&KT,
ING.
dor gemeente
erlieden
eningen
verwisselen
N,
ipt van
ZiOON,
lieden der
vertering
srpte in ’t
Lerend en
loosver-
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht,
G van
ten,
enmet zes
j zuivert ook
^en, met de
M. van der
s 1880,
i dergelijken
V»
IER,
iwater.
5CÏÏT,
dienst te tre-
Ameide.
SE,
nhoven,
standigheden
Ige collectie
BUITENLAND.
Overzicht.
BINNENLAND.
Het vraagstuk bij uitne
mendheid.
■OfflüfflW COURANT
de
ul.
NOOTEN.
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgever».
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70,
Franco per poet door het geheele rijk 0,80.
houdt zich
aanbevolen
oor den aan-
plaatsen,
akselsü
npeld met
aardigere
/hemisten.
de
den.
90 gehouden
i SCHOP
les morgens
lagen en des
geheel moe-
dan r
verbet
aat,
ia!
romen
ten,
1.
sr van Stein,
SN Gz.
,i)k,
Schoonhoven,
door buiten'
ren zoor netto
ijs van f 14,
van f 5,50,
Ie nog voor-
it voor spot'
bokomen bij
an te Wijn-
an don dag,
>8-hoop,
rier,
voomoemd,
PE.
HEEREN-
de modellen
an de fijnste
It gehoorden
Men betaalt
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels 0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groot© letters naar plaatsruimte. Inzending
franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
ontstaan aan de.Rijks-
”iep, behoorendo
enen IJsel. Min-
...wou de heer H. do Leeuwork te
gerekend had op uitgaven die nog gevoteerd Hardinxveldvoor f5600.
moeten worden.
In twee der afdeelingen kwamen verscheiden
leden op tegen het voornemen der Regeering om
do kosten der groote werken van nut in Indiö
steeds zooveel mogelijk uit de gewone middelen
te bestrijden. Ook wordt door velen verwacht,
dat de uitkomsten der Indische begrootingeu
allengs gunstiger zullen worden: in elk geval
mochten bij de beoordeeling van den financioölen
toestand en van de noodzakelijkheid der rente-
belasting de bijdragen, die voor het moederland
uit Indiö te wachten zyn, niet buiten aanmer
king worden gelaten.
Met genoegen heeft men uit het antwoord des
Ministers gezien, dat hij hoopt het wetsvoorstel
betrekkelijk de bedrijfsbelasting spoedig ie kun
nen indienan. Eenige leden stelden op die spoe
dige indiening te hooger prijs, omdat zy zich
bezwaard bleven achten over de rente-belasting
te beslissenzoolang zij de denkbeelden des
Ministers omtrent de belasting op het bedrijf
niet in de bijzonderheden kenden. Do scherpe
critiekdie de Minister geeft van het ontwerp
zijns voorgangersheeft op vele leden een min-
der aangenamen indruk gemaakt. Die critiek
kwam hun in vele opzichten onbillyk voor en
was gedeeltelijk niet wel anders dan een gevolg
van oen woordenstrijd over kapitaalbelasting en
inkomstenbelasting.
Omtrent de artikelen blijktdat men vele be
denkingen heeft volgehouden on dat men zo
geenszins voldoende opgelost acht. De in het
ontwerp gebrachte wijzigingen gaven tot nieuwe
bezwaren of het doen van vragen aanleiding.
Voor het overige meent de meerderheid der
commissie van rapporteurs door het uitgebracht
verslag haar taak voltooid en de openbare be
raadslaging over dit ontwerp genoegzaam voor
bereid te hebben.
Het verslag omtrent het nieuwe strafwetboek
is zeer omvangrijkbehalve afzonderlijke nota’s
is het 229 pagina’s groot. Het gaat vergezeld
van een gewijzigd wetsontwerpwaarin op aan
drang der commissie de nieuwe spelling is aan
genomen.
Het schriftelijk antwoord der Regeering op
opmerkingen der commissie wordt telkens mede
gedeeld. Aan vele dier opmerkingen is do regeo-
ring tegemoet gekomen; op 35 punten iö vor-
voldoet. Bedenken wjj, iedere vermeerdering
ml«l «k oogao
tonde kiezers is een vooruitgang, is een schrede
naar het einddoel, algemeen stemrecht, dat we
zeker eenmaal bereiken zullen, omdat do recht
vaardigheid er gebiedend heenwijst.
De gevolgen van de verwerping der Wet tot
regeling der schadeloosstelling aan lerscho pach
ters blijven niet uit. Nadat deze in verschil
lende meetings tegen het gevallen besluit hadden
geprotesteerd en het volk tot verzet hadden
aangemaand, is men in de laatste dagen tot
dadelijkheden overgegaan. Ernstige kloppartijen
hebben hier en daar plaats en de laatste be
richten waren van dien aard, dat de Engelsche
Minister voor Ierland onverwijld naar Dublin
vertrokken is. Het is een leelijke streep door
de rekening der regeering, die de noodzakelijk
heid niet inzag om de buitengewone maatregelen
ton opzichte van Ierland dit jaar te handhaven.
Dit Is echter niet het eenige wat in Engeland
bezorgdheid wekt. Het bericht dat Ajub Khan,
wiens legermacht voortdurend aanwast door den
toevloed van ontevreden bergstammen, met de
beschieting van Candahar is begonnen, terwijl
generaal Robberts eerst in September aldaar met
zjjno hulptroepen kan aankomen, doet niet ten
onrechte beducht zijn voor het lot van generaal
Burrows. Daarbij komt nog dat de Daily News,
een blad dat gewoonlijk goed is ingelioht, be
weert dat Abdur Rahman in het geheim met
Ajub Khan samenspant. Bleek dit waarheid
te zijn, dan zou de positie der Engelschen in
Afghanistan al zeer hachelijk worden en de vrees
gewettigd zijn, dat dé 18 millioen pond Sterling,
die Engeland tot nog toe aan die expeditie ten
koste legde, geheel weggeworpen waren, buiten
rekening gelaten nog de duizende menschen-
die daarbij werden opgeofferd.
Onder den indruk van die weinig opwekkende
berichten is het Parlement nog altijd bezig de
taak af te werken, die Gladstone oplegde. Zon
der stemming keurde het Lagerhuis deze week
de wet goed, regelende de verantwoordelijkheid
van de fabrikanten voor ongelukken in de werk
plaatsen aan de arbeiders overkómen.
In Frankrijk gaat het heel wat vrooljjker
toe. De Ministers, die allen tot Voorzitters dor
Generale Raden verkozen zijn heffen een loflied
aan over den rustigen en vreedzamen toestand
waarin het land verkeert en beloven alles in hot
werk te zullen stellen om dien toestand te be
stendigen.
Ook Grévy, die, op reis naar zijn landgoed
in de Jura, te Dyon feestelijk ontvangen werd,
liet zich in dien geest uit en noch de demon
stratie, die de Bonapartisten op Napoleonsdag
bij de mis in de iïotre Dame beproefden, noch
de stormachtige samenkomst, die de „begena
digden” in de Salie d'Arras te Parijs hielden en
die met een kloppartij eindigde, zijn in staat
die rustige stemming te verdrijven.
’t Is geen wonder dat Frankrijk onder die
omstandigheden weinig lust gevoelt, zooals men
thans weer beweert, om aan Engelands aandrang
tot handelend optreden tegenover de Porte ge
hoor te geven.
De maatregelen die in Duitschland achter
eenvolgens tegen de Ultramontanon en de Socia
listen zijn genomen hebben waarschijnlijk som
migen op hot denkbeeld gebracht ook aan de
Israëlieten een beurt te geven. Aan den toe
nemenden invloed der Joden op de pers, de
Staatkunde en finaneiëele aangelegenheden, wen-
schen zij paal en perk gesteld te zien door de
immigratie der Joden vooral uit Polen tegen te
gaan; belasting in het leven te roepen op die
takken van nijverheid, welke vooral door Joden
gedreven worden en hen uit te sluiten uit alle
openbare betrekkingen!
Zulk een adres gaat rond in een land, dat
nog kort geleden aan de spits stond der Mo
gendheden, die elders gelijkstelling der Joden
met de overige staatsburgers eischten!
Oostenrijk vierde met veel luisterden vijftig-
sten verjaardag van zijn Keizer, die, zooals op
nieuw bleek, de liefde zijner onderdanen heeft
weten te winnen en zich die heeft weten waar
dig te maken.
Het Belgische volk viert onder begunstiging
van het schoonste weer, do feesten tor herinne
ring aan zijne öOjarigo onafhankelijkheid.
STATEN-GENERAAL.
Dezer dagen hebben twee Verslagen van
afdeelingen der Tweede Kamer het licht gezi
Het eerste bevat het resultaat van het vernieuwde
onderzoek der Rentebelasting. Over het al
gemeen hebben de leden hun overweging be
perkt tot do bepalingen die wijziging hadden
ondergaanofschoon verscheiden leden daarmede
niet geacht willen worden, van do ongegrondheid
hunner bedenkingen overtuigd te zijn. Vele
leden vonden het ook minder goed, dat de Min.
bij zijn becijfering van den financiëelen toestand,
schil blijven bestaan.
Z. M. heeft aan H.D. G. A. Immink,
op zijn daartoe gedaan verzoek, met ingang van
1 December 1880, eervol ontslag verleend als
notaris te IJselstein.
Bij de verkiezing voor een lid dor
Tweede Kamer in het hoofdkiesdistrict Gorin-
chem zijn 1657 geldige stemmen üitgebraeht.
Gekozen is Jhr. Mr. M. A. De Savornin Lohman
met 1127 stemmen. De heer J. A. A. Waldorp
had 389, de heer Van Tienhoven van den Bo
gaard 85 stemmen op zich vereenigd.
Do. uitslag van de te Amsterdam
gehouden herstemming voor een lid der Tweede
Kamer is als volgt: Uitgebracht 1678 geldige
stemmen, waarvan 1025 op mr. J. G. Gleichman
on 653 op mr. J. Kappeyne Van de Coppello,
zoodat gekozen is mr. J. G. Gleichmah.
Do minister van financiën maakt
bekend, dat, te beginnen met den eersten Sep
tember aanstaande, door de betaalmeesters in
alle arrondissementenin betalingen gebezigd
en voor zooveel de aanwezige voorraad strekt,
aan ingezetenen op hunne aanvrage, in kloine
partijen, tegen overneming van ander wettig
betaalmiddel of van biljetten der Nedorlandscho
Bank, afgogeven zullen worden muntbiljetten
van tien gulden, uitgegeven ingevolge de wet
van 26 April 1852, naar den nieuwen daarvoor
bij koninklijk besluit van 13 Maart 1879 be
paalden vorm.
1 De Minister van Oorlog brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat den laten
October a. s. eenige pupillen op de pupillen
school te Nieuwersluis zullen worden geplaatst.
Van deze plaatsen zullen er ook eenige kunnen
worden vervuld door zonen van niet-militairen
en wel tegen betaling eener jaarlijksche bijdrage
van f 50. De vereischten tot toelating zijn:
lo. een leeftijd tnsschen 12 en 14 jaren; 2o.
een gezond lichaamsgestel zonder gebreken, zoo
dat het te voorzien is, dat de knaap later voor
don militairen dienst geschikt zal zijn.
Naar men verneem t, heeft de gone-
raal-majoor-inspecteur van den geneeskundigen
dienst der landmacht, Dr. A. W. M. Van Hasselt,
zijn pensioen aangevraagd.
Tot noodheemraden van de Krim-
penerwaard zijn voor den winter 1880/81 be
noemd de hoeren P. J. Smits ta Berg-Ambacht
A. Berkouwer te Lekkerkerk, L. Kooij te Krim
pen aan den IJsel en J. J. De Jong te Krimpen
aan de Lek, allen hoofdingelanden.
Aan het Departement van Water
staat, Handel en Nijverheid is aanbesteed: de
uitvoering van herstellingen van buitengewone
winter- en stormschade, c
rivierwerken langs het Keteldie]
tot de werken van den Gelderse.,
ste inschryver was
Er zou zich, als resultaat van de pressie die
in een bepaalde richting op de lieden weed uit- van
geoefend, in de vertegenwoordiging een meer- zien
dorheid vormen, die de letter en den geest van n““’
onze Grondwet vijandig zou zijn.
Dat is geen fictie. Elke uitbreiding van het
kiesrecht had steeds en overal reactie ten ge
volge. Deze werd later wel weer geneutrali
seerd, en meer dan dat, maar hier zou de
teruggang te groot zijn. Natuurlijk willen wo
hoofdzakelijk verandering ter wille van een be
teren loop in den wetgevenden arbeid doch de
anti-liberale leiders zouden heel spoedig hun best
doen, om de vrije ontwikkeling onzer staatsin
stellingen voor langen tijd aan banden te leggen.
En al zou later de vooruitgang zich weer krach
tiger doen geldenvolgens de eeuwige natuurwet,
die geen stilstand erkent, indien we ’t eenige-
zins kunnen ontgaan willen we de slachtoffers
niet worden van een periode van onderdrukking,
zij het dan ook ten bate van een goed beginsel.
Het is geen partijbelang dat ons zoo doet spre
ken; de liefde voor het vaderland dwingt ons,
het te beschermen tegen dé gevaren, die uit
een onverwijlde, onvoorbereide invoering van
onbeperkt algemeen stemrecht zouden kunnen
voortvloeien.
En al zegt de heer Schippers het niet zoo
openlijktoch is hij eigenlijk van dezelfde mee-
ning. Immers wij lezen op bladz. 7:
„Aangenomen zelfs dat die nieuwe kiezers het
werk van „kiezen” volstrekt niet verstonden,
’t zou geen wonder wezen, want ze hebben ’t
nooit mogen doendan is het zeer waarschijn
lijk, dunkt mij, dat ze ’t spoedig zouden lee-
ren.-Ik wil voor aanstaande kiezers ook
gelegenheid tot voorbereiding. Ge wenscht toch
met mij leerplicht, niet waar? Als daardoor de
kinderen geregeld schoolgaan, kan hun dan
in het laatste schooljaar b. v. als ze 13 h 14 jaar
oud zyn niet eenig begrip van ons staatsbe
stuur gegeven worden?” levens,
Consequent redeneerendezouden we dus eerst
leerplicht moeten hebbenen eerst later, als
daardoor de ontwikkeling van ons volk tot een
hoogeren trap was gestegen, invoering van een
algemeen stemrecht. Welnu, in dat geval zou
den de meeste bedenkingen zyn opgelost. Maar
leerplicht krijgen we eerst dan, wanneer onze
Volksvertegenwoordiging haar mandaat ontvangt
uit do handen van het meest intelligente deel
der natie, dus, eerst na een uitbreiding van het
kiesrecht tot die velen, die tot de dusgenaamde
capaciteiten gerekend kunnen worden. Eilieve,
wie helpt ons uit dat doolhof? Is de aangewezen
weg niet dezeEerst wijziging van de Grondwet,
waardoor de regeling van het kiesrecht geheel
aan den gewonen wetgever wordt overgedragen,
en vervolgens een organisatiewaarbij tot kiezers
worden bevorderd allen, die een bepaald minimum
kennis bezitten, in hun eigen onderhoud voor
zien, in het volle bezit van hun burgerschaps
rechten, dat recht begeeren en in de uitoefening
van hun kiesplicht niet te kort scÈieten? Dan
kregen we ook algemeen stemrecht, doch eerst
aan het eind van een overgangs-periode, die de
gevaren eener al te schielijke invoering deed
verdwijnen.
Vergis ik mij niet, dan is het hierboven ge
noemd comité in beginsel tegen beperkingen.
Doch dan is het geschrift van den heer Schippers
niet volkomen heterogeen met die zienswyze.
Immers, hij zegt op bladz. 11 zeer duidelijk:
„De eisch toch: „Verleen stemrecht aan ieder
meerderjarig mannelijk Nederlander,” zal altijd
enkele uitzonderingen moeten toelaten. Wie in
een gesticht verpleegd wordt, omdat hij door
ouderdom voor den arbeid ongeschikt is gewor
den, wie bedeeld moet worden, omdat hij niet
in staat is door de krachten van hoofd of han
den zijn brood te verdienen, wie zich aan
loven of goed zijnerimaasten heeft vergrepen en
door den rechter van zijne burgerschapsrechten
is ontzet, toen het vonnis over hem werd uitge
sproken, wie nooit onderwijs heeft genoten
en dus stellig niet weet wat het zegt een deel
van den Staat uit te maken, die allen, en
wellicht nog enkele anderen, zijn geen burgers,
en tellen dus niet meedaarmede kan ik mij
volkomen vereenigen. Maar niet met de gelijk
stelling van mij en alle mingegoeden met last
posten en misdadigers.”
Wat ons betreft, we hebben steeds voor alge
meen stemrecht geijverd, onder hetzelfde voor
behoud, als hier wordt gesteld. Wo behoeven
dus niet te zeggen dat het systeem, door den
heer Schippers voorgestaan, onze instemming
heeft.
Of or mogelijkheid bestaat, in dien geest do
publieke opinie te trekken, is nog alles behalve
zeker. De voorstanders zijn op dit punt nog
zeer weinig eensgezind, en zoolang men niet
optreedt met een scherp begrensd, en door de
ruime meerderheid der hervormingsgezind en er
kend programma, is de kans van slagen niet
groot. Nog lang zal het noodig zijn, het kies
recht tot een onderwerp van gezette overweging
te maken; en wanneer te avond of morgen een
aannemelijk voorstel tot uitbreiding wordt inge
diend, laat ons dan niet per se er ons tegen
verklaren, omdat het niet aan de uiterste eischen
Alle binnenlandsche Advertentiënwaarvan
de plaatsing 3 maal wordt opgegevon, worden
slechts maal in rekening gebracht
Er zijn twee hoogst belangrijke hervormingen
aan de ordedie geen uitstel gedoogen. De eene
is uitbreiding van onze Rijksmiddelen door hef
fing yan belasting op de rentede tweede is
vaststelling van het nieuwe strafwetboek. Deze
twee moeten vóór alles gaangeen middel mag
onbeproefd worden gelaten om het daarheen te
brengen dat zij eindelijk eens van de baan wor
den geschoven.
Maar is dat resultaat eenmaal bereikt-v
mag niet langer gewacht worden met de
.„.„etering van ons kiesrecht. Er is geen on
derwerp dat meer aanleiding geeft tot billijke
klachtende pilarendie het staatsgebouw hel
pen schragenzijn door en door bouwvallig.
Er is geen slechter stelsel dan dat, waarmede
we zooveel jaren achtereen hebben gesukkeld
en de hemel weet hoe lang nog moeten blij
ven sukkelenindien er niet iets bijzonders ge
beurt, dat een eind maakt aan den waarlijk on-
houdbaren toestand.
Op onderscheiden wijzen kan hot kies-systeem
worden verbeterd
1». Door verlaging van den census in de groote
steden.
2d. Door nog meerdere verlaging, mede ten
platten lande, en invoering van een matigen
uniformcensus.
3°. Door de kiesbevoegdheid, behalve aan de
tegenwoordige kiezers te verleenen aan allen
die een bepaalde mate van kennis bezitten.
4°. Door het stemrecht algemeen tb maken
on het aan vrouwen zoowel als aan mannen te
verleenen.
5®. Door invoering van algemeen stemrecht
met beperkingen.
Alleen de eerstgenoemde wijziging valt binnen
het bereik der grondwet; dewijl deze volstrekt
niet zou voldoen, en de gebreken nog sterker
zou doen uitkomen, is het onze bepaalde mee-
ning) dat Grondwetsherziening noodzakelijker
wijze de leus moet zijn van alle vrienden van
den vooruitgang.
Het ligt niet in ons planheden die verschil
lende wijzen van hervorming van het kiesrecht
in bijzonderheden te besprekenhot is alleen
ons doel, de aandacht te vestigen op een klein
geschrift, getiteld „Algemeen stemrecht”, van
den héér J. Schippersen uitgegeven voor reke
ning van het „Comité voor algemeen stemrecht”,
dat de heeren Mr. J. D. Veegens tot president
Mr. W. Heineken tot secretaris-penningm., B. H.
Heldt tot tweeden secretaris heeft. Het stuk heeft
dus een min of meer officiëele waardedaarom,
en ook wegens den inhoud en den vormraden
wij elk de lezing aan die geen grooter geldelijk
offer dan 10 cent vergt.
Schrijver begint met een enkel woord het
onrechtvaardige, het dwaze van onze kieswet in
het licht te stellen, en laat vervolgens enkele
voorstellen tot verbetering de revue passeeren.
Geen daarvan is in staat de onbillijkheid weg
te nemen. Wat dan? vraagt de heerSchippers,
en aan zijn antwoord op die vraag laat hij het
verhaal voorafgaan van den „Chineeschon keizer”,
die door zijn eersten minister op het onrecht
vaardige van een veel opbrengende belasting
gewezen werd, hem toen voorstelde, die be
lasting tot de helft te verminderen, en van den
eerlijken staatsdienaar het volgende antwoord
ontving: „Wat zou Uwe Majesteit dunken van
den betrapten kippendief, die den rechter wilde
beloven voortaan maar ééne kip per week te
stelen?
De heer S. wil dus radicale verbetering. Op
zijn herhaald „Wat dan?” zegt hij: „Wel, aan
alle onbillijkheid een eind maken, door aan ieder
meerderjarig Nederlander stemrecht to verleenen.”
De bezwaren daartegen worden besproken en
wederlegd. Aan de mogelijkheid, dat onder
„algemeen stemrecht” ook kiesbevoegdheid aan
vrouwen zou worden verstaan, heeft Schr. waar
schijnlijk niet gedacht; ten minste, hij spreekt
er met geen enkel woord over. Toch zou dat
hier niet geheel ten onpas zijn.
Tot heri, die het in theorie met den verdedig
den maatregel volkomen eens heeten te zijn,
doch voor de praktijk zouden terugdeinzen, her
innert hij de vrij vertaalde woorden van Ovidius
„Ik zie het goede en juich het toe, hoewel ik
toch weor ’t kwade doe.” Doch ’t komt inij
voor dat er over dit punt wel oen beetje al te
los wordt heengeloopen. Het kwaad, dat sedert
de laatste herziening der Grondwet is verricht,
heeft zekere gevolgen gehad; het onthouden van
kiesrecht toen, aan de groote meerderheid der
bevolking, was oorzaak, dat een belangrijk deel
van die meerderheid een uiterst slechte politieke
opvoeding heeft gehad. Wilde men nu eenvou
dig dat gevolg over het hoofd zien, en, do in-
spraak van het edelmoedig hart volgende, aan
die niet ontwikkelden den toegang tot do stem
bus openen, wat zou er dan gebeuren?