hues.
Zondag 19 December.
1880,
IN.
M.
N'. 601.
DRUB,
jnnendat do
HER GR O EI van
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
Irecht.
LOST.”
age.
van PLAATS-
ïRF,
240.
lijnaars.
E.
:T’
mi
e partij
gten en
BUITENLAND.
BINNENLAND.
De lersche qnaestie.
•ffoV
0
ïw'
RD KELLER;
ZOON.
on-
op-
verklaring
S. W. N. VAN NOÓTEN te Schoonhoven,
Uitgevers.
iet gevolg van
ide naar hare
saam het ver-
borgsoiunietje,
nier lichtgeloo-
bb, zoodatieder
Deze Courant wordt geregeld lederen Zaterdag-middag
verzonden. Prps: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70,
Franco per post door het geheele qjk 0,80.
je weken
t harde
iaals door
o ceurd
de rech-
Directeur
SCHOOÏfHOVENSGJffi
leeft de eer te
en tijd in den
VOOR NAAI-
ileverd. Deze
verbeteringen,
n rollen voor-
eugdzaamheid,
ORIGINEELS
ilke zij bieden,
i die beetaan.
land,
s gestreng toe
Vijf Commis-
i in de grootste
t blad geplaatste
Ameide, wordt
de gelegenheid,
indelen.
DO, f200, flOO
•den in de afge-
IJ getrokken bij
p Nederlandgche
Singel, Schoon-
1
>wel
nde, v
■WJ
dien O
6
vissol, postzegels
1, Haarkundige,
dam.
mthoud dit goed!
In den Ministerraad wordt druk beraadslaagd
over de maatregelen, die aan het Parlement
zullen worden voorgesteld tot herstel der orde
en tot wijziging der bepalingen betreffende het
landbezit.
Ook de Transvaalsche boeren zijn weer duchtig
aan den gang.
aanhoudend volkomener; in 1797 barstte de
burgeroorlog los, de opstandelingen werden in
een bloedig gevecht door de Engelschen gesla
gen. Van toen af heerschte er een waar schrik
bewind, in stroomen van bloed werd de tegen
stand gesmoord. Diep is het te bejammeren
dat de lersche Katholieken al het mogBlijke
deden om de sympathie welke ieder voor ramp
spoedige strijders moet gevoelen, te verbetren;
zij maakten menigwerf van de verwarring ge
bruik om door laaghartigen moord hun woede
te koelen aan hun Protestantsche land- en lot-
genooten. Nog herhaaldelijk verschenen Fran-
sche troepen op de kust, maar zij werden ge
slagen, gevangengenomen of keerden onverrich
ter zake huiswaarts.
De Regeering achtte nu den tijd gekomen om
Ierland den laatsten schijn van onafhankelijkheid
te ontnemen, zijn afzonderlijk Parlement. Wel
had het nooit veel te beteekenen gehaddoor de
bekende eedsbepaling bestond het geheel uit
voorstanders der I ngelsche belangen. Door om-
kooping wist de Regeering een meerderheid te
krijgen voor haar bill tot vereeniging der beide
Parlementen, en deze was spoedig een voldon
gen feit. (1801).
Koning George III weigerde de slagboomen
op te heffen, die de Katholieken uit de Volks
vertegenwoordiging sloten, en een agitatie van
vijf-en-twintig was noodig eer dat doel werd be
reikt. Het was vooral de vermaarde ’O Connell,
wiens krachtige persoonlijkheid en edelaardig
karakter, trots kerkerstraf en andere dwangmid
delen, de overwinning deed behalen en de éman-
cipatie-wet in ’t leven riep. Een nieuw eeds-
formulier stelde de Katholieke Ieren in staat,
hun zetels in het Parlement in te nemen. (1829).
Daarmede stelde men zich geenszins tevreden.
Herroeping van de vereeniging, dus herstel der
parlementaire zelfstandigheid, was van toen af
de leus der misnoegden onder leiding van ’O Con
nell. Doch nu deed Engeland zich krachtig gel
den. Een wet werd afgekondigd die den lord-
luitenant de bevoegdheid verleende volksveree-
nigingen te verbieden en den staat van beleg te
proclameeren. Deze bill, maar vooral de zen
ding van p. m. 40.000 man troepen om haar
kracht bij te zetten, had ten gevolge dat men
zich wat rustiger hield, zoodat zij eerlang kon
worden ingetrokken. In de volgende jaren on
dersteunden de Ieren de politiek der Whigs, doch
kwamen geregeld in verzet als een Tory-Kabinet
aan ’t bewind was: ’O Connell zette zijn bewe
ging tegen de Unie voort, hetgeen hem een door
het Hoogerhuis onwettig genoemde veroordeeling
tot tuchthuisstraf op den hals haalde.
De twee laatste jaren vóór de Februari-revo-
lutie (1845 en ’46) werd Ierland geteisterd door
een vreeselijken hongersnood. Wel lieten de
Engelschen het niet ontbreken aan ruime gaven
tot leniging der ramp; niettemin kwamen dui
zenden om en weken ontzaglijke drommen naar
Amerika uit, waar zij met hun achtergebleven
landgenooten de betrekkingen onderhielden. Meer
n beele, halve
Loten voor do
ekomen.
ter inzage.
Wij authori-
ieze verrassende
i, te publiceeren
VAN ’T RIET,
irgemeester,
VAROSSIEAU.
;hter van W. J.
Postbeambte.
KROON,
huis v. Arrest.
S. V. D.VELDE.
'ebruari 1876.
ej. M. SONIUS.
J. BLEEKER,
Rentenier.
[r. W. J. VER-
HEIJEN.
ij. H. VAN DEE
1NKEMPERB.
G Jr.
MAN.
78 i
SMITS, barbier.
AN.
DE VRIES.
Schilfers. Dun
de Schedelhuid,
eer, vroegtijdig
ïleurmiddel 2.
Cristallin (fijne
ames-Zeep (fijne
Cts. Brochures
spreid. Eindelijk verschenen Fransohe landings- I zsgd verbond alle pogingen tot verzoening
troepen onder generaal Hoche, doch voorden Saogelyk maakt.
niets uit. De organisatie van het verbond werd Wij kunnen hier ons vluchtig historisch over
aanhoudend volkomener; in 1797 barstte de zicht eindigen. Het heden weerspiegelt zich in
*t verleden, maar niemand kan zeggen wat
uit de tegenwoordige verwikkelingen „worden
zal.” Dat een geheel onafhankelijke lersche
natie levensvatbaarheid zou hebben is mooielijk
aan te nemen en zelfs zou men het als een ramp
voor de bewoners van het „groene Erin” moeten
beschouwen als het inderdaad zoo ver kwam.
Doch evenzeer is het waardat een schikking
op het punt van grondeigendom moet gevonden
worden het eeuwenoude onrecht moet binnen
de grenzen van het bereikbare worden hersteld.
Home-rule moge in de toekomst voor de Ieren
gewenscht zijnook de Engelsche koloniën in
Australië Afrika en Amerika bezitten haar eigen
wetgevende vergaderingenen er is tusschen
Ieren en Engelschen te weinig overeenstemming
om een volkomen ineensmelting der wederzijdsche
belangen te kunnen verwachtenvoor het
oogenblik is zij alles behalve wenschelijk.
Maar wie zal het too verwoord uitsproken, dat
de opgezweepte volkshartstochten tot bedaren
brengt? Voorwaar, Engeland, „de beheerscher
der golven”, zal heel wat te doen hebben om
meester te worden van den toestand.
Prijs der Ad verten tiënVan 1 tot 5 tegels 0,50. Iedere
regel nyper 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
Overzicht
De kostbare reis, die de Keizer van Rusland
onlangs maakte van Livadia naar St. Petersburg,
had, zooals thans blijkt, een gewichtig doel. De
Keizer zal zich met Januari a. s van de regee-
ringszaken terugtrekken en vorstin Dolgoranki
huwen. Aan den oppersten Staatsraad Werchowi
Savjet zal de hoogste verantwoordelijke macht
in den Staat worden opgedragen, terwijl de Groot-
vorst-Troonopvolger den titel van President zal
voeren. De Keizer behoudt den Keizerstitel voor
zich, doch doet overigens afstand van de regee
ring. Zijne echtgenoote zal den titel van Her
togin van Holstein Gottorp voeren en hare kin
deren men ziet, er is op alles gerekend
prinsen en prinsessen zijn. Hoezeer de staat
kundige toestand in Rusland van dien aard ia,
dat zich daaruit gemakkelijk het besluit van den
Keizer zou laten verklaren, schijnt die toestand
daaraan toch geheel vreemd te zijn. De geheele
omwenteling is het werk eener vrouw!
De behandeling van de begrooting van Eere-
dienst in den Prulslschen Landdag heeft gele
genheid gegeven om nog eens opjfle anti-Semi-
tische beweging terug te komen. Db hofprediker-
afgcvaardigde Stöcker, de voornaamste leider dier
beweging, heeft in eene verklaring zijne vroegere
bewering gehandhaafd, dat een groot deel van
de Joden verdedigers hij de zwendelarijen van 1870
betrokken waren. Hij vond een onverwachten
medestander in Alvin Stahn, oud-Consul van
Duitschland te Parijs en Israëliet van geboorte,
die het anti-Semitische adres mede onderteekende,
omdat hij het zeer noodig achtte, dat de Ber-
lijnsche Joden eens eene kleine waarschuwing
kregen. Intusschen werd een geheelen dag met
dan ooit werd thans de aandacht gericht op het dat nutteloos en onstichtelijk debat zoek gemaakt
en de hartstochten zoodanig opgewekt, dat men
elkander begon te schelden en te bedreigen.
Van meer beteekenis waren de verklaringen,
die tusschen den aanvoerder van het Centrum
en de Regeering gewisseld werden over den
kerkelijk-staatkundigen toestand, in verband met
de Mei wetten. Von Windhorst kondigde aan,
dat hij zou voorstellen om het lezen der Mis en
het toedienen der Sacramenten door geestelijken
van elders voortaan niet meer strafbaar te stel
len, zooals de regeering indertijd voorstelde,
doch toen door de meerderheid verworpen is.
De Regeering betreurde het, dat het herstel van
den vrede zich nog altijd liet wachten, doordien
de Kamer geweigerd had de middelen, die
daartoe leiden moesten, goed te keuren. De Re
geering zou intusschen voortgaan met omzichtige
toepassing der bestaande wetten, hoewel zij niet
zonder zorg was voor de toekomst.
Bij de behandeling der begrooting van ont
vangsten in de Fransche Kamer van Afgevaar
digden, heeft een dezer voorgesteld de geestelijke
orden en congregaties wat, belastingplichtigheid
betreft geheel gelijk te stellen met gewone on
derdanen. Het is niet onmogelijk, dat dit voor
stel wordt aangenomen, maar tevens waarschijn
lijk, dat de Senaat er zich niet mede vereenigen
zal. Deze bracht ook wijziging in de begrooting
van de tractementen der geestelijken, zoodat dat
deel der begrooting van uitgaven nogmaals i’
de Kamer zal moeten behandeld en goedgeki
worden. Over het ontwerp betreffende
terlijke organisatie moet de Senaat nog altijd
beslissen. Misschien wacht men daarmede wel
tot né de Kerst-vacantie.
De toestand in Ierland geeft aan de Engelsche
regeering handen vol werks. Nieuwe troepen
zijn naar het eiland afgevaardigd, waar de on
tevredenen zich meer en meer tot een geduchte
macht organiseeren. Zij hebben nu rechtbanken
ingesteld, die de personen welke zich niet naar
hunne aanwijzingen gedragen, zullen vonnissen.
Tot nog toe geschiedde dit zondor vorm van proces.
staten-generaal.
De Tweede Kamer zette de behandeling der
Staatsbegrooting voort. De geest der bezuiniging,
die dit jaar meer dan ooit over de leden vaardig
schijnt en waartegen alleen de Minister van
Justitie met goed gevolg weerstand had gebo
den deed zich bijzonder gelden bij Hoofdstuk V,
(Binnenlandsche Zaken)en daardoor heeft het
debat een doorgaand karakter van loven en bie
den verkregendat moeielyk in al zijn bijzon
derheden met korte trekken is'weer te geven.
Bij art. 80 bestreed Mr. Van Dedem de opvat
ting des Ministers omtrent het niet besmettelijk
zijn van het rotkreupel der schapen doch kon
dezen niet van zienswijze doen veranderen.
De algemeene beraadslagingen over het onder
wijs in het algemeenbepaalden zich tot een
opmerking van den heer Heydenrijckover de
opdrjjving der uitgaven, waaraan het tekort op
de Staatsbegrooting is toe te schrijven; bij die
over het Hooger onderwijs in ’t bijzonder
wenschte dezelfde spreker te vernemenhoe groot
het maximum voor volledige uitvoering der wet
zou zijn opdat de natie kan weten waaraan zich
te houden. Een wensch van den heer Kool, om
aan de universiteiten collegie te doen geven in
militaire chirurgie en geneeskundigen velddienst,
zou door den Min. in overweging genomen
worden.
Het crediet voor het ziekenhuis te Leiden
waarvan de kosten de raming verre hebben over
schreden werd op voorstel der Commissie van
Rapporteurs met f22000 verminderd.
In de avondzitting van Maandag werd een
amendement tot schrapping van een bedrag voor
de uitbreiding der universiteitsgebouwen te
Utrechtwelk voorstel door den heer Patijn
werd bestreden als een reactie tegen de wet
op het Hooger onderwijs verworpen. v
De beraadslagingen over Middelbaar onderwijs
vingen aan met een bespreking van de noodzake
lijkheid van zeevaartkundig onderwijs, door den
heer Lieftinck. De heer Bredius drong aan op
vermeerdering van het getal middelbare schoten
in het zuiden des lands de heer Vermeulen
op inkrimping van het getal leervakken.
Dinsdag verklaarde de Min een herziening der
wet op het Middelbaar Onderwijs noodig te
achtentegelijk zou dan het zeevaartkundig
onderwijs geregeld worden Voorts werd deze
afdeeling onveranderd aangenomen. Tevens werd
ook besproken het rapport op het adres van het
Algemeen Nederl. Werkliedenverbond, waarbij
verzocht wordt tegen lagen prijs een beknopt
verslag van de handelingen der Kamer uit te
geven. Besloten werd, dat adres aan den Min,
v Binnenl. Zaken te verzenden, met verzoek om
nadere inlichtingen.
De heer Schaepman ving het debat over La
ger Onderwijs aan met een bestrijding o. a. van
de eischen, gesteld in het Kon. Besluit betref
fende den schoolbouw. De heer Van Wasseneer
zei, dat zijn partij nooit van den Staat gelden
voor haar scholen had gevraagd, en den strijd
niet zou opgeven. De heer Keuchenius herin
nerde de Kamer aan de 450.000 petitionarissen,"*
besprak de rapporten der schoolbouw-commissie
en de Parijsche ultra-radicalen in verband met
de school waarop de godsdienst wordt beleden;
de Voorzitter zag zich gedrongen dien spreker
tweemaal te herinneren aan het gemis van tijd
voor noodelooze uitweidingen. Ook de heeren
Van Nispen, Van Asch van Wijk en De Jonge
bestreden de invoering der schoolwet; terwijl
de Minister aantoonde, dat die wet, in plaats
van een nieuw gebouw te zijn, niets anders is
dan een restauratie van die van 1806 en ,1857.
In de zitting van Woensdag werden eerst
eenige kleine ontwerpen afgehandeld; daarna
ging de Kamer voort met de artikelen van Hoofd
stuk V, onder-afdeeling Lager Ouderwijs. Op
enkete posten werden amendemenden tot ver
mindering aangenomenop die voor subsidiën
aan gemeentelijke kweekscholen een bedrag van
f 50.000; id. aan noodlijdende gemeenten een
gelijke som. Art. 133, vergoeding door het
Rijk aan de gemeenten (drie millioen) werd met
49 tegen 28 stemmen aangenomen na een plech
tige verklaring van den heer Wintgens, dat
met dezen post Nederland ten verderve gaat.
Nog werd een vermindering op den post voor
jaarwedden der bouwkundigen aangenomen. Ten
slotte verklaarde do heer Schimmelpenninck van*
der Oije nog dat hij wel is waar protesteerde
tegen de uitzetting der uitgavenmaar niettemin
voor Hoofdstuk V zou stemmen, afgescheiden
van de onderwijs-politiek.
Op de afdeeling „Kunsten en Wetenschappen”
werden in de zitting van Donderdag onderschei
den amendementen tot vermindering van subsi-
dfen aangenomeno. a. voor do kerk te Gouda
landbezit dat men niet geheel ten onrechte be
schouwde als de oorzaak waarom Ierland zijn
zonen en dochteren niet behoorlijk kon voeden;
en het geschil, dat tot dusver voornamelijk van
Staatkundigen en kerkelijken aard was geweest,
nam meer en meer een sociaal karakter aan.
Den meesten was ’O Connell te gematigd; hef
tiger volksleiders plaatsten zich aan de spits der
beweging, die in de Fransche revolutie van ’48
nieuw voedsel vond. Pasgenoemde Staatsman
was inmiddels overleden.
Wederom werd Ierland het tooneel van
roerige demonstraties en wapenoefeningen, maar
ditmaal voorkwam de Regeering de uitbarsting.
Herhaalde verhuizingen naar de Nieuwe Wereld
w’aren mede een soort van veiligheidsklep.
In de laatste dertig jaren hebben de opvol
gende Regeeringen veel gedaan om den toestand
van Ierland te verbeteren, door bevordering van
de nijverheid en de oprichting van scholen voor
hooger onderwijs. Doch de lagere volksklasse ten
platten lande bleef in haar staat van diepe ver
nedering het ontbrak haar aan veerkracht om
de ellende te boven te komenvan de school
was zij niet gediend, de jeneverflesch werkte
de algemeene verstomping zeer in de hand.
Wedervond een geheim genootschapdat der
Fenians, door Amerikaansche Ieren gesticht,
veel bijval: de poging, om een algemeenen op
stand in het leven te roepenleed schipbreuk
en de voornaamste samenzweerders werden ge
straft (1868). Nieuwe namen werden gevonden
om het oude program te formuleeren de voor
standers van een afzonderlijk Parlement noemden
zich Home-rulersen wij weten welk een rumoe
rige rol zij gespeeld hebben in de debatten van
het Lagerhuis onder het Kabinet-Beaconsfield
terwijl een hervorming van het grondbezit voorop
gesteld werd door een andere vereenigingde
land-leaguevan wier ontzaglijke uitbreiding
de dagbladen ons voortdurend op de hoogte hou
den zoomede van de gewelddadige en door
niets te Yereehöonen'handelingenwaardoor go-
zou wel gaarne door kracht
orde hebben hersteld, doch
opstand der Amerikaansche
Franschen, bondgenooten der Amerikanen, had
den een landing op de lersche kust in den zin, -
en onder voorwendsel van zich daartegen te be- j
veiligen vormden de Ieren een 1
williger», dat weldra het voor
zienlijk sterktecjjfer van 50.000 man bereikte.
Het gouvernement moest nu wel tot zekere j
hoogte toegeven; de strafbepalingen! op over
tredingen door Katholieken begaan warden aan
merkelijk verzacht, en de wetgevende bevoegd
heid van het lersch Parlement werd i(itgebreid.
Een groot onrecht bleef echter bestaan, de ver
plichting om tienden op te brengen ten behoeve
der Protestantsche godsdienstleeraars. Om dien
druk te ontgaan werd het genootschap der Mannen
van het Recht (Right-boys) opgericht, welks le
den moesten zweren de tienden in ’t geheel niet
of desnoods slechts gedeeltelijk te zullen betalen.
De groote Fransche revolutie brak uit, en van
haar wachtten de Ieren redding. Een nieuw
corps vrijwilligers werd samengesteld, een alge
meene geestdrift vereenigde thans de belijders
van de verschillende eerediensten tot één doel,
vestiging eener lersche republiek. Het Parle
ment, alle gevaar vreezende van een samenwer
king van de bewoners van het groene eiland
met de Fransche republiek, Engelands vijandin,
verleende weder concession. De belemmeringen
voor den handel werden uit den weg geruimd;
de straf, bedreigd tegen Katholieken die des
Zondags niet minstens eenmaal een Protestant-
sche kerk bezochten, verviel; bovendieii verkre
gen zij het recht, met Protestanten in het hu
welijk te treden, hun zaken voor de rechtbanken
door zaakgelastigden te doen behandelen, deel
te nemen aan verkiezingen voor het «riemen t.
Een zetel innemen mochten zij echter biet, om
dat de eed op den bijbel zulks belette. Men
glimlacht bij het lezen dier „hervormingen”,
en vraagt zich af hoe het mogelijk is geweest
dat een beschaafde natie zulk een druk op een
naburig volk kon uitoefenen.
Dat alles stilde de ontevredenheid nipt. Toen
nu de grootste vrees voor de Franschen g(
was, nam Engeland zijn toevlucht tot
maatregelen. De habeas-corpus-acte, in 1782 op
Ierland toepasselijk verklaard, deze acte bevat
de noodige bepalingen tegen inbreuk op de per
soonlijke vrijheid, werd ingetrokken de ver-
eenigiqg der vrijwilligers ontbonden, en talryke
troepenafdeelingen werden over het eiland ver-
Alle binnenlandsche Advertentiënwaarvan
de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden
slechts 9 maal in rekening gebracht
Het volgend nommer
der Schoonhovensche Cou
rant zal, /tengevolge van het Kerstfeest,
in plaats van op Zaterdag 25 Decem
ber, op VRIJDAG 24 DECEMBER
worden uitgegeven.
Inzenders van Advertentiën en Be
richten gelieven hieraan indachtig te zijn.
De Uitgevers.
Waren de laatste jaartientallen der vorige
eeuw voor onderscheiden staten en volken de
brengers van veel onrust en spanning, ook in
Ierland verliepen zij niet ongestoord. En wat
men in Italië, in Poten, in Hongarije later onder
soortgelijke omstandigheden zag gebeurenge
schiedde insgelijks hier, de onderdrukking
schonk het aanzijn aan die geheime genootschap
pen die, telkens verpletterdonder een nieuwen
naam herrezen en zich met weinig afwisselend
program tot op dezen dag staande hielden.
In 1770 of daaromtrent vormde zich het eed
genootschap der Witkielen (White boys), dus
genoemd omdat de leden op de plaats der bij
eenkomst verschenen met een hemd over de bo-
venkteeding. Indien er iets gedaan moest wor
den, ontvingen de saamgezworenen op geheim
zinnige wijze een oproeping: in alle stilte
verzamelde men zich op het aangegeven punt,
de hoofdman wees in korte woorden het doel
van den tocht aan, en onmiddellijk werd het
voorgestelde plan ten uitvoer gelegd, meestal
bestaande in het oplichtennaar het bosch bren
gen en vermoorden van een hardvochtig grond
eigenaar, een al te ijverig policieman, een ge-
haten ambtenaar. Bij het aanbreken van den
dag was nietsvolstrekt niets meer te ontdekken
dan het lijk van het slachtofferen zeer zelden
gelukte het de hand te leggen op den moordenaar.
Waren de Witkielen meerendeels verdreven
Katholieke pachten en nooddruftige daglooners
uit het zuidenin het noorden des lands ont
stond een vereeniging van meest Protestantsche
landbewoners, die in meer openlijk verzet kwa
men tegen de gedwongen en onbetaalde diensten
voor den aanleg en het onderhoud van wegen
vereischt. Door die, woeligen ging de welvaart
der bevolking hard achteruit. De regeering
van wapenen de
spoedig vroeg de
5 koloniën de inspan-
van Engelands weerstandsvermogen. De 1
an, bouugwuuuteu uw Auiüïiküüvü, uuu-
landing op de lersche kust in den zin, -
.O VO-
leger van vrij-
die dagen aan- j
