halij
!!1P
9
1885.
Zaterdag 8 Augustus.
LET,
iOlDA,
jnumenten,
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht
leid,
inde omgaan.
op de
orwaardeo
eming
•landsch Indië,
ikte mededee-
i verkrijgbaar
EMENT VAN
UVENHAGE
lurgemeestera.
KAN,
en
den Rijn.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
BI
I
iui-
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgevers.
nstaande ver-
>r een LID
id te Schoon-
jerste aanbe-
4
6
4
JT te Stelwljk
ug. of Sept eene
N NOOTEN te
don een tweede,
MER WERK
rillijke prijzen.
OUT TA1
.LER.
■ijs GO Cents,
te bekomen.
/69. 4
<1
4
4
4
>reg.
3
170. 3
8CHOOÏÏHOVEN8CHE COURAKT
maar een
t der on-
öinjddie
eebige her-
4
854.
160.
164.
00.
leveren, dan zou de versnippering van
t, met de daaruit voort-
daarin een voorname
‘breide bezittingeh wer-
-’!j l toen, in de
Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco,
uiterlgk tot Vrijdags-namiddags. Alle binnenlandsohe Advertentiën,
waarvan de plaatsing S maal wordt opgegeven, worden slechts
2 maal in rekening gebracht.
821
lOhf
102}
99}
66f’.
65»
671
661
84
98|
981
961
92}
92}
zijn verzoek, eervol ontslag verleend als
Minister van Marine, met dankbetuiging
voor de vele, en gewichtige diensten, door
hem aan den Rotting en aan den landq
bewezen
en is tot Minister van Marine benoemd
do heer W. L. A. Gerioke, kapt, ter zee bij
de Kon. Nederl. Marine, inspecteur van de
artillerie der marine.
Bij Koninklijk besluit is het
beheer van het Departement van Buiten-
landsche Zaken, wegens het aan den heer
Jhr. Mr. P. J. A. M. Van der Does de
Willebois verleend verlof tot afwezigheid,
met ingang van 10 Aug. 1885, tjjdelijk op
gedragen aan den heer Mr. M. W. Baron
du Tour van Bellinchave, Minister van
Justitie.
Door Z. M. den Koning is aan
den burgemeester van Bodegraven, den heer
W. Lotsy, vergunning verleend om tot 1 Aug.
1886 te Gouda te blijven wonen.
Naar het Haagsch Dagblad
verneemt, heeft de Minister van Waterstaat
Handel en Njj verheid ten aanzien van den
postdienst op Zon- en algemeen erkende
Christelijke feestdagen het volgende bepaald
De brievenbestelling in de bebouwde kom
van plaatsen, die meer dan 15.000 zielen
hebben, zal driemaal plaats hebben; als
voren in plaatsen van meer dan 3000 en
minder dan 15.000 zielen tweemaal, en in
plaatsen met minder dan 3000 zielen eenmaal.
De bestelling buiten de bebouwde kom der
plaatsen, voor zooveel daar thans op Zon- en
feestdagen nog meer dan eenmaal daags
wordt hasteld, wordt, in gelijke verhouding
als ten aanzien van de bestelling in de kom
is bepaald, beperkt. Mocht er na de aan
komst van een post niet meer worden be
steld, dan wordt aan de ingezetenen tot
een kwart uur na aankomst dier post de
gelegenheid gegeven, hun daarmede aange
brachte brieven on andere stukken aan het
kantoor af te halen.
Ton aanzien van de bestelling van expresse
brieven blijven de gewone voorschriften ook
op Zon-en feestdagen van toepassing. De
lichting van de hulpbrievenbussen kan
worden beperkt. De openstelling van de
postkantoren en van de hulpkantoren der pos
terijen is niet later dan tot 5 uren 's avonds
en voorts zal de duur dier openstelling zijn:
in plaatsen met eene bevolking van meer
dan 50.000 zielen acht uren, in plaatsen
met minder dan 50.000 en meer dan 15.000
zielen zes uren, in plaatsen met minder dan
15.000 en meer dan 5000 zielen vijf uren
en in de overige plaatsen drie uren.
Deze wijzigingen zijn van kracht met in
gang van 6 September a. s.
Aan het Depart, van Water
staat te ’s Gravonhage werd Woensdag o. a.
aanbesteed: het wegbaggeren van een ge
deelte strekdam aan den rechter-oever der
Oude Maas, tusschen de kilometerraaien
120 en 121 onder de gemeente Zwij ndrecht.
Minste inschrijver was de heer P. A. Bos, te
Gorinchem, voor f 17.900.
Bij de op Dinsdag door de
Commissie voor de plaatselijke werken enz.
te Rotterdam gehouden inschrijving naar
de levering van materialen enz., werd voor
500 scheeplast zuilen bazalt het minst inge
schreven door A. M. Langeveld te Hardings
veld, voor f 4,64 per scheeplast.
Bij de op Vrjjdag te Maastricht
gehouden aanbesteding van 100 HL roode
en 300 HL witte tarwe, ten behoeve der
garnizoensbakkerij, was de minste inschrijver
de heer M. De Gier te Gorinchem, voor
de roode ad f 7,42, en voor de witte tarwe
ad f7,14 per HL.
Te Breda is voor de garni-
zoens-bakkerij aanbesteed 300 Heet jarige
roode tarwe. Minste inschrijver de heer
M. De Gier, te Gorinchem, tegen f7,99
per hectoliter.
Op Donderdag 13 Augustus
1885, des voormiddags om 10 uur, zal, ter
herberge van J. H. Van Diepenbrugge te
Giesen-Nieuwkerk, eene vergadering worden
gehouden van de leden der Hollandsche
Maatschappij van Landbouw, afdeeling
Vijf-Heprenlanden, de Alblasserwaard en
het Land van Arkel beneden de Zouwe.
Op deze bijeenkomst zullen worden be
handeld de volgende punten1. Mede-
deeling ingekomen stukken. 2. Benoeming
afgevaardigden ter algemeene vergadering.
3. Voordracht van den heer Kara, hoofd
der school te Goudriaan, over kaas- en
boterbereiding.
Onder de ter vergadering aanwezige le
den zal om niet de gewone verloting plaats
hebben.
De leden hebben het recht deze verga
dering door vrouwen te doen bij wonen.
Op de algemeene vergadering
van 26 April 11. van de Vereeniging van
Deurwaarderskwam ter tafel een voorstel
dat do loden een onderling vast te stellen
bedrag zullen stortenom in geval van
overlijden van een lid uit dat fonds eene
uitkeering te doen aan zijn na te laten be
trekkingen onverschillig of die al dan niet
behoeftig zullen zjjn met ontwerp-statuten.
Eene commissie werd benoemd om in de
algemeene vergadering van Augustus ’85
GORINCHEM, 5 Aug. De heer L. L.
Boonzajer alhier is geslaagd voor het 2de
gedeelte van het notarieel examen.
De heer J. De Liefde, onderwijzer
alhier, heeft met good gevolg te Zwolle
het examen voor hoofdonderwijzer afgelogd.
Sedert Maandag wordt alhier vermist
een koopman in garen en band, W. W.
genaamd, wonende alhier. Men vermoedt-
■dat hem een ongeval overkomen is.
AMEIDE, 3 Aug. Op het adres van
den kerkeraad der Hervormde gemeente
alhier, om het afkondigen op den Zondag
voortaan na te laten, is, als zijnde het
adres ongezegeld, geen beschikking genomen.
Evenwel heeft de Raad met groote meer
derheid van stemmen zijn gevoelen kenbaar
gemaakt, dat het niet in het openbaar be
lang te achten is, om dit overoude gebruik
af te schaffen.
KRALING8CHE-VEER, 6 Aug. Op kos
ten van eenige gegoede ingezetenen mochten
de kinderen van de openbare lagere school
a/d Noord alhierhoofd de heer Snelleman
heden onder geleide hunner onderwijzers
een bezoek brengen aan de Rotterda macho
Diergaarde.
De directie van de readerij „Maas en IJssel”
had eene harer stoombooten tot vervoer der
kinderen naar Rotterdam en terug voor die
gelegenheid kosteloos afgestaan.
LANGERAK bez. de LEK, 5 Aug. Tot
predikant bij de christelijk gereformeerde
gemeente alhier is beroepen de heer L. 8.
Jongsma, candidaat te Arum.
Deze Courant wordt des Zaterdag-morgens uitgegeven.
Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post
door het geheele rgk 0,80. Men kan zich abonneeren bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
5
:J‘
5
R. 5
8
el.
100. 5
5
5
5
)00. 5
and. 5
6
3
3
3
leverenuun zou
het groot grondbezit]
vloeiende gevolgen,
plaats beslaan. Uitgel
den door erfenis gesplitst; en toen, in de
dagen van voorspoeddie het tegenwoordig
tijdperk van >malaise” voorafgingen, een
boerderij bij verkoop een kapitaal kon, op
brengen datin effecten belegdveel meer
rente afwierp dan de pachtwaarde bedroeg,
ontdeden vele erfgenamen van vaste goederen
zich van hun eigendom. De kooplust was al
gemeen, de prijzen groeiden steeds aan. Na
tuurlijk was dit van invloed on de jaarlyksche'
huursommen. Jongelieden die zich vestigen
wilden zagen er niet tegen oponder bezwa
rende voorwaarden land in gebruik te ne
men, zelfs met contracten op korten ter-
'myn. Men rekende er vry stellig op, dat
de opgaande beweging niet zoo spoedig zou
worden gestuit; immers, het bevolkings
cijfer stijgt aanhoudend, dus zou de vraag
naar landbouwproductenook voor den
uitvoerimmer toenemen. Een droevige
ervaring heeft het ijdele van dergelyke be
rekeningen voldoende aangetoond.
Nu is er, ten gevolge der onverwachte
daling, een wanverhouding ontstaan tus
schen de werkelijke waarde van het grond
bezit, die immers niet afhangt van de
bestede kapitalen maar van de verkoop
waarde der opbrengst, en de pachten.
We zien het vaak genoeg menschen die
al hun krachten inspannen om van het land
te krijgen wat er van te halen is, hebben
toch de grootste moeite, om op den be
paalden tijd den landheer te voldoen. Zulk
een toestand behoéft niet heel lang te du
ren, om den naam van onhoudbaar te ver
dienen.
We mogen hierby niet uit het oog ver
liezen, dat een groot aantal landeigenaars
al gedaan hebben wat z'y kondenom hun
pachters bij te springen. We zouden het
als een lichtzyde van het groot-grondbezit
kunnen aanmerken, dat het gelegenheid
aanbiedt tot zulke daden van edelmoedig
heid immers slechts zij die met vele goe
deren gezegend zyn kunnen groote offers
brengen. Meermalen echter is daar geen
mogelijkheid toe; wie zelf duur gekocht
heeft, en van een huur in evenredigheid
met die uitgave moet bestaan, is wel ge
dwongen zyn rechten ten volle te doen
gelden.
Een schaduwzijde van dien toestand is,
dat hij wezenlijk nadeel toebrengt aan het
voortbrengend vermogen van den grond en
alzoo een bedreiging is voor de toekomst.
Want de boer, die niet zeker is dat hij
een volgend jaar zijn gehuurd land nog zal
kunnen houden, is niet belust om er veel
aan (en koste te leggen; hij zal er zooveel
mogelijk van willen trekken, zoo weinig
mogelijk uitgeven voor bemesting, bear
beiding en verdere verbetering. Dus doende,
gebruikt men niet slechts de rente, maar
tast ook het kapitaal aantot groote schade
van den eigenaar. Wel zijn in het con
tract gewoonlijk bepalingen opgenomen die
betrekking hebben op de bemesting, maar
wanneer het persoonlijk belang van den
gebruiker niet betrokken is bij een stipte
handhaving, ontbreekt het niet aan de ver
leiding, om beneden de gestelde eischen
te blijven. Wie daarover den staf wil
brekenbedenke ookhoe zwaar voor me
nigeen de strijd om het bestaan is.
In landen, waar de «agrarische quaestie”
de aandacht des wetgevers bezig houdt,
heeft men onderscheiden regelingen bedacht,
die de belangen van beide partyen, eigenaars
en huurderstrachten tot overeenstemming
te brengen. Het zou te bejammeren zyn,
als ook bij ons de wetgevende macht haar
bemoeiingen zoover moest uitstrekkenwant
gewoonlijk geschiedt dat eerst na een tijd
perk van slechte verstandhouding. Juist
deze moet voorkomen worden; en dat kan,
meenen we, als men niet een vaste huur
waarde als grondslag aanneemt, i>
die evenredig is aan de opbrengst
gebouwde eigendommen.
Wat wij dus zouden begeeren is in de
eerste plaats pachtcontracten op langen
termijn. De boer moet vastzitten op zyn
grond, niet een soort van nomadenleven
leiden; hij behoort met eenige zekerheid
op zijn toekomst te kunnen rekenen. Het
contract omschrijve de wijze van bebouwing,
met inachtneming van de mogelijkheid, om
daarin verandering te brengen ook tusschen-
tijds, wanneer het een of ander artikel door
vermeerdering van vraag voor het buiten
land bijzondere winsten belooft. Men kan
dan de gemiddelde opbrengst naar de hoe
veelheid der verschillende producten met
eenige juistheid bepalenen van de pryzen
nuvoor welke deze genoteerd zullen wor
den, moest de pachtsom afhankelijk ge
maakt worden.
Het groote voordeel van zoodanige rege
ling zou zijn, dat eigenaar en gebruiker
beiden belang hebben by een goede be
werking; de laatste wel het meest. Daar
door zal hy zich met ijver op zijn vak toe
leggen, en gaarne alles aanwendenwat de
wetenschapop ervaring gebouwdaanbe
veelt. Er ontstaat op die wyze een coöpe
ratie, een flink opgevatte samenwerking
JHTEN.
pC. 31 Juli.
4
4
5
Nov. 5
Aug. 5
Juli. 5
•Oct 5
3
5
5
000. 5
000. 5
5
5
5
st 41 90
81}|
85}
75}}
55}
55
15}
15}
65}
81}
4} 109}
97}
99}
86}
m!}
941
90}
93}
93^
93}
58}
110}
105/
101}
99}
96}
97
103}
113
135
128
126}
46}
Schoonhoven.
tusschen kapitaal en arbeiden hoe men
ook elders moge tobben om een goede ver
houding te vestigt» er dit stelsel be
hoeft men nooit te vréezen dat het pacht-
vraagstuk tot de «brandende” zal behooren.
Overzicht
/Beide, Kamer en Senaat, in Frankrijk
nebben mqt eene vrij groote meerderheid
het door de regeering atngevraagde crediet
voor Madagascar toegestaanniet echter dan
nadat de Minister en met name Brisson heel
wat onaangenaams had moeten aanhooren.
Thans is nog een voorstel aanhangig en
bereids door de Kamer goedgekeurd om
600.000 fr. voor do kolonisatie van Obock,
terwijl de regeering voornemens is nog 1
miilioen aan te vragen voor nederzettingen
aan de Golf van Guinéa. En dit alles ter
wijl het in Tonkin nog lang niet pluis is,
en de schatkist een handigen Minister van
Financiën vordert om den bodem voor het
gezicht bedekt te honden, ’t Was waarlijk
niet noodig ,dat de Temps in een zijner
jongste artikelen nog eens vrij duidelijk
hoenwees naar de mogelijkheid eeuer nieuwe
botsing met Duitschland en daarom op be
tere bezetting der Oostelijke en Zuid-Oos-
telijke grenzen. De Nord-Deutsche Allge-
meine nam akte dezer bedreiging en ziet,
in deze en dergelijke uitingen der Fransche
pers slechts een teeken, dat eene groote
partij aldaar slechts op eene gunstige ge
legenheid wacht om alleen of in vereeniging
met anderen, Duitschland te overrompelen.
’t Zou echter verkeerd zijn om in die
kibbelarij tusschen beide organen meer te
zien, dan een bewijs dat de jaren 1870/71
nog niet geheel vergeten zjjn, ’t geen niet
te verwonderen is, nu dezer dagen de be
noeming van Vorst Van Hohenhohe, gezant
te Parijs, tot gouverneur van Elzass en
Lotharingen nog weder aan do gevolgen
van dien oorlog heririnerde. Met October
aanvaardt de benoemde het bestuur. Als
zijn opvolger te Parijs wordt Graaf Münster,
thans gezant te Londen, genoemd.
Heden zullen naar men voor eenige da
gen meldde de Keizers van Duitschland en
Oostenrijk elkaar te Gastein, waar Keizer
Wilhelm verblijf houdt, ontmoeten. Ook
spreekt men van eene samenkomst, die half
September, tusschen den Oostenrijkschen en
Russischen Keizer zal plaats hebben. De
Russische Minister van Buitenlandsche Za
ken Von Giers is met twee maanden vacantie
vertrokken. Hieruit mag men vrij zeker
opmaken dat, al vlotten de onderhandolin-
gen met Engeland ook niet zoo als men
wenscht, de geest waarin ze gevoerd worden
geen dadelijk gevaar voor eene botsing en
verstoring van den vrede oplevert. Het
verschil loopt hoofdzakelijk over den Zul-
fikar-pas, die Engeland aan den Emir van
Afghanistan zou willen latenwaarmede
Rusland zich echter niet kan vereenigen.
Het ontbreekt overigens niet aan sensatie-
berichten van troepenbewegingen der Afgha-
nen en versterkingen der Russische leger-
afdeelingen, zelfs wist de „Standard” dezer
dagen te gewagen van eene nieuwe botsing
tusschen Russen en Afghanen, waarvan de
bevestiging zich echter nog laat wachten.
De Engelsche Premier laat zich, trots die
sensatie-berichtenin vredelievenden geest
uit. Bij een feestmaal, dezer dagen te
Londen gehouden, sprak hij den wensch
uit dat Rusland en Engeland weldra weder
eendrachtig mochten samen werken tot hand
having van den wereldvrede.
De onthullingen van de „Pall mall Ga
zette” over den handel in en den omkoop
van jonge meisjes, die eerst het blad zoo
ten kwade zijn geduid, doch die bij onder
zoek bleken met de waarheid in overeen
stemming te zijn, zullen zeker het hare
bijdragen tot het tot stand komen van het op
dit oogenblik in het Lagerhuis aan de orde
zijnde ontwerp ter voorkoming van dien
modernen slavenhandel. Het zoogenaamde
„Verlossingsleger”, onder welken naam de
voorstanders van zoodanige bescherming zich
bijeengeschaard hebben, bood het Parlement
eene petitie aan, waarvan het papier 2 mijlen,
600 ellen lang was en die niet minder dan
393000 handteekeningen bevatte.
De cholera neemt niet alleen in Spanje
nog steeds toe, doch vertoont zich thans
ook reeds in Marseille, waar dagelijks 2035
gevallen voorkomen. Omtrent Dr. Ferran’s
inentings-maatregelen worden thans onder
toezicht der regeering deugdelijke proeven
genomen.
In Venezuela hebben de opstandelingen
het terrein moeten ruimen. Zij hebben zich
ingescheept op een stoomboot Justitia, die
echter door de overheden van San Domingo
in beslag is genomen.
Uit Egypte meldt men thans ook den
dood van Osman-Dignaden opperbevel
hebber van den Mahdi.
Voor de nieuwe Egyptische leening van
9 miilioen pd. st is voor 400 miilioen
pd. st. ingeschreven.
Bij Koninklijk besluit is aan
den hoer W. F. Van Erp Taalman Kip, op
rapport uit te brengen. Het „Maandblad
der Vereeniging van Deurwaarders” bevat
thans dit rapport. De commissie noemt haar
werk „Uitbreiding .der Statuten”.De com
missie bestaat uit de heeren: O. B. Van
BaarenM. P. J. Brendel, G. C. Kappers,
L. J. Govers en H. Van der Wonde.
Algemeen zal met deelneming
worden vernomen, dat de toestand van den
oud-Minister Modderman, die in den laatstee
tijd weder te wenschen overliet, in de laatste
dagen zoodanig is verergerd, dat iederoogen-
blik het ergste wordt gevreesd.
Door den heer H. F. G. Milort,
confiseur op den Langendijk te Gorinchem,
is aan HH. MM. de Koning en de Koningin
eenig heerlijk Volapük- en Telefoongebak
aangeboden. Hij ontving hierop het vol
gend schrijven, dd. 30 Juli 11.
Hunne Majesteiten de Koning en de Ko
ningin hebben met welgevallen aangenomen
de door u gezondene nieuwe soort van ge
bak, en hebben mij opgedragen n daarvoor
Hoogstderzelver dank te betuigen.
Ik heb de eer daaraan bij dezen te voldoen.
De Hofmaarschalk en Kamerheer-
Ceremoniemeester des Konings,
J. VAN BRONKHORST.
Naar men verneemt is het
Kerkbestuur van de R. K. Parochie van
O. L. V. Hemelvaart te Gouda van het
vonnis in zake de Gasthuiskerk op de Oost-
haven aldaar in hooger beroep gekomen.
Voor de Rotterdamsche Recht
bank stond Vrjjdag ter zake van diefstal van
3 kippen en een span touw terecht de 21-
jarige F. J. N., koopman te Gouda. Ofschoon
beklaagde door getuigen was gezien op
het erf te Moordrecht, waar een en ander
was vermist en hij in het bezit van het
gestolene werd bevonden, gaf hij op de
kippen van een onbekend persoon te hebben
gekocht, die daar het touw aan hem op
den koop toegaf. Het O. M. achtte het
ten laste gelegde volkomen bewezen en requi-
reerde beklaagde’s veroordeeling tot ’/j jaar
celstraf.
De rechtbank, Dinsdag uitspraak doende,
veroordeelde don beklaagde tot 3 maanden
celstraf.
In de zitting der Arrondis-
sements-Reohtbank te Rotterdam van Dins
dag stond o. a. terecht
J. K., werkman te Gouda, beklaagd v
zekeren v. W. onder de kin gestompt
hebben. Eisch 8 dagen celstraf.
Op den 18en Augustus zal de
zaak van Caesar Timmermans, moordenaar
van Mr. Van Oppen en zijne twee kinderen,
voor het gerechtshof te ’s Hertogen bosch be
handeld worden.
Mr. J. A. A. Bosch is den beschuldigde
als verdediger toegevoegd.
Bij het in de afgeloopen week
te ’s Hage gehouden notarieel examen is
o. a. geslaagd voor het le gedeelte do
heer G. J. Nijhuis te IJselstein.
De hoer M. L. Kleijnen van
Montfoort is bij het dezer dagen te Broda
gehouden examen voor de hoofdonderwij
zersakte geslaagd.
Mej. I. J. P. ’t Hoen van Pape
dreoht heeft met goed gevolg examen afg
legd voor de akte als hoofdonderwijzeres,
Ds. J. W. Van Maanen, predi
kant bij de Hervormde gemeente te Vuren
en Dalem, is beroepen te Veldhoven.
Aangenomen het beroep naar
de christelijk gereformeerde gemeente te
Gorinchem door Ds. P, Biesterveldt te
Seksbierum.
Wat hierboven is gezegdgeldt in hooge
mate het zoogenaamd agrarisch vraagstuk,
dat wil zeggendat betreffende den grond
eigendom en het grondgebruik.
In het Britsche Ryk spannen de wetge
vers al hun krachten inen tot dusver
zonder afdoend resultaat, om het tot een
oplossing te brengen. Want niet slechts
voor Ierlandwaar het de volkshartstochten
aan het zieden bracht en een breede reeks
van misdaden en beroeringen te voorschijn
riep, maar bok voor Schotland en de om
liggende eilanden is een regeling van dit
vraagstuk van overwegende noodzakelijk
heid en reeds doen zich stemmen hooren
om te betoogen dat het geheele Vereenigd
Koninkrijk behoefte heeft aan een ingrij
pende hervorming van de wetgeving op het
landbezit. In het zuiden van Europa /ih
Spanje en Italië, opstanden van pachters
tegen hun landheerenin het verre Oosten;
in Friesland en andere gewesten langs de
Baltische Zeehooggaande twisten tusschen
de boeren en de eigenaars van de door hen
bebouwde gronden; ook in Oostenrijk-Hon-
garije hebben nu en dan ongeregeldheden
van gelyksoortigen aard plaats; dat het in
de Scandinavische Rijken in dit opzicht ook
lang niet zuiver is, weet ieder die de cou-
rantberichten byhoudt.
Men zou wellicht kunnen zeggen, dat de
agrarische toestanden weinig of geen reden
tot bezorgdheid geven in de meest be
schaafde landendie van Midden-Europa.
Deze gevolgtrekking is slechts ten deele
iuistmen gevoelt weldat er aan de ver
houdingen iets ontbreekt, maar er is over
het algemeen tusschen de drie klassen
grondeigenaars, pachters en arbeiders, een
streven om de moeielijkheden te voorkomen,
die zich elders openbaren. Ook zijn de af
scheidingen minder scherp geteekend bij
onsby voorbeeldwant het spreekt van
zelf dat wij onze beschouwing hoofdzakelijk
tot Nederlandsche toestanden moeVen be
perken zjjn er een groot aantal kleine
pachtertjes die er weinig beter aan toe zijn
dan hun werkvolkof die zelf bij tijd en
wijle in dienst van anderen staan; evenzoo
wordt de overgang van huurders tot eige
naars gevormd door een vry talryke schare
van lieden, die als het ware half tot de eene
en tot de- andere klasse behooren. Menig
kleine landbezitterdie zyn eigen gronden
bewerktis dit slechts in naamdewijl hij
om eigenaar te wordende hulp van het
kapitaal heeft moeten inroepen. En zoo
heeft men hier te landeevenals in België,
Frankrijk en Duitschlandeen zeer ge
mengde verhouding, met allerlei schakee-
ringen en zeer uiteenloopende belangen.
Wanneer een meer bevoegde pen dan de
onze eens een byzonder overzicht wilde
schrijven van de geschiedenis van den Ne- j
derlandschen landbouw gedurende de tweede
helft der negentiende eeuw, een arbeid
waartoe de jaarboekenop last dér Regee
ring samengesteld door den verdienstelijken
Directeur der Wageningsche onderwijs
inrichting heel wat bouwstoffen kunnen
o
Een landbouw-leekenpraatje.
Vraagstukken inzonderheid van maatschap-
pelyken aarddie door den loop der om
standigheden in eenig deel van Europa aan
de orde worden gesteld, maken dóórgaans
ook by ons een onderwerp van overweging
uit. Het is geen zucht tot nabootsingdie
ons drijft tot deelneming aan het debat
noch de overtuigingdat het een benijdens-
waardig voorrecht isaan de oplossing eener
«quaestie” te mogen medewerken. Doch het
grootsch proces der maatschappelijke ont
wikkeling stoort zich weinig aan nationali
teit en taalterwyl dezelfde verlangens zich
openbaren in het gemoed van menschen
die door groote afstanden gescheidennoch
tans door de onderlinge gedachtenwisseling,
door de pers in het leven geroepen, nader
tot elkander staan dan twee Arabische stam
men in dezelfde woestyn.
Maar niet overal neemt de stryd
altyd gevoerd moet worden om
vorming op maatschappelijk gebied tot stand
te brengen, hetzelfde karakter aan. Bij het
eene volk hoort men dagelijks van druk
bezochte bijeenkomstenkrachtige protesten,
feitelijk verzet gevolgd door gewapend op
treden van het wettelijk gezag, terwijl
by het andere hetzelfde vraagstukdat ginds
de menschen tot dolzinnigheid prikkelt
uiterst kalm wordt besproken en meest aan
de beslissing wordt overgelaten van hen,
die van de zaak een geregelde «studie”
hebben gemaakt.
Dat verschil ligt voor een deel aan de
wetgeving. Kenmerkt deze zich in ’t alge
meen door een inilden geest, zoodat be
staande grieven na ernstig onderzoek kun
nen weggenomen worden en draagt in den
regel haar uitvoering den stempel der be
zadigdheid en billijkheiddan heeft men
daarin reeds een waarborg voor al te hef
tige uitbarstingen van ontevredenheid. Maar
meer nog hangt dit af van de zedendie
de verhouding beheerschen waarin de ver
schillende belanghebbenden by de regeling
van het bedoelde onderwerp tot elkander
staan.
:a»
ffl
