h,
N". 880.
Zaterdag 24 April.
iNlfATTO
KIPPEN
ioeken,
tandensterk
t en zonder
lille en voor
senbij den
IER,
italbrillen
Zonen,
1886.
f
skleursel
I i
neer!!!
tiet
nootschap,
handen
EER Jr.
baar
I N,
per vierk. Meter,
ind h 18 Cts.
len baat
ijnlandschen
-HONIG,
BUITENLAND.
Overzicht.
BINNENLAND.
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht
4r
Wat te doen?
u
UTRECHT.
Citgevan.
leen echt
NOOTEN.
telijke groeten,
urgemeester.
tinj
C.
Dw. Dienaar,
E»OLAK,
an GOUDA,
il.
et Sneeuwwitte
in het HULP-
fd IJoeel.
Koopt
Ie nieuwe
O IV D O IV
beste ran
a bestaande
rfumeriën om
t grijze haar
men enkele
jen te doen
dwijnen.
n VLEESCH,
landelaars
Schoonhoven.
ITEN-
en gemaakte
bii
m, In de Nee.
Prjjs der Advertentifin: Van 1 tot 5 regels 0,60. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco,
uiterlijk tot Vrfjdags-namiddaga. Alle binneniandache Adverteatiin
waarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
9 maal in rekening gebracht.
TIKELEN. Te
ten huize van
IEER, Heeren-
ure, zullende
eind Logement
»and fabriek-
flesBchen van
i 65 Cents, te
Wolff A Zn.;
Gorinchem bij
bij J. D. den
lasveld; Lek-
■e; Ondewater
Iwjjk bij C. G.
Joh. v. d. Dool.
leren).
door een chro-
■dende, heb ik
Druiven-Borst-
eene bepaalde
van nog meer
>ve mij dus te
Tijd geeft raad. Met die gedachte nam
het Engclsche Kabinet vermoedelijk afscheid
van het Parlement, dat de Paaschdagen in
eigen kring gaat doorbrengen en eerst 9 Mei
wederkeert. Nog vóór het uitééngaan van
het Parlement heeft Gladstone het tweede
deel zijner plannen ten aanzien van Ierland
uiteengezet door de indiening van een ont
werp tot aankoop van grond. Het doel
f 1,50 per
M. Driesen,
ihoonhoven
uinek FHz.,
an Straaten
te Kamerik
De Gedeputeerde Staten der
provincie Zuid-Holland hebben besloten:
1°. Op het adres van Johannes Ver
meulen, loteling der lichting dezes jaars
uit do gemeente Gouda, daarbij bezwaren
inbrengende tegen de uitspraak van den
militieraad in het 3de district dezer pro
vincie, waarby hy tot don dienst is aan
gewezen, terwijl hij vermeent, dat hij daar
van had behooren te worden vrijgesteld,
met haudhaving van het bestreden besluit
Doze Courant wordt des Zaterdag-mor gons uitgegeven.
Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post
door het geheele r|jk 0,80. Men kan zich abonneeren by alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
k., en in het
sdag der maand,
de BRILLEN
voorschrift van
voor Gouda en
bezoeken met
A,
E WAAG”,
eposito
f 50 tot f 500
raagbaar;
f 500 tot f 1000,
"Pegging;
m f 1000, met
ju boven f1000,
n.
No|
arbeiu
deling
De ui
a. 8. Dinsdag.
Door de rechtbank te Utrecht
is uitspraak gedaan in de zaak van J. v. R.,
naaister, geboren en wonende te Vianen,
thans te Utrecht in hechtenis, beklaagd van
twee wanbedrijven van bedriegelijke oplich-
'?ig, ten nadeeie van de logementhouders
Th. W. en O. M. N., te Utrecht ge
pleegd. De rechtbank, niet bewezen ach
tende hetgeen beklaagde bij dagvaarding
was ten Jaste gelegd, sprak haar vrij, met
veroordeeling van den Staat in de kosten.
Het bjjzonder telegraafkantoor
te Vreeswijk is, wegens ziekte van den
ambtenaar aldaar, tijdelijk gesloten.
Door den gemeenteraad van
Alblasserdam is in eene besloten vergadering
bepaald, dat op de 2de openbare school niet
in de bestaande vacature van een onderwij
zer zal worden voorzien, zoodat voortaan van
de zes lokalen, slechts 4 in gebruik zullen
zjjn. Aan de pl. schoolcommissie, die tot
niet-aanstelling geadviseerd heeft, is opge
dragen de zaken zoo te regelen, dat de
kinderen, die nu in 4 lokalen niet geplaatst
kunnen worden, op eene der andere scholen
onder dak komen.
De breivrouw op de 1ste o. 1. s. heeft
eervol ontslag gekregendie der 2de o. 1. s.
zal nu op beide scholen onderwijs geven,
zoodat de kinderen, in plaats van 8 uur,
slechts 4 uur per week onderwys in nut
tige handwerken zullen verkrijgen.
Ook is eene nieuwe instructie voor het
onderwjjzend personeel vastgesteld.
Bij het Woensdag te ’s Hage
gehouden acte-examen lager onderwijs wer
den acht mannelijke candidaten geëxami
neerd toegelaten werden de heeren A. M.
Stam te Nieuw-Lekkerland en H. Van der
Zant te Hagestein.
Bedankt voor het beroep naar
de Christelijk Gereformeerde gemeente te
Bolnes door Ds. G. A. Gezelle Meerburg
te Sappemeer.
GORINCHEM, 16 April. In het verslag
der Kamer van koophandel en fabrieken
alhier over 1885, komen ook eenige mede-
deelingen voor, betreffende den handel en de
industrie te Leerdam en Asperen. Omtrent
de glasindustrie wordt gemeld, dat de vraag
naar flesschen van zwart en groen glas en
aanverwante artikelen niet zooveel redenen
tot tevredenheid gaf als in het vorige jaar.
De toen bestaande groote omzet in die ar
tikelen werd door eene nooit gekende dood-
sche periode vervangen; van de bestaande
vier glashutten werkten er op het einde
des jaars slechts twee. Door verdeeling van
het werk werden de arbeiders in demoge
lijkheid gesteld in deze streken to blijven
wonen, in de hoop op meer bedrijvigheid
in dezen tak van nijverheid. De vraag naar
aan te wenden middelen veel verschil van
gevoelen. De vraag ia ntet, M «te iegeii.
woordige militaire en civiele gouverneur,
de onlangs tot generaal bevorderde Dein-
meni, van de hem opgelegde omstandig
heden geen goed gebruik heeft gemaakt;
daarover is slechts één roep. De voorge
schreven stelling heeft hij zoo goed mo-
gelyk versterkt; hij bezet haar zoo veel
als de geringe strijdkrachten over welke
hij beschikken kan, veroorloven. Maar
velen zijn van oordeel, dat de geconcen
treerde bezetting tot geenerlei doel zal lei
den. En de onvermydeljjke gevolgtrekking
is dan dat een nieuwe expeditie het werk
zal moeten zyn van de naaste toekomst.
Wat het doel dezer onderneming aangaat
men begint in te zien dat de handhaving
van de in 1874 door Van Swieten afgekon-
digde annexatie niet aan te raden is. Ons
koloniaal bezit wordt inderdaad drukkend
door zyn uitgebreidheid; we kunnen daar
niet op behoorlijke wijze doen wat des bezit
ters is, tewyl de militaire krachten, die ons
ten dienste moeten staan om de orde overal
te doen bewarenhet vermogen van een
kleine natie te boven gaan. Het is heel ge-
makkelijk, met een gloeiende speech wat te
toosten over het erf, door den vaderen
geestkracht verworven, en dat we voor onze
nakomelingen moeten trachten te vermeer
deren als een kapitaal, aan ons beheer toe
vertrouwd, maar de toestand kon wel eens
van dien aard worden, dat gezegde nako
melingen aanspraak maakten op het voor
recht van boedelbeschrijving.
Ware het mogelyk in Groot-Atjeh het
Sultanaat te herstellen, en met het nieuwe
hoofd van den staat een overeenkomst te
sluiten die tot den vrede leidde, dan zouden
we ons wellicht van Noord-Sumatra kunnen
terugtrekken. Wisten de lui dan goed, dat
zij noch te land, noch ter zee zich onge
paste vrijheden mochten veroorloven op
straffe van tuchtiging, dan zou misschien
de vrees voor de gevolgen hen binnen de
palen der gematigdheid doen blijven. De
eilanden Nassi en Bras moeten we behouden
door hun ligging zyn dat zeer goede sta
tions, die veel dienst aan de scheepvaart
kunnen bewyzen en geschikt zyn als ver
zamelplaatsen, indien later een offensief op-
treden opnieuw noodig mocht zyn.
Maar vóór alles, vóór zelfs overwogen
kan worden, welke de verhouding in de
toekomst moet zijn, behooren de Atjehers,
die tegenwoordig van niets schijnen te
I droomen dan van het verval der Holland-
ache macht, tot het besef der werkelijkheid
teruggebracht te worden.
Een zoo koortsachtige haast, als bij het
organiseeren van de tweede expeditie, die
van generaal Van Swieten, gemaakt werd,
achten wy op dit oogenblik minder noodig.
Toen nam men alles wat zich voor den
dienst aanmeldde, tegen hoog handgeld,
rijp en groen en van ’t laatste het meest.
Pas waren de aangeworven kolonialen ge
kleed, of ze moesten weg. Reeds destijds
is van onderscheiden kanten aangetoond
hoe noodig het was, voor het Indische leger
een reserve hier te lande te hebben, die.
behoorlijk gedisciplineerd en geoefend, kon
worden uitgezonden zoodra de telegraaf den
wensch daartoe van Buitenzorg naar Het
Plein zou hebben overgebracht. Als we
ons wel herinneren is niet lang daarna
door den toenmaligen Minister van Koloniën,
den heer Fransen Van de Putte, het plan
van zulk een Indische brigade samenge
steld, maar de politieke omstandigheden
hebben de verwezen ly king van dit denk
beeld verhinderd. Wy gelooven dat in
deze richting niet alleen de oplossing van
het Atjeh-vraagstuk, maar bovendien een
duurzame en dringend noodige versterking
en verbetering van liet Indische leger ge
vonden kan worden.
De bevoegdheid, die de regeering ia het
183ste artikel der nieuwe Grondwet den
wetgever wil verleenen, om dienstplich
tigen te land naar Indië te zenden, kun in
geen geval aanvaard worden, Wy achten
zulks een verzwaring van den militairen
druk, die voor de Indische defensie geen
vruchten kan opleverenmet jongelieden
die tegen hun wil en tegen dien hunner
ouders worden bestemd voor de vervulling
dezer eervolle, doch moeilijke taak, zal men
weinig kunnen uitrichten, buiten alle ver
houding tot het offer dat geëischt wordt.
Wel kan de vrijwillige overgang door ge
paste middelen worden uitgelokt en be
vorderd: dan zal misschien menig flink
jongman zich gedrongen gevoelen, zich be
schikbaar te stellen. Maar alle denkbeeld
van dwang zy daarbij uitgesloten.
gelegde. Uit zjjno geheele houding tefto-
Om
wm. Op de vraag vah een der raads-
hoeren, of bij geen berouw had over zjjno
daad, antwoordde hij: „ja, berouw, omdat ik
met mijne daad niets verder ben gekomen.”
liet O. M., waargenomen door den ad v. -gen.
Mr. Jolles, wees er op, dat men hier met
een bijzonder geval had te doen. De be
schuldigde is geen gewone brandbrief-
schrijver uit den lageren stand, maar een
man, die eenmaal in zeer goeden doen ver
keerde, een man, die volgens de verklaring
van zijn zwager, eenmaal de ziel, de dry-
vende kracht van Woerden’s burgery was.
Met inachtneming van verzachtende om
standigheden, werd een jaar celstraf geëischt.
De verdediger, Mr. O. F. Vreede, gaf
het Hof eene schets van den levensloop
vsn don beschuldigde, en had gelegenheid
daarbij op velerlei verzachtende omstan
digheden te wijzen. Daarenboven achtte
pleiter ook niet bewezen, dat de beschul
digde het ernstig opzet had gehad, het
huis zijns broeders in brand te steken.
Op dien grond moest z. i. eene vrijspraak
volgen.
L. 9., wonende te Willege-
Langorak, die do vorige week voor de recht
bank te Rotterdam terecht stond, wegens
het vernielen van glasruiten in de woning
van v. d. H. te Schoonhoven, werd Dinsdag
te dier zake veroordeeld tot 15 dagen cel
straf en f25 boete, subsidiair twee dagen
celstraf.
Daarna stond terecht A. G.arbeider te
Waddingsveen, wegens, zonder eenige ver
gunning te bezitten op den 23. Februari jl.
aan een persoon een glaasje jenever te heb
ben verkocht. Tegen dezen beklaagde
eiochte bet Openbaar Ministerie f5 boete,
subsidiair 2 dagen gevangenisstraf.
Voorts werd f 15 boete, subsidiair 5 dagen
gevangenisstraf geëischt tegen A. J.tim
merman en winkelier, wonende te Haastrecht,
welke persoon op den 6den Maart jl. in zijn
winkel had toegelaten, dat door zijne dochter
aan zekeren W. B. een glaasje jenever was
verkocht. Ofschoon beklaagde het feit ont
kende, was dit niettemin rechtens bewezen.
”og stonden terecht D. B. on Th. B.,
jiders te Lopikbeklaagd van mishan-
ig. Eisch 5 dagen celstraf voor ieder,
jitspraak in deze zaken is bepaald op
it ontwerp is om de MUvfféra tegen van den militieraad iu het 3de district dezer
mdeTgf’rrmirt te beschermen en gene bet daanngMMia beroep w
gelegenheid te stellen op niet al te klaren ongegrond.
rende voorwaarden eigenaar te worden 2°. Op het adres van H. Van Bokkem
te Gouda, daarbij bezwaren inbrengende
tegen do uitspraak van den militieraad in
het 3de district dezer provincie, waarby zijn
zoon Willem Van Bokkem der lichting
dezes jaars uit do gemelde gemeente tot
den dienst is aangewezen, terwijl hij ver
meent, dat deze had behooren te worden
vrijgesteld als eenige wettige zoon; en
mitsdien verzoekende hem die vrijstelling
alsnog te verleenen met handhaving van
het bestreden besluit van den militieraad
in het 3de district dezer provincie, het daar
tegen gesteld beroep te verklaren ongegrond.
3°. Op het verzoekschrift van C. Mudde
te Lekkerkerk, daarbij ten behoeve van zijn
zoon Ernst Mudde, loteling der lichting dezes
jaars uit de genoemde gemeente, bezwaren in
brengende tegen de uitspraak van den mi
litieraad. waarbij diens medeloteling Gerrit
Do Jongop grond van broederdienst van
den dienst is vrijgesteld, terwjjl adressant
vermeent, dat deze tot den dienst had be
hooren te zijn aangewezen, met vernieti
ging van do uitspraak van den militieraad,
waarbij de loteling Gerrit De Jong uit de
gemeente Lekkerkerk (lotingsnummer 10)
van den dienst is vrygesteld wegens broe-
derdienst, dezen alsnog tot den dienst aan
te wijzen.
Te rekenen van 1 Mei e. k.
wordt de 1ste luit.-kwartiermeester J. A.
Neuwieller, van het 1ste reg. veld-artillerie
te Utrecht, overgeplaatst bij het 8ste reg.
infanterie en gedetacheerd bij het koloniaal
werfdepöt.
Ter tijdelijke vervanging van
den heer W. Brandsma Joh.zn., wien, we
gens zijn zending als waterbouwkundig in
genieur voor het gouvernement der Ver-
eenigde Staten van Columbia, voor één jaar
verlof ia verleend, is benoemd tot waarne
mend hoofdopzichter van den polder Prins
Alexander, de heer W. E. Cramer, civiel-
ingenieur te Rotterdam, werkzaam bij den
ingenieur Halbertsma aldaar.
Tot deurwaarder bij het Kan
tongerecht te ’s Gravenhage, in plaats van
wijlen den heer Koldeweh, is benoemd de
heer A. J. B. Gutterswyk, 1ste klerk ter,
griffie en waarnemend griffier. Hij stond
no. 1 op de voordrachtno. 2 was de heer
Ch. Van Lier Dz., praktizjjn te ’s Hage,
en no. 3 de heer C. B. Vau Baaren, deur
waarder te Schoonhoven. Naar wij vernemen,
bedroeg het aantal sollicitanten ruim zestig.
Op 8 Maart jl. is de telegra
fist 2de klasse G. P. Scheers, van Vianen
naar Amsterdam verplaatst.
De senaat van de ryks-univer-
siteit te Utrecht heeft in zijne vergadering
van Donderdag 15 April 11. besloten, naar
aanleiding der viering van het tweehonderd-
vijftigjarig bestaan der hoogeschool, aan
verschillende heeren het doctoraat „honoris
causa” toe te kennen, o. a. aan Ds. W.
Francken te Rotterdam het doctoraat in
de godgeleerdheid.
Woensdag werd aan het
Ministerie van Waterstaat aanbesteed:
1°. Het maken van werken tot verdedi
ging van den rechteroever der Dordtsche
Kil, tusschen de kilometerraaien 123 en
125,
Minste inschrijver de heer C. Roskam Jzn.
to Sliedrecht, voor f3870.
2°. Het voortzetten der verdedigings
werken van den rechteroever der doorgra
ving van den Hoek van Holland, voor de
verbeteringen vau den Waterweg langs
Rotterdam naar Zee. Minste inschrijver
de heer C. Van der Plas te Hardingsveld
voor f14.490.
Voor de internationale hard
draverij, handicap met verschillende af
standen (grootste afstand ongeveer 4000
meter) ingespannen voor 2 of 4 wielige ry-
tuigen, die op 26 April te Breda zal plaats
hebben, zijn ingeschrevenGrauwbieij, Con
cordia, Volapuk-, Hercules II, Sultan, De-
sirée, Rataplan, Roza II, Maarten van
Rossum, Nolly, Telephoon en Concordia II.
Op de door de vereeniging
„Avicultura” te Arnhem gehouden tentoon
stelling zyn o. a. voor verschillende inzen
dingen bekroond de heeren J. De Bruijn te
Gouderak, H. Coert te Molenaarsgraaf,
J. Streefland te Streefkerk, C. Verhoog te
Berg-Ambacht en G. M. S. Kros te Kin
derdijk.
Voor het Hof te Amsterdam
stond Dinsdag terecht J. H. De H., oud
48 jaar, geboren te Woerden, wonende te
Loenen. De beschuldigde dus werd
door hem medegedeeld had vroeger veel
geld gehadlangzamerhand waren zijne
zaken achteruitgegaan gedeeltelijk dewijl
hij te hoog geleefd had en eindelijk be
vond hij zich in geldverlegenheid, zoozeer
dat het levensonderhoud hem eindelijk ging
ontbreken. Hij wendde zich tot zyn broeder
om hulp, en toen deze haar weigerde
schreef hij hem een brief van dezen inhoud
„Broer Jan. Ten einde raad steek ik uw
boel in brand, of help mij aan f25. Hein.”
SCHOOMOfflSffl COURANT
S. W. N. VAN NOOTF.N Schoonhoven,
van dit ontw<
do gCUtlf
ta l.„-
bezwarende voorwaarden eigenaar te worden
van het gepachte. Daartoe zullen in den
loop van 1887 1890 50 millioen pond ster
ling aan schuldbrieven worden uitgegeven,
terwijl de opbrengst vsn pachten en in
komsten jaarlijks, na aftrek der rente ad
6242.000 pd. sterling, ten bate van Ierland
zullen worden aangewend. Ook dit voorstel
vindt echter weinig sympathie, zoodat in
derdaad de kans op het tot stand komen
van overeenstemming zeer gering is. Tus-
sohen Chamberlain en Gladstone meent men
wel is waar in do laatste dagen wat meer
toenadering te bespeuren, doch daarentegen
wordt de kloof tusschen den Premier en
zijn vroogeren ambtgenoot Hartington al
grootor en grooter. Bij gelegenheid eenor
„meeting”, dezer dagen in het opera-gebouw
te Londen belegd, kon men Hartington en
Salisbury van ’t zelfd spreekgestoelte tegen
Gladstone hooren uitvaren, wat zeker een
niet alledaagsch verschijnsel is.
Wie echter wel ingenomon is met Glad
stone’s plannen, ten aanzien van Ierland, is
Paus Leo. Het orgaan van Z. H. zegt
niet te twijfelen aan het welslagen dier
plannen, die een nieuw bewijs opleveren
voor de waarheid van hot spreekwoord, dat
recht en gerechtigheid ten slotte moeten
zegen vieren.
Nu de Koning het ministerie in Italië
handhaafdezullen de Kamers ontbonden
worden. Men verwacht dat de verkiezingen
voor de nieuwe Kamers in de tweede helft
van Mei zullen plaats hebben.
De cholera heeft zich weder te Brindisi ver
toond, alwaar zij vermoedelyk uit Itidië is
aangebracht. Hoewel de ziekte voor 't oogen
blik niet zeer kwaadaardig schynt te zijn,
werden uitgebreide maatregelen genomen
om haar te lokaliseeren.
De FranacUa JuuaaraJ»ouden zich, ju aLu.
wachting van de meer belangrijke begroo-
tingsdebatten bezig met de werkstakingen
te Decageville waar men druk in onderhan-
deling is over de hervatting van den arbeid,
het standje bij de sluiting van regeerings-
wege der kapel te Chateauvillain en de be
strijding van voorstellen tot toelating van
niet-republikeinsche afgevaardigden, die het
in den laatstee tijd in de Kamer hard te
verantwoorden hebben.
Ingediend is een voorstel om 200.000 francs
toe te staan voor de stichting van Pasteur,
tot genezing van hondsdolheid.
Ook de zaken in het Ooefen kwamen naar
aanleiding eener interpellatie even ter sprake.
De premier Freyoinet erkends de noodzake
lijkheid van bemiddeling, ten einde een
(irieksch—Turksche oorlog te voorkomen.
Frankrijk hoewel steeds in vredelievenden
geest werkzaam kon daartoe het initiatief
niet nemendit /noest uitgaan van de Mo
gendheden.
Volgens de toongevende Engelsche bladen
moeten de Mogendheden werkelijk van plan
zijn een einde te maken aan dien toestand
van gewapenden vrede in het Oosten die de
rust voortdurend bedreigt en de ledige schat
kist steeds meer bezwaart. Er schijnt te
worden onderhandeld over het stellen van
een ultimatum aan Griekenlandmet be
dreiging dat indien binnen zekeren tijd niet
ontwapend wordt, de Grieksche hoven zullen
geblokkeerd en de gezanten teruggeroepen
wordeu. De Grieken schijnen de Mogend
heden echter voor te willen zijnalthans
de troepen worden aan de grenzen gecon
centreerd en men verwacht eiken dag het
begin dor vijandelijkheden. De Minister
van Oorlog vertrok naar het leger.
Nu de Zweedache Kamers het jaargeld
voor de koninklijke Prinsen geweigerd heb
ben wil de Koning een voorstel indienen
tot schrapping der bepalingen van de Grond
wet waarbij het den Prinsen verboden
wordt burgerlijke betrekkingen te beklee-
den en een huwelijk te sluiten zonder toe
stemming der Kamers.
In Spanje is ben maar al te goed gelukte
moordaanslag gepleegd op den Bisschop van
Madrid die op Palmzondag verraderlijk door
een ontslagen priester met revolverschoten
werd begroet.
De koning van Beleren, die zooaln men
weet rijk in schulden iswordt bedreigd
met processen voor enkele zijner grootste
schuldeiachersdie 11 millioen Mark vau
hem te vorderen hebben. Dientengevolge
loopt weder het gerucht dat de koningdie
wegens zijn zonderling en eenzelvig leven
weinig in tel isernstig aan aftreden zou
denken.
(Vervolg en slot van het hoofdartikel
in N*. 878 deser Courant.)
De opmerking ia somtyds gemaakt, dat
het ons, Nederlanders, weinig past een
volk dat dapper en volhardend, met ware
doodsverachting slryd voert voor zyn on
afhankelijkheid, te willen onderwerpen.
Zouden wy zelf, indien een vreemde over-
heerscher ons zyn juk trachtte op te leg
gen, niet met gelyke hardnekkigheid ons
verzetten, en mogen wy, hetgeen ons
tot een glorie zou aangerekend worden,
den Atjehers tot een verwijt maken?
Do redeneering klinkt niet kwaad; jam
mer dat zij kant nog wal raakt. Die At-
jehsche snatie”, zy moge dan byzonder
getrouw zyn in de waarneming van de
uiterlijkheden van den Mohammedaanschen
godsdienst, is het gemeenste troepje volk
dat men zich kan voorstellen. Niemand
is wreeder, verraderlyker, valscher, oneer-
lyker dan zy, en om de maat vol te
meten, worden de ergerlykste ontuchtig
heden er op groote schaal bedreven. De
fierheid van den Atjeher is weinig anders
dan een vorm van brutaliteit; en als wij
een gevoel van bewondering voor zyn dap
perheid niet kunnen ontveinzen, laat ons
dan niet vergeten dat deze voor een deel
voortspruit uit de, eiken Mohammedaan
ingesenapen dweepzucht en zyn geloof aan
het noodlot, voor het overige aan vrees
voor de Hoptden, die niet zelden hun vol
gelingen met klewangslagen in het ge
vecht moesten dryven. Die Hoofden ziet
men zelden vooraan gaan in den stryd
alleen hebben zy er persoonlyk en geldelijk
belang by, eer. verzet vol te houden dat
hen in staat stelt, hun onderhoorigen zon
der eenige beperking te onderdrukken.
Het is grappig, hoe onze autoriteiten
zich telkens door die zelfde Hoofden om
den tuin laten leiden. Vandaag komt
zoo’n heerschap naar Kotta-Radja om zijn
onderwerping by den generaal te onder-
teekenenmorgen neemt hy zyn kans
waar om wat wapens binnen te smokkelen
of te stelen of is hy weer in ’t geheim
aan ’t samenspannen. Zulk een eed vau
onderwerping kost niet veel; en toen we
dezer dagen lazen dat ook de biave radja
van Tenom, de held van de Nisero-ge-
schiedenis, naar het hoofdkwartier wil ko
men om zyn onderwerping te betuigen,
liet dat bericht ons zeer koel. Alleen zyn
we benieuwd te weten, of generaal Dem-
meni dat voor goede munt zal aannemen.
Een bijzonder zoetsappige beschouwing
over de Atjehers was ook genei aal Van
Swieten eigen. Vóór den beraamden aan
val op den kraton, op het eind van 1873,
zond hij den jongen Sultan een brief met
vredesvoorslagenbi enger was een oud
man, Javaansch Hoofd, die er heen ging
vergezeld van drie volgelingen, ongewa
pend en voorzien van een witte vlag, van
welk vredesteeken de Sultan zeer goed de
waarde kende. Niet alleen nam de Sultan
van dat schryven geen notitie, maar hij
liet den brenger, in tegenwoordigheid van
verscheidene Hoofden, op een uiterst
wreedaardige manier dooden. En wat
schreef een week later Van Swieten aan den
Sultan? Ik ben beschaamd, dat Uwe Hoog
heid met mijnen zendeling en met myne brie
ven zoo onheusch heeft gehandeld.’’I
Dergelyke kleine onheuichheden zyn de
allernatuurlykste uitvloeisels van het zeer
beminnelyk Atjehsche volkskarakter.
Nu zal men wellicht opmerken, dat wy
ons niet geroepen behoeven te achten, om
die lui van hun onhebbelijkheden zullen
we maar zeggen, te genezen. Volkomen
waar, en *t is zeer te betreuren, dat we
ons ooit in het Atjehsche wespennet be-
gevq*Mbben. Maar die betuiging van
lecdiroen is, wat ons betreft, geheel vrij
van ^mpathie met het volk, dat, sedert
de dwd van den Sultan, den laatsten schyn
van een centraal gezag heeft doen ver
dwijnen, niets meer is dan een toevallige
vereeniging van rooverbenden, die voor de
strooptochten welke zij zich veroorloven,
met Krachtige hand, op zyn Van der Heij-
d«ns, gekastijd moeten worden.
Sedert Van Swieten de annexatie van
Groot-Atjeh heeft geproclameerd, vestigden
zich in de residentie Oostkust van Sumatra
verschillende ondernemers, die zich voor
namelijk bezighouden met de tabakscul
tuur. Jammer dat het zoo moeielyk is
daar geschikte werkkrachten te krygen
men moet zich behelpen met Chineezen,
die veel praats hebben als zij met een
grooten hoop een oproertje kunnen maken,
doch hard schreeuwend op den loop gaan
als er maar een hand vol Atjehers met vij
andeljjke bedoelingen aankomt. Nu is in
den laatsten tyd in die, aan de Atjehsche
onderhoorigheden grenzende deelen van
genoemde residentie, by herhaling ge
stroopt, alweer een gevolg van onze
concentratiepoliüek, die den boosdoeners
overal de vrye hand laat.
Reden te meer om eeniggewicht te hech
ten aan de vraag, of het zoo blijven kan?
By de deskundigen heerscht omtrent de
üe
DemyohM, ofschoon op verre na niet zoo