:cht,
1
1881.
Zondag 6 Februari.
N’, 608.
De Transvaal.
.AKD,
■kerk.
I
0
ER
R.
4
Weekblad voor Zujd-Holland en Utrecht,
1
n
CHT,
:n.
A
i baat
HONIG.
BUITENLAND.
BINNENLAND^
□ijüMtte
LOOp
poort vraagt
het
Jelling f20.
i
aangevoerd
U
f80, 3de
■BBM
een alleszins
Deze Courant wordt geregeld lederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden Ó,70,
Franco per pont door het geheele rjjk 0,80.
Kipeieren
tangevoerd
ilveren, 231
lammeren,
Oh 1,50 p.k.
half kilo,
er half kilo.
kaashandelaar
i 1 Mei a. s.
inde en goed
gaan.
ris BROEK-
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
UitgeW-
Had.
qual. 74 ot.,
2 a 36, vette
12,schapen
kalveren 26
ito f6 h 14
,20, Zeeuw-
4,00, Roode
iCORRECT
handelde, in
ichoonhoven
rzocht, onder
tar, ’t zij voor
i te melden,
Ichoonhoven.
fcZn.Gouda
ïjj B. J. R.
den Hertog;
rkerk bij P.
ter Idenburg.
Prijs der Ad ver tentiönVan 1 tot 5 regels 0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
franco, on uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
Alle binnerdandsche Advertentiönwaarvan
de plaatsing 3 maal wordt opgdgeven/ worden
slechts 2 maal in rekening gebracht.
sr van vee
t van handel
rezen. Een
)6 h 60 et.
ndschen
Mei 1876.
t volgaarne,
zoo gunstig
HG van den
iz, genezen is
j twee jaren
n borsthonig
EEMMEN.
ksels in den
wordt men
it te zijn, dat
van eene
van eene
0,65 van eene
ibrieks tempel
25 jaar oud,
'aan en ook
Koetsier,
she Courant.
choonhoven.
Q. 1881.
Peerbolte en
uders M. C.
eitje, ouders
obus, ouders
len. Maria
moldus Gra-
C. Schepp.
I jaren, we-
qual. 74 ct.,
(ual. fl,40,
38 per kilo.
«OfflOVfflB GOMT.
ongoloofelijke inspanning veel beleid en geluk werd gevoerd.
nbaar gemaakten spoMig^ •'-* Onder daxe omstandigheden word Sir Theophile
Shepstone als gevolmachtigd zaakgelastigde der
Britsche Kroon naar Pretoria gezonden om in
persoon over het „confederatie-plan” to onder
handelen. Men ontving hem met eerbied, doch
wees zijn voorstellen af. Toen vond hij de „on
juistheid” uit, dat de Boeren niet in staat waren
den inboorlingen het hoofd te bieden, hetgeen
voor de rust der Britsche koloniën gevaar op
leverde, en uit de onzalige belasting-weigering
van een zeker aantal door godsdiensthaat ver
blinde Transvalere trok hij het besluit, dat hot
niet mogelijk was daar een geregeld bestuur te
vormen, zoodat annexatie do eenigo uitkomst
was. Tot dezen maatregel Was hij dan ook reeds
uitgonoodigd door een adres, geteekend door
Engelsoho grondbezitters in de Transvaal, mits
gaders eenige namen van Hollanders, die hij
voor het gomak en in zijn ijver voor de goedo
zaak er zelf op had laten zetten door een uiterst
bekwaam schoonschrijver.
De aanhechting, het protest van Burgers, zijn
aftreden als President, het aanhoudend protest
van de Boeren, zijn feiten die allen zich nog
levendig herinneren. Onwaar is hetdat de
Transvalere niet alle mogehjke middelen hebben
te baat genomen om langs vreedzamen weg her
stel van het onrecht te verkrijgenzoowel het
Parlement als de Koningin zijn met hun adres
sen bestormd. Dat zij eindelijk naar de wapenen
hebben gegrepen, na herhaalde waarschuwing,—
is evenzeer gerechtvaardigd, als dat iemand een
vreemden indringer uit zijn huis tracht te jagen.
Na al hetgeen gebeurd is konden zij niet
anders.
>Be Hollander» in Zuid-Afrikazoo mag
do titel luiden van een aandoénlijk drama, gelijk
do wereldhistorie er zoovele heeft te aanschouwen
gegevenen waarin het onrecht zegevierend
zijn weg vervolgdetot aan de ontknooping.
De Hollanderswegbereiders der bescha
ving in het Zuidelijk deel van een wereld op
zichzelf, dat zich het langst heeft verzet tegen
ontwikkeling en het verkeer met andere deelen
der aarde. En was eenmaal de weg gebaand
dan kwamen anderen er zich nestelen en ontna
men den pioniers het met zooveel moeite ver
worvene.
’t Is mogelijk dat de Transvalere, op hot
punt van te bezwijken in den ongelijken strijd,
verder noordwaarts trekken om voor de vierde
maal een nieuw vaderland te ’zoeken. Goedals
zij het bewoonbaar hebben gemaakt en geschikt
om een volk te voeden, dan zullen op nieuw
de Engelschen komen en het hun ontweldigen.
Op die manier kunnen zij voortgaan, totdat
zij den zuidelijken zoom van de woestijn Sahara
hebben bereikt Het Afrikaansche vraagstuk
zal dan opgelost zijn, tot onvergankelijken roem
van de Engelsche politiek.
Maar laat ons de feiten verhalen. Voor zoo
verre zij onzen lezers bekend zijnvraag ik ver-
schooning voor de herinnering. Evenwel komt
hot mij voor, dat zulke dingen vooral niet uit
het geheugen verloren moeten gaan; vandaar
ons beknopt overzicht.
Overzicht.
Mot een ijver eene betere zaak waardig blij
ven de lersche leden van het Engelsche parle
ment zich verzetten tegen de behandeling der
wetten, die een einde moeten maken aan den
toestand van verwarring in Ierland.
Drie zittingen, waarvan de laatste niet minder
dan hvee dagen duurde, waren noodig om aan
den Minister Forster verlof te verleenen tot het
indienen der eerste dwangwet.
Het geduld van Kamer en Regeering is dan
ook eindelijk uitgeput; door de regeering is
een voorstel gedaan, om het reglement van orde
zoodanig te wijzigen, dat den Ieren de gelegen
heid wordt benomen om de afdoening van zaken
zoo te blijven belemmeren. Zoolang dat voor
stel aan de orde is, kunnen pij zich nog eens
beijveren om de wensehelijkheid van den maat
regel duidelijk aan het licht te doen komen.
De expeditie tegen de Transvaal is begonnen
met een nederlaag voor do Engelschen, zooals
in den laatsten tijd met meer Engelsche expe
dition ’t geval was.
De Boeren hebben zich versterkt in een berg
pas, op den wegzvan New-Castie naar de Trans
vaal eene poging om die positie te forceeren is
mislukt; de Engelschen zijn met groot verlies
teruggeslagen en trokken zich 3 mijlen terug.
Natuurlijk is dit voor de Boeren slechts uitstel
van exepdtioreeds zijn de eerste versterkingen
op weg naar hot tooneel van den strijd. Als
straks do aanvallers zich gaan verdoelen on ook
do Boeren dwingen om hun legermacht to split-
son, dan zal de overmacht het weldra van don
moed moeten winnen. Ai tellen de Boeren in
net Engelsche parlement niet vele verdedigers,
de weinige, die er zijn, doen nu on dan toch
iets van zich hooren. Zoo wist oen hunner in
eon der laatste zittingen eene verklaring van
do regeering uit te lokken, dat de Boeren, ook
wat do wederzijdsche uitlevering van gevangenen
betreft, zullen behandeld worden naar de regelen
Van beschaafde oorlogvoerende partijen; van
beteekenis was ook de erkenning der regeering,
dat die behandeling wederkeerig ondervonden
werd.
Do Fransche kamer is druk bezig de druk-
pers-dolicten, die daar te lande zulk een belang
rijke rol in het staatkundige leven innemen, te
besnoeienbeleediging van de Republiek, van
haren President en van de presidenten der Ka
mers zalindien de Senaat er zich niet togen
verzet, voortaan niet meer strafbaar zijn.
Rechtbanken en advocaten zullen dan heel wat
minder werk hebben en voor do radicalen on
clericalen is de aardigheid er af!
Do Republikeinsche Linkerzijde heeft zich
over Barthelemy—St. Hilaire ontfermd. Do
Franschen, die zich vroeger bij voorkeur met
eens anders zaken bemoeidenhebben daar se
dert 1870—1871 zoo den schrik van gekregen,
dat men het den Minister yaü Buitenlandsehe
Zaken maar niet kon vergeven, in zake hot
Grieksch-Turksche verschil iets meer gedaan te
hebbendan mede te stemmen in het concert
Europeen. Gelukkig is het dus voor hem dat
zijn poging om oon scheidsgericht bijeen te
roepen mislukt is. Zelfs het denkbeeld oenor
nieuwe conferentie is thans tot zeer beachoidene
besprekingen tusschen de gezanten onderling her
leid. Misschien is het nog het boste wat men
docu kan en zal het misschien op die wijze mo
gelijk zijn Turkije en Griekenland nader tot
elkander to brengen.
Omstrëelfs *de helft dezer maand komt de
Duitsche Rijksdag bijeen om in do eerste plaats
de werkliedenwet in behandeling te nemen. Een
wet tegon de openbare dronkenschap, waarbij
niet minder dan 100 mark boete geëischt wordt
tegen hem, die zich in beschonken toestand in
’t openbaar vertoont, en een voorstel om den
Rijksdag om de twee jaar in plaats van elk
jaar bijeen te doen komen, zijn tevens rijp voor
behandeling.
In den Pruisischen Landdag is een voorstel
goedgekeurd om de belastingen niet slechts voor
een jaar, zooals de regeering voorstelde, doch
ook voor ’t vervolg met 14 millioen te ver
minderen.
Het Zwltsersche canton Lucern heeft besloten
de doodstraf weder in te voeren en zal waar
schijnlijk door andere opntons gevolgd worden.
De Staats-Courant van I dezer
bevat een Kon. besluit tot' aanvulling van het
reglement voor den dienst van den rijks-telegraaf,
met het oog op de overbrenging van telegram
men met behulp van den telephoon.
Naar men vorneemt, bestaat bijde
Regeering het voornemen, binnen kort de klei
nere gemeenten, waar het minder drukke ver
keer de kosten van een gewoon telegraafkantoor
niet kan dekken, in het genot van telegrafische
gemeenschap te stellen door den telephoon.
In Juni van dit jaar zullen weder
verkiezingen voor leden der Tweede Kamer moe
ten plaats hebben. Aan de beurt vau aftreding
zijn in de hoofd-kiesdistricten Goudade HH.
Mr. M. Bichon van IJselmonde Gorinchom
H. SorretLeidon J. H. Donner; Utrecht
Mr. J. RoéllDordrechtMr. G. M. Van der
LindonTielMr. H. J. Dijckmoester.
Do minister van Oorlog is voor
nemens, de granen voor de militaire bakkerijen,
die vroeger voor en in elk garnizoen afzonderlijk
werden aanbesteed, allen te zamen te ’s Hage
aan te bestéden en te doen leveren, waar zij
dan onder goed toezicht zouden worden gema
len, om daarna als meel naar de verschillende
bakkeryen te worden gezonden.
Te Dordrecht had Dinsdag de
stemming plaats voor een lid van den Gemeente
raad ter vervulling der vacature, veroorzaakt
door het overlijden van Dr. M. G. Timmers Ver
hoeven. Uitgebracht werden 756 geldige stem
men, op de heeren J. Vriesendorp 195; C. GipsCz.
313; Mr. J. M. Rens 87 en J. Fritz Koelman
125 stemmen. Alzoo herstemming tusschen de
heeren C. Gips Cz. en J. Vriesendorp.
In den Haagschen brief in do
Arnh. Ct. wordt er op gezinspeeld, dat de reden,
waarom te ’s Hage geen hoffeesten worden ge
geven, te zoeken is in eene geldige en wettige
oorzaak „waarvan de officieele bevestiging
hoe drukte men dat in 1880 ook weer uit?
door de natie ongetwijfeld met de grootste vreugde
zal worden vernomen!
Hot Hoofdcomité tot behartiging
van do belangen der Transvaalsche Boeren heeft
besloten een adres aan Z. M. den Koning te
zenden, waarin het dringend verzoekt, „dat het
onze Regeering moge behagen bij do Britsche
regeering die diplomatieke stappen te doen
welke haar het meest geschikt voorkomen om
den uitgebroken oorlog in den aanvang to stui
ten en de gerezen geschillen te beslechten door
het herstel en de bevestiging van de onafhan
kelijkheid der Zuid-Afrikaansche Republiek.
Devereeniging „HetRoodë Kruis”
had, zoo als men wéét, geweigerd hare diensten
te verleenen bij den oorlog tusschen de En-
gelschen en de Boeren in de Transvaal, omdat
de laatstgenoemden volgons haar niet erkend
waren als „oorlogvoerende partij”. Er word toen
eene nieuwe vereeniging tot hulpverleening op-
gericht, onder den naam van „Het Oranje Kruis”.
Inmiddels heeft nu Engeland aan de voor hunne
vrijheid strijdende Transvalere al de rechten
toogekend van oorlogvoerende partij en zal „Het
Roode Kruis” heden hebben te beslissenof hot
hulp zal verleenen. Gebeurt dit, dan wordt „Het
Oranje Kruis” wéér opgeheven en alles wat daar
voor is gegeven aan „Het Roode Kruis” over
gemaakt.
In de op 28 Jan. 11. to Vianon ge
houden vergadering der Holl. Maatsch. van
Landbouw, afd. Vianen en omstreken, zijn als
leden van het bestuur herbenoemd do hoeren
W. Itooseboom en II. R. Vogelsang. liet getal
leden bedraagt 149. Do volgende vergadering
zal in April to Asperen worden gehouden.
Tot postbode van Molenaarsgraaf
naar Brandwijk, in de plaats van A. de Pater,
die in Januari jl. overleed, is bonoomd M. van
Kleef te Brandwijk.
Van 26 Deoomber 1880 tot 22 Ja
nuari 1881 is één rund in Noord-Brabant door
longziekte aangetast.
Door de Arr. Rechtbank to Dor-
Het eerste denkbeeldeen kolonie te stichten
aan de Kaap de goede Hoop, word bjj Heeren
Bewindhebbers der Oost-Indische Compagnie ge
wekt door Jan Anthonie vanRiebeek, omstreeks
den tijd van den Munsterschen vrede. Het be- I
lang der zaak werd terstond ingezien; de schepen
der Compagnie zouden er een uitmuntende ver-
verschingsplaats vinden en op een gemakkelyke
■wijze de gemeenschap tusschen het moederland
en do te stichten volkplanting onderhouden.
In 1652 ging van Riebeek er heen met 4 schepen.
Spoedig verrees in een schoone streek drie
mijlen noordwaards van Afrika’s Zuidpunt, de1)
Kaapstad. Ondanks de veranderingen, die zij
in den loop dezer eeuw heeft ondergaan, vertoont
zij nog duidelijk haar oud-Nederlandsch ka
rakter. Ver noordwaarts breidden de kolonisten
zich uit en stichtten een groot getal steden en
dorpen.
Bijna anderhalve eeuw werden zij niet in hnn
rust gestoord. Met de inboorlingen konden zij
het over het algemeen vrij goed vinden. Door
landbouw en handel bereikten zij een hoogen
trap van bloei.
Toen in 1795 de Bataafscho republiek, als
bondgenoot van de Franschen, door de Engel
schen in den oorlog werd gewikkeld, maakten
de laatsten zich van de Kaapkolonie meester.
Bij den vrede van Amiêns in 1802 gaven zij
haar terug, om haar vier jaar later, en nu
voor goedte bezetten. Met wat recht zij haar
in 1814 bij den vrede van Parijs behieldenmoe
ten de Mogendheden maar verantwoorden, dio
den roof bekrachtigden.
De gezeten bevolking der zuidelijke districten
schikte zich in het onvermijdelijkede landbou
wers der oostelijke districten waren minder ge
dwee. Onophoudelijk beoorloogden zij hun over
weldigers, zonder veel succes; later besloten zij
zich metterwoon elders te vestigen. Van dien
tyd dagteekeni de naam „Boeren” of „Boers”,
aan dfr min of meer zwervende Hollandsche
kolonisten gegeven.
Zij verspreidde zich meest in noordwestelijke
richting, in Natal. Deze strook, door den Por-
tugceschon ontdekker van den zeeweg naar Indiö
het eerst betredenwas vaak het toonoel ge
weest van mislukte Engelsche kolonisatieplannen
nog in 1835 weigerde de Britsche regeering de
erkenning van Natal als volkplanting der kroon.
Natuurlijkde Engelschen hebben liever rjjpe
vruchten dan zulke waarvoor zij nog zorg te
dragen hebben.
In 1838 verschenen er de Boeren onder aan
voering van Gerrit Maritz en Andréas Pretorius.
Zij hadden oen zwaren strijd te verduren tegen
de Zoeloe’s, die, gqlijk wel to begrijpen was,
liever geon Europeanen de uitgestrekte cn vrucht
bare gronden in bezit zagen nemenwelke do
inboorlingen toch niet in cultuur konden bren
gen. Do zoogenaamd „Bataafsch-Afrikaansche
Maatschappij”, door de uitgewekenen gesticht
was spoedig een bloeiende koloniereden ge
noeg om haar te annexeeren. In 1840 werd don
Boeren het recht ontzegd in Natal een onafhan
kelijke volkplanting te vestigen; twee jaren
daarna ontbrandde een hevige strijd, die ein
digde mot de aanhechting van Natal cn een
nieuwe verhuizing der Boeren.
Zij trokken de Oranje-rivier overwaar zich
wijd en ver een ongebaande wilcfernis uitstrekte
zeer dun bevolkt, hier en daar door zwervende
llo.jesmannen. Met
werd het land bewoonbaar gemaakt
werd die moeite ruim beloond. Men spreekt dik
wijls en terecht met veel ophef van de won
deren door de Britsche kolonisten in Australië
gewrochtmaar niet minder bewonderenswaardig
is het krachtsbetoon van onze Zuid-Afrikaansche
stamgewesten die met de eene hand houweel
en ploegmet de andere het geweer moesten
omklemmenniet slechts om de aanvallen dor
inboorlingen te weerstaan maar bovenal om Je
te verwachten geweldenarijen van den onvermooi-
den Europeesehen Vijand het hoofd te bieden.
Nauwelijks waren dan ook de eerste moeio-
lykheden der vestiging overwonnen, of ja,
daar herhaalde zich de oude geschiedenis. In
het begin van 1848 vaardigde de gouverneur
van Kaapland, Sir Harry Smith, een procla
matie uit, waarbij het grondgebied ten Noorden
van de Oranjerivier aan de Engelsche kroon
werd gehecht.
Weder trokken de Boeren verder noordwaarts,
en overschreden de Vaalrivierdaar hadden zich
reeds andere uitgewekenen uit Natal gevestigd,
meest in de nabijheid van het Drakengebergte,
de natuurlijke grens van laatstgenoemde kolonie.
Anderen bleven in den Vrijstaat, en hielden den
ongelijken strijd vol. De Engelsche politiek in
Afrika vond algemeen afkeuring, niet slechts
in de Kaapkolonie, maar ook in het moeder
land; do Boeren, nog altijd onder de leiding van
den kloeken Pretorius, waren vast besloten, de
worsteling tot het einde toe vol te houden.
Nadat dit omstreeks vier jaren had geduurd,
kwam er een schikking tot stand, waarbij de
Engelschen van hun eischen op het grondgebied
ton Noorden der Oranjerivier afzagen, en zoo
wel den Vrijstaat als de Transvaal-republiek als
onafhankelijke koloniën erkenden. Dat succes
had men vooral te danken aan het schrander
beleid van Pretorius, die alzoo nog de vruchten
van zijn inspanning mocht aanschouwen. Een
jaar later stierf hjj.
De liberaliteit, waarvan de Engelschen bij de
loslating van den Oranje-vrijstaat blijk hadden
gegeven, berouwde hun deerlijk, toen er vóór
een tiental jaren in het westelijk deel (West-
Griqua-land) rijke diamantvelden ontdekt werden.
Had men die maar niet prijs gegeven! Welnu,
niets was eenvoudiger dan op den maatregel
terug te komen. Zwermen Britsche gelukzoe
kers overstroomden eerlang het land der fabel
achtige rykdonunen, en weldra werd do an
nexatie bij de Kaapkolonie uitgevaardigd. Deze
nieuwe roof is onlangs door de Engelsche Re
geering bekrachtigd.
Doch keoren we tot de Boeren terug, die thans,
na een worsteling van meer dan twintig jaren,
een rustig vaderland hadden gevonden. Tot voor
acht of negen jaar biedt hun geschiedenis wei
nig opmerkelijks aan; hun eenvoudige regeo-
ringsvorm Op bijna aartsvaderlijke grondslagen
gevestigd, hun vasthoudendheid aan zeden en
gewoonten uit langvervlogen tijden zijn genoeg
bekend. Zij hadden denzelfden levensloop als
alle kolonisten; strijd tegen de onbeschaafde
wildendie het moeielyk eens kunnen worden
met vreemdelingen wier streven het is de aarde
een betere bestemming te geven dan eon uit
gestrekte wildernis met weilanden voor rond-
zwervendo kudden. Voor die wilden is het in
cultuur brengen van woeste gronden minder
aangenaam, maar waar zou het heen moeten
met de beschaving, indien die onbeschreven
rechten steeds geëerbiedigd moesten blijven?
Het waren bovendien niet alleen de Hollanders
die het met Kaffers en Zoeloe’s te kwaad had
den; de Engelschen kregen van den strijd ook
ruimschoots hun aandeel.
Een schrandere Britsche bol is het zeker ge
weest, die op den inval kwam dat men mot de
inboorlingen spoediger klaar zou komen, indien
alle Zuid-Afrikaansche koloniën nauw worden
vereenigd, onder Engelsche heerschappij wel
te verstaan. Sir Bartie Frère, voor het overige
een zeer verdienstelijk man, want hij heeft veel
gedaan om den slavenhandel op Afrika’s Oost
kust te fnuiken, heeft het denkbeeld bij Lord
Carnarvon, den Engelschen Minister van Kolo
niën in het KabinetBeaconsfield aanbevolen,
en werd ook met de toepassing belastop ’t eind
van 1876 ging hij als gouverneur naar de Kaap.
Zijn voorstellen vonden weinig sympathie in den
Vrijstaat, geen de minste in do Transvaal.
Daar werden in dien tijd door President Bur
gers grootscho plannen ontworpen. Een spoor
weg zou de Republiek verbinden met de zee,
onder toestemming van de Portugeesche Regee
ring die daar, aan Dclagoa-baai, een kolonie
heeft. Het onderwijs zou op breedo grondslagen
worden hervormd, waartoe uit Nederland flinke
krachten waren aangeworven. De Volksraad was
de Staatkunde van Burgers toegedaan. Doch nu
kwamen de vijanden opdagen. Het spoorweg
plan was strijdig met de vermaarde „Britsche”
belangen; de uitbreiding van hot onderwijs was
de steil rechtzinnige minderheid dor* bevolking
niet naar den zin. Daarenboven vingen juist
om dien tijd de Kaffers onder Secocoeni con
felle worsteling aan, die echter door de Boeren,
onder persoonlijke aanvoering van Burgers, mot