I
s r 7io.
AGEH,
lijpdeelen
I, 1
teKlPITAAt- I
EDUWEN- 1 en ff?
iadeH^k in^aaln- V)
N. tenée-
RHlS én J
bÖ% 5
'v
In Storm en Drang.
4
.1
iNTEN
BINNENLAND.
indsche
’S
Coupons,
A,
JSSEN
bAtvb:
lOV^l
danghabbenden,
m op Zaterdagen
ilETpullen ge-
i de zitting van
uitsluitend aal
bijschrijven en
TILLE8
Weekblad voor Zuid-Hplland en Utrecht.
indsche 't
ilschappij
ÏVEN,
onMlukkMi|'
le realize
Napoléoi
V
,65, wei- dito
aio. Kipeieren
Schoonhoven.
-F
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgevers.
140 a 150 kilo
110 kilo 44 k
t
per half kilo.
24 et. per half
1,50 per week,
htero kalveren
f18.
j een aanvoer
was de handel
nd en M. Sluis,
i A. H. Masker.
59 j aren, echt-
Den Besten,
1 V
ermi
at i„.
bescl
en 8
ENTEN.
ENGPl
Zich te a^re
EIoofd-Agent.
If koeien f250
>0, dito vaarzen
Oh 180, melk-
ren f30 75,
8TATEN-QENEKAAL.
De Eerste Kamer hervatte Maandag-avond
te 8 uren haar zitting. Onder de ingeko
men stukken kwam voor de mededeeling
van het overlijden van het lid mr. C. J. A.
immissarusen,
INGK,
Secretaris.
inertte.natie kwam
rvallfig der open
neer dan dat
ie 7.300.000
vil zich op
ankrijk, dat
iblikeinsche
rinnert aan
ten
I eons
hod
16,
«7, jur., te-
e, mits een halve
ende.
90 en daarboven
>ndsen verstrekt.
heer Minister van Binnenlandsche Zaken ten
antwoord ontvingen een schrijvengeda
teerd 10 Mei 1882, N«. 1205, Afdeeling
K. W., luidende:
„De Minister van
„Beschikkende op
ngev. 14 paar-
■en, 102 vette
are kalveren,
464 varkens,
feiten.
it, 2de qual.
al veren: 1ste
,00; Schapen
>r kilo.
le qual. f74,
A 85 cte.
le weekmarkt
aas65 wa
lgende 11615
f 29 A 31,50,
n Edammer-
Boter: aan-
5 ct. Handel
en 2 biggen,
onderwys. Wat heeft de Staat er eigenlijk
mee te maken 1 De ouders zyn Regenendie
voor Het onderwjjsmoéten zorgen; en doen zij
het niet nu ja, dat is hun zaak- De ideale
toestand is, dat dé Staat zich geer) bemoeiin
gen op den hals haalt waar hy buiten kan;
dat is tevens het gemakkelijkst ook. Lapt ons
nu eenvoudig vaststellen, dat die ideale toe
stand er reeds is, of ten minste ons zoo
houden; dan zal hij wel komen ook. Dus,
weg met artikel 11)4 der Grondwet dat die
Jzorg voorschrijft; ide Nederlanders
wel zoo slim dat zij begrijpen zonde/
onderwijs niet döor de wereld te kunne*
koiïïén; men behoeft niet bang
zy Kun jongens in het wjd
opgroeien, al kijkt het Stüafegt
meer naar.
redeneering
neri worden,!
houdenwaftt,
vérfoeielyk ver.v
En« nog/hr
openbare schc_
Hebben haaWl
éen moderne (he
laatsten tijd j
dienstleeraarawffl
In een vergadefl
Haarlemsche
HTEN.
toter: le qual.
half kilo; kaas
28 ct, overloo-
>,00, lammeren
I a 26 cte. per
10 per stuk
>0, Zeeuwsche
f4,20, Roode
stoliter.
ks.
,00.
Bint f 16 18,
lepzaad f9 A10.
le qual. f30 A
,00, Noordholl.
d 35 partijen.
1 erkend mid-
condheid, syn
itende
Apoth., Zeist
t, verkrijgbaar
en Drogisten.
Prijs der Advertentiön: Van 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
mber 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending francoen
uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags te 10 uren. Alle binnenlandsche
Advertentiönwaarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegevenworden
slechts l maal in rekening gebracht.
Van Ryokevorsel; op voorstel des Voor
zitters werd besloten met een brief van
rouwbeklag te antwoorden. Eveneens in
gekomen de geloofsbrieven van het nieuw
benoemde lid voor Noord-Holland, mr. D.
Visser Van Hazerswoude; gesteld in handen
eenêf 'cAnfmlssle. De nog te ondersoeken
wetsontwerpen werden naar de afdeelingen
verzonden die op nieuw werden uitgeloot.
In de vergadering van Woensdag deelde
de Voorzitter mede, dat de hoeren De Sitter,
Borsius, Viruly en Van Basse van IJsselt
door de afdeelingen tot voorzitters zijn be
noemd, en stelde hij voor, aangezien de
Staten van Noord-Brabant reeds Vrjjdag
bijeenkomen om. een nieuw lid te verkie*
zen, en het dus zou kunnen gebeuren dat
de nieuwbenoemde dan nog de beraadsla
gingen zOu kunnpn bijwonen, de discussion
over het wetsontwerp tot verlegging van
den Maasmond te bepalen op Maandag aanst.
tón 1 uur. Daartoe werd hesloten.
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-Aiddag verzonden.
Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post
door het geheele rijk 0,80. Men kan zich abónneeren by alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Met dat al zal de van alle kanten aan
gevallene het hard te verantwoorden heb
ben. De onderwijzers dier instelling heb
ben wel al hun kalmte en geestkracht,
hun plichtbesef en toewijding noodig, om
staande te bljjven in den stryd die aan
staande is, en terwyl ook de bondgenooten
een voor een afzakken.
Dat eenmaal de natie zal inzien, hoezeer
zij in dwaling werd gebrachtdat het een
voudig een fictie zal blyken te zijn, de
ouders te laten zorgen voor het onderwijs
hunner kinderen, met het oog vooral op
de duizenden die van de noodzakelijkheid
van onderwys geen denkbeeld hebben, ge-
looven we stellig. Maar eerst zal er stryd
gevoerd moeten worden.
Daarom zouden we wenschen dat er nu
eindelijk eens een beslissing werd voorbereid.
Een spoedige behandeling van de kies
wet en kiestabel zou daartoe de eerste
schrede moeten zyn. Worden deze aan
genomen, dan geraken we ten minste in.
een anderen toestand. De Kamer zou een
geheele vernieuwing moeten ondergaan,1 by
geheel gewyzigde kiesdistricten, die onge
twijfeld een zeker aantal geheel nieuwe
mannen zouden afvaardigen.
Men stelle dan bij de Juni-verkiezinigen
de kiezers vierkant voor de vraag: Hand
having van het hoofdbeginsel der school
wet, dus, de gemengde school, of ver
werping van dat beginsel, derhalve de
secte-school (Voorts dringen wij er ten
sterkste op aan, en hopen dat daarvan een
amendement zal worden gemaakt bij de
behandeling der kieswet, dat de invul
ling der biljetten voortaan geschiedt aan
het stembureau, terwyl de kiezer niet onder
contróle staat en onbespied zyn keuze kan
uitbrengen.)
Wat dan het antwoord zijn zal weten
we niet.
Maar welke de uitslag ook zijn moge,
hij kan als bazis dienen tot de vorming
van nieuwe partyen, welker leiders begin
nen kunnen met zich onderling te verslaan
over een verdrag ter beëindiging van den
schoolstrijd. Kan zulks geschieden, zonder
dat aan de een of andere zyde een beginsel
wordt opgeofferd, langs dén weg van
eerlijk uitgevoerde concessies,'1 het zou
wezenlijk de moeite loonet^et te beproeven.
Le roi est mof/, vive le roirizoo meende
wellicht Prins Jeijdme Napoleon dat het
gaan zou, toen hij kort na dèn dood van
Gambetta, met zijn echt Napoleontisch
manifest zich bij de Frai *‘tó
aanbevelen voor de vervuil,
gevallen plaats, ja voor, meer
„Hij, de eenjge man in'levpnj
stemmen op zich vereenigle’j
werpen als de redder van
bezig is zich zelve in zyne re®ubl
instellingen te verliezen. iïijyWBri
hqt beginsel der Volkssouverelniteit
allen tijde door de dynastie der Napoh
voorgestaan en verkondigt daarnaast begin
selen, die zeer duidelijk den toeleg verraden
óm én de meer gea^anceerden én de con
servatieven onder éen hoed te vangen!
Daardoor alleen vetraadl hij, >eeds een
echte telg te zijn der NapoleopjsJl
Met dezelfde maat waarmdde Prins
Krapotkine gemeten is, wort$J ook deze
Prins gemeten. Denzelfden dag, dat het
plakkaat is aangeplakt, is de pretendent in
de Conoiergerie geïnterneeid en [overgegeven
aun den gewonen rechter, vóór wien hij
zich zal hebben te verantwoorden.
De kamer heeft de handelwijze der re
geering i in deze goedgekeurd en onder den
indruk van het oogenblik zelfs een voorstel
als spoedeischend verklaard, dat strekt om
aan alle leden van Vorstelijke familiën, die
Ooit in Frankrijk geregeerd hebben, het
verblijf in dat land en zijne Koloniën te
ontzeggen! De Franschen schijnen maar
niet te kunnen voorzien dat in alle dingen j
overdrijving gevaarlijk is.
Gambetta’s lijk is op verlangen van zijn
vader van het kerkhof te Père-la-chaise
naar dat to Nice, zijn geboortestad, over
gebracht. Ook ditmaal is den doode alle'
eer bewezen* en zijn dé Paryzenaan tevre
den gesteld met de belofte, dat zij na den
dood van Gambetta’s vader, het lijk weder
naar zijn eerste rustplaats zullen mogen
x- 'voeren. In dien tusschentijd zullen
Paryzenaars echter wel een anderen
Gambetta hebben gevonden!
Eindelijk acht de Fransche regeering den
tijd gekomen om in de Egyptische zaken
een woordje mede te spreken. De langen
tijd voorbereide nota van Engeland, die *t
eerst aan de Porte, daarna ook aan de an
dere Mogendheden is gezonden, is de aan
leiding daarvoor geweest. Het blijkt nu
dat Frankrijk geenszins genegen is zijn
controleurschap in Egypte op te geven. Men
weet dat de Khedive, voorzeker door En
geland daartoe aangespoord, die controle
heeft opgeheven en daarvan aan de betrok
ken Mogendheden heeft kennis gegeven.
Frankrijk heeft op die mededeeling tot nog
toe niet geantwoord, maar, gelijk nu blijkt,
daarover wel met Engeland onderhandeld.
De nota, die nu waarschijnlijk do Egypti
sche Zaken vooreerst wel tot hoofdschotel
der staatkunde zal verheffen, betoogt de
wonschelijkhoid van de totstandkoming eener
internationale overeenkomst tot verzekering
van de vrije vaart op het Suez-kanaal, ook
in oorlogstijd. Voorts bevat zij de voor
waarden van welker vervulling het terug
trekken der Engelsche troepen in Egypte
afhankelijk wordt gemaakt. De vervulling
dier voorwaarden is weder eene schrede
nader gekomen, daar Lord Drifferin, En-
gelands gemachtigde in Egypte, een ont
werp voor de staatkundige organisatie van
dat land heeft ingediend, dat gezegd wordt
door het Egyptische Kabinet te zijn opge-
ateld. Dat ontwerp bedoelt de instelling
van een verantwoordelijk Ministerie en van
twee Kamers, waarvan de eene het gezag
en de arristocratie, de andere het geheele
volk vertegenwoordigen zal.
De Engelsche premier, die in den laat
sten tijd door overspanning lijdende was,
is in zooverre herstelddat hij tot volkomen
herstel naar Cannes is vertrokken.
De Turksche Sultan is weder naar
beweerd wordt het mikpunt geweest van
een moordaanslag.
In den Duitschen rijksdag is men over
gegaan tot de orde van den dag, ton aan
zien van een voorstel van Liebknecht tot
afschaffing der socialisten-wetvan eenige
kerkelijke wetten on van de speciale wetten
voor Elzass—Lotharingen. Windhorst heeft
zijn verleden jaar door den Rijksdag aan
genomen, doch door den Bondsraad verworpen
voorstel tot intrekking der Wet op het on
bevoegd uitoefenen van kerkelijke ambten
wederom ingediend Do aanhouder wint!
Het Russisch vorstenpaar bogint wat
meer te loven. Zij bewonen weder een dor
paleizen te St. Petersburg en houden nu
en dan receptie.
Bij Kon. besluit zijn herbe
noemd tot burgemeester der geih. Nieu-
werkerk a/d IJsel J. E. Van Voorthuysen,
secr. dier gem. en met ingang van1 6 Febr.
1883, tot burgemeester van Capelle a/d
IJsel, M. W. Schaly.
De Gemeenteraad van Rotter
dam heeft tot assistent-heelmeester in het
ziekenhuis aan den Coolsingel aldaar be
noemd den heer H. Prins Visser te Leiden.
Verder beéloot de Raad de gronden; thans
door de manege in erfpacht bezeten, aan
haar te vejrkoopen voor £63.000.
De tydelijk ten behoeve der
buitengewone rivier-correspondentie geo
pende rijkstelegraaf kantoren te Asperen,
Pannerden en Vreeswyk zijn gesloten.
Door de onderstaande IJsel-
steenfabriekanten is het navolgende adres
d.d. 10 Januari 1883 aan de Tweede Kamer
der Btaten-Generaal gericht:
„Wenden zich eerbiediglijk de onderge-
teekendon allen IJselsteenfabriekanten in
de provincie Zuid-Hollandom te kennen
te geven,
dat zij zich den 2den Mei 1882 hebben
gericht tot Zijne Excellentie den heer Mi
nister van Binnenlandsche Zaken, met een
adres van den volgenden inhoud
Aan Zijne Excellentie den heer Mi
nister van Binnenlandsche Zaken.
„De ondergeteekendenallen Steenfabrie
kanten, wonende in de provincie Zuid-Hol-
landveroorloven zich Uwer Excellence's
aandacht te vragen voor het feitdat zoo
wel ’s Rijks als hunne bijzondere belangen
worden benadeeld door het gebruik van
Belgische steen.
„Het is hun namelijk gebleken dat voor
de nieuw gebouwd wordende school te
Krabbendij ke, en voor de te verbouwen
school te Hansweertis voorgeschreven het
gebruik van Belgische steen (ook wel ge
naamd klampsteen), een voorschrift waar
door de inlandsche industrie wordt uitgeslo
ten en grootelijks benadeeldterwijl het
allerminst van 's Rijks belang kan worden
geachtdatzooals hier geschiedtsolidi
teit aan eenige meerdere goedkoopheid wordt
opgeofferd.
„Dat de Belgische steen minder net af
gewerkten geheel niet gesorteerd is, kan
ieder leek duidelijk ziendat deze steen in
soliditeit verre achterstaat bij ons inlandsch
fabrikaatwordt bewezen
door het oordeel van aJle technici
daaromtrent
„2°. doordien de murener nn gebouwd
geportlandcement zijnde (zooals altijd ge
schiedt om a den slechten vorm en wankleur
te bedekken b de muren althans tydelijk
te beschermen tegen het regenwater), bin
nen korte jaren de portlandcement van den
muur afvaltmet zich nemende een verteerd
laagje steen
„3°. doordien de steen niet speciehoudend
is of met andere woordendoordien de steen
verbindt met do kalk en
inlandsch fabrikaat wel
tuk. f 0,95,
:K
ichotnhoven.
Schoonhoven,
ri 1883.
jrnellaouden
rd en C. E. Van
berthaouden
ire. Laurens,
in P. Ram.
W. Van Norden
te kunne*
men behoeft niet bang te zyn dat
jongens in het vMfld zullen laten
Staatsgezag er qiet
.En, mocht er ook op de^e
een aanmerking!'gemaakt kuq-
.iLtoch zullerij wij er onsiaan
mt, die scliQolstryd is1 zoo
vervalend 1 'rt'l
lebnijn we de (vyandeh.Wn de
,ac^ 'niet allen genoemkU 1
tegenstanders haar somtijds
«te-school geheeten, in deft
lebben pok moderne gods-
iun gi^even doen Iqchten.
ing te Amsterdam heeft de
--- Jredikant Mees o. a. deze
stelling veirdedigd»A14fljflldsdienstige men-
schen >staan wij, in ziike het onderwys,
i dichter by de antirevolutionairen dan by1'
He schoolwetmafonen.” ^En waarom? Het'
“verstand wordt wel ontwikkeld, maar qe
I ïidfehèn van hart en gemoed blyvep buiten
Rekening. De heer Mees praatte hier een
voudig na; uit eigen erüaring zijn gegevens
puttende, en na naüwgtózette kennismaking
de lagere school beoördeelende, zou hij
anders hebben gesproken. Evenwel, we
nemen acte van de verklaring des moden-«n
predikante, dat de openbare school ook niet
aan zyn godsdienstig stelsel voldoet Juist
het feit, dat geen enkele kerkgenootschap-
pelijke denkwyze zich in haar terugvindt,
dat is haar eer en haar glorie, en maakt
ha*r, voor de Nederlandsche natie die niet
alle andere dingen ondergeschikt wenscht
te maken aan zyn geloofsbelijdenis, de
eenig mogelijke.
Tegenover den heer Mees en allen die
zijn beweringen onderschrijven, staat het ru|,v
getuigenis van hen die de openbare school 0
wel kennen, en voor wien het niet verbór
gen is gebleven, dat het onderwys, daar
gegeven, het hart veredelt, het gemoed
ontvankelijk maakt voor den indruk van
het goede, afkeer inboezemt voor het kwade,
plichtgevoel wekt, den geest van orde le
vend maakt. Altijd, in de mate harer
krachten. Want, dat er van het uitge
strooide zaad veel verloren gaat, dat zal
ook de heer Mees weleens hebben onder
vonden, zoo hij het niet reeds van den
Grooten Leeraar had vernomen. Vindt hy
voorts een akker, toebereid zooals gezegd
is, nog niet geschikt om het zaad, door
hem gereed gehouden, te ontvangen, dan
is hij een slecht hovenier.
Binnenlandsche Zaken,
_r een adres van P. Schol-
i ling Zqou te Ouderkerk a/d IJsel en an
deren steêhfabriekanlen in de[provincie
Zuid-Hollandstrekkende om te verkrijgen,
dat van regeeringswege bij het verloenen van
Rykssubsidie voor den bonw van lagere
scholen het gebruik van Belgischen bak
steen worde tegengegaan
„Gelet op de artt. 443 tot 4549 en 50
van de wet van 17 Augustus 1878 (Staatabl.
N°. 127) en op het Koninklijk besluit van
30 Augustus 1880 (dtaatebl. N'. 167)
„Overwegende dat de goedkeuring der be
stekken voor den bouw van lagere scholen
dus ook die wat de hoedanigheid van de te
bezigen materialen betreftdoor den wet
gever is opgedragen aan de districtsschool
opzieners
„Geeft aan adressanten te kennen, dat
hun verzoek niet voor gunstige beschikking
van regeeringswege vatbaar is.
Gravenhage10 Mei 1882.”
(was get.) O. Pjjnacker Hordijk.
„Aan de Adressanten."
dat zij zich daarop hebben gewend met
een dergelijk luidend adres aan den Districts
schoolopziener, den heer W. J. Van Gorkum
te Goes
dat genoemde heer Districts-Schoolopzie-
ner zich de moeite niet heeft gegeven hun
in beleefde termen gesteld adres te beant
woorden
dat adressanten nochtans de billijke ver
wachting koesterden, dat in het vervolgde
reden van hun bezwaarschrift zou worden
weggenomen, en dat zij dienovereenkomstig
meenden alstoen geene verdere stappen te
moeten nemen;
dat hun nu echter gebleken is, dat voor
het dezer dagen aanbestede schoolgebouw
te Schore in Zuid-Beveland wederom ge
biedend is voorgeschreven het gebruik van
Belgische (ook wel genaamd klamp-) steen
dat zelfs voorgeschreven wordt den pri-
vaatput en rioolbemetselingon te vervaardi-
den van Belgische (ook wel genaamd klamp-)
steen
dat ondergeteekenden ten volle overtuigd
zijn, dat ’slands belangen door dit voor
schrift in strijd met alle saniteits-regelen,
worden geschaadzoowel als dat hunne
industrie op voor Nederlanders stuitende
wijze wordt uitgesloten;
en om eerbiediglijk en met aandrang te
verzoekendat de Tweede Kamer der Staten-
Generaal thans zich deze zaak ter harte
nemenu het gebleken isdat alle pogin
gen die ondergeteekenden hebben aange
wend om in deze zaak eene goede oplossing
te verkrijgen van de regeering of van de
door haar aangestelde ambtenarenschip
breuk lijden.
*t Welk doende enz.
(was geteekend) P. Schelling ZoonOu
derkerk a/d IJsel; Wed. P. Van Lange,
Gouderak; A. 0. Van Houweninge, Idem;
Johs. Smits, IdemF. Van Lango Lz.,
Moordrecht; J. C. Van Vliet Dz., Gouderak;
Jacob J. Haverkamp (Fir. F. A. Van Lange),
GouderakJ. J. Van Houweninge Idem
F. Mynlieff Fz.Ouderkerk a/d IJselA.
MijnlieffFz., Niquwerkerk a/d IJsel; L. F.
Mijnlieff Az., Idem; J. Van Holst, Ouder
kerk a/d IJselM. Rijkaart, Idem; E. Hoo-
gendijk Az., Nieuwerkerk a/d IJselF. Van
Lange Fz., Idem E. Hoogendyk van Cap-
pellen Ouderkerk a/d IJsel; J. en G. Weg-
geman GuldemontKrimpen a/d IJselF.
Mijnlieff Jz., Idem; W. Arij Van Capellen,
Capelle a/d IJselW. C. ZuiderhoekIdem;
G. W. Lans, Idem; Jan Mijnlieff Fopz.,
Krimpen a/d IJselJ. P. Hoeflaken Idem
C. M. Den Boer, Capelle a/d IJsel; Dirk
Molenaar Zonen, IJselmonde; K. J. Van
Houweninge, Gouderak; Gebr. ’T Hooft,
Hendrik Ido Ambacht; Van Elk& Jacobson,
IdemC. J. VroegeAlblasserdam.
Aan het Gemeentebestuur
van Rotterdam is door onderetaande IJsel-
steenfabriekanten het volgend adres dd.
13 Januari 1883 gezonden:
„De ondergeteekenden, allen IJselsteen-
fabriekanten, wenden zich met bescheiden
heid tot Uwe Edel Achtbare Vergadering,
naar aanleiding van het in omloop zjjnde
gerucht, dat de gemeente Rotterdam, niet
tevreden zijnde over het thans door haar
gebezigd metsel- en straatmateriaaleene
proef wenscht te nemen met Utrechtsche
steen, welk gerucht schynt te worden
bevestigd door het feit, dat nu onlangs
door de gemeente werd aanbesteed de le
vering van eene partij Utrechtsche steen.
Terwijl zij niet zullen trachten mogelyk
gerezen klachten over IJselsteen te weêr-
leggen, wenschen zij er echter uwo aan
dacht op to vestigen, dat ook in IJsolsteen
boter materiaal kan wordon geleverd dan
tot nu toe geschiedt, oudit beter materiaal,
dat zeer zeker niet voor Utrechtsch fabri
kaat zou behoeven onder te doenis tot
veel voordeeiiger prijs te verkrijgen dan
laatstgenoemd.
Zij vragen mitsdien of het niet mogelijk
ware, in het vervolg in plaats van gele
klinker voor te schrijven straatplavjj, en
zich nimmer innig
trashetgeen bij ons
hot geval is;
„4*. door het feit, dat daar waar solidi
teit der steen dadelijk onmisbaar ishet
Belgisch Gouvernement zelf Hollandsche
steen voorschrijft, zooals onder meer heeft
plaats gehad bij den bouw der Kattendijk-
sche dokken te Antwerpen voor twee jaar
aan welken bouw circa 1| millioen IJsel
steen werd verwerkt.
„Ondergeteekenden zouden zich betrek-
keljk deze zaak niet tot Uwe Excellentie
hebben gewondindien het hier niet had
gegolden den bouw van twee scholenwaar
voor belangrijke Rijkssubsidie is toegestaan,
zolfs wel voor de school to Krabbendijke,
die werd aanbestoed voor f25.000, eene
subsidie vau f22.000.
„Zij vertrouwen dat het ter Uwer Excel
lence’s konnisse brengen van bovenvermelde
daadzaken voldoende zal mogen zijnom
in hot vervolg bij het verleenen van Rijks-
subsidio acht te doen slaan op de belangen
van het Rijk zelf, die in dezen samengaan
met de bijzondere belangen van onderge
teekenden.
„’t Welk doende enz.”
(was get.) P. Schelling Zoon Ouder
kerk a/d IJselen 31 anderen.
dat zij daarop van Zyne Excellentie den
ipen’ oogenblik te luisteren,
j' vinden ]*e rAeeste rf|eijséh
w zoo veri
i landsvéraedigini
j— de ;mgjtqv““
!'ning va
vorminj
steminf
den kej
afmatte
het da£
te laten) W<
bezig tty' houw...
ieni,
o wy
geen journalisten. Er zyn vraagstukken,
waarmede gij u van tijd tot tyd cc - v
zighouden, al is de1 lectuur daarom
De struisvogel verbergt, naar men zegt,
in de ure des gevaare den kop in een zand-
hopp en waant zich dan veilig. Wy, die
van'struisvogel-pohtiek een af keer hebben,
en niet gelooven dat men een gevaar kan
bezweren door het eenvoudig niet te willen
zien, zullen onzen lezers thans geen ver-
sch|!»oning vragen voor het behandelen van,
eeni'opderwerp waarmede we ons zoo min| Staatss
ii moiejjjk bezighouden, maar dat met emst^ zijn w
en jfn# kalmte moet besproken wordennu
- hew stelliger dan ooit aan de orde komt.
Men zal reeds vermoeden dat we hier"
de ton|cerwijsquaestie op het oog hebben.
lieve hemel, vraagt niet zonder,
Mp lezer, bestaat er dan nog( mo-
kid, een enkele gedachte ojfefr die
|eer te schrijven, die we niet reeds
raipttel hebben gehoord!/
vare'daf zoo niet, mynWéde vrijend I
dan zouden ,Vve tochj in bedenking), geven
|ui^eren. Want; waarom
..Tjnsc!h4n die qtwpstie
lend Is misscHiln die viói1 de
ging, die van qnze kolwiën
[uafetiedie van de nereie-
t kiesrecht of de belastingher-
nakelyker? Men zal ono^toe-
züjks niet het geval isiji óp
.sebouwd is de eene al even
saki als de andere. Ge vindt
maar het best, ze allemaal links
ren eh u met amusanter djpgen I
bezig wj’nouden. Met uw wehf'nc-
daarvoor1 zyt gij geen Staatsburgers
waarmede gij u van tyÖ tot tyd moei ^be
zighouden, al is de1 lectuur daarove^nu
juist niet zoo heel boeiehd. t
De voorstanders van het kerkelyk orfqer-
wijs hebben een zeer behendige tactielMge-
volgd, en op dit oogenblik staan hun kamen
schooner dan ooit. Wy gelooven dan .Óok
dat, wil men den stryd geëindigd |ien
zonder dat één der partijen er het léven
by inschiet, het noodig zal zijn een over
eenkomst te beproeven. Maar daarover
straks.
De bedoelde tactiek bestond in een aan
houdend hameren op hetzelfde aanbeeld.
Jaren achtereen heeft men dezelfde beschul
digingen zonder bewys, dezelfde eischen
zonder juiste formuleering doen hooren; en
telkensals de noodzakelijkheid van her
vormingen op eenig ander gebied bespro
ken werd, dan werd weer de schoolstrijd
behendig op den voorgrond geschoven, en
van de voorgestelde zaken kwam weinig
of niets. Zoo bleef die quaestie als een
blok liggen op den weg van den parlemen
tairen arbeid.
En wat is du gebleken?
Niet, dat de openbare school voor ons
volk niet deugt. Evenmindat de uitgaven
voor een volksonderwijs dat beantwoordt
aan de maatschappelijke behoeften der natie,
haar finantiëele krachten overschrijden.
Evenmin, dat de richting waarin zich dat
onderwys beweegt, niet de ware is.
Maar wel, dat ons volk nog zeer veel
ontzag heeft voor de meening harer gees
telijke leidslieden. Dezen zeggen die school
is onchristelijk en de hoorders vinden het
ookofschoon zij het vroeger nooit zoo had
den opgemerkt. De heeren zeggendie school
voert uwe kinderen ten verderve, en de
ouders, tot dusverre niet anders bespeu
rende dan dat het heel goed ging, dat
de kinderen zich aardig ontwikkeldengoede
gewoonten van orde, van eerbied, van
plichtsbetrachting medebrachten begon
nen nu ook in te zien jadat die school
heel kwaad was. De heeren zeggen: ge
moet u gronden op uw ouderlyk recht,—
een heilig recht, zooals ge weet, dat nie
mand u zal betwisten; en dan de vrije
keuze van de school vragenwij zullen dan
wel zorgen dat er op uw kosten een komt
die niet onchristelyk is, uw kinderen niet
ten verderve voert, en u niet plaatst voor
de groote verantwoordelijkheidhen te
hebben doen opkweeken tot godloochenaars.
Zoo is het geschied, dat men door een
heel merkwaardige begripsverwarring in
naam der vrijheid een stryd voert tegen
de vryheid. En men deed dat, gelijk ge
zegd is, met zulk een verwonderlijke vol
harding, en wist aan dat klavier der volks-
conscientie” met zooveel behendigheid de
eentonige melodieën te ontlokkendat zij
die zich geroepen gevoelden de fel bestre
den inrichting te verdedigen, den strijd
moede werden, niet wegens de neder
lagen, maar door de verveling. De aan
vallen hebben hen aan het geeuwen ge
bracht, en dat is voor een flinke ver
dediging niet de meest gewenschte toestand.
Middelerwijl heeft dat woord «vrijheid”,
waarmede zoo handig werd geschermd, en
dat gelyk bekend is door zijn veelvuldige be-
teekenissen alle diensten kan doen die er
van verlangd worden ook een zeker aan
tal van die verdedigers beet gehad en
in de war geholpen. Wel, zeggen ze
op den keper beschouwd is het toch dwaas
dat ik me zoo druk maak over de handha
ving van het grondwettig beginsel, dat de
Staat zorg moet dragen voor voldoend Jager
cv