men,
eren.
1885.
Zaterdag 22 Augustus.
(EN,
f 25,00
Weekblad voor ZuM-Holland en Utrecht.
kken,
in.
Een nieuwe bond,
SCHOOÏÏHOYEIWHÏ {OOM
•8.
hoofdzakelijk
IllgBlU U«l> 111 UOiOlHUUg
d gebracht, is zeker wel de zg. i
dtbreiding der kiesbevoegdheid, i
t aantal kiezers met twee mil-
rei- dito
voor
lalf kilo.
AG",
voor:
'b jaars
longatie-
ursvoor-
Khartoum mede den dood
mtmoeting tuss
H wat I
•Ver eet
ekmarkt
wagens,
58.476
k 21,00
s Derby-
f 15 k 17.
oort f23
t»g.
onhoveu
N.
Ie qual.
df kilo;
f 17 k 20.
met
itemd
alf kilo,
per half
ter week,
f 8,- k
itte dito
k 6,50.
i 4,25.
nzware
en f 130
1}-jarige
f 100 a
nuchtere
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
nitjevm.
INGER-
wegende 77
rijs van f 7,35,
lakkorij te De-
ro-
Jag
ge-
op den grooten
van ’s-Graven-
ig der provincie
linste inschrijver
om -
het direc- staan.
„Boom
Montfoort
lo.
al. f48,
i ct.
Flakk.
)0h7,40.
verm. en
gevoerd
sulveren,
tapen of
'gen.
de qual.
en: 1ste
Schapen
o*/.;
o*/.;
Amster-
)k23,-,
iche f 17
en ver
een pro-
benoorden Nieuw-Guinea en waarop Spanje
„als ontdekker” aanspraak maakt, in bezit
heeft genomen. Dit conflict maakt het on
derwerp uit eener drukke gedachtenwisse-
'!n en Madrid.
Spanje staat het aller
treurigst. De vermindering die we meenden
te hopen, is uitgeblevenhet aantal dage
lijks aangetasten neemt veeleer nog steeds
toe. De toestand in de meest geteisterde
streken is allertreurigst.
In Marseille blijft de ziekte ongeveer op
dezelfde hoogte. Het blijkt thans, te laat
helaas, dat men alle maatregelen om in
den ongezonden toestand van sommige wij
ken te voorzien, al te lang heeft uitgesteld.
lensioneerd vice-admiraal der Ne-
marine,
Ned.-Tndië.
Doze Courant wordt des Zaterdag-morgens uitgegeven.
Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post
door het geheele rijk 0,80. Men kan zich abonneeren bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
EK «tja,
nden Uy
f. VAK
N.
U Aug.
68rV
821
102
1021
99
661
66,*f
67?,
66}
44
.0°A
99
994
96 j
921
921
j 91
82}
86
75H
55
541
15}
“tt
64}
81}
122}
I 109}
97}
i "i
7 f
58
116}
94}
9ü|.
931
93/.
93}
58}
110}
105
102
100}
97}
97}
102}
111}
135}
131
127
45}
9
Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels f 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco,
uiterlijk tot Vrijdags-namiddags. Alle binnenlandsche Advertentiën,
waarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
2 maal in rekening gebracht.
heeft den vrede even lief als dp meest geest
driftvolle »Pax”-manZijn roeping is niet
die eens vleeschhouwers en beenhakkers.
Alleenhij stelt zich beschikbaaromals
mogelyk een overmoedige vyand ome onaf- 4,geen
hankelykheid komt bedreigen, vóóraan telre- kan i
den bij de 'verdediging van den vaderland-
schen bodem en zelfs de kans, zich >het
afgrijselijkste sterfbed te zien bereiden, dat
hy zich denken kan”, kan hem niet weer
houden die werkelijk vreedzame roeping
te volgen.
rieten viaohlxongal mak anaar
De eerste prijseen
etui J-imco-geSC
voor den hoogst staanden
behaald door Jacob Hougoe.
2e prijs zilveren anker-horlogebestemd
voor den tweeden hoogst staandep vlieger,
door Johannes Van Angelen nadat het lot
beslist had met Arnoldus Ambrosius. Do
eerste prijs in de tweede afdeeling, eeno
harmonica voor den hoogst staanden vlie
ger word behaald door Christiaan Verboom.
In de pauze en na den afloop werden aan
de kinderen bons uitgereikt, om zich door
een glas bier of melk te verfrisschen. De
uitreiking der prijzen had plaats in tegen
woordigheid van Burgemeester en Wethou
ders en verder een groot aantal genoodigde
dames en heeren.
Ten slotte werd aan den heer Bakker
die zich welwillend de meeste moeite ge
troost heeftom dezen wedstrijd tot stand
te brengen namens eenige dames een fraaie
bloemruiker aangeboden.
Bij den terugkeer van het veerhuis werd
door alle deelnemers met de muziek een
optocht door het dorp gemaaktwaarbij
voor de woning des burgemeesters door alle
jongens blootshoofds het volkslied werd ge
zongen. Daarna zijn allen bij den heer Spa-
renburg uiteengegaan. Het feestjedat
Doch daarmede is nog niet het vormen
van een vereeniging als »Pax Humanitate”
gewettigd.
De aanneming van een Latijnschen naam
als devies moeten we maar met stilzwijgen
voorbygaan. Er bestaat een internationale
vredebonden de onderwyzersdie den
oorlog door actieve middelen zouden wen-
seben te bestrijden kunnen door aanslui
ting by dien bond of laat mij liever zeggen
bij haar Nederlandsche afdeeling, van hun
yver doen blijken. Ik begryp niet goed
dat een »Pax”-vereeniging ons in dat op
zicht verder zal brengen dan een Vrede
bond”. Beide namen zijn genoeg zinver
want om de keuze lastig te maken
wie in de toekomst aansluiting wenachon.
De bijvoeging »Humanitate” is, als aanwij
zing van het leidend beginselvrij overbo
dig. Ieder die den oorlog afschuwelijk
vindtzal wel door «menschelijkheid” tot
die opvatting zijn gedrongen.
Het verschrikkelijke van een slagveldde
eller.de van den strijd ze behoeven waar
lijk niet meer geschetst te worden. Toch
geeft zich het bestuur der nieuwe vereeni
ging die moeite. »Wie heeft ooit zich een
slagveld voorgesteld, voorgesleld alleen 1
zonder dat hij een rilling van afgrijzen en
verontwaardiging gevoelde over de gruwe
lenwaaraan menschen".ja, ik behoef
niet verder aan te halenieder kent die
soort van volzinnen. Jammer is het: dat
de klip der overdrijving niet altijd is ver
meden. Zoo lezen we»Zou menig edel
en gevoelvol jongmensch met zooveel trots
zijn degen of ponjaard aan zijn zyde zien
slingeren en met een hartelyken moeder-
kus gezegend, zoo fier naar zyn garnizoen
vertrekkenals hij zich helder voorstelde
dat wapen is bestemdom hoe eer hoe
liever de spieren te doorklieven en de been
deren te versplinteren van andere zoons
even geliefd door andere moeders
Behalve dat deze regelen ons een denk
beeld kunnen geven van den opgeschroefden
toonwaarin het geheele artikeldat als
oproeping dient, is gesteld, is de voorstel-
„Soour Brigitte”, liefdezuster
te Montfoortdie met bijzondere toewijding
de bewaarschoolverbonden aan de school
voor lager en m. u. 1. onderwijs, leidt, vierde
Maandag haar 37-jarig jubiló, en de belang
stelling, haar betoond, getuigde van erken
telijkheid van oud en jong.
Omtrent den vliegerwedstrijd,
die verleden week te Vreeswijk plaatshad,
wordt nog gemeldOpgeluisterd door mu
ziek had Woensdag de aangekondigde
vlieger-wedstrijd plaats. Het groot aantal
kinderen (48) dat er aan deelnam, bewees,
dat er in deze gemeente voor zulk een
feestje wol liefhebberij bestaat. Er waren
7 prijzen. Eenige dames schonken de keu
rigste. De heeren Blanche Comp., te
Utrecht, zonden boekjes en platen, zoodat
het mogelijk was, al den jongens een aan
denken aan dien wedstrijd te gevenals
Ttl 11
zilveren horloge
ichenkbest
vliegerwerd
ling der Maatschappij, van 1620 Sep
tember e. k. te Purmerend te houden
door het departement van Oorlog zal wor
den ingezonden eene volledige bespanning
van zes paarden voor een stuk geschut der
veldartillerie.
Daar zulks geschiedt ten einde de noo-
dige kennis te verspreiden van de eischen
die voor remontepaarden worden gesteld,
zal van dit besluit zeker door velen met
belangstelling worden kennis genomen.
Op de huizinge Termeer te
Maarsen, daartoe welwillend door den eige
naar, Mr. E. Du Marchie van Voorthuijsen
beschikbaar gekteld, had Woensdag do aan
gekondigde tentoonstelling plaats van paar
den rundvee enz. door de afd. Zn ijlen van
het Genootschap voor Landbouw en Kruid
kunde, in de provincie Utrecht.
De volgende prijzen werden o. a. toogekend
Paarden van 4 tot 6 jaar; getuigschrift
A. J. Van den Heuvel, Willeskoj..
Paarden van 2 jaar: 2. prijs J. Mijnlief,
Benschop.
Merriën met veulengetuigschrift J. Van
Schaik, Woerden.
Stieren boven 2 jaar (zonder voorbehoud)
2. prijs L. Houdijk, Reeuwijk; (Met voor
behoud); 1. prijs A. De With, Lopikkerkapel.
Zoetemelksche kaas, gemaakt in 1885,
minstens 6 kilo; prijs A. Blok, Woerden.
Vijf hennen met een haan: le prijs
A. J. E. Van den Heuvel, Willeskop2e prijs
Th. Benschop, IJselstein.
Bij de internationale zeil- en
roeiwedstrijden, die op de Schelde bij Antwer
pen hebben plaats gehadheeft de heer Arie
Smit, burgemeester van Vlissingen, met
den center board „Nova Lis” den eersten
prijs groot frs. 500gewonnen.
Te Helvoortis, na eene kort
stondige ziekte, overleden de heer J. Van
Gogh, gepensioneerd vice-admiraal der Ne
derlandsche marine, oud-kommandant der
iHAmoAht in Ned.-Tndië.
De bekwame bestuurder der
Rijks-Landbouwschool te Wageningende
heer Jongkindt Ooninckis Maandag-och-
tend overleden. De ernstige ziekte die hem
reeds sinds eenige maanden aan zijn nuttigen
werkkring onttrokdeed dit treurig bericht
voorzien.
Te ’sGravenhago is overleden,
in den hoogen ouderdom van 80jaren, de
heer A. Hoek als uitstekend heel- en verlos
kundige sedert een halve eeuw bekend en
om zijn beminnelijke eigenschappen als
mensch algemeen geëerd en geliefd.
Om zijn chirurgische bekwaamheden viel,
nu bijna vijf jaar geleden, de keus van
jne Majesteit onzen Koning op Dr. Hoek,
onze Koningin bij Hdr. verlossing bij
BINNENLAND.
Bij Z. M. besluit is benoemd
tot substituut-officier van justitie bij de arr.-
rechtbankte Winschoten, Mr. C. M. Schram
de Jong, thans ambtenaar van het openbaar
ministerie bij de kantongerechten in hot
arrond. Dordrecht, ter standplaats Dordrecht.
Bij kon. besluit van 15 Augus
tus 1885 no. 24 is, op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend aan W. N. J. Van Slijpe,
als kadegraaf van den polder de Kersberg-
8che on Achthovensche Uiterwaarden, prov.
Zuid-Holland.
Bij kon. besluit is de veearts
D. A. Do Jong te Moordrecht, mot ingang
van 1 September 1885, voor den tijd van
één jaar benoemd tot adsistent bij ’s rijks
veeartsenijschool te Utrecht.
Naar men met zekerheid ver-
neemt, zal eerlang de heer A. Verschoor,
burgemeester der gemeenten Sleouwijk en
de Werkenzijn ontslag als zoodanig nemen.
Naar men verneemt, is de ro
wing voornemens, den Zondagsdienst op
r— i ue telegraafkantoren nog meer in te krimpen.
>e' I Op kantoren met vereenigden post- en
I telegraafdienst wil mon ook Op Zon-
I algemeen erkende christelijke feestdagen de-
zelfde bepaling invoeren, die 6 September
BUITENLA ND
Overzicht. tot jrj0 uren beperkt worden en het kantoor
Ook het Engelseh parlement is uitoenge- tevens na’s middags te vijf uron gesloten zijn,
gaan na de aanneming van de in behande- Op andere kantoren zullen de uren vastgo-
ling zijnde ontwerpen en na, bij motie, den steld worden, zooals dit tegen 6 September
hebben aan de voor do posterijen is geschied.
Aan het gebouw van het pr
vinciaal bestuur te ’s Hage word Maandi
aanbesteed: de vernieuwing van eenige
deelten klinkerbestrating
Rijksweg le klasse no. 4
hage naar de grensscheiding
Zuid- en Noord-Holland. Mii-
de heer L. Den Hoedt te Delft, voor f 5327.
Zaterdag werd aan
tiegebouw der marine te Amsterdam ten
behoeve van het departement van koloniën
in het openbaar aanbesteed, de levering van
lo. 2500 kilogram afgeslagen inlandsche
schilhennep. Minste inschrijver daarvoor
was: B. Van Galen te Gouda, voor f44,90
per 100 kilogr., en
2o. 53.000 Noordschon hem
het minst is ingeschevon door
j, uurgeis van een Kiei-
deze geen uitspraak te ling zijnde ontwerpen en na
1 dank des volks gebracht te
troepen in Soudan.
Het gewichtigste werk, dat in deze zitting I
tot stand word
Reform billui
waardoor
lioen werd vermeerderd. Deze uitbreiding
van het kiezerspersoneel zal ongetwijfeld niet
zonder invloed zijn op de eerstvolgende ver
kiezingen voor de nieuwe Kamer, waarvoor
men zich al ijverig begint voortebereiden en
die voor het thans aan het roer zijnde con
servatieve kabinet eene levensquaestie zijn.
Ongetwijfeld zullen de partijen ditmaal
vooral alles in ’t werk stellen om elkander
den loef af te steken. Naar de bewering
van sommigen zou Rusland den uitslag dier
verkiezingen willen afwachtenalvorens in
de hangende geschillen omtrent Afghanistan
eene beslissing te nemen Dit is echter niet
waarschijnlijk. In do eerste plaats rijst de
vraag of er in den tegenwoordigen stand van
zaken wel zooveel verschil over de wijze van
beslissing der hangende quaestie tusschen
liberalen en conservatieven bestaatals do
toon die door de oppositie gegeven werd
doet vermoeden en in de tweede plaats be
staat er grond nu aan te nemen dat do
ondorhandelingen op dit oogenblik reeds
zóóver gevorderd zijndat eene bevredi
gende oplossing hoogstwaarschijnlijk zeer
'spoedig kan worden verwacht. Zoowel do
iongste berichten uit St Potowbure als de
mededeeling van Churchill by de sluiting
der zitting doen zulks vermoeden.
Uit Egypte wordt gemeld, dat Abdullah,
een der opvolgers van den overleden Mahdi
van Soudan, want over de opvolging
bestond geschil tijdens een oproer te
Khartoum mede den dood gevonden heeft.
Na de ontmoeting tusschen de Oosten-
rijksche en Duifschc Keizers hebben ook
do premiers een onderhoud gehad. Do
Oostenrij kscho eerste Minister Kalnotsy
bracht te Varzin een bezoek aan Prins Von
Bismarck en keerde over Berlijn weder
huiswaarts. Thans wordt alles in gereed
heid gebracht voor de ontmoeting van
Keizer Frans Jozef met don Czar van Rus
land, die den 24on dezer te Kremsier moot
plaats hebben en waarbij de Oostenrijksche
Kroonprins Rudolf mede tegenwoordig zal
zijn. Een gerucht meldt dat de Czar daarna
nog een bezoek aan Keizer Wilhelm zou
brengen.
Het conflict tusschen Duitschland en
Zanzibar is, dank zij den indruk teweegge
bracht door do verschijning van het Duit-
sche eskader, met eene onderwerping van
don Sultan geëindigd. Deze hooft thans
on voorwaardelijk het beschermheerschap van
den Keizer over al het door Duitschers
inep, waarvoor
do Goudsche
machinale garenspinnerij te Gouda, voor
f 42,72» per 100 kiligram.
Aan den heer J. Hooghwinkel
te Gorinchem is door den Minister van
Oorlog toegewezon de levering van 300
heet, witte tarwe, wegende 77 kilo per
heet., voor den prijs van f7, en aan den
heer M. De Gier te Gorinchom de levering
van 100 heet, roode tarwe,
kilo por heet., voor den priji
ten behoeve der garnizoensb&i
venter.
Bij de te Leeuwarden gehou-
der garnizoensbakkorij, was voor de levering
van 246 HL witte tarwe de laagste der 8
inschrijvers M. De Gier te Gorinchem, voor
f7 de hectoliter van 78 kilogr. en voor de
levering van 82 HL roode tarwe, van de 7
inschrijvers J. Hooghwinkel te Gorinchem,
voor f7,24 de hectoliter van 77 kilogram.
De gemeenteraad van Dordrecht
heeft op een verzoek van J. Spruijt te
Alblasserdam, om schadevergoeding wegens
het verdrinken van zijn zoon bij het on
geluk aan het Papendrechtsche veer op
7 Juni jl., afwijzend beschikt. Het onder
zoek, door B. en W. naar de oorzaak dier
ramp ingesteld, had tot resultaat, dat het
breken der brug niet aan de schuld of na
latigheid van gemeente-ambtenaren is te
wijten, zoodat van verplichting tot vergoe
ding geen sprake kon zijn. Dit besluit
geldt ook voor de vrouw van P. Visser te
Alblasserdam, die aan B. en W. mondeling
om vergoeding gevraagd had van een jurk,
hoed en eetf paar schoenen van haar doch
tertje, die te water geraakte en een dag
in bet ziekenhuis verpleegd werd, en Jan
Kloot te Alblasserdam, die vergoeding vraagt
voor eene gescheurde broek on verloren pet,
benevens oen gescheurden japon enz. van
•Den 12. Mei van dit jaar kwam te Am
sterdam een Vereeniging tot standdie
groote en heilrijke gevolgen kan hebben
wanneer de onderwyzers zich de zaak, die
zij beoogt, willen aantrekken. De Vereeni
ging, die ik bedoel, is »Pax Humanilale"
vrede door menschelijkheid.”
Aldus de aanhef van een artikelwaarin
namens het Bestuur van gezegden bond de
medewerking wordt gevraagd tot bereiking
van een verheven doelden Oorlog den
oorlog aan te doen.
Waar het een zaak als deze geldt, weegt
elk oordeel niet even zwaaromdat het
niet gemakkelijk is haar volkomen onpar
tijdig te beschouwen. Men herinnert zich
wellicht nog den pennestrijd tusschen twee
«mannen van onbetwistbaar gezag, wijlen
professor Bluntschli en veldmaarschalk Von
Moltkeover het vraagstuk van den eeuwi
gen vrededien de laatste neen droom en
niet eens een schoone droom” noemde.
Niet onwaarschijnlijk zouden de meeste
onderwyzers zich scharen aan den kant
van den hoogleeraar, de meeste militairen
de meening onderschrijven van den be
roemden krijgsman, niet, omdat met
genoegzamen ernst is nagedacht over het
vraagstukmaar omdat de maatschappelijke
positie dat nu eenmaal medebiengt.
Ik ben bescheiden genoeg om myn inge
nomenheid met het ideaal van Bluntschli
hoofdzakelijk aan de laatste omstandigheid
toe te schryven. Zelfs geloof ikdat het
bereikt zal worden wanneer althans de
hedendaagsche beschaving haar arbeid zal
mogen voortzetten en niet de een of andere
gebeurtenis, die het sociaal leven tot in
zyn diepste grondslagen schoktstorend
tusschen bei den treedt. Zelfs is het niet
moeielyk aan te toonen, dat inderdaad het
yredesbeginsel vorderingen maaktdat
de théone althans in die richting voort
schrijdt. Men zal wellicht de practijk op
dat punt nog wat sterker wenschen wij
zende op de veroveringszucht der groote
natiënen inzonderheid op haar streven
om in verwijderde gewesten heerschappij
uit te oefenen zi
wicht van krachten dat de zegepraal twij-
felachtig maakt dan aan een wezenlijk besef
van c’ -
dat de twee groote mededingers in Azië
elkander nog niet met woede bekampen.
Dat alles ishelaaswaar. Doch indien
een groot beginsel van dag tot dag meer
aanhangers vindtbehoeft men niet te
wanhopen aan zijn eindelyke zegepraalal
zyn de vruchten van dien vooruitgang nog
niet vele. Let idees marchenlen het is
eer mogelijk de wateren van den Nyl te
doen terugvloeien naar hun bronnen dan
den invloed eener veldwinnende overtuiging
te weerstaan.
vinisme moeten leschüldigen Doch ik
vrees veeleer, datjde Vereeniging een kwij
nend bestaan zal tidgUi wat bij de drukte
en den omhaal vmzh'^iVc-reenij^ngstevéh”
i ongt^oliveejilthftbiiuchthejd genoemd liug tusschen Berlijn
wordenen zal m^n dan mogen zeg- Met de ziekte in
gendat al de manneg en vrouwenbij
lager, middelbaar en hoiger onderwijs, in
openbare en byzondere stolen werkzaam,
die niet zijn toegetreden, niet arbeiden in
den geest, door den stelter van het ma
nifest bedoeld? Vereenigii»en besteden te
veel van den kostbaren tijl aan haar or
ganisatie, aan haar huishouding, gezwe
gen nog daarvan, dat de gelden die zij
bijeenbrengen verspild word» aan lokaal
huur en correspondentiekosbnen deze
overweging moet ons de vraa{ voorleggen,
of het doel dat men zich voofstelt niet op
andere wijze te bereiken is.
Ik voor mij verwacht veel meer van die
groote vereeniging zonder statyten en zonder
hoofd- en afdeelingsbesturenwaarvan niet
slechts alle Nederlandsche onderwijzers,
maar alle burgers en burgertesen van den
Nederlandschen Staat, ook de mannen die
het militaire kleed dragenleden kunnen
zijn; den bond van hen, die ijveren voor
verdraagzaamheid en mensclenliefdevoor
een vrije ontwikkeling onze» regeeringsin-
stellingendie ons zal behoeden voor- de
gruwelen van den binnenlaidschen strijd
tot uitbreiding van politieke rechtenvoor
gezonde économische beginselendie de
grenzen zullen doen wegvallen en de tol
tarieven naar den rommelzolder dryven;
voor godsdienst zonder priesterheerschappy,
die ons zal weerhouden in den niet-geloovige
naar onze begrippen en die der geesteiyke
leidslieden, een vijand te zien wiens ver
delging ons een hemel opensluitin het
kort, in den bond van alle waarachtig Igeerii
zinnigen, die vrede en volksgeluk, voflü de tel
uitgang en welvaart in hun vaandel ge-
schreveq hebben.
Brtf onderwijzer.
Wanneer wij het ïPax”-manifest ontdoen
van al den bombastdie als een zwaar
omhulsel de kern omvatdan kunnen we
op de vraag: Wat wil de vereeniging? een
antwoord geven.
De onderwijzersdie zich bij haar aan
sluiten moeten de geschiedenis des vader
lands zóó behandelen, dat de verhalen van
de daden van het voorgeslachtin plaats
van den volkshaat aan te wakkerende
algemeene menschenliefde doen toenemen.
Zóó eenvoudig staat het er wel nietmaar
zooals gezegd isik tracht uit weidschen
woordenpraal de grondgedachte op te delven.
Voorts vinden we eenige algemeenheden als
Zij wildat de menschelijkheid het mis
verstand tusschen de natiën voorkome
waaruit zooveel ellende voortspruit. Zij wil
dat de mensch den mensch te hoog achte,
om hemals slachtveekoud en trots te
zien doodbloeden.” (Waar de koude en de
trotschheid hier te zoeken zijn bij slager of
bij veeis niet heel duidelijk.) »Zij wil
den mensch in den mensch waardeeren en
liefhebbenonverschillig of hij voor of over
de grenzen des lands zyn woning heeft.
Ik wensch te vragen: Welk Nederlander
wil dal niet?
Von Moltke’s opvatting van den oorlog
was en is denkwjk nog, een gansch
eigenaardige. Hy merkt dien aan als een
noodzakelijkheid in het leven der volken
als een zuiveringsprocesdat de kwade
sappen van partijhaat, van kleingeestigen
naijver, van zelfgenoegzaam égoïsme, uit
drijft en karakterbederf voorkomt; als een
rue gewesten neersenappy wel is waar ruwe schok, die de verslapping
zal men eer aan een even- vun i|et nationaal zenuwleven verhinder!.
j.. --1 I Gelukkig hebben wij, burgers van een klei-
,ien vrÜen staat, in I
iie'plichten der humaniteit dank wïlén, doen’ WÜ verlangen niets liever', en de
krachtigste tegenstander van het zooge
naamd anti-militairisme deelt toch dien
wenschdan met alle volken der aarde
vriendschappelijke betrekkingen te onder
houden. Er is geen onderwijzer in Neder
land, die niet zal trachten, dit bij elke
voorkomende gelegenheiden inzonderheid
bij het onderwijs in vaderlandsche geschie-
i denis, op den voorgrond te stellen. Maar
tevens zal diezelfde le3raar zich verplicht
rekenen bij de jeugd een genoegzame mate
van kloekheid te ontwikkelen, opdat een
aanvaller ons hereid vinde, als mannen zoo
noodig den dood op het slagveld te gemoet
te gaan, wanneer de vaderlandsche grond
door een veroveraar wordt betreden,en
het zou snoode ondankbaarheid zijnals
we de plichtbetrachting van onze vroegere
helden te land en ter zee niet helder deden
uitblinken, alleen uit vrees dat we daar
mede te kort zouden doen aan de eischen
der humaniteit.
Ik wil volstrekt niet beweren, dat we
geheel machteloos staan tegenover de bar-
baarschheid, van welke de oorlog een der
vreeselijkste uitvloeisels is. Doch gelijk men
een ziekte niet met vrucht bestrijdt, door
zich te bepalen tot het onderdrukken van
haar verschijnselen; gelijk men, om haar
nripestpr te worden behoort op te klimmen
tot haar oorzakenen deze tot net voorwerp
zijner zorgen te maken, kan ook in dit
geval alleen heil worden verwacht van de
trapsgewijze en harmonische ontwikkeling
van het zedelijkheidsgevoel. De leer: Alle
menschen zijn broeders en moeten samen
werken tot elkanders geluk, is reeds
achttien eeuwen gepredikt; vele nachtelijke
schaduwen heeft zij reeds doen verdwijnen,
maar volkomen dag is het nog niet ge
worden. Men ga voortmoedig voort
rusteloos ondermijne men de scheidings
muren die verschil van nationaliteit en
van godsdienstvormen tusschen de leden
van hetzelfde menschengezin hebben doen
verryzen, en eenmaal moeten die vallen,
als het den gravers maar niet ontbreekt
aan geloof en aan volharding.
Tot uitvoering van dit program een nieuwe
•Vereeniging” te vormen, acht ik niet slechts
overbodig, maar zelfs schadelijk.
In de eerste plaats hebben we voorshands
meer dan genoeg van die Bonden. De re
sultaten van hun arbeid zijn niet evenredig
aan het vertoon dat zij makendoch blijven
ver daar beneden. In vergaderingen wordt
wel veel gepraat, en met woorden is men
niet karig; aan daden, die van een levende
overtuiging en een levendige belangstelling
de blijken dragenis doorgaans het meeste
gebrek. Gesteld dat de meeste onderwij-
Op verzoek van het hoofdbe
stuur der Hollaudsche Maatschappij van
Landbouw heeft do Minister van Oorlog
besloten, dat op de algemeene tontoonstel-
telaud \itU‘daaronder begrepen, erkend. In-
tusschen is thans een nieuw conflict ontstaan
tusschen Duitschland en Spanje doordien
eerstgenoemde een der Carolinen-eilanden
het lidmaatschap van >Pax” te aanvaarden,
welke gevolgtrekking zou men daaruit moe
ten afleiden voor hen, die weigeren zich
aan te sluiten? Zou men dezen van chau-
lingdie nier van den jeugdigen omciei
wordt gegevenvolkomen valsch. Diens
degen huppelt niet in de scheede om uit
•kerven, martelen, slachten” gestuurd te
worden. Het edel en gevoelvol jongmensch
to 6 uron afgoloopen. Do commissie, welke
bestond uit de heeren Bakker, Frijlink en
Poletiermag een woord van dank voor
haro groote moeite niet worden onthouden.