RU.
Gorinchem
4 uur.
litboomen,
i-BE
boot „8CHOON-
dd van boven
1881.
Zondag 13 November.
In ’t Oosten.
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
Dinsdag
ember,
lagen van
nan en Zonen,
KERS
ooi»,
n prijs alle soor-
Jc Co.,
ntoor,
ORG-.
******SëuS\
Mark
Mark
Mark
Mark
Mark
Mark
10,000, 26,000,
10,000, 8000,
iber a. s.
EN-
fARKT
HEM.
er a. s.
3 Dzn.,
BQSKOOP,
BUITENLAND. j
Overzicht.
BINNENLAND.
Q DIRECTIE.
stam-
zyn als verouderd
SGHOÖlfflOVBJSfHE COURANT
W op beide dagen
naar SCHOON-
IN, Schoonhoven.
ii, Doorbloelende
Plantsoenen, enz.
«missiën aan door
'an den Heer Jb.
te Lekkerkerk
HAAN te Nleuw-
K. GELDER-
;ijn eiken Woens-
ntbieden in het
C. DEN HOED
Dinsdag 16
an de Stations
ren hebben, moe-
12 November
en en de vracht
0, 2000 M«rk
prijs bedraagt
j van een lot
prijs der loten
bedraagt voor:
.60 Ned. Cour.
•HO n
.90
het bedrag in
staegels, of per
Prjjs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels 0,60. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco, en
uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags te 10 uren. Alle binnenlandsche
Advertentiënwaarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegevenworden
slechts 2 maal in rekening gebracht
aan voor de
gor Geldlotery,
de regeering
gewaarborgd.
1 100,000 loten
dus weer groo-
geene loterij
kansen biedt,
even als in de
erjj in 7 snel
kingen uitge-
e in *t geluk-
kunnen wor-
Dese Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franc
door het geheels rijk 0,80. Men kan zich abonneeren
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
nale loten, met
n, in tijds voor
i klasse. Uit-
mma’s voegen
y. Ambtoljjke
iwonnene som-
ikking prompt
Oe uitbetaling
jeschiedt onder
Bij de laatste
ekend
rijzen
and
36 68907
deze keer onze
nd met groote
assen. Ten
theid alle be-
itvoeren, ver
ten spoedigste
ie Looe A Zonen,
ninzaam aan tot
van VRUCHT-
OUD- en SIER
GEWASSEN,
£REN, ROZEN,
I en wat verder
Woensdags te
C. DEN HOED
nt ook bestellin-
ist van
ie Oroot-Ammers,
!N te Streefkerk,
Meerkerk en
•It. j
Bi vod» l’aves, votre Rhin allemand.
ImvCT-y-doiw vos Mvrées d’eiCla res I
Met deze meer door verbittering dan
waarheidszin en waardigheid ingeboezemde
woorden: «Indien gij hem hebt, uw Duit-
schen Ryn, wascht dan daarin uw sla
venlivreien,” gaf eens de Fransche dichter
Alfred De Musset, in een soort van impro
visatie, een terugslag op het bekende >Sie
sollen ihn nicht haben, den freien Deut-
schen Rhein I”
Dat was lang, zeer lang vóór de ge
denkwaardige dagen, waarin Parijs, het
éénige, het onovertroffen Parys, voor de
derde maal een vreemden overwinnaar in
zijn straten en op zijn pleinen moest aan-
vóór dé betrekking tusschen
grootvorst van Europa’s
relddadig werd af gesneden.
Musset zeker kunnen droo-
aan de Pruisische regeering lof toe, dat zij
onder de bestaande omstandigheden niet
bleek gediend te ziju met een bezoek van
de Itnliaaiischc Vorstelijke familie. Daar
entegen moet Oostenrijk, dat den Koning
en de Koningin zoo hartelijk en feestelijk
ontving, het misgelden. Do regeering trekt
zich daarvan echter weinig aan, daar zij
in de delegaties met ingenomenheid van
het bezoek gewag maakt en doet uitkomen
dat niet alleen do regeering maar ook het
volk zich daarin verheugde.
Het aantal pachters, dat de toepassing
der landwet,wat betreft de bepaling der
pachtsom, komt inroepen neemt steeds toe
en de party der onruststokers, die naar
men wil de pachters daartoe aanzet, hoopt
dat de Engelscbe regeering geen handen
en hoofden genoeg zal hebben, om al die
geschillen in eenigszins be tame! ijken tijd te
beslechten. De regeering gaat intusseben
voort met het benoemen van sub-commissies,
die het Hof in do uitvoering van hare
taak bijstaan. De eerste uitspraak van het
Hof luidt niet zeer gunstig voor landheeren.
In 14 van de 15 gevallen waaroyer uit
spraak werd gedaan, werd de pachtsom met
20 a 30 pCt. verminderd. Zulk een uit
spraak zou de ontevredenheid, die er
heerschte, wel eenigszins rechtvaardigen.
Al doen zich hier en daar ook eenige
gunstiger verschijnselen voor, rust heerscht
er nog niet op het eiland. Nog steeds zijn
de zoogen. agrarische moorden aan de orde
van den dag.
Uit de Transvaal luiden de berichten
gunstig. Orde en rust keeren weder. Ge
neraal Wood schijnt den slag te hebben
met de Boeren om te springen en hunne
ongunstige gedachten omtrent Engeland
wat weg te nemen.
Het proces tegen den Ainerikaanschen
Presidfint-moordenaar Guiteau zal 14 dezer
aanvangen.
j verzonden.
Franco per post
by alle
schouwen,
Frankryk en de
stroomen” gewr
Nooit heeft De i
mendat het «volk van slaven” zyn groote
natie eenmaal den voet op den nek zou
zetten.
s Dichters, en vooral van het opgewonden
slag waartoe h'y behoorde, zyn zeldenmis-
schien nooit volkomen rechtvaardig in hun
i oordeelvellingen. Althans in de dagen van
De Musset liep er juist door het Duitsche
volk een geest van vryheidszin, die nog by
zyn leven, in 1848, tot een schitteiende,
ofschoon kortstondige openbaring kwam.
Wel was de dag nog niet geborenwaarin
alle banden konden worden verbroken, maar
de Duitsche wetenschap en de Duitsche kunst
streden met kloeken moed voor de vryheid,
en zij jjoezemden het volk baar denkbeel
den en droomen van vryheid en eenheid
indie deze dfeuw wellicht 'nog lot een al-
geheele verwezenlijking zal zien komen.
Het zy ons vergund, uiteen te zetten
waarop deze verwachting zich grondt.
Duitschland heeft langer dan eenig ander
land de gevolgen van het leenstelsel moe
ten dragen. Door gebruik te maken van
de worsteling tusschen het Keizerlyk en het
Pauselijk gezag in de middeneeuwen, tus
schen het veldwinnend Protestantisme en
de heerschende Katholieke kerk bij den
aanvang der nieuwe geschiedenis, hadden
de oude leenmannen voor zich en de door
hen bestuurde gewesten een zelfstandige
stelling weten te verwervenwaardoor het
gezag van den Keizer niet veel meer was
dan een schaduw, een nevelbeeld, een
hulde aan de traditie, maar zonder prac-
tisch nut De band, die het Duitsche volk
aaneenhield, was gebroken, en werd geheel
ontrafeld toen Pruiseneer» Koninkryk ge
worden, de groote worsteling aanvaardde
om den voorrang, en die met goed gevolg
ten einde bracht. Duitschland werd degroote
lappendeken, waarvan sommige schryvers
gewagen; de Duitscher werd op den ach
tergrond geschoven door den Beier, den
Sakser, den Pruis. Napoleon gaf aan het
waggelend gebouw den laatsten sloot, en
zyn Rynverbond, later vervangen door
een Duitschen bond, waren slechts zwakke
uitdrukkingen voor het beginsel der Duit
sche eenheid. Tegelykertyd hielden de
groote en kleine monarchen er een stelsel
van regeerkunst op na, dat wel berekend
was om alle begrippen van iets hoogers
en beters dan het burgerschap van hun
staat in de borst des volks te verstikken.
Toch bleef’ het besef der eenheid leven,
vooral door de geschriften van sommige
onafhankelyke denkers. Daaraan verbond
zich de behoefte aan vrijzinnige Staatsin
stellingen, die Duitschland nooit had leeren
kennenwaarvan het de heilzame werking
in Engeland en in de Nederlanden kon
gadeslaan. Velen meenden zelfs, dat die
beide begrippen onafscheidelyk bij elkander
behoorden, en dat een éénig Duitschland
volmaakt hetzelfde beteekende als een vry
Duitschland. De geschiedenis der laatste
vyf-en-twintig jaren heelt het bewys gele
verd, dat dit niet zoo is. De eenheid kon
op een gegeven oogenblik geboren worden,
uit den schok van hevige politieke beroe
ringen; de vryheid moest, wilde zy stand
houden, slechts door ontwikkeling en op
den langen duur verkregen worden. Voor
het herstel der eerste zorgde voornamelyk
het buitenland; het gemeenschappelijk ge
vaar, waarmede Frankrijk dreigde, dwong
tot nauwere aansluiting, waarb'y het als
vanzelf sprakdat de machtigste der broe-
derataten, Pruisen, als beschermer en
hoeder en eerlang als het hoofd des ge-
zins zou optreden. Daarmede was een be
langrijke schrede afgelegd in de richting
der eenheid, en het is aan den tijd over
gelaten, haar verder te voltooien, als de
nog immer zeer talryke drom van Koningen
en Groothertogen en Vorsten of hoe zij
verder getiteld mogen zyn als verouderd
opzyde wordt geschoven.
Wanneer het nageslacht onbevangen kan
oordeelen over de gebeurtenissen die in
onze dagen hebben plaats gehad, en de
tegenwoordige Bismarck-vergoding en Bis
marck-verguizing zich zullen oplossen in
een verstandige Bismarck-waardeenng, dan
zal de groote Rjjkskanselier stralen in het
helder licht van zyn onvergankelyken eere-
tite!schepper der Duitsche eenheid. Zyn
De oeret* Kamer vu
afgevaardigden van Frankrijk werd opge-
discht, was natuurlijk 'lunis- Nauwelijks
was het bureau voor goed samengesteld,
met Brisson als Voorzitter in de plaats van
Gambetta, of van drie verschillende zijden
werden interpellaties aangekondigd over het
Tunesische vraagstuk. De regeering aan
vaardde het debat als haar galgemaal; zij
verklaarde tot af te treden gereed te staan, 1
en drong dus op spoed aan. Dit was echter
overbodig. Terdege voorbereid tot den aan-
val, verzamelden de woordvoerders der uiter-
ste Linkerzijde alles wat in deze in schijn f
en in waarheid tegen de regeering kon
pleiten, beschuldigden haar van de onder- I
neming op touw te hebben gezet ter wille 1
van eenige belanghebbenden en oischten een
scherp onderzoek. Terwjjl Ferry als pre
mier een deel der verantwoordelijkheid voor 5
do zaak van zich afwierp door er aan te 1
herinneren, dat de Tunesische quaestie een
erfstuk was van een vorig Kabinet en dat 1
de expeditie door de vorige Kamer was t
goedgekeurd, trachtte Farre als Minister
van Oorlog den goeden gang der expeditie 1
te verdedigen, waarop, zooals men weet, 1
menigeen ook veel meent te kunnen af- 1
dingen. Dat Gambetta in deze de zijde t
der regeering kiest is bekend en bleek bo
vendien uit zijne bijvalsbetuigingen, toon
een der afgevaardigden het regeeringsbeleid
verdedigde. Doch zooals vele groote man- j
nen gewoon zijn te doen, zal de exdictator
zyn advies tot het laatst bewaren on dan j
tevens het programma der naaste toekomst
ontvouwen. Al is het een uitgemaakte zaak,
dat hij het recht daartoe heeft, zoo bleef
do officieele opdracht tot Kabinetsvorming j
nog altijd uit. De nieuwigheden die Gam-
betta wil invoeren zoo zou hij bv. Mi- j
nister zonder portefuille worden en Grevy j
voorzitter zijn van don Ministerraad j
schijnen die definitieve opdracht te ver
tragen.
De officieele berichten uit Tunis luiden
intusschen zij het toeval of politiek
heel wat gunstiger; verschillende
men zouden tot onderwerping geneigd zijn
en feitelijk den tegenstand reeds hebben
laten varen. Jammer dat Daily News aan
dat bericht mindere waarschijnlijkheid geeft,
door do medodeeling, dat de regeering
25.000 vrijwilligers zocht tegen eene be
zoldiging van 5000 francs voor 5 jaar per
hoofd benevens eenig land in eigendom.
De herstemmingen voor den Duitsclien
Rijksdag hebben den uitslag dor eerste
verkiezingen bevestigd. De liberale fracties
hebben nog weer gewonnen, ten koste der
conservatieven, en de nederlaag zon voor
de regeering zeker nog geduchter worden
indien het gelukken mocht de nationaal-
liberalen, secessionisten en Fortschritts-partij
tot eene groote party te vereenigen, waar
voor op dit oogenblik pogingen in het werk
worden gesteld. Wil de regeering hare
voorstellen zien aannemen, dan zal zij nood
wendig steun moeten zoeken bij do Centrum
partij, die over 100 en rekent men de
Elzassers, Polen en andere vlottende cleri-
caal-gezinde fracties mede over 140
stommen beschikt. Zij zal dien steun echter
moeten koopen; daar de regeeringsgezind-
heid dier partij bij do verkiezingen volstrekt acncerscmp i oi
niet bleek. De clericalo bladen zwaaien beving of schuivi
- Z. M. ;heeft Mr. A. H. A. M. H.
Borret, lid van het hof van justitie in de
kolonie Suriname, met ingang van 1 Januari
1882, op verzoek, eervol uit’s lands dienst
ontslagen en tot de voormelde betrekking
benoemd Mr. J. Kalff, ambt, van het openb.
min. bij de kantongerechten Rotterdam I en
Schoonhoven.
Z. M. heeft de benoeming van
den burgemeester der gemeenten Haastrecht
en VlietD. A. Dupper tot secretaris dier
gemeenten goedgekeurd.
Z. M. heeft M. H. F. Pichot du
Plessisontvanger der directe belast, en acc.
te Ridderkerk c. a., benoemd tot ontvanger
dor zelfde middelen te Zeist c.a.
De Provinciale Staten van
Zuid-Holland hebben tot lid der Eerste
Kamer in plaats van den heer Dumaer van
Twist gekozen den heer II. Muller Sz. te
Rotterdam, met 47 der 70 uitgebrachte
stemmen.
Door de Prov. Staten van
Utrecht is benoemd tot ingenieur van den
Provincialen Waterstaat de heer K. Van
Rijn ingenieur bij do Kanaalmaatschappij
te Amsterdam.
De Gedeputeerde Staten der
provincie Zuid-Holland hebben afgowezon
het verzoek van J. A. Van de Werve c. s.
te Waddinxveen om vernietiging van een
besluit van de vergadering van stemgerech
tigde ingelanden van den Oostpolder in
Schielandin zake het onderhoud der Gou-
wekadelangs dien polder.
De Regeering heeft naar aan
leiding van het spoorwegongeluk dat on
langs te Botterdam plaats hadaan alle
Nederlandscho spoorwegmaatschappijen ge
last om op alle treinen het Westinghouse-
remtoestel in gebruik te stellen en zulks met
1 Januari a. s.
Do telegram uit Point de Gal
los meldt, dat te Kaap Dondra, do zuide
lijke punt van Ceyloneen boot is aange
bracht van de „Koning der Nederlanden”,
met 27 opvarendenwaaronder óóne vrouw.
In het geheel zijn er dus reeds drie booten,
waarin 83 personenaangekomen.
Do vólgende brief is door de
Directie van de Maatschappij „Nederland”
te Amsterdam van den heer Drooglever
Fortuijnonder wiens bovol de door de
Wyborton gevonden boot stond ontvangen
Sues, 27 Oct. 1881.
WelEd. Heeron Directeuren der Stoom-
vaart-Maatschappij „Nederland”, Am
sterdam.
WelEd. Ileeren
Do telegram uit Aden hoeft u reeds in
kennis gesteld met het noodlottig ongeval,
do „Koning der Nederlanden” overkómen,
en haast mij UEd. eenige nadere byzondor-
hedon te doen geworden.
Don 4en October 1.1. waren wij stoomendo
onder vry gunstige omstandigheden. Flauwe
Zuidelijke koelte mot hooge Z.O. deining
hoewel niet hinderlijk voor de machine. Des
avonds te 8.45 begon eensklaps do machine
vreesehjk snol te draaienvergezeld vaneen
vervaarlijk geraas, gekraak en gestoot in hot
achterschip’t best te vergelijken bij zee-
ven ovor koraal.
Staatsmansbekwaamheid en Moltke’s mili
tair genie hebben in dit opzicht de wen-
schen des volks in vervulling gebracht, en
beider standbeelden, nog bij nun leven te
Keulen opgerichtzullen in volgende eeuwen
vooral deze herinnering levendig houden.
Tegelyk hebben zij het door hen opgerichte
gebouw voor instorten bewaard, door de
sterkte des legers tot het hoogste peil op
te voerenen hoezeer men ook de ontzet
tende lasten moge betreuren, tot dit doel
op de schouders des volks gelegd, wij ge-
looven dat het hier een onvermydelyke nood
zakelijkheid geldt. Een zwak Duitschland
zou slechts een kortstondig bestaan hebben;
een sterk Duitschland is de beste waarborg
voor den algemeenen vrede, en een be
dreiging voor niemand.
Maar scheppers van krachtige staten zyn
nooit voorvechters geweest van de volks
vrijheid. Dat is ook zeer natuurlijk. Om
kracht naar buiten te ontwikkelen is cen
tralisatie van gezag onmisbaar, en Bismarck
zou zijn beginselen geweld moeten aandoen,
om de constitutioneele instellingen, die in
Duitschland heeten te bestaan, tot waarheid
te maken. Al wat hij tot dusver deed,
diende alleen en uitsluitend tot versterking
van de ryks-eenheidmet een ongeëvenaard
talent maakte hij alle partyen aan dat belang
dienstbaar, en nam hij op het geschikte
oogenblik de party die hem het best kon
dienen onder zyn bescherming, ten einde
de partij die hem in den weg stond te
bestryden. Met behulp van de nationaal-
liberalen stelde hy perken aan de eischen
van het centrum en riep hij de Mei-wetten
in het leventen einde het geestelijk gezag
te beletten, aan de Ryks-eenheid afbreuk
te doenen toen hij de nationaal-liberalen,
die misschien zich verbeeldden dat Bismarck
zich met hun beginselen had vereenzelvigd,
hun rol had laten afspelen, liet hij hen
glippen, omdat zy hem niet van dienst
konden wezen in de worsteling tegen een
anderen, voor zijn ideaal niet mindar ge
vaarlijken vijand, en die zich reeds bij den
zoogenaamden ibeschavingsstrijd”, (cultur-
kampf) met het centrum had verbonden,
de sociaal democratie. En thans is die eer-
tyds zoo talryke groep van talentvolle man
nen, die de roeping in zich gevoelden het par-
lementairisine in Duitschland te doen zege
vieren, als het ware weggesmolten: de
laatste verkiezingen hebben hun partij den
doodsteek gegeven.
Tegenover de sociaal-democratie volgde
de Rijkskanselier een andere politiekdie
volkomen begrijpelijk wordt als men zich
plaatst op zyn standpunt, als strevende naar
versterking van het staatsgezag, zonder
meer. Democraat kon dus Bismarck nooit
zyn, want volksheerschappij is hem een
gruwel; wel kon hy uit het socialistische
program eenige punten overnemenname
lijk die waarbij de Staatsbemoeiing en bij
gevolg de ondergeschiktheid van den burger
aan het staatsgezag wordt uitgebreid. Ter-
wyl hij dus aan den eenen kant de aan-
voeders dier party meestal menschen
van zeer weinig politiek doorzicht en van
eenzydige ontwikkeling, het spreken en
schrijven belette, eenvoudig door hen weg
te jagenbeproefde hy aan de andere zyde
zekere wenschen van de werklieden te be
vredigen, misschien wel om hen hun vroe
gere leiders te doen vergeten en hen aan
de belangen van het oppergezag te verbinden.
Maar daar staat nog de fortschritt, de
party der beslist liberalen. Tot dusver
heeft Bismarck haar met eenige onder
scheiding behandeld, zooals men een te
genstander doet dien men acht en ontziet,
doch niet vreest. Voor het laatste was dan ook
geen reden. De fortschrittmannen hebben
zeer mooie théoriëen die zy met talent
uiteenzetten en verdedigen; daarentegen
stonden zij te zeer vyandig tegenover de
werkende klasse, als gekant tegen eiken
vorm van staatsbemoeiing op maatschappelijk
gebieddan dat hun invloed byzonder sterk
zou zyn. Als in den Rijksdag Bismarck
bestreden werd door mannen als Löwve, Vir
chow en Lasker, dan ontwikkelde zich een
krachtig parlementair duelen de inhoud der
gehouden redevoeringen werd door den tele
graaf "nog denzellden dag naar alle oorden
der weréld overgebracht; daar bleef het by.
Van lieverlede verandere die verhouding. De
beste leden der nationaal-liberale partybe
merkende dat met hun geestverwanten geen
land te bezeilen was, scheidden zich af en
vormden een afzonderlijke fractie met een
programmat de beginselen des fortschritt
nadert, en er zou niet veel behoeven te
gebeuren, om een totalen overgang tot deze
laatste te doen plaats heoben. In dat geval
zou een nieuwe machtgeduchter dan eenige
andere omdat zy van edeler gehalte was,
tegenover den Rykskanselier staan,en
daar begon’'dan, naar zyn opvatting, het
gevaar. Daar komt bijdat de uitkomsten
der proefnemingen op sociaal gebied erg
zyn tegengevallen. Duitschlands toltarieven
zyn lastig voor het buitenland, maar ver-
deifelijk voor de eigen bevolking, die ver
armt en naar Amerika uitwykt, en de
voorgespiegelde ontheffing van belastingdruk
blyft achterwege. Een groot wonder ishet
dus niet, dat de fortschritt, die steeds
voor die plannen waarschuwdeen eigenlyk
Zoo spoedig mogehjkja byna op hetzolfdo
oogenblik, werd de machine gestopt en ver
klaarde do hoofd machinist, na gedaan onder
zoek dat de schroefas gebrokende water
dichte schotten geheel ontzetde kappen der
metalen in de piek en tunnel gebroken on
de pakkingbos pl. m. 1| Eng. duim vooruit
gezet warendoor deze ontzetting kwam zeer
veel wate^ in piek en achterruim, doch niet
zooveel als bij onderzoek bleek te zyn in de
provisie-magazijtjen boven de piek welke
onmiddellijk na het gebeurdehalf ondér
water stonden terwijl hot water in de piek
nog niet de hoogte van de schroefas be
reikt had.
Uit dat eon en ander maakte de hoofd
machinist op, dat óf de schroef koker ge
broken óf achtersteven ontzet óf wel beide
het geval moest zijn.
Middelerwijl waren de jeketten en wa
terdichte deuren geslotende stoom- en
handlonsponipen aangezet en onmiddellijk,
na de zekerheid van het breken der asde
schroefas ontkoppeld en de machine gereed
gemaakt om, door middel van de bilge
circulatiehet schip drijvende te houden.
Te ongeveer 10.30 p. m. werd do machine
met aanvankelijk goed gevolg aangezet,
doch al Spoedig bleek het, dat zij het niet
lang zou kunnen volhoudenwegens ont
zetting van verschillende machinedeelen.
De kapitein en hoofdmachinist trachtten
in de giek nadere bijzonderheden te weten'
te komen, b. v. of de schroefas buiten den
schroef koker gebroken was, of soms een
gat in het schip geslagen was, of wat dan
ook; dit onderzoek werd onmogelijk gemaakt
door de hooge zee en duisternis, alleen
scheen het hun toe, alsof de bouten uit
de stevenplaton gesprongen waren en de
schroef achteruit en hooger gezet was.
Het water stroomde intusschenuit ma
gazijnen kruidkamer enz. in het achterruim;
in het laatst van den nacht begon het
water in de machinekamer en stookplaats
zoo geweldig te wassen, dat de lage vuren
onder water stonden en door het alingeron
van het schip de vuurplaten geheel opsloegen,
zoodat het ónmogelijk werd de vuren langer
te voeden.
Den geheolen nacht waren equipage en
militairen bij de handlenspompentevens
bij het overboord werpen van lading uit
het achterruim. Vooreerst om het schip
iets over stuurboord te doen overhellen
(ter vergemakkelijking van hot pompen
met de machine) en zoo mogelijk het ach
terschip te doen rijzen.
Daar, niettegenstaande alle mogelijke
aangewende pogingen en werkzaamheden,
het water steeds bleef wassen, de vuren
uitgingen en de machine hot niet lang zou
kunnen volhouden, werd des morgens to
5 u. besloten het schip te verlaten.
De sloepen waren uitstekend in orde, de
equipage bij vertrek uit Holland, do pas
sagiers bij vertrek van Batavia ingedeeld en
genoegzaam geproviandeerd, de grootero
voor p. m. 3 en de kleinere voor p. m. 4
weken; te ongeveer 7 u. 30 m. werd het
schip door de laatste sloep verlaten, zijnde
bakboord N°. 1, waarin kapt. Bruijns met
scheepspapierende verschillende comman
danten, overtuigd zyndo, dat niets vergeten
was, wat voor do veiligheid noodzakelijk of
dienstig kon zijn. Bij het verlaten van het
schip schoen het den hoofd-machinist toe,
dat de kleine koker in don roersteven ook
gebroken moest zijn, daar hot zich voordeed,
alsof nieuw metaal achter don roersteven
uitstak; te 12 u. zonk de „Koning” in de
diepte weg, oen weinig rook de plaats aan
duidende, waar dit edel, prachtig schip ver
dwenen was, na velen onzer jaron lang tot
woonplaats verstrekt to hebben.
Eenparig besloten wij te trachten de Cha-
gos-oilanden te bereiken (432 Eng. mijlen
afstand) en, zoo mogelyk, bij elkander to
blijven, hetwelk ons gelukte tot den vol
genden (Donderdag) avond 6 Octobertoen
werden wij door do duisternis, omloopondo
buien, zware regens on hooge deining, van
de andere sloepen gescheiden, en hebben
helaassedert niets meer van hen vernomen.
In hot belang van do 38 personen in mijn
boot, vond ik mij des anderon daags niet
gerechtigd lang naar do andere sloepen te
zoeken, en veranderde ik den door don ka
pitein opgegoven koers van O. J N. in O. t. Z.,
zijnde dit de koers naar hot midden van do
Chagos-oilandon.
Gedurende ons verblyf in de sloepen wer
den wij zeer geteisterd door regenbuien en
hooge deining van het N.O. on Z.O.
Do regen stolde ons echter in staat nu
en dan onze provisie water aan te vullen,
elk der sloepen had, buiten do twee daarin
beboerende vaten, nog een vat extra van
p. m. 80 liter inhoud. Do gezondheids- on
gemoedstoestand bleven vrij goed, en ik
twijfelde er ook niet aan of wij zouden na
langer of korter tijd de Chagos-eilanden be
reiken, te meer daar do sloop in de hooge
deining uitstekend voldeed.
Don Udon October, des morgens te zes
uren, ontwaarde de uitkjjk oou zoil on
hielden wij onmiddellijk daarop aan. XVat^
wy op dat oogenblik gevoelden, laat zich
moeilijk beschrijven de vreugde van een
schip te zien en de angst van niet opgo-
merkt te zullen worden; naderbij komende
S. W. N. VAN NOOTEN ItE Schoonhoven,
Uitgevers, a
^jr
de eenige was die er zich i-iet klem tegen
durfde verzettenby het de.kftjde deel der
natie in meer aanzien komt>— en dat Bis
marck middelen moest in het werk stellen,
om deze party, thans «staatsgevaarlijk” ge
worden naar de beteekenis die hy aan dat
woord hecht, den pas af te snijden. Bekend
is het, wat daartoe is geschied; hoe een
pers, die althans haar «livrée d’esclaves”
nog niet heeft uitgewasschen, de aanvoerders
door het slyk haalde en hen voorstelde als
de ergste vyanden des Keizers, hoe de
jodenvervolging, door hem toen niet ver
hinderd, zyn oogmerken in de hand scheen
te werken-en hoe de jongste verkie
zingen al die mynen verkeerd hebben doen
springen, door aan diezelfde ryksvijanden
een aanzienlyke uitbreiding van getalsterkte
te geven.
Indien het nu waar isdat de rykseenheid
een voldongen feit is geworden en zich
verder zonder stoornis zal voltooien, en
dat het oogenblik van de herschepping der
staatsinstellingen is gekomeneen mee
rling die wij geneigd zyn tot de onze te
maken, dan is thans het woord aan de
fortschritt. Die party is nu sterk genoeg
om handelend op te treden, om verder het
vertrouwen des volks te verwerven door
rekening te houden ook met zyn materiëele
behoeften. Er heeft lang duisternis ge
heerst in ’tOosten, en nog schijnt het licht
nietzoolang Bismarck de teugels vastklemt,
dat is, zoolang Keizer Wilhelm, misschien
ook zoolang hij zelf leeft, zal liet een
stryd blijven waarin niet hy het onderspit
zal delvendoch waarin de zegepraal der
vry’.innige beginselen wordt voorbereid.
Heeft Bismarcx de Duitsche eenheid ge
schapen, een ander dan hij zal een vrij
Duitschland in het aanzyn roepen.