r
plein
LA.
N°. 858:
1885.
Zaterdag
en PULPE
deekende voor een
kwaliteit geleverd,
i te Berg-Ambacht,
oor mij aan.
i op Veeren
i Zonen,
O A,
JE WAAG”,
deposito
n f 50 tot f 500,
jvraagbaar;
XEESCH.
ÜTagentje
sS1
21 November.
TF
W
j
Weekblad voor
en Utrecht.
I
r meer!!!
P. soos,
ifgeataan.
HOMP Ju.
ïesch,
van zware Koeien,
S VLIET,
Stolwljkeraluis.
OP:
K.OOP:
EIJER,
ver te Ameide.
Zuid-Holland
LAPMIDDELEN.
VAN NOOTEN.
geteekende bericht,
leden verkrijgbaar
doch
te
ing
is volkomen veilig
gen van 88 nor
ia te GOUDA ver-
f on-
zich zoo
zijn
het een of
kt voor twee per-
D. VOGELEN-
IJssel.
>n en f 1,50 per
Er. E. M. Driesen,
te Schoonhoven;
H. Huinck FHz.,
J. van Straaten
wen te Kamerik
Deze Courant wordt dee Zaterdag-morgens uitgegeven.
Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post
door het geheele rijk 0,80. Men kan zich abonneeren by alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
i f 500 tot f 1000,
pn opzegging;
ven f 1000, met
pzegging;
gen boven f1000,
lische fondsen.
Rundvleeech, bij
crijgbaar a 30 cents
Würtembergsche
ninklijk Pruisische
eutisohe zaken, de
che Geheimraad te
Saksisch Medioinal-
^ezondheidsraad te
oor de heoren Dr.
t Professor te Bonn,
aar der scheikunde
INBAUM, Groot-
essor te Karlsruhe,
digd scheikundige
ken te Berlijn en
autoriteiten in de
sze sedert 19 jaren
ZICKENHEIMER
Ie vloeibare Honig,
aangenaamste en
1 bij hoest, heesch-
en borstkwalen,
tal van aanbeve-
vordt dit gestaafd,
echt verkrjjgbaar
>n k fl. 2. met
fl. 1. met roode
15 Cent met witte
welke nevenstaand
npel dragen te
fed. Wolff Zn.;
ff; Gorinchem bij
cht bij J. D. den
Vlasveld; Lek-
Itarre; Oudewater
Stolwijk bij O. G.
gebruikt
SPORTKARREN,
ter, Gteseudam.
Prijs der Advertentiên: Van 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco,
uiterlijk tot Vrijdags-namiddags. Alle binnenlandsche Advertentiën,
waarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
t maal in rekening gebracht.
Koopt
de nieuwe
LONDON,
de beste van
alle bestaande
parfumeriën om
het grjjze haar
binnen enkele
dagen te doen
s verdwijnen.
BINNENLAND.
Door Z. M. den Koning is be
noemd bij het wapen der infanterie tot ka
pitein b[j den staf van het wapen de le lui
tenant A. D. Petter, van dien staf, werkzaam
bij de koninklijke militaire academie.
SCHOONHOVEKSGHE COUÏIAKT.
S. W. N. VAN NOOTïN te Schoonhoven,
ïïitgevei
En al mocht hij niets' inosg.-xcn dan smaad
en bespotting, gelvA***^ blijken van
waardeer ing ontbreken kftysiet, ■+- hy
trooste zich met de gedacFite-- Ondank is
’s werelds loon; hij aanvaarde de leus:
Doe wat ge moet, er kome van wat wil.
en’ dat het nog veel meer zou gedaan heb
ben, waren er niet ter kwader ure...
den schooltijd wenschen we voor heden,
laten rusten. En als er bij voortdurh.0
wordt geijverd, om de bewuste kinderen
als het ware naar school te dijjven, opdat
ze toch maar beter gewapend zullen zijn
in den maatschappelyken strijd waarin ieder
zjjn deel krjjgt, den nobelen stryd om het
bestaan, die waarde en karakter geeft aan
het lévenals alle denkbare middelen wor
den aangewend, om die kinderen maar zoo
lang mogelijk in de school te doen blijven,
opdat niet weldra al het geleerde uit ge
brek aan vasthoudingsvermogen, voor de
wetenschappelijke juistheid van dezen term
gelieve men ons niet ter verantwoording te
roepen, maar we weten geen anderen I
binnen een jaar of wat vervliege; als men
dat alles nu wil rekenen onder de lapmid
delen, nu ja, dan is de apotheek waar die
remedies worden bereid toch tainelyk wel
voorzien, al ontbreekt er de steen
der wijzen en het levens-elixir, hetwelk de
sociaal-democraten er op nahouden en on
getwijfeld zullen toepassen ook, als hun tijd
gekomen is.
De invloed, dien de groot-industrie op
den toestand der arbeidende klasse uitoe
fent, is niet in alle opzichten heilzaam.
Toegegeven, hoewel we er dadelyk bjj-
voegen dat in jaren van industriëelen bloei,
gelijk wij er toch ook wel hebben beleefd
en die, hopen weook wel zullen terug-
keeien dewyl de zon niet altyd achter de
wolken kan weggescholen blijven,ineen
aantal fabrieken flinke werkloonen verdiend
werden door menschen die vóór haar op
richting een kommervol bestaan leidden.
Nu zijn er enkele eigenaars van fabrieken
waar de zaken goed gaan, die hun werk
volk op de een of andere manier doen
doelen in de behaalde winsten, hetzy door
het verstrekken van premiegelden die be
legd worden om de geldelijke positie des
werk mans- duuiwwm te *ei betere», r- hetzij
door de invoering van zeker participatie-
stelsel, dat volgens vastgestelde regelen de
loonen doet stijgen in verhouding tot de
winsten. We meenden, dat langs dien weg
veel goeds tot stand kon komen; inzon
derheid, dat daardoor de belangstelling van
de werklieden in den gang van zaken zeer
zou verhoogd worden, hetgeen zoowel den
patroon als den arbeideis voordeel zou
kunnen verschaffen, al erkennen we ook
dat bij kwijnende markten, die de produc
ten der nijverheid onverkoopbaar maken,
al deze stelsels ons leelijk in den steek
laten Zoo’n lapmiddeltje is, dunkt ons,
ook niet te verwerpen, al keeren sommige
lui, die zelf niets doen dan wat schreeuwen,
het den rug toe.
De kapitalisten, dat weet men, zyn schob
bejakken, en juist zij maken het meeste
werk van de toepassing der verschillende
soorten van lapmiddelen. Een bewijs alzoo,
dat het allemaal huichelarij is. Nu is het
ook waar, dat er kapitaalbezitters zijn die
zich met deze dingen niet inlaten en zich
aan die geveinsde genezing der maatschappij
niet schuldig maken.
Zoo is er onlangs te Breda zoo’n schavuit
van een kapitalist gestorven, die een be
langrijk gedeelte van zijn nalatenschap be
stemd heeft voor de oprichting van een
ambachtsschool, die een model-stichting zal
worden. Een sociaal-democraat die nogal
bij de hand is zal hierbij opmerken, dat
de man na zyn dood zijn geld toch niet
kan gebruiken, zoodat er eigenlijk niet zoo
heel veel verdienste in steekt. Wij brengen
daartegen in, dat hij het bij zyn leven had
kunnen opmaken zonder dat iemand hem
dat kwalijk kon nemen, en dat hij, door
het schrijven van zijn recept voor zyn lap
middeltje, metterdaad getoond heeft dat er
in zyn hart iets geheel anders huisde dan haat
jegens en afkeer van de arbeidende klasse.
Desgelijks hebben wy gehoord van ven
nootschappen, die bij den gedrukten staat
van zaken haar aandeelhouders slechts een
broodmager dividendje konden uitkceren,
en toch al het mogelijke deden om de ar
beiders aan het werk te houden en hun
loon onverminderd te laten. Als er op die
manier gekwakzalverd wordt, kan men er,
dunkt ons, vrede mee hebben.
En dan ons bestek dwingt tot zelf
beperking, dus moeten we het verder hierbij
laten ofschoon het onderwerp nog bij lange
na niet is uitgeput, heeft men in den
laatsten tyd weer zoo’n nietsbeduidende
remedie pogen toe te passen. Het heet
pensioenfonds voor werklieden. Merkt op,
hoe de oprichters en medewerkers aan dat
fonds elke gelegenheid te baat nemen om
het aan te prijzen, in weerwil dat er voor
hen geen cent aan te verdienen valt. Wat
meer is, het waarborgkapitaal wordt door
de bezittende klasse als vrywillige gift bij
eengebracht, opdat de tarieven zoo laag
mogelyk kunnen gesteld worden, terwyl
ook alle kosten van administratie en be
heer van de bydragen der deelnemers af
gescheiden blyven.
Dat elk, wien het gegeven is op deze
en andere wyze iets te doen tot verbete
ring van bet lot zyner min bedeelde mede-
menschen, voortga op den ingeslagen weg.
Door Z. M. den Koning is, met
ingang van 1 December e. k., aan
Mr. A. A. Kfiller, op zjjn verzoek, eervol
ontslag verleend als burgemeester van
Noordeloos, Hoornaar en Hoogblokland.
Bij de verkiezing te Sneek
voor een lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal zijn 3727 stemmen uitge
bracht. Gekozen isde heer B. H. Heldt
met 2006 stemmen. De heer A. Baron
Schimmelpenninck van der Oye verkreeg
1670 stemmen.
Op Maandag 23 Nov. zal door
Provinciale Staten van Utrecht een open
bare zitting worden gehouden, waarin de
dag zal worden bepaald voor de verkiezing
van een lid der Eerste Kamer, ter vervulling
van de vacature, ontstaan door het overlijden
van graaf Van Lynden van Sandenburg.
Omtrent het besluit in zake het gebed,
in besloten zitting genomen, wordt mede
gedeeld dat het vroegere formulier, in 1850
gewijzigd, weder is hersteld.
De heer Van der Sleyden heeft
op het betrokken wets-voorstel een amende
ment voorgedragen, om de rijksbijdrage ten
behoeve van een stoomtramweg van Bres-
kens naar de Belgische grenzen, in de rich
ting van Maldeghem, met een zijtak naar
Sluis, in plaats van haar te bepalen op 4
ton, te beperken tot de helft der kosten,
die, voor eerste aanschaffing van rollend ma
terieel daaronder begrepen, hoogstens tot
een bedrag van f200.000.
De strekking van dit amendement is, den
aanleg van den bedoelden stoomtramweg
mogelijk te maken, door toekenning van
een voldoend sudsidie en tevens de ver
plichting op te heffen, die het comité op
zich heeft genomen, tot uitkeering van de
rijksbjjdrage aan de hecren Otlet en Wilmart.
De Minister van Waterstaat
Handel en Nijverheid heeft bepaald, dat
voor den aanstaanden winter de inspecteur
van den waterstaat H. 8. J. Rose, of by
zijne afwezigheid dttfcM te (iorinchewi ver
vangende hoofd-iM^Brer van ’s Rijks wa
terstaat, is aangeweten om zooveel mogelijk
na overleg met de besturen der betrokken
landstreken te beslissen omtrent de maat
regelen, welke bij overstrooming van de
Betuwe in het belang van de achter den
Diefdijk en den Noorder Lingedijk gelegen
strook noodig mochten zijn.
In de Dinsdag gehouden zitting
der Provinciale Staten van Zuid-Holland is
o. a. ingekomen een adres van den Raad der
gemeente Bodegrave houdende verzoek om
eene tegemoetkoming van de provincie van
f 100 in de kosten voor de oprichting eener
school voor bouwkundig teekenen welk
adres aan Gedeputeerde Staten werd ver
zonden om in eene volgende vergadering
rapport uit te brengen.
In de vergadering van hoofd
ingelanden, gehouden te Alblasserdam op
Woensdag 11 Nov. jl., ter verkiezing van
een heemraad voor de Nederwaard, ter ver
vulling der vacature die den 31. Dec. a. s.
ontstaat door het aan de beurt van aftre
ding zijn van de heer K. Baan te Oud-
Alblas, is deze met algemeene stemmen als
zoodanig herkozen.
De kapitein.-intendant W. N.
Roldanus is door den Minister van Oorlog
bestemd om te worden toegevoegd aan den
intendant in de 2e militaire afdeeling te
Utrecht.
De heer Oldenhuis Gratama,
lid der Tweede Kamer, is ernstig ongesteld
zoodat hij vermoedelijk geruimen tijd de
zittingen niet zal kunnen by wonen.
Bij bet eindigen van de ge
dwongen staking der zegenzal mvisscherijen,
op 16 dezer, hebben de zalmvisscheryen
nabij Ammerstoldie nabij Jaarsveld en de
meeste visschenjen op de Oude Maas, Nieuwe
Maas en Merwede hare vangst hervat.
Vrijdag had te Rotterdam de
eerste paardenmarkt plaats. Ongeveer 250
stuks, meest werkpaarden en jonge paarden,
werden aangevoerd. Wegens het houden van
andere markten in Gelderland waren er wei
nig vreemde kooplieden aanwezig. Het bleek
overigensdat er alhier veel belangstelling
voor de markt was, ofschoon er weinig ver
kocht is. Eene markt in het voorjaar of
in den zomer zou meer paardengeschikt
voor het buitenland, opleveren.
Mocht zich een comité willen constitu-
eeren ter bevordering der belangen van de
paardenmarkt, dan zouden misschien latere
markten beter slagen daar Rotterdam ais
middelpunt niet ongunstig gelegen is.
De orde werd door de politie uitstekend
gehandhaafd doch voor geregelden handel
waren andere maatregelen noodig.
De beste paarden uit Overmaas, den Zuid-
plaspolder en uit de omstreken van Berkel
enz. waren niet aanwezig, doch komen in
het voorjaar of des zomers zeker.
Het bestuur van het Neder 1.
Schaatsenrydersbond heeft, overeenkomstig
het op de algemeene vergadering genomen
besluit, naar Hamburg geschreven, om te
verzoeken den afstand van de Internationale
Hardrijderij, die het vorig jaar 3700 meter
bedroeg, tot op 1600 meter te verminderen,
en heeft daarop antwoord ontvangen, dat
te Hamburg eene vergadering belegd,
waarop eenstemmig en met ingenomenheid
is besloten het Ned. Schaatsenrijdersbond
tegemoet te komen, en de Internationale
Hardrijderij om den Cbampionschip op den
gewensebten afstand te bepalen. Daaren
tegen is uitgeloofd eene medaille met een
kunstvol geteekend getuigschrift.
Onze hardrijders, zegt de „Ned. Sport.”,
zullen die tegemoetkoming zeker wel naar
waarde weten te schatten, door zich be
hoorlijk voor dien wedstrijd te oefenen en
zoodoende door een schitterende overwin
ning de eer van Nederland op te houden.
Het nieuwe station te Gelder-
malsen had den eersten dezer gereed moeten
zijn; door verschillende omstandigheden is
echter de bouw vertraagd. Naar men ver
neemt hebben de aannemers tot 1 Mei 1886
uitstel verkregen.
Gedurende de maand October
werden over de lijn LeidenWoerden ver
voerd 13320 reizigers, met eene opbrengst
van f6.780,86; bagage 13 tonnen, opbrengst
f 84,12bestel-, ijl- en vrachtgoederen 3060
tonnen, opbrengst f2329,74; opbrengst van
het vervoer van levende dieren en rijtuigen
f354,41; totale ontvangst f9549,13totale
ontvangst van af 1 Mei f 64,186,92}.
Het metselwerk aan de nieuwe
schutsluis te Vreeswyk is sedert 24 October II.
geheel voltooid. Sedert de vorige week is
het geheele sluisgebouw voor het laatst droog
gezet tot het afmaken en onderzoeken der
deuren. Nog een twee weken zal de
sluis droog staan en dan voor goed onder
water gaan.
In de Zaterdag gehouden oor-
rectioneele terechtzitting van het gerechtshof
te ’s-Gravenhage werd o. a. uitspraak ge
daan in de jl. Zaterdag behandelde appel-
zaak van J. V., uit Reeuwyk, door de
rechtbank te Rotterdam veroordeeld tot 8
dagen celstraf, wegens verzet tegen veld
wachters. Het vonnia-van voornoemd® recht
bank werd door het Hof bevestigd.
In de Dinsdag gehouden zit
ting der arrondissements-rechtbank te Rot
terdam werden A. C. de B.koopman en
J. G. de B.boerenknecht, beiden wonende
te Benschop, ter zake van moedwillige ver
wonding veroordeeld, de eerste tot eene maand
celstraf en de tweede tot 15 dagen celstraf
en eene geldboete van f8, subsidiair een
dag celstraf.
Ten platten lande in Zuid-Hol
land bezitten de meeste burgerlijke armbe
sturen landerijenvoornamelijk hooi- en
graslanddie jaarlijks publiek verpacht wor
den on welker opbrengst de voornaamste
bron iswaaruit de armlastigen bedeeld
worden.
In den afgeloopen zomer hebben deze ver
pachtingen in de Alblasser- en Krimpener-
waarden in den regel weinig opgebracht.
In sommige gemeenten bedroeg het nadee-
lig verschil zelfs verscheidene honderden
guldens.
Om nu den armbesturen het toch mogelijk
te maken in den nood hunner armen te voor
zien, hebben de gemeenteraden aan genoemde
armbesturen subsidiën uit de gemeentekas
moeten toestaan.
Door de gemeenteraden van
Ameide en Tienhoven is het besluit ge
nomen, om het herhalingsonderwijs op de
gemeenschappelijke openbare school dier
gemeenten gratis te doen geven. Als een
heugelijk bewijs dat deze vrijgevigheid wordt
op prijs gesteld, kan worden medegedeeld,
dat reeds door 50 leerlingen van dat onder
wijs wordt gebruik gemaakt.
Ds. G. Klaarhamer te Montfoort
is beroepen te Ridderkerk.
Ds.L. Slotemaker te Kediehem
is beroepen tot predikant bij de Hervormde
gemeente te ’s Gravemoer.
Ds.C. J. I. Engelbrecht te Wad-
dingsveen is beroepen tot predikant bij de
Christelijk Gereformeerde gemeente te Ouder
kerk a/d Amstel.
GOUDA, 17 Nov. De kiesvereeniging
„Gemeentebelang” heeft tot candidaat ge
steld, voor de verkiezing van lid van den
gemeenteraad op 24 dezer, den heer J. Post
van der Burg.
GORINCHEM, 17 Nov. Maandag is de
nieuwgebouwde stoomboot „Jeannette III”
in dienst gesteld en is daarmede de eerste
dienst van Meerkerk begonnen. Het verkeer
van hier op Vianen wordt door deze stoom
boot merkelijk verbeterd, daar het vaartuig
ook tot vervoer van vee ia ingericht.
GORINCHEM, 18 Nov. Zaterdag 11. werd
deze gemeente bezocht door Z. Exc. den
Minister van Justitieden heer Mr. W. M.
baron du Tour van Bellinchave. Het doel
van zijn bezoek was de inspectie van het
huis van arrest alhierhetwelk binnen kort
zal worden ingericht tot gevangenis voor
vrouwelijke veroordeelden, die zware of lie
ver gezegd, langdurige straffen moeten on
dergaan.
Maandag had bij het laden van een
der stoombooten van Fop Smit Co. een
stuurman het ongeluk door een paard zoo-
BUITENLAND.
Overzicht.
Als het in het Oosten aan het gisten is,
kan men zich op allerlei verrassingen voor
bereiden Terwijl de gevolmachtigden der
groote Mogendheden te Constantinopel rus
tig overleggen, wat er te doen zij om het
Bulgaarsch—Rumeelsche vraagstuk op te
lossen en vertrouwen stellen in de beloften
van Griekenland en Servië om daarop niet
vooruit te loopen, klinkt op eenmaal uit
Servië het „voorwaarts” en trekken de troe
pen van Koning Milan, zonder op veel te
genstand te stuiten, een goed eind weegs
het Bulgaarsch grondgebied binnen. Of
schoon men Oostenrijk verdenkt van dit
zaakje wel iets te weten, had die verande
ring van tooneel voor de overige staten, zelfs
voor Bulgarije, zoo onverwachts plaats, dat
de Serviërs by na zonder slag of stoot den
weg naar de hoofdstad Sofia zouden hebben
vrij gemaakt. De stelling bij den Drago-
manpas werd met goed gevolg geforceerd;
tusschen Konla en Widdin werden de Bul
garen nogmaals tot wijken gebracht, totdat
zij bij Slivnitza stand hielden en van ver
dedigers aanvallers werden. De Serviërs
jesten het nu op hun beurt misgelden en
werden een eind weegs teruggeworpen.
Vorst Alexander, die eerst buiten de Porte
om Rumelië wilde annexeeren, keerde spoe
dig het blaadje om, nu bij door zyn Chris-
telyken buurman wordt aangevallen. Hij
vroeg den Sultan om raad, daar hij, als Vasal
van de Porte, geen recht heeft zelfstandig
te handelen Zeer verstandig antwoordde
de Sultan nu op zijn beurt, dat raadgeving
moest worden voorafgegaan door onderwer
ping aan zijn ge*<g; onttölflling
van Rumelië. In denzelraon geest werd aan
Servië, op zijne oorlogsverklaring aan Bul
garije, geantwoord, dat Turkije den aanval
als niet aau haar gericht beschouwde.
En de confereerende Mogendheden? Zij
duiden het Servië, wiens Koning zich waar
lijk wel Koning bij de gratie der Mogend
heden mag heeten, zeer ten kwade, dat het
zoo geheel onverwacht de verwikkelingen
in het Oosten komt vermeerderen en het
gevaar doet ontstaan, dat ook Grieken
land zijn aandeel in den bnit zal komen
opeischen. En dat nog wel op een oogen-
blik, dat er alle kans bestond op eene met
zooveel moeite verkregen overeenstemming
tusschen de verschillende regeeringen. Die
overeenstemming, welke in de eerstvol
gende bijeenkomst dor gevolmachtigden in
eene verklaring zou belichaamd worden,
bestaat hierin, dat aan Bulgarije de eisch
zal gesteld worden Rumelië te ontruimen
en dat die eisch door elk der Mogendhe
den zal worden ondersteund.
Het door Engelands gevolmachtigde voor-
gestelde onderzoek naar de wenschen der
Rumeliërs, laat dan altijd nog de gelegenheid
open om aan de teleurgestelde verwachtingen
aldaar eenigszins te gemoet te komen.
Ook tusschen Engeland en Birniah is het
bereids tot een treffen gekomen. Minla,
een grensplaats in Birmah, is stormender
hand door de Engelschen genomen, die mede
een boot en eenige andere vaartuigen op
de Birmanen bemeesterden.
De verklaringen van den Engelschen pre
mier, dat de spanning met Rusland had
plaats gemaakt voor een vriendschappelijk
samen werken tusschen beide Mogendheden,
viel samen met het stellen van den eersten
grenspaal tot af bakening-van het betwiste ge
bied in Afghanistan, waarby dus geen scheids
rechterlijke uitspraak noodig is geweest.
Een dergelijke uitspraak van den Paus,
in zake het DuUsch-Spaansche geschil om
trent de Carolinen, kan eerstdaags verwacht
worden. Z. H. moet Spanje’s historische
rechten op die eilanden erkennen, doch voor
Duitschland eene „bevoorrechte stelling”
aldaar verlangen.
Floquet is als president der Fransch®
Kamer definitief herkozen. Spuiter, boe
zemvriend van wijlen Gambetta, werd als
tweede ondervoorzitter vervangen door Blanc,
de oudste der Republikeinen. Alle overige
plaatsen in het bureel der Kamer werden
door gelijkgezinden ingenomen. Inde gebrui
kelijke regeer ings ver klaring”, door den
President Minister Brissen voorgelezen, wordt
op bezuiniging aangedrongen, belastingver-
hooging in het vooruitzicht gesteld, ont
ruiming van Tonkin en Madagascar voor-
joopig als niet geraden voorgesteld, de schei
ding van Kerk en Staat naar de toekomst
verwezen en de na elke verkiezing gebrui
kelijke zuivering van het ambtenaarsperso-
neeï als noodzakelijk voorgesteld.
IL (SM-)
Ah wij spreken van de wenschelijkheid,
genezing aan te brengen voor de kleine en
groote kwalen der maatschappij, dan sta
hier op den voorgrond, dat allen daartoe
behooren mede te werken, en het alzoo
geen taak mag genoemd worden die aan
een bepaalde klasse van personen is opge
dragen. Elk doe dan in zijn kring wat
hij kan.
Zeker socialistisch woordvoerder gaf
langs den werklieden den raad, zich
slordig mogelyk te kleeden, grof te
tegen werkgevers en tegen de lieden bij
wie zjj gezonden werden om het eer. of
ander te verrichten, opdat langs dien weg
afkeer van ïbezitters” jegens de minbe
deelden zou geboren worden en een we-
derzydsche haat de losbarsting der revolutie
zou verhaasten. Dergelijke liefelyke wenken
zyn voor uitbreiding vatbaar. Men zou
bijvoorbeeld den arbeider in overweging
kunnen geven, zich nooit te wasschen, zyn
woorden flink te doorspekken met vloeken,
nooit op den bepaalden tyd te komen, enz.
Of het een en ander tot de «lapmiddelen”
mag gerekend worden, zullen we onbeoor
deeld laten.
Gelukkig worden er ook andere aange
wend, die evenwel niel de goedkeuring van
heeren socialisten wegdragen.
Werkverschaffing in den tijd, dat door
overvloed van werkkrachten gebrek aan
toongevende bezigheden ontstaat, wyzen zij
onvoorwaardelyk van de hand. Het is,
zeggen zy, alleen vrees voor volksopstand
die tot het aanwenden van dat hulpmiddel
dryft. We zjjn genoegzaam bekend met
mannen, op wier initiatief zulke pogingen
zyn beproefd, om de bewering eenvoudig
belachelijk te mogen noemen. Er is be
hoefte, en men wil geven, met milde hand,
opgewekt door het besef dat we plichten
fe vervullen hébben jegens onze naasten.
Doch tevens wil men den hulpbehoevende,
die buiten zijn toedoen in kommervolle om
standigheden verkeert, op kiesche wyze het
vernederend gevoel besparen dat hij een
gave ontvangt, men tracht aan de toe
gereikte hulp zoo lang en zoo vast mogelijk
het denkbeeld van arbeidsloon te verbinden.
Dat hierdoor een uiterst rnoeielijk vraag
stuk wordt gesteld, is duidelijk, en dat
het niet overal op de gelukkigste wyze
werd opgelost, zal niet betoogd behoeven te
worden. Doch merkt op, welk een voor
uitgang! In vroegere tyden werd er ook
gegeven; wie ontving, moest zich dan al
den smaad getroosten die aar. het begrip
aalmoei kan gehecht worden. Zelfs maakten
de aanzienlyken er een soort van demon
stratie van: de beweldadigden moesten in
het openbaar op een bepaald uur ergens
verschijnen, waar hun verlof werd verleend
de hand uit te strekken. Onze negentiende
eeuw is het weggelegd, door een meer hu
mane opvatting van de onderlinge verhou
ding der menschen, eerbied aan den dag
te leggen voor het eergevoel der behoef-
tigen, hen niet te plaatsen voor de gru
welijke keus tusschen opoffering van het
besef van menschenwaarde en voldoening
aan stoffelijke nooden. Het komt ons voor
dat we, afgescheiden van het oordeel aan
gaande de meerdere of mindere voortref
felijkheid der hulpverschaffing op zichzelf
en van de toepassing op bijzondere geval
len,een maatschappij waarin dxt element
van broederlijke gezindheid post vat en
dieper voorwaarts dringt, niet reddeloos
verloren kunnen noemen; dat wy gerust
kunnen verwachten, dat haar eigen her
stellingsvermogen, ook zonder ruwe schok
ken of gewaagde proefnemingen, haar zal
vertossen van veel kwaad.
Daar zyn nog meer lapmiddelen.
Of de socialisten veel waarde hechten
aan onderwys, blijkt niet. Het zou anders
wel in de richting van hun redeneering
liggen, wanneer we te avond of morgen
van een hunner hoordenLaat uw kin
deren vooral niets leerendes te gemakke-
lyker zal het zjjn, hen later door allerlei
wraakkreten op te ruien, hen als een
redelooze massa, volkomen blind voor de
gevolgen, aan te hitsen tegen hetgeen men
de maatschappelijke orde gelieft te noemen.
Wat ons betreft, wy meenen het als een
der grootste zegeningen van den tegen-
woordigen tyd te mogen aanmerken, dat
overal in ons vaderland het kind der rninge-
goeden een school vindt, waar hij onderricht
kan ontvangen in hetgeen hjj behoort te
weten om met zelfbewustheid en oordeel
des onderscheids straks aan het maatschap
pelijk leven deel te nemen. Daar zijn in
Nederland een massa menschen, die over
>de liberalen” niet bjjster goed te Spreken
zjjn, en hen van allerlei leelijke dingen be
schuldigen; het liberalisme heeft dan ook
een rug, breed genoeg om er alles op te
schrjjven wat men wil. Maar dat zal men
toch moeten ei kennen, wanneer het een
maal, zij het spade I den weg is opgegaan
van alle Staatspartijen sedert het beleg van
Troje, dat het voor het onderwijs der
onvermogende» alles heeft verricht wat het
met inspanning van alle krachten kon doen,
gan
dedi
mot
