot verdaging
der bfrkmideling haror aanvragen tot do herfst-
vermdAi^.
JL^esluit van Godop. Staten dor
protow i< Zuid-Holland is do gemeente Ottoland
afgeiRloiden van het onderkiesdistrict Goudriaan
on voor de verkiezing van leden der Prov. Staten
aangewezen als een afzonderlijk onderkiesdistrict
van het hoofddistrict Sliedrecht.
Door do burgemeesters in de Prov.
Utrecht is aan den afgetreden Commissaris des
Honings, jhr. E. C. U. Van Doorn, als blijk van
hoogachting on hulde, bij zijn vertrek een aan
denken aangeboden, bestaande in eene pendule.
In September wordt do Vorst van
Waldeck-Pyrmont, vader van onze Koningin, in
den Haag verwacht.
Tot conservator (honorair) aan de
bibliotheek dor Universiteit van Amsterdam is
benoemd do heer J. N. Scheltoma, oud-archiva-
ris van Gouda.
Onder de ruim vijftig geslaagden
bij het groot ambtonaars-oxamen voor Indië komt
voor, de heer J. A. Van der Lee van Gouda.
Te Vlissingen werd Maandag de
marmeren gedenksteen onthuld ter herinnering
aan Jacobus Bellamy, in het huis, waar hy in
1757 geboren werd. Het is een uitstekend ge
beeldhouwde beeltenis van den dichter met een
eenvoudig randschrift. De president dor com
missie Ds. Joh. Dyserinckhield eon feestrede.
Het volkslied werd vierstemmig gezongen door
leden van den zangcursus en do liodertnfelbege
leid door muziek. Op het raadhuis was oen
receptie van autoriteiten en genoodigden door
don burgemeester, waarbij vele toespraken ge
houden werden. De tentoonstelling van voor
werpen op Bellamy’s leven betrekking hebbende,
word daarna geopend.
Het voorloopig comité voor de in
zendingen ter landbouw-tentoonstelling te Lon
den heeft besloten don termijn van aangifte van
vee on znivol voor do tentoonstelling te ver
lengen tot 15 Augustus, maar die op dien datum
dan ook definitief te sluiten. Do aangiften moe
ten geschieden bij den hoer L. Brookoma, se
cretaris van het voorloopig comité te Wageningon.
Voor do verloting te Groningen is
o. a. aangekocht een zilveren koffie- on thee
servies met ketehon blad ter waarde van f1000.
Do verkoop dor onafgehaalde
prysvoor worpen van de grooto Watorsnoodlotorij,
welke in hot Venduhuis te ‘s Hage plaats had,
hoeft f927 opgebracht.
Algemeen wordt geklaagd, dat
het met do zoetwatervisschoryen bijzonder slecht
gaat. Palingbaars enz. wordt zoor weinig ge
vangen, waarvan do rode hoofdzakolyk gezocht
wordt in den langduriger! winter, waardoor het
water te lang achter elkander mot ijs bedekt is
geweest eu dientengevolge een ina<«sa visch ge
stikt is. I
aan de lersche pachters houdt nog altjjd het
Engelsche parlement bozig. Het eigenbelang,
wl» Jiboralv juu-lowutotata l>ü <lew rog«-
ling hebben, brengt mede, dat do rogeoringhet
meeste last hooft met hare vrienden, waarvan'
velen" de voordracht ernstig bestrijden.
De Zulukaffers zjjn niet zeer ingonomen mot
het nieuwe bestuur, dat hun land in dertien
koninkrijkjes verdeelde met evenveel, naar hot
schijnt, nog al lastige potontaatjes aan het hoofd.
Do Kaffers komen zich reeds in grooto gotalen
over do willekeur dier nieujve hoofden bij hot
Engoltche bestuur beklagen.
Terwijl Duitachlands Keizer te Bad-Ems het
bezoek van zijn Oostenrijkachen collega af wacht,
zocht Von Bismarck verademing te Kissiugen,
waar hij hot gezelschap geniet van don Aarts
bisschop van Bamberg.
Geheel zonder politieke bemoeiingen schjjnt de
grijze Staatsman nu eenmaal niet te kunnen zjjn.
De Italiaansche Kamer houdt zich weer mot
do oude quaostio bezig, de belasting op hot ge
maal. Het zal nu moeten blijken of, net doel,
met do ontbinding der Kamer beoogd, werkeljjk
bereikt is.
CKEN8, MA-
flEGENenz.
ivering.
worden alle
sohillig of die
:ten zijn ver-
Overzicht.
Niet voetstoots maar nadat nog enkele beper
kingen bedongen waren, heeft de Fransche Se
naat de amnestio bewilligd en daardoor tot het
welslagen van het feest van 14 Juli medegewerkt.
Immersmen moge de algemeepe gmpëstie op
zich zelve beschouwen als een onÈandigen of
ongeraden greep der regeoringnu zo eenmaal
aan do orde gesteld en door de. Kamer goedge
keurd waszou hare verwerping door den Senaat
eene agitatie in het land gewekt hebben die
in hare gevolgen misschien, meer schade had
gedaan dan de terugkeer der Communisten het
land zal berokkenen. Berouwvol keeren de hoe
ren echter allen niet terug. Nog voor dat do
amnestie was verleendkondigde Rochefort roods
het eerste nommer aan van zijn nieuw blad
getiteld „do Onvorzoenlyke”, dat ook zeker zijn
lezers wel zal vindonals men in aanmerking
neemt, dat de schryver bij zyno terugkomst te
Parijs door 6000 vrienden werd ingehaald en
verwelkomd.
De feestviering van den 14 dezer is echter,
ook niet door de onverzoenlijkengestoord. De
Parijzenaars hebben al het mogelijke in het
werk gesteld W aan de ofticieele feestviering
de uitreiking der vaandels, luister bij te zetten,
door illuminatie versieringen optochten enz.
Eqa flink en mannelijk woord van den Presi
dent der Republiek Grevy lokte stormachtige
toejuichingen uitbij de uitreiking der vaandels,
aan de vertegenwoordigers der verschillende
legerafdeelingen. Het geheel leverde een mili
tair schouwspel opdat den besten indruk
maakte, vooral omdat het gepaard ging met de
betuiging, dat Frankrijk zich niet voor den
krijg toerustmaar den vrede bewaren wil.
Aan die gezindheid heeft Frankrijk het te
danken dat het zoo spoedig weer zijn oude plaats
heeft ingenomon in den rij der Mogendheden en
niet geringen invloed uitoefent op den gang van
zaken in Europa.
De jongste beslissing in do Oostersche quaestie
toch is in de eerste plaats te danken aan hot
initiatief van Frankrijk, waarbij later Engeland
zich aanslooton dat aanleiding gaf tot het
bijeenroepen dor na-conferentie te Berlijn. En
Frankrijk zou vooral voldoening hebben van
zyne pogingen in. deze, indien hot zich be
vestigt, dat do Porte het hoofd zal buigen voor
do beslissing dor Mogendheden. Eon gunstig
toeken daarvoor is do jongste kabinetswijzi
ging in Turkije. Vooral in het aftreden van
Osman-pacha als Minister van Oorlog meent
mon oen toeken te zien van vrodeliovondo ge
zindheid. Mocht do uitkomst die verwachting
verwezenlijken, dan zullen de Duitscho speciali
teiten, die do Sultan zich koos, om ordo te
stellen in do regeling van do Staatsfinanciën,
zeker mot oonig meerder kans van succes hun
overigens niet opwokkenden arbeid aanvaqrdon.
Do Koning van Griekenland vervolgt nog
altijd zijn reis door Europa. Do wog dieu
neemtLonden—Parijs—BerlijnWoonon/
Petersburg, doet vermoeden, dat dio rois\
vreemd is aan ’s lands belangen.
De wet tot regeling dor schadeloosstellingen