1881.
Zondag 10 Juli.
N*. 630.
OPING
DHTING
hoven.
IUCHTEH
EKJES,
HSWOWNG,
Rozenhof”,
i uitmuntend
Zondagsrust.
j
rij willige
HDWIJK.
E KLEUN
n Langerak
gaarden.
-
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
jS
i/d Ussel,
»r A, BROERE,
BOUW
MAND,
te Ouderkerk a/d
Nesse, te zamen
BINNENLAND.
BUITENLAND.
personeel, dan
die meerdere
SN, Schoonhoven,
41
ï8 ot, 2do qual.
Kalveren1ste
f 0,80; Schapen
ets. per kilo.
2de qual. f 56,
weiboter f 1,20 h
f 1,10 1,20 de
IOPEND.
•t 1 uur.
JHBM
jepalen dag in de
openbaar vorkoo-
berge van A. GEL-
i, en 'b namiddags
N ES te Laugerak
onder
verkooping een of
ien, worden beleefd
te doen aan den
- GELDERBLOM
nat,
den in den Boek*
f. VAN NOOTEN
Prgs der Ad verten tiën: Van 1 tot 5 regels f 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letter» naar plaatefllimte. Inzending francoen
uiterlijk tot Zaterdags-voormiddaga te 10 uren. Alle binnenlandsche
Advertentiënwaarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden
slechts 2 maal in rekening gebracht.
ke f4,80 5,30,
o mindere f 3 4.
mtsche f225 per
k 8,20.
00.
uni. Aangevoerd:
en graskalveren,
750 schapen of
128 biggen en 3
ct. per half kilo.
1 k 26 ct. per half
0 a 2,25 per week,
htere kalveren f5
a 1,00 per kilo,
itbericht van de
lelaars. Goudsche
jartyen. Pryzen
qual. f 27 k 29,50.
Handel gewoon.
Bij een aanvoer
ee, was de handel
kalf koeien f225
k 220, dito vaarzen
120 h 160, guiste
aeien f150k225,
kalveren f6114.
rare, op levering
'arkens van 6 k 8
iemand de gansche weekJ$hter
naar heeft gezeten, dan kèi hij
naar verlangen om Op Zondag I
tuintje te gaan werken of een k
ten pleiziere van lijn jor^ens
briceeren. Meent hy op die
scHoomnsm courant.
S. W. N. VAN NOOTEbj te Schoonhoven,
Uitgever*
Dom Courant vordt geregeld iederen Zaterdag-middag verzonden.
Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post
door het geheele rjjk 0,80. Men kan zich abonneeren bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
leuwsche, Flakk.
dito goede f9,00
90.
irwsche en Overm.
f 7,80 k 8,60.
akk. en Overm.
mindere f 5,00 k
k 6,10, mindere
I veiling en verhoo-
Q8 op Vrydag
n 29. Julü 1881,
•inatie op Vrydag
II, beide dagen des
van;
ICHTÉN.
Boter: le qual,
>er half kilokaas
!6 k 28 ct, overloo-
28 k 30lammeren
i 24 k 26 ets. per
f6 k 8 per stuk;
f4,00, Zeeuwsche
nets f3,80, Roode
»er Hectoliter.
k 7 per Hectoliter,
int f 17. Gelling
stuks.
is le qual. f31 k
tordholl. kaas f27
'tijen. Handel vlug,
wei- dito f 1,20 k
)ERS,
gedrukte boekjes,
1881, op aanvrage
zullen zyn bij de
M ZOON, Boek-
Ismede ten kantore
PRUIJT te Ouder-
ien tevens ook na
bekomen.
3 der drie Wonin-
ne voorloopigo aan-
om het godsdienstonderwijs in het wets
ontwerp op den leerplicht op te nemen ver
worpen had, is hij op die beslissing bij de
verdere behandeling in zoo verre terug
gekomen, dat op voorstel van Jules Simon
de onderwyzer de jeugd zal moeten onder
richten omtrent hunne plichten jegens God
éu het Vaderland. De toeleg nu op do
eerstgenomen beslissing terug te komen is
duidelijk: doch het is niet waarschijnlijk
dat de Kamer er zich mede vereenigen zal.
Hot Kiigclsche Lagerhuis heeft het nu toch
tot artikel 11 gebracht van de lersche land
wet. Aan artikel 7, waarbij aan den pachter
en den landheer het recht is gegeven het
oordeel van het Hof in te roepen over de
te betalen pachtsom, is terugwerkende kracht
gegevenzeker tot gropte teleurstelling van
sommige landheerendie zich gehaast had
den een nieuw contract aan te gaan voor
een groot aantal jaren.
Z. M. heeft aan Dr. G. J. Loncq
C.Jz. eervol ontslag verleend als hoogl. in
de faculteit der geneeskunde aan de Rijks
universiteit te Utrecht, mot dankbetuiging
voor de hem gedurende vele jaren den lande
bewezen diensten, en tot hoogleeraar in de
faculteit der geneeskunde aan dieUniversi-
teit benoemd Dr. C. A. Pekelharingleeraar
aan de Rij ksveeartsenij school te Utrecht.
Z. M. heeft den dirigeerenden
offle. van gez. 2de kl. Dr. J. A.Fles, van
het personeel van don geneesk. dienst der
landmacht, op pensioen gesteld, en het
bedrag van zyn pensioen bepaald op f1800
’sjaars,
In de Dinsdag gehouden zit
ting van de Provinciale Staten van Zuid-
Hoïland zijn de hoeren Mr. P. R. Van den
Berg, J. O. A. M. Van der Kun en G. H.
Veth, nieuw gekozen leden respectievelijk
in de districten Gorinchem, Delft en Dord
recht, na onderzoek en in orde bevinding hun
ner geloofsbrieven, toegelaten en beëedigd.
De missive van Ged. Staten ten geleide
van het kon. besluit van 21 Mei 1880,
waarbij goedkeuring is onthouden aan het
besluit der Staten tot wijziging en aanvul
ling van het reglement op de wegen en
voetpaden in deze provincie, wordt op voor
stel van den heer Vlielander Hein in handen
missie, uie vroeger
belast.
uua Z.IJUO pUglllK V«U UOU UUUOUlOUUBk IU -
Marseille te verkrijgen zag mislukken. Met.f f Gpmmissonaal.zyn nog gemaakt:
moeite werd hij aan de woede van het volk» 1/ de concept-verordening op het bouwen
op hem de Lynch-wet wilder^'
>it bewijst reeds dat de dood y*
voetpaden in deze provincie, wordt op voor
stel van den heer Vlielander Hein in handen
1 van dezelfde Commissie, die vroeger
het onderworp was belast.
«v vwucept-verordening op het bouwen
>f in zee- of rivierwaterkeerende dijken
.het adres van de heeren Mahlstede c. s.,
met verzoek om subsidie voor de door hen
voorgenomen droogmaking der veenpiassen
onder Reeuwyk en Sluipwijk; 3°. het adres
van de heeren Van den Berch van Heem
stede c. s., ingelanden van Rijnlandwij
ziging verzoekende van het reglement voor
dat hoogheemraadschap, met een nader adres
van den heer P. F. Hubrecht; 4°. het bij
zonder reglement voor de polders het Oude
land van Strijen en Oud Bonaventure; 5°.
voor de polders het Binnenland en het Buiten
land vanRhoon en 6°. het bijzonder reglement
voor den Zuidzijder en Boezempolder (gem.
Bodegraven). De Commissie voor al deze
onderwerpen bestaat uit de heerenBuijs
VaillantBegram Poortman Vlielander
Hein, Van Bergen IJzendoorn en als lid
van Gedep. Staten de heer Blussé.
In handen van do heeren Van Houwe-
ninge, De Klein Vlielander Hein, D. Van
Weel en het lid van Gedep. Staten Van Vol
lenhoven zijn gesteld a. de wijziging van
het reglement voor do Overwaardb. idem
voor het waterschap de Hooge Boezem onder
Haastrechtc. het ontwerp gewijzigd regle
ment voor den polder Heenvliet; d. idem voor
de Agterbroek (gemeenten Berkenwoude en
Gouderak)e. idem van het bijzonder regle
ment voor den polder Blommendaal (ge
meente Meerkerk).
In de zitting der Provinciale
Staten van Utrecht op 11. Dinsdag werd
hulde gebracht aan de nagedachtenis van
de heeren Harmsen on Jhr. Strick van Lin-
schotendie sedert de vorige bijeenkomst
aan de Staten door den dood waren ont
vallen.
De geloofsbrieven van dé beide nieuw ge
kozen ledende heeren Jhr. Mr. K. A. Godin
de Beaufort en E. G. Wen tinkwerden in
orde bevonden. Genoemde heeren namen
zitting.
De Minister van Binnenland-
sche Zaken heeft bij besluit van 29 Juni
1881, in het district Dordrecht, met ingang
van 1 Juli 1881, o. a. de navolgende Rijks
normaallessen gevestigd en daaraan de hierna
te vermelden onderwijzers benoemd:
GORINCHEM. Rijksnormaallessen.
Eerste rang.
J. M. Elshout, directeur, Dr. J. Nieuwon-
huijzon Kruseman, Dr. J. M. Hiebendaal,
II. L. Hoijkoop, A. G. J. Tempelmans Plat,
G. J. Van Hemert, J. Ph. Van Ouwerkerk,
S. J. A. J. Kleijn, G. Hooghwinkel, mej.
C. E. Van Ouworkerk-Reuse, allen te Go
rinchem, J./ Steijnis te Giesendam, J. W.
Den Herder te Hardinxveld en A. De
Man Jr. te Hardinxveld.
SLIEDRECHT. Rijksnormaallessen.
Tweede rang.
Het is wel de moeite waarddit onder
werp een» te bespreken, afgescheiden van
alle theologische, leerstellige of kerkelyke
vraagstukken. En dat deze er nauw mee
samenhangen, zal wel door niemand worden
ontkend. Immers, terwyl het voor den
een een uitgemaakte zaak is, dat de ze-
vendaagsche rustdag oj> buitengewone wyze
door den Allerhoogste is vastgesteid en voor
een bepaald doel aangewezen, zal een ander
den oorsprong dier instelling zoeken in de
menschelyke natuur zelve, die haar voor
het behoud der lichamelijke en geestelijkq
krachten niet kan missenwelke laatste
beschouwing door de eerste eigenlijk niet
wordt uitgesloten. Evenmin willen we ons
verdiepen in een onderzoek naar de mee-
ningen aangaande dat getal zevendat aan
de Zondagswijding ten grondslag ligtnoch
de aanspraken Man den Zaterdagals laatste
tegenover den Zondag, als eersten dag der
week, in de weegschaal leggen. Dat zijn
allemaal dingen van ondergeschikt belang
en het komt ons voor dat de in Engeland
bestaande vereeniging, die zich tot doel
stelt, ook onder 'de Christenen weer den
Zaterdag tot rustdag te zien aangewezen,
ten einde een eeuwenoude traditie in haar
recht te herstellen, een tamelyk nutteloos
werk verricht.
Nog eenslaat ons de zaak alleen bezien
van een maatschappelijk oogpunten aller
eerst de vraag stellen: zou werkelyk één
rustdag op de zeven niet gemist kunnen
worden? Meer dan ooit toch hebben we
leeren ervaren, dat tyd geld is: het thans
levend geslacht wil zoo spoedig mogelyk
vooruit komen, en kan er zich dus slechts
aan ergeren dat het telkens weer een
dag vindt, een geheelen dag van twaalf of
veertien werkuren, waarop niet.i kan worden
verricht en die dus als verloren kan worden
aangemerkt.
Wij gelooven juist dat degenen die het 1
eerst geneigd zouden zyn de instelling van j
een rustdag te betreuren, de eersten moeten
zyn om zich er over te verheugen. Arbeid
die ernstig wordt aangevat, onverschillig
welke, heeft krachtverlies ten gevolge: en
het gevoel van matheiddat velen ontwaren
op een van de laatste werkdagen der week
is een duidelijke vingerwijzing dat de na
dering van de rust zeer gewenscht is. Be
kend is het verhaal van de twee koeriers,
die, ten einde de quaestie van de al of
niet noodzakelijkheid der zondagsrust uit te
maken, over een grooten afstand te paard
een bericht zouden overbrengen. De eerste
moest alle dagen ryden en zyn paard alleen
des nachts gelegenheid tot herstel van krach
ten gevende tweede was gehouden het
zyne op Zondag vry te laten en zelf ook
rust te nemen. Voor het oyerige waren
de omstandigheden voor beiden gelijk; de
beesten waren even jong, even sterk, zouden
hetzelfde voedsel krijgen enz. Welnu, de
proef besliste sterk ten voordeele van den
rustdag. De man, die alle dagen had ge
reden, kwam later aan dan de ander, wiens
paard om zoo te zeggen half versleten was,
terwijl dat van zijn mededinger nog even
frisch en monter was als toen de reis
aanving.
Het schynt dat één rustdag van de zeven
onder gewone toestanden juist genoeg is:
niet teveel en niet te weinig. Tijdens de
eerste Fransche omwenteling bracht de
Nationale Conventie verandering in dit
eeuwenoude stelsel: niet om redenen van
staatkundigen of maatschappelyken aard,
maar alleen omdat zy, dwaas genoeg, alles
wilde uitroeien en doen vergeten wat met
vroegere instellingen verband hield. Voort
aan zou elke periode van tien dagen (décade)
een rustdag opleveren. Maar wat was het
gevolg? Instinctmatig bleef het volk aan
zijn oude zondagen hangen: bet nam de
republikeinsche rustdagen op den koop toe
en had alzoo in de tien weken zestien dagen
waarop niet gewerkt werd. Verder had
de verandering ook nog dit nadeel, dat
men voortaan meende willekeurig zijn dagen
van werkeloosheid te kunnen kiezeneven
goed als het gouvernement niet geschroomd
had zich los te maken van hetgeenzooveel
eeuwen had bestaan, achtte iedereen zich
bevoegd, even weinig ontzag te toonen
voor de regeeringsbesluiten op dit punt,
en eindelijk werkten de lui als zy geen
trek in niets doen hadden, anders niet
hetgeen voor verrichtingen waarbij men
elkander noodighad,uitersthinderlyk was.
Alzoo had de Conventie, die het aantal
rustdagen in het belang van den vooruitgang
van hetgeen zy vden nationale arbeid”
noemde, wilde verminderen, een gansch
tegenovergesteld resultaat verkregen.
Verlenging van den rusttyd ligt meer
in den aard der dingen, en vooral men-
schen die een min of meer eentonig hand
werk uitoefenenvertoonen een sterke
neiging daartoe. Of wat is anders het
zoogenaamde >Maandaghouden”, onder som
mige klassen van werklieden zoo algemeen,
dan een streven om aan den Zondag een
niet daarby behoorend verlengstuk te geven?
Dat evenwel het doelherstel van krachten,
er geheel door wordt gemist, springt da-
E.'D. G. Frahm te Sliedreoht, directeur,
C. J. Van der Hoeven te Sliedrecht, B. J.
Groenevelt te Sliedrecht, G. J, Van Ton
geren te Wyngaarden, C. Van Rossen te
Papendreoht, P. A. De Leur te Hardinx-
veid, J. A. Bubó te Hardinxveld, L. Pot
te Giesen-Oudekerk, W. F. Matthijs te
Giesendam, voor de voorbereidende klasso
en voor de handwerken mej. L. Frahm-
Begomann te Sliedrecht.
ELSHOUT. Rijksnormaallessen.
Tweede rang.
A. J. Labberton te Alblasserdam, direc
teur, W. F. Matthijs te Nieuw-Lekkerland,
H. Van Efferen te Oud-Alblas, J. F. Hen-
geveld te Papendreoht, W. Haaring te Lek-
kerkerk, H. C. Helleman te Nieuw-Lekker
land, A. P. Wolhoff te Nieuw-Lekkerland
en mej. M. H. Triethoff te Nieuw-Lekker
land.
AMEIDE. Rijksnormaallessen.
Tweede rang.
J. Vink te Lexmond, directeur, P. A.
Boorsma te Vianen, H. Van der Hoeven te
Hagestein, L. Schenk te Vianen, J. A. Smit
te Ameide, J. J. Corbjjn te Noordeloos en
M. Wandschoor to Meerkerk.
LEERDAM. Rijksnormaallessen.
Tweede rang.
- A« Mink te Heukelum, directeur, Th. J.
Van Slijpe te Oosterwyk, J. Fabries to
Leerdam, J. B. Zeebuit te Schoonrewoerd,
J. R. Van Reekum te Arkel, M. H. Woqt-
man te Hoog-Blokland, P. Boezaardt to
Asperon, P. Van den Esch te Leerbroek en
mej. T. Dik te Leerdam.
De Minister van Waterstaat
heeft tot de hoofdambtenaren van den wa
terstaat bij aanschrijving het verzoek ge
richt, om, wanneer bij het uitvoeren van
werken voorwerpen gevonden worden, die
voor de natuurlijke historie, oudheid of ge
schiedenis merkwaardig kunnen zijn, of
sporen en overblijfsels van oude gebouwen,
wogen enz., worden ontdekt, daarvan on
middellijk kennis te geven aan den direc
teur van ’s Rijks-Musoum van oudheden te
Leiden, opdat deze in de gelegenheid worde
gesteld, zonder uitstel het meest gewenschte
wetenschappelijke onderzoek te doen in
stellen.
Dikwijls kwamen dergelijke ontdekkingen
veel te laat ter kennis van de bevoegde
personen, waardoor de mogelijkheid werd
benomen om gegevens te verzamelen, die
tot belangrijke gevolgtrekkingen voor de
wetenschap hadden kunnen leiden.
By Min. besluit is ingetrok
ken de verplaatsing van den commies 3e
klasse G. C. Gelderblom van Katwijk naar
Ameide en in deszelfs plaats benoemd W.
Heijmans, comm. 3e klasse, van Maarheeze
naar Ameide.
- De Commissaris des Konings
in de provincie Zuid-Holland heeft bekend
gemaaktdat door de Gedep. Staten is be
paald dat de afzonderlijke jachten op wa
terwild voor dit jaar zullen worden geopend
op Maandag den Isten Augustus aanstaande.
Bij de door het Departement
van Koloniën op 4 dezer gehouden aanbe
steding was minste inschrijver voor loodwit
de firma Wed. Hondorff Block en Braet
te Schoonhoven, voor f3943,50.
Voor den voorgenomen aanleg
van eene spoorweglyn van Harlingen via
de Lemmer naar Oldenzaalin aansluiting
met het spoorwegnette Gronau, is door het
bestuur der gemeente Lemsterland een vol
doende geldelijke steun toegezegd aan den
ondernemer, den heer P. M. Montijn, te Gouda;
Do leening der Noordbrabant-
sche stoomtramwegmaatschappij is ruim
zesmaal volteekond. Alleen to Amsterdam
is voor ruim anderhalf millioen gulden in
geschreven.
De maatschappij voor nieuwe
geoctroyeerde gasbereiding te Gouda keer,
uit f35 per aandeel.
Op de bloemen- en vruchten
tentoonstelling van wege de afdeeling Am
sterdam der Nederlandsohe maatschappij
voor tuinbouw en plantkunde te Amsterdam
gehouden, zijn o. a. de navolgende prijzen
toegekend
Hype Aardbeziën. Verzameling yan 20
verscheidenheden, van elke verscheidenheid
vyf stuks: lepr. zilv. med. W. K. Schubert,
Leiden; 1 br. med. W. C. Boer, Boskoop.
Verzameling van 10 verscheidenheden, van
elke verscheidenheid vijf stuks: le prijs br.
med. K. W. Schubert, Naarden2e pr. ge-
tuigschr. W. C. Boer, Boskoop. Verzame
ling van do grootste in 10 verscheidenhe
den, van elke verscheidenheid 10 stuks
le pr. br. med. W. K. Schubert, Naarden.
Verzameling van aardbeziën in Boskoop ge
wonnen, le pr. br. med. W. C. Boer, Boskoop.
Mandje met aardbeziën van ééne verschei
denheid: le prijs br. med. W. C. Boer,
Boskoop; 2e prijs getuigschrift Jac. P. R.
Galesloot, Amsterdam. Drie schalen met
grootvruchtige in 3 verscheidenheden: le
prijs br. med. niet toegekend; 2e prijs ge-
tuigschr. Jac. P. R. Galesloot, Amsterdam.
Twaalf potten of mandjes met aardbeziën,
zooals ze ia Aalsmeer, Boskoop en elders
aan den handel afgeleverd wordenle prijs
br. med. W. C. Boer, Boskoop. Drie schalen
met maaudbl.: le prys br. med, W. K.
Overzicht
Dat staatkundige of godsdienstige geest
drijverij meermalen in staat is vorsten-
moorders te kweeken, daarvan kan de ge
schiedenis der laatste jaren, van dit jaar
zelfs nog, getuigen. Hoe af keuringswaardig
zulk een daad ook moge zyn, het feit dat
Zondag jl. uit Amerika per telegraaf werd
gemeld, overtreft in laagheid de moord
aanslagen die de Europeesche geschiedenis
der laatste jaren heeft aan te wijzen. Uit
lage wraak- en zelfzucht gedreven is Za
terdag jl. een aanslag gepleegd op het leven
van den President der Vereenigde Staten
van Noord-Amerika Garfield, door iemand
die langs dien weg zich wilde wreken over
ondervonden teleurstelling in het verkrijgen
van een ambt en die misschien wel hoopte
op die wijze er boven op te komen. Ter
wijl de President zich aan het station van
den Baltimore- en Potornac-spoorweg te
Washington bevond, met het doel om zijn
vrouw te bezoeken, die te Longbrauch ver
toefde, werd plotseling een revolverschot op
hem gelost, waardoor hij ernstig en levens
gevaarlijk gewond is. De moordenaar,
Guiteau genaamd, is een avonturier die, na
eerst fiasco gemaakt te hobben als advocaat,
ook zijne poging om den consulspost te 1 “e
Marseille te verkrijgen zag mislukken. Mot, j i M?1
moeite werd hij aan de woede van het volla j
ontrukt, dat op hem de Lynch-wet wild® t
toepassen. Dit bewijst
van Garfield want hoewel de laatste be
richten de hoop op herstel verlevendigen,
blijft de toestand toch nog altijd levens
gevaarlijk voor Amerika een gevoelige
slag zou zijn. Gedurende den korten tijd
dat Garfield die van een eenvoudi^en
burgerjongen tot zyne tegenwoordige waar
digheid opklom aan het hoofd der regee-
ring staat, heeft hij veel gedaan om een
einde te maken aan den schandelijken
handel in staatsambten en betrekkingen,
die nergens op zulk een groote schaal
gedreven werd als in Amerika. De bewij
zen van deelneming uit buiten- en binnen
land zijn algemeen.
Ook het bericht van oene tijdig ont
dekte samenzwering tegen het leven van
den Vorst schijnt in Bulgarije dienst ge
daan te hebben als verkiezings-manoeuvre.
Uit de later ontvangen berichten over den
uitslag der verkiezingen blijkt, dat het
hoofd der oppositie Zancoff, verscheidene
Mahomedanen en zelfs twee Turken verko
zen zijn. Geheel zonder strijd zal de Vorst
dus de vervulling -zijner wenschen niet
verkrijgen.
Zooals men gewoonlijk zietheeft het
appeltje dat door Frankrijk in Tunis met
zulk een goed gevolg is opgeworpen, tot
naijver en navolging opgewekt. Italië wil
zich als beschermer aan Tripoli opdringen,
waartegen Frankrijk geendoch Turkije
des te meer bezwaar schijnt te hebben. De
Sultan zond er zelfs troepen heen, naar
het heet, om de binnenlandsche orde te
bewaren. Het is voor hem dan ook wel
wat hard om zoo van alle zijden geplukt
te worden.
Griekenland is juist bezig om het in
Thessalië zoo noode afgestane gebied te
bezetten. Tot nog toe heeft die bezetting,
zonder ongeregeldheden te veroorzaken
plaats. Koning George stelt zich voor aan
het nieuwe rijksgebied spoedig een bezoek
te brengen.
De ongeregeldheden in Algerië, veroor
zaakt door den opstand van Bou-Anema,
heeft in de Fransche Kamer aanleiding
gegeven tot eene interpellatie, waarbij de
gouverneur van Algerië, Albert Grévy,
broeder van don President, het Weer moest
ontgelden. Eene minderheid zóó) aanzienlijk,
dat 9 stemmen moor haar de inedtdArheid
zou gegeven hpbbon, oordeelde zor
geloosheid van het bestuur ootóa/K was
van de onlusten. Ten slotte vereenigde de
meerderheid zich met eene motie van ver
trouwen in de regeeringdie nu een
expeditie-leger 120.000 sterk uitrust om do
orde te herstellen en te bewaren.
Nadat de Senaat eerst een amendement
delyk in het oog atójnen bekijkt hoe dat
Maandaghouden eigenlyk in zyn werk gaat
en het komt ons voor, dat van het sjou
wen, en drinkenen tieren’t welk uien
dag plaats vindt, lichaam en geest onein
dig veel meer nadeel onderyinden dan van
een geheele week arbeidens. Gaarne zou
den wij dan ook een Voorstel doen om het
voorgoed uit de zeden en gewoonten van
onze ambachtslieden op fabrieken komt
het minder voor, - te doen verdwynen,
als wy maar wisten, welk middel daartoe
aan te wenden.
Een andere verlenging van den rusttijd
wordt in Amerika, in Engeland, ook in
ons land gevraagd, en hier en daar ook
toegepast; de Zaterdag-avond en namiddag
namelyk. Dat de laatste arbeidsdag van
de week niet tot het uiterste wordt ge
rekt, achten wy wenschelijk, en zelfs zou
het, om huiselyke redenen, in vele geval
len aanbeveling verdienen, dien avond het
werk vroeg te eindigen; maar, ook van
den Zaterdag een hal ven rustdag te maken,
wy gelooven gaarne dat tappers bijvoor
beeld er zeer mede ingenomen zouden zün,
doch op dit oogenblik komt ons geen enkel
argument voor den geest dat er vóór pleit.
Noch verplaatsing, noch vermindering,
noch verlenging van den rusttijd achten wij
wenschelijk. Daarentegen wenschen wij het
bestaande zoo ruim mogelijk toegepast en
gehandhaafd te zienwel te verstaan zonder
ofGciëelen en officieusenambtelijken of
kerkdijken dwang, in volle vrijheidenkel
uit overweging van het groote gewicht dat
aan het behoud van maatschappelijke krach
ten moet worden gehecht.
Maar zooals ieder weet, komt de werke
lijkheid weleens in botsing met de wen-
scheljjkheid, ook op dit gebied. Er zijn
takken van nyverheid en van dienst, die
op Zondag zonder eenig bezwaar kunnen
stilstaanen wy verlangen dan ook dat zulks
geschiede; doch andere die hun eischen
voortdurend doen hooren. Het verkeer op
spoorwegen en langs stoomvaartlijnenhet
vervoerwezen, posterij en telegrafie kunnen
niet worden geschorst. Evenmin kan de
arbeid gemist worden van al die personen,
die, op welke wyze dan ook, in de weer
moeten zyn om aan anderen gelegenheid
tot uitspanning te verschaffen. Wy willen
nog niet eens spreken van degenen die
juist op Zondag werkzaam moeten'zyn bij
de vervulling van de geestelijke behoeften
hunner medemenschenmen zou ons mis
schien verdenken van sympathie met zekere
sekte in Amerika die de Zondagsrust zoo
absoluut wil zien foegepastdat er op den
eersten dag der week geen godsdienstoefe
ning mag gehouden worden ook.
Is het alzoo een feit, dat volstrekte stil
stand van allen arbeid gedurende een et
maal niet mogelyk is, toch houden wy den
regel, dat ieder die Werkt recht heeft op
één vryen dag van de zeven, voor onom-
stootelijk. Al wat daar afgenomen wordt,
is een onbillijkheid. Dit in beginsel vast
gesteld zyndeen wy meenen hierby op
vry algemeene instemming te mogen reke
nen, komt het er slechts op aan, de toe
passing zoodanig te regelen, dat er geen
maatschappelijk belang wordt gekrenkt. Met
een behoorlijke dozis goeden wil is dat zeer
goed mogelyk.
Dat winkeliers hun inrichtingen op Zondag
gesloten houdenonverschillig of zy het doen
om godsdienstige redenen of om hun per
soneel dien dag vry te kunnen latenis
zeer aan te bevelen; werd het door ieder
gedaanniemand zou er iets op aan te
merken hebben. Het publiek moet er zich
dan maar aan gewennen, op Zaterdag zijn
inkoopen te doen. In dien geest zou het
wellicht aanbeveling verdienen, dat werk
gevers op Vrydag-avond uitbetaling van
werkloon deden. Alleen in onvoorziene ge
vallen vordert de billijkheid en wellevend
heid dat de koopman de behulpzame hand
biede. Als ik op Zondag-morgen door een
zwerm onverwachte gasten word verblyd,
en mijn proviand te kort schiet om die eer
naar behooren te beantwoorden, dan zou
ik het myn leverancier volstrekt niet in
dank afnemen als hij op myn dringend ver
zoek weigerde my van dienst te zijn. Een
apotheker, die omdat het Zondag was zich
met wilde verwaardigen een onmisbaar ge
neesmiddel gereed te makenzou verdienen
dat men in de week ook zyn rust niet
stoorde. Het i>Leven de beginselen, al
verga ook de wereld 1” is hier niet van toe
passing.
Ambtenaren en beambten van spoorweg,
posterij of telegrafievervoerwezenpolitie
enz. hebben voor het onvermijdelijk gemis
der Zondagsrust recht op volledige schade
loosstellingzóó dat ook zij op de zeven
dagen er één vrij hebben. Van dien regel
mag niet worden afgeweken, tenzij het
duidelijk blyke dat er op geenerlei wijze
aan te voldoen is. Kan het gevonden wor
den door vermeerdering van personeel, dan
mag bestuur of directie voor die meerdere
uitgave niet terugdeinzen.
De vraag eindelyk, welk gebruik van
den rustdag het beste is, kan niet in al-
gemeenen zin worden beantwoord. Er is
weleens gezegdRust is verandering van
bezigheiden daar is veel waars in. Als
5r zijn lesse-
j er weleens
bijv, in zyn
konijnenhok
te gaan fa-
T wyze zyn
krachten weer tot het normaal peil te
kunnen brengen, dan heeft niemand het
recht, daarover zyn afkeuring uit te spre
ken. Zoo min mogelyk moeten we elkan
ders vryheid in dit opzicht aan banden
willen leggen; alleen kunnen we eischen
dat onze buurman ons niet hindere. Ik
heb er eens een gehad die den heelen
Zondag op een |ieesch huisorgel zat te doe
delen zoodat ik als het ware de deur werd
uitgejaagd; di®muzikale uitspattingen heb
ben my dan obk doen verhuizen.
Zeg mij me»wie gy omgaat, en ik zal
zeggen wat gy zytis een bekend spreek
woord. Als Variaat stellen wij voor: Zeg
mij hoe gy uw rustdag gebruikt. Zou dat
een niet minder juiste maatstaf zijn voor
menschenkennis?
ten pleiziere
