I
1
N°. 762.
^Zaterdag 1
Januari.
i
t *30
mge-
laren
N te
til’
•’*1;
Weekblad voor ZuidJHolland en Utrecht.
r
S5
drató
duutC
ONZE BOTER.
BINNENLAND.
BUITENLAND,
i Overzicht.
i Fabrieksmeisjes.
QS,
8CHOONHÖVEN8GÏÏE COÜRAlfT
de»
rdam.
si
rvan
rn,
i
3pCt.
ie der
jedeel-
leel-
rotaria.
17,
««eren
Hing
S. W. N. VAN NOOT IN te Schoonhoven,
Ditgev? t
'S
boten
itreki.
woj
mt.
one
paald behoefte
hek
we,r
eelj
well
rig»
kod|
COIW
demand wei
te hunkerenj1
iur siet
b bene-
'ericht
an dat
ver de
9ALS-
It het
bedoelde beschrij-
slyke inrichting in
gebracht x kunnen
ito her-
rk
1 van
3
irijf-
sen
tui»,
hen,
met
roor-
poriën dringt, e
het gebodDe
ligd. Maar wy
bet wi j
dacht i ie
En o.
toeó C «i
pok oud,
leoru, uai uvze uucu ub irmjuHiinB, uucu
de uitbreiding van mazelon-epidemieën heeft
__V..
meisjes vervart
ier kan krygtö
:urreerenla$L...j
;rken, volgens hetvbelk
ikeren1 tiaar hét ^iur ws
/aalHarigen k
kunnen vörWtsselen al heeft
laai
undi
De RuMieche Keiser is met de lijnen
tijdelijk weer naar de hoofdatad verhuisd,
om het nieuwjaarsfeest te vieren.
Ijjke inrichting
gebracht [k
soo gowenscht
ItyroidingV
IV.
In het Maandblad voor den Nederland-
schen landbouwer komt eene beschrijving
voor van de botermarkt in eene gemeente
in Noord-Brabant, waar in September en
October jl. wekelijks omstreeks 2000 KG
boter werd omgezet. De goede organisatie
dezer markt is o. i. waard, meer bekend
gemaakt te worden, weshalve we hier een
denkt er nog eens over na, dat zij toch
2 cent per pond minder heeft dan A. De
gevolgen van sulk een concurrentie bljjven
dan ook niet uit. Het is een wedstrijd;
ieder wil gaarne den hoogsten prijs behalen.
En hiermede nemen we vooreerst afscheid
van „onze boter”. Mocht het lesje van
verleden jaar dit voorjaar reeds blijken ten
goede te werken, het zou in het voordeel
zijn, niet alleen van de koopers, maar ook
èn vooral van de verkoopers.
CORBIJN.
Dose Courant wordt des Zaferdag-morgenA uitgegeven.
Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.' Franco
door het geheele ryk 0,80. Men kan zich abonneeren
Boekhandelaren, Postdirecteuren e* Brievengaarders.
Bij Zr. Mt. besluit zijn benoemd
tot rechter in de arrond.-reohtbank te Zie-
riksee Mr. J. P. Canthans subst.-griffier
bij de arrond.-reohtbank te Dordrecht; tot
subst.-griffier bij de arrond.-reohtbank te
Dordrecht Mr. G. Ribbius, adv. en proe.
te Arnhemtot subst.-griffier bij de arrond.-
reohtbank te Rotterdam Mr. G. H. Everwfin,
adv. te Dordrecht, tevens beeedigd klerk ter
griffie der arrond.-reohtb. aldaar.
Tot deurwaarder bij de arr.
rechtbank te Tielstandplaats Kuilenburg
is benoemd de heer M. J. Van Burenthans
deurwaarder bjj het kantongerecht te Gel
der natteen.
De H. IJ. S.M. heeft thans, naar
men verneemt, de toestemming van Ged.
Staten van Utrecht verkregen voor het
leggen van een stoomtramweg tusschen
Oudewater en Utreoht.
Van het Hauptzoll-kantoor te
Emmerich is te Boskoop het telegraphisch
bericht ontvangen, dat boomen en planten
in Duitsohland weder toegelaten worden.
-- Naar wjj vernemen, is de heer
Jorissen, voormalig Staats-procureur in de
Zuid-Afrikaansche Republiek, weder naar
Transvaal vertrokken.
Door Dr. P. De Jager, te Tor
naard, Prof. A. P. Fokker te Groningen,
Dr. J. F. Van Hengel te Hilversum en
Dr. G. W. Bruinsma te Steenbergen is een
adres aan den Minister van Binnen]. Zaken
gezonden, waarin gevraagd wordt, dat de
wet, houdende voorziening tegen besmette-
lijke ziekten, niet langer op mazelen van
pirn
I BP
8sjp
01
F ledérland cr
oen Mpx Haveldar.
niet voorge6*“M -
|wam volstü
met haar ral
gedaan helfi
verny in W
oorlög, Evog
hoe gebreW
worden teek
deel toe in -fi
linde nu en o
Cremers >Fabriekskinderen” de voorlooper
is geweest van de wet tot i beperking van
kinderarbeid, kan als vaststaande wordert;
aangenomen. I i Q
Van die wet, het is bekend, werd reedH
veel kwaad gesptukcu. Dai MJ >«ic bc-Ü
neden de wenschen van haar voorsteller^
den heer Van Houten, gebleven is, kan nieH
worden ontkend. Dat zij slechts een ge-|j
deelte der voorheen tot arbeid gedwongen'»
kinderen beschermt, evenzeer waar. Maar
dat gedeelte is dan toch geweest het meest
hulpbehoevende, dat, waarvoor Cremers
beoe om hulp en redding heeft weerklon
ken. Eenige jaren na de invoering van de
Wet—Van Houten waren er geen fabrieks
kinderen meer.
Maar wèl is er een minstens even be-
klagenswaardige soort van wezens, en de
hemel gave dat ook voor haar spoedig de
man opstond, wiens lier de snaren houdt
gespannen welke het hart der Nederlanders
moeten doen trillen van deernis met haar
lot. Al zouden er ook schrille klanken
worden gehoord, wy verlangen naar dien
zanger, omdat de eenvoudige waarneming
van den feitelijken toestand, een onopge
smukte uiteenzetting van omstandigheden
de harten niet schynt te roeren, ofschoon
zij anders vaak aangrijpend genoeg is.
Prjjs der Advertentie»: Van 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco,
uiterljjk tot Vrijdags-namiddag». Alle binnenlandsche Adyertontiën,
waarvan de plaatsing S maal wordt opgegeven, worden slechts
t maal in rekening gebracht
Te Amsterdam bestaat een vereeniging
die zich het lot van fabrieksmeisjes aantrekt.
Zij is op zeer kleine schaal begonnen te
arbeiden, en breidt gaandeweg haar werk
kring uit Op eigenlyk sociaal gebied be
weegt zy zich niet; zij poogt niet, fabrieks
meisjes in een andere positie te brengen,
meer in overeenstemming met het vrouw
zijn dier ongelukkigenvoorshands doetzy
wat zij kan en wat haar hand vindt om
te doen, het gebrek aan onderwijs in
lezen, schryven, naaien, breien en de aller
eerste beginselen van het rekenen wegnemen.
Op het verslag, onlangs door deze ver
eeniging uitgebracht, moet de aandacht
worden gevestigd. Er liggen tranen in die
regels.
sZooals de fabrieksmeisjes zich vaak in
de school op de Marnixkade vertoonen,
hebben zy weinig dat aantrekt of voor haar
inneemt. Nu eens uitdagend van blik, met
lichtzinnige oogen om zich heen glurende,
dan weder in doffe wezenloosheid rond
starende en zelfs niet voor één oogenblik
den blik vestigende op haar die persoonlijk
tot haar het woord richt; den mond stijf
toegesloten, om niet meer dan de korist
denkbare antwoorden te geven, of wel
by de minste aanleiding in ruwe scherts
losbarstende; de haren slordig, soms het
geheele voorhoofd bedekkende, en te voor
schijn komende onder het kleurige wollen
kapje, ’t welk in schreeuwende tegenstel
ling is met de rest harer kleeding.”
De teekening is met zeer zachte toetsen
verricht; de steller van het verslag heeft
niet noodig geoordeeld, meer te zeggen.
Wanneer hij die meisjes had doen gade
slaan, op het ©ogenblik dat zij in vryheid
onder haars gelijken waren, bijvoorbeeld
bjj het begin van den werktyd voor den
ingang der fabriekmaar gij weet het,
die de groote fabrieken kent waar veel
jonge vrouwen werken, of, zoo gij die niet
kent, dan zyn wij buiten staat u een denk
beeld te geven van de taal die bjj zulke
gelegenheden soms wordt gehoord.
Let welhet zijn niet de minder goede
elementen onder de vrouwelyke fabrieks
bevolking, die de verslaggever op het oog
heeft, als hy aan zyn beschrijving van zoo
Het is in Spanje pp Staatkundig gebied
tegenwoordig een partijstrijd zoo fel, als
in de laatste f jaren niet het'geval was. De
liberalen aangevoerd t’door Castelar zijn zoo
mogelijk nog feller gbbeten op het Kabinet,
dat aan hunne wenschen wil te gemoet
komen, dan de conservatieven, en de regee
ring is niet gelukkig in het bezweren van
dien schier algemeenen tegenstand. De
Fransche pers heeft daarenboven het hare
er toe bijgedragen om het getal der onte
vrédenen te vermeerderen. Algemeen wordt
de reis van den Koning naar Duitschland
afgekeurd en de tradiiioneele banden, die.
Spanje van Frankrijk moeten binden, worden
hoog opgehemeld. De regeering moge daar
tegenover al verzekeren, dat die reis gëe-
nerlei Staatkundige beteekenis had en vreemd
was aan elkegedachte van bondgenoot
schap, zoowel in als buiten de Kamer blijft
men het Staatkundig beleid, dat aan die
wederzijdsche bezoeken ten grondslag ligt,
veroordeelen. Intnssohen verklaarde de
President-Minister dat, by een nederlaag,
de regeering voor eene andere (waarschijn
lijk met Segasta aan het hoofd) zal plaats
maken, zoodat van Kamerontbinding schynt
te zijn afgezien. Die nederlaag, die het
cevolc zou ziin van de aannnmiusr van. hei
■aCes^an oirtwOvru WnnuWe
waarin verdaging der ontworpen hervor
mingen wordt voorgesteld, zou vermoedelijk
«enigszins teleurstellend zjjn voor de 3|
millioen belanghebbenden, die zich daardoor
van het uitzicht tot het verkrijgen van
kiesbevoegdheid zouden beroofd zien. Of
’t land er veel schade bij zal hebben is
niet zoo zeker, als men ziet hoe het elders,
waar algemeen stemrecht bestaat, toegaat.
Zoo kwam dezer dagen in ’t Zwiteersche
kanton Bazelland van de 10.446 kiezers de
helft nog niet op.
Het eerste bod van Engeland» regeering
in zake de eischen der Transvaalsche de
putatie is voor deze niet zeer moedgevend.
Lord Derby wil slechts ongeveer van
het door de Boeren gevraagde grondgebied
toestaan en de groote handelsweg die door
Bechuanaland loopt ook niet prys gev<?n.
De Engelschgezinde hoofden Monsiva en
Mankowane worden ook als zoodanig ge
handhaafd. De Londensohe Lord mayor
stelt zich aan het hoofd dergenen, die de
aanspraken der Boeren bestrijden, terwijl
ook invloedrijke bladen, zooals de Times,
Daily News en Pali mail gazette, welke
beide laatsten tijdens den boerenoorlog
bewezen den Boeren een goed hart toe te
dragenthans hunne eischen overdreven
noemen. Het driemanschap bracht dezer
dagen een bezoek aan Brighton, waar hun
door een honderdtal burgers een maaltijd
werd aangeboden en waar natuurlyk heel
wat getoost werd.
Minister Chamberlain heeft te New-Castle
de Egyptische zaken besproken. De cholera
en nu weer de staat van zaken in SouA*n
waren oorzaak dat de geheole ontruiming
van het Egyptische grondgebied zich nog
altijd liet wachten. Toch zou de regeering
daartoe zoo spoedig mogelyk overgaan.
De Egyptische regeering het nieuwe
Kabinet heeft o. a. een Engelschman als
Minister van Financiën is druk bezig
de grenslijn te bepalen die, ingevolge het
genomen besluit, voortaan het grootste ge
deelte van Soudan van Egypte zal afscheiden.
De ontruiming van dat gebied heeft echter
nog heel wat te beduiden en zal naar be
rekening 3 maanden vorderen. Karthouwa,
dat eerst ook zou worden prijs gegeven, zal
nu waarschijnlpk worden behouden.
Aangaande Hiehs-pachas legermacht, waar
omtrent men nog altijd in eenige onzeker
heid verkeerde, wordt thans bericht, dat
slechts één man, een Pruis, ontkwam en
r thans in het leger van den Mahdi, die over
84.000 man zou beschikken, als officier
dienst doet.
Het bericht dat Madagascar aan Frank
rijke eischen zou hebben toegegeven bleek
voorbarig te zijn. Het heeft die integendeel
afgewezen, zoodat de vijandelijkheden op
nieuw begonnen zyn. Het bericht van den
aanval op Bac-Ninh laat zich nog altijd
wachten. China neemt uitgebreide maat
regelen tot verdediging. Naar het eiland
Haï-Nan, waar een aanval der Franschen
gewacht werd, zijn belangrijke versterkin
gen gezonden. Te Hanoi had eenö ver
schrikkelijke ontploffing plaat», waardoor
twee Fransche batterijen on eene belang
rijke hoeveelheid ammunitie vernield werden.
Enkele menschenteve&s gingen verloren en
aan sommige gebouwen werd groote schade
aangericht.
leerd, dat deze noch de frequentie, noch
kunnen beteugelen; ook is het publiek
door het aanwezig zjjn van het briefje
.mazelen” niet gewoon zich van het bin
nentreden van eene besmette woning te
onthouden. Door het opnemen van mazelen
onder de in art. 1 genoemde ziekten wordt
derhalve het prestige en de goede werking H
yan de geheele wet geschaad, die overigens
voor de andere daarin opgenomen riekten
nuttig kan werken.
De adressanten verklaren ten slotte, dat
zij zich van te voren overtuigd hebben, dat
het meerendeel der in Nederland prakti- 1
seerende geneeskundigen in hoofdzaak met
dat gevoelen overeenstemt.
Door de gezamenlijke postbo- j
den in de provincie Groningen is het vol-
gend adres aan den Minister van waterstaat,
handel en njjverheid toegezonden:
.Excellentie 1 Geven met verschuldigden
eerbied te kennen Henderikua Sissink, post-
bode van Groningen op Winsum vice versa,
en de mede-ondergeteekendeo, allen post-
boden in de provincie Groningen. Dat zij
vermeenen redenen tot reclame te hebben,
wat betreft hun Zondagsdienst. De eerst-
ondergeteekende verklaart nu reeds twaalf 1
jaren te hebben geloopen, zonder ooit een
enkelen vryen Zondag te hebben genoten
als bij het doopen van zyne zes kinderen,
terwijl hy dan voor zyne rekening een ander
in dienst moest stellen, dien hij dubbel
moest betalen. Zooals het den eerst-onder- k
geteekende gaat, gaat het ons allen. Nooit
hebben wy, van den 1. Januari af tot en
met den 31. December, het vooruitzicht
op een vryen dag. Integendeeljuist de
Zondag is voor ons de drukste dag. Dan
loopeu wij te zwoegen onder Week- en
advertentiebladen, dat ons het zweet uit de
poriën dringt, en wij wel eens denken aan
het gebod: De dag des Heeren zij gehei- i
ligd. Maar wij kunnen niet anders, want a
leggen wij onze betrekking neer, dan
hebben onze kinderen geen brood. Wij benij
den daarom onze collega’s binnen Groningen,
die dan toch om den derden Zondag vrij
zyp; wij benijden onze collega’s aan de
hulpkantorenwaarvoor op Zondag de uren
vry wat zyn verminderdwjj hebben echter
nooit rust, ea, zooals gezegd is, op den
Zondag het meeste werk. Het is daarom,
dat wij de vrijheid nemen, ons tot Uwe
Excellentie te wendenmet vorigen eerbied
beleefddoch dringend verzoekendeof in
dezen onzen toestand geen verandering is 1
te brengen, en al is het dan niet, dat het
Zondags werk voor ons worde afgesohaft,
het dan toch aoo te regelen, dat ook wyI
zonder korting van tractement, een vrijen
Zondag geniqten, de regeling hiervan aan
Uwe Excellentie overlatende. Ons verzoek
is enkel om ook de postloopers van da pro
vincie Groningen als menschen te erkennen,
en dan kan het niet missen, of Uwe Excel
lentie zal maatregelen nemen om aan dit i
billijk verzoek te voldoen. In dat vast ver
trouwen teekenen wij ons Uwer Excellenties
meest onderdanige dienarenenz.
De gemeente Utrecht is voor- 1
nemens op het Vreeburg eene korenbeurs
te bouwen, waarmede aan eene jarenlang
bestaande behoefte zal werden beantwoord.
uittreksel laten volgen
ving. Mocht* een soor
deze streken tot stal
worden, dan zou de
vorming onzer zuivell
lijk niet lang meer hitibljjven. /i!
Ter zake dus: I I
lederen Zaterdagmorgen vóór 8 J
men op zij van het iraadhuis, well
denverdieping tot bdtermarkt is in'k,-
eono’ menigte uiterst Jicht gebouwde kar
retjes, die bij aankomst onmiddellyk van
hunne kostbare lasten otadaan woritèp. Voor
de breede deur van het raadhuirfmet men
qenige boeren en tal van boerinnetjes en
boerendochters of dienstmeisje^ aBen netjes
doch eenvoudig gekleed, opgemmd en
bljjkbaar vergenoegd elkander groeten of
reeds druk in gesprek, zonder eveawel stijf
óf plomp te zijn, en zonder luid gebabbel.
In de breede gang van het raadhuis zien
wij vier deuren, aan iedere zijde twee. De
voorste deur rechts is geopend. In deze
kamer op een koelen steenen yloer staan
de Óotermanden.
Voor 8 uur heeft iedpr, die boter aan
de mtjn brengt, reeds eon nommer getrok
ken. Links wordt een deur geopend ;7No.
'tot en met 5 of 6 worden binnen I.gelaten,
daarna wordt de deur gesloten. zijn
in het vertrek waar de boter bjj afslag wordt
verkocht. In dit vertrek staat een lange,
arialle tafel. Ter rechterzijde zitten op een
b4nk langs den muur drje hoeren, (waarvan
de vooraanzittende gewapend is Bpet eene
pen, de achterste is do afslager^ de mid
delste oefent de gerechtigheid uit; Op de
tafel vóór dezen hoer staat een standaard
(met balans en weegschalen, daar naast
(eenige gewichten.
Tér linkerzijde van de tafel staan achter
een b,ek eenige banken, bestemd voor de
boterWoopers.
Op een gegeven wenk neemt N°. 1 der
op en zet ze op de tafel. Nu moet men
weten, dat de boter in stukken of kluiten
van 15, hoogstens 16 halve KG, netjes op
gemaakt en met figuren beprikt, aan de
mtjn wordt gebracht. Heeft de boerin hare
boter op de tafel geplaatst, dan steekt een
dor boterkoopers de boor in het stuk boter,
draait dit wapen even om en haalt het
terug, neemt met de punt van een mesje
een weinig boter uit de boor en reikt
daarna de boor aan de andere koopers.
Allen proeven; niemand spreekt. De
boerin neemt haar boterzet ze op de
schaal en baalt den doek naar zich toe.
De gewichten worden opgezet, de gerech
tigheid spreekt, b. v. 14 pond twee ons,
de schrijver vult het gewicht op een ge
drukt biljet in. Intusschen wordt de boter
afgeslageneen der koopers roept heel be
daard „mijn” de afslager vervolgt, b. v.
„72 cents voor N. N.” De schrijver vult
den prys en den naam van den kooper in,
geeft het biljet aan de boerin; deze gaat
met de boter heen naar sen ander vertrek
en geeft daar hare boter, alsmede het biljet
af. Een daarzittend persoon drukt op het
biljet een stempel, als bewijs van ontvangst
der boter, terwijl een andere bediende de
boter uit de mand neemt en in een trog
of bak legt, hier voor de verschillende
koopers in voldoenden getale voorhanden.
N’. 1 neemt nu hare ledige mand en gaat
met het gestempelde biljet aan de over
zijde van de gang een ander vertrek bin
nen, waar ze in ruil voor het nog waar-
delooze papiertje in klinkende munt wordt
uitbetaald, waarop ze krachtens don ver
koop aanspraak heeft. N*. 1 verlaat met
hare gevulde beurs het raadhuis, N°. 2
volgt, N#. 3, 4 en meer doorkruisen reeds
de gang en in betrekkelük korten tijd is
alles bijna zonder spreken in de beste orde
afgeloopen. Zeer opmerkelijk is het, dat
men onder de handelende personen bijna
niemand hoort spreken, terwijl do menigte
die buiten de kamers nog op hun beurt
wachtea, steeds druk met elkander in ge
sprek aijn. Na afloop van do mijn hobben
de vwkoopers de bedongen gelden ontvan
gen, de koopers zullen daarna met den
kassier hebben af te rekenen.
Deze manier van boterhandel is in de
laatste jaren in Noord-Brabant bijna alge
meen aangenomen; alle voorname plaatsen
hebben hnnne eigen botermijnen. De kos
ten voor den verkoop aan de mijn zijn om
streeks 10 cents per 50 KG. Wie nh 8 r
uur aan de mijn komt, krygt geen nommer,
betaalt 10 cent boete on wordt in den ragel
direct geholpen.
Alles gaat hier dus zoo gemakkelijk en
zoo geregeld als mogelijk is. Het gewicht
der boterkluiten doet niets ter zake, wat
voor de eenvoudige veehouders een groot
gemak is. Ook gaan de mindere kwali
teiten even geregeld van do hand, als de
beste, doch geld naar waaren vooral dit
is een sterke prikkel, om de kwaliteit der
boter te verbeteren. B. v. A., B. en O.
worden te gelijk binnen gelaten; do boter
van A. wordt gemijnd op 72 cent», die van
B. op 65 en die van C. op 70 cents. Van
waar dit verschil? Natuurlyk van de kwa
liteit der boter, niets anders. B. heefteen
lesje in het openbaar gehad, om haar boter
in het vervolg beter te maken; ook C.
even de woorden toevoegt: »En toch, zoo-
als zij daar kómen om een «plaatsje” op
de «chool te vragen ligt in haro geheele
verschynïng een onbewuste bede om met
geduld en liefde geleid en geholpen te wor
den.” De minder goéde,ja, die kunnen
hahr tijd wel anders besteden dan in die
vervelende school I
w I-
Wij zijn volstrekt geen tegenstanders van
arbeid door vrouwen zelfs doör jonge vrou
wen. Hoe noodig wy het pchun dat er
wat meer dienstboden zynzoodat ook in
burgergézinnen de vroüw des huiWi als het
ware de gelegenheid krijgt omieen meisje
uj| de perkende klasse tot eeri, geschikte
huishoudster op te leiden, waaraoor zy'la
ter een degelijk werkman tot waardige steun
op' de levensreize wordtwij; begrypen
zeer goeddat «niet alle jongoi meines óf
thüis kunnen blijven tot hulpjvan moeder^
cc.. «.c..ct zoejkenp óf haar lijd in ledig-
/iLaat de (meisjes $ok
ir laat niet êen mduwi-
öeelden vadgaaüjle-
3 t twinti'Sa-
Én omdat hij deze goed
en hu dus beter kan
pij niey een systeem (in
‘k de oudérs
hét dur waarop hun
- .?en school
r ibriek kunnen vörvwsselen al heeft
het arme kind maar een karig gedeelte ver-
rojyen van de kundighededf die voor ieder
jer schdus ook voor een fabrieks-meisje
ittfeerlijk zijn. Heeft de nyverheid) be-
‘“to aan vrouwenyarbeidwat
wij willen aannemen op de'«erzekering van
deskundigen en belanghebbendengoed
maar plaatst de jeugdige werksters dan in
een geschikt werklokaalwaar geen man
nen van de ruwste soort zich met haar
verdere «opvoeding” belasten; laat haar
iyke opzichtereg, die eerbied heeft voor den
miensch ook in het kleed van een fabrieks-
meisje. Laat haar werkenmaar niet lan-
ger dan de billijkheid voorschrijfthel meer
dere is diefstal.
Men geloove niet dat die laatste aanspo-
ring ongegrond is het verslag der Amster-
damsche vereeniging leert het tegendeel.
»Hier ter stede zijn werkplaatsenwaar
weken achtereenvan des morgens 7 of 8
I uur af tot des avonds 11 of 12 uur gewerkt
wordt, met schafttyden van een kwartier
of een half uur. Op sommige dier fabrie-
ken wordt de arbeid staande verricht door
kinderen van 12, 14 of 16 jaar. Alle krach
ten van ziel en lichaam worden hierdoor
verteerden met smart zien wy menigmaal
na zulk aanhoudend werken de bleeke, in
gevallen wangende mattegeestelooze uit
drukking dergenen die tot ons terugkeeren
met de klacht: »wy zyn achteruitgegaan en
hebben zooveel vergeten l”
Niet waar Regeerders en Wetgevers in
Nederland f die dingen stemmen iemand
onaangenaam. Want als men zoo pas ge
staan heeft voor een ernstige poging om
verbetering te brengen in den betreurens-
waardigen toestand; en men is het er zoo-
wat over eens gewordendat het maar
beter is zich niet in dat wespennest te be
geven, omdat de één zich verlaagtde ander
het zóó zou willeneen derde deze be
paling overbodig vindt, een vierde dat be-
I ginsel af keurtreden waarom men met
stilzwijgend overleg de plannen maar opge
borgen heeft,ja, dan wordt men er niet
gaarne aan herinnerd, dat het eigenlyk
schande ishemeltergend, in een zich Chris
telijk noemend land zooveel verdierlijkende
of althans ontzenuwende slaverny één dag
langer te dulden. Dan komt by u missemien
wel een flauw bewustzijn opdat er voor
u in ons land wel edeler taak te vinden
zou zyn dan uw vervelend en langdradig
partygekibbelen dat gy den moed be-
hoordet te hebben om te zeggenHalt
dat mag zoo niet durenwie helpt mede
Het bestuur der Amsterdamsche vereeni
ging drukt die meening in zachter termen
uit, op welker overtuigend karakter nie
mand iets zal kunnen afwijzen.
»Wat tegen dien overmatigen arbeid te
doen isvalt niet aan ons om te beslissen
doch zeker doet dit euvel verlangend uitzien
naar een wettelijke regeling der werkuren
althans voor minderjarigen. Het is ons
onmogelyk hierover te zwygen I In onze
school en daarbuiten zien wy te veel de
droevige gevolgen dan dat wy niet met alle
kracht onze stem zouden verheffen tegen
een stand van zakendie mindeijarigen
poms weken lang dwingt om 15 A 17 uren
daags te werken by slechte voeding en vol
komen onkunde.”
óf een dienst z<
I doorbrengefi.^ /ILaat de (meisjes
ken Igoed 1 Maa^ laat niet êen
- er zijn voorbedden van -
de mannen dttpr twaalf t^t
en hi
Het ia neg ntal noo verbalend lang ge
leden, velen onzer zullen ’t zich nog wel
herinneren, dat* de geniale Cremer zyn
novelle iFabriekskinderen” schreef.
Eigen/yk was het geen nieuws wat we
in dat verhaal vernamen. De auteur had
slechts toestanden geschetst die ieder, voor
zo(overr^ hij woonde in het eon of ander
industrtëel middenpunt, waar de fabrieks-
nyvèrhejd, de productie op groote schaal,
een riiiine' plaats innam onder de bestaans-
'llniddelim^dageryke kon zien en ook meer*
malen looien had. Verwaarloozing van
jonge iiwerendie voor hun ouders het
brood jndesten verdienen, - lieve hemel,
Ijboo alledaagse!), dat het de a«n-
dh;j we werden er huiverjg yap
mers novelle kwam, al bevatte (zy
^pieuws. We gevoelden iets vgn
sproken >riliing”, dje| eenmaal
doorliep bm de versohij(ning Van
Zódhad ’t Itch
eld,, waarlijk nieL'. Maar er
skt geen svoprptellen” bij te
is naakte werkelijkheid, d|e
slechts het licht van zynj
Lof laten vallen, dat ivas alles I
nat mevrouw iBeecher Stowé staan te hunkere
fegerh0t” minstens evenveel dochtertje op tta
voor 5 de afschaffing der sla) fh^riek k
brd-Anperica, als de1 bu^ge^-
po scnrylt men aan Multatpli,
r zyn denkbeelden ook nog
bast, een zeer belangryk aarit
5 hervormingen, die in Inrix-
dan zyn ingevoerd. En dat
kinderen” de voorlooper
:rarbeid, kan als vastataande
innmpn
